Δευτέρα 29 Φεβρουαρίου 2016

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ


 

«να φροντίσει να πωλήσει το λάδι, διότι αν μείνει απούλητο, η τιμή του θα ελαττωθεί μεγάλως και θα χαθεί...» Το συνθηματικό του Γκούρα για την δολοφονία του Ανδρούτσου.

 
 
 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Κορδάτος, που δεν πολυσυμπαθεί τον Ανδρούτσο, αποτιμά ως εξής την προσωπικότητά του: «Τρεις κυρίως στρατιωτικές μορφές έβγαλε το Εικοσιένα: Τον Κολοκοτρώνη, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και το Γ. Καραϊσκάκη».
 
 

Στο φύλλο της 6ης Ιουνίου 1825 η «Εφημερίς των Αθηνών», που τυπωνόταν στην Αίγινα αφιέρωσε για το θέμα μόνο ελάχιστες λέξεις:

 

«Σήμερον ετελείωσε το δρόμο της ζωής του ο Οδυσσεύς Ανδρούτσος». Τρεις μέρες αργότερα, όμως, υποχρεώθηκε να επανέλθει γράφοντας πως ο θάνατος;

 

 «του περιβόητου εις την ιστορίαν Οδυσσέως Ανδρίτσου... ακολούθησε τρόπω τοιώδε: αυτός είχε προβλέψει με τη φυσικήν του πανουργίαν δύο τριχιαίς, οι οποίαις φαίνεται ότι ήταν από τα γαϊδούρια οπού ανέβαιναν εις το κάστρον, παλαιαίς κατά κακήν του τύχην και αδύναταις.

Περί τας 5 ώρας της νυκτός της 4 Ιουνίου, ενώ δύο στρατιώται που τον εφύλαττον, ήσαν εις το πρωτοΰπνι, κρεμιέται με τη μίαν από ψηλά του Πύργου - Γουλέ- έχοντας ζωσμένην και την άλλην εις τη μέση του, διά να χρησιμεύση ακολούθως να κατέβη και από τα τείχη του Κάστρου και να φύγη, όπου αυτός ήξευρε. Αλλά η θεία δίκη, προλαμβάνουσα, φαίνεται, τους ολεθρίους σκοπούς τους ανθρώπου τούτου διά την Πατρίδα ωκονόμησε προτού να φτάση ακόμη εις τα μέσα του Πύργου καταβαίνοντας και σπα η τριχιά εκείνη, και πίπτει ο άθλιος εις το λιθόστρωτον έδαφος της Απτέρου Νίκης, θύμα ελεεινόν της κακοβουλίας και πανουργίας του».

 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Γ Γκούρας μεγάλωσε δίπλα στον Ανδρούτσο στο ξεκίνημά του ο Οδυσσέας τον είχε να βαστάει από την αλυσίδα τον σκύλο του.



Ο Αστυνόμος των Αθηνών Π. Μοναστηριακής διαβεβαιώνει:

 

«Σήμερον το πρωί ειδοποιηθέντες το συμβεβηκός του Οδυσσέως επήγαμεν εις την Ακρόπολιν όπου εύρομεν το πτώμα του υποκάτω του Γούλα και ερωτήσαντες τίς Γουάρδιαι ομολόγησαν ότι χθες εις τας 5 ώρας της νυκτός θέλοντας να κρεμασθή από τον Γουλάν δια να φύγει εκόπη το σχοινί καί επεσεν κάτω καί εσκοτώθη...»

 

Αυθημερόν και ο αρχιεκτελεστής του Ανδρούτσου, Μαμούρης, γράφει εις τον Γκούρα μίαν επιστολή απίθανου υποκρισίας. Αφού του υπενθυμίζει ότι είχε αναλάβει την φύλαξη του Οδυσσέως συμφώνως με την προσταγή της Σ. Διοικήσεως και ο ίδιος φρόντισε συμφώνως με την επιθυμία του ιδίου του Γκούρα να μην λείψει τίποτα από τον κρατούμενο επειδή «καθημερινά τον αρωτούσα τι θέλει και ότι μου ζητούσε του τα έδινα ευθύς», στηλιτεύει τον «πανούργο» δια τις δολερές προθέσεις του. Όχι μόνο παρέμεινε αμετανόητος αλλά προσπάθησε να δωροδοκήσει τους στρατιώτες δια να τον βοηθήσουν να δραπέτευση. Παρίστανε μάλιστα και τον άρρωστο με σκοπό να τον βγάλουν από το κελί δια να εύρει την ευκαιρία να προμηθευθεί σχοινί ώστε να εκτέλεση το σχέδιο της αποδράσεώς του. Άλλα εις την προσπάθεια του να δραπετεύσει έσπασε το σχοινί και εσκοτώθη. «Εγώ είμαι εις μεγάλη απορίαν και λύπην και η φαμελιά σου είναι απαρηγόρητη εγώ τι να κάμω δεν ηξεύρω από την στεναχώριαν μου».

 

 


 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Ιωάννης Μαμούρης σε ξυλογραφία από το περιοδικό  ( Δρέμισα Φωκίδος 1797 -  Αθήνα 12 Απριλίου 1867 ).

Ο μοναδικός μάρτυρας της κολασμένης τούτης πράξης, ο Κωνσταντίνος Καλατζής, ανιστόρησε, γέρος πια, όλα τα καθέκαστα στο δικηγόρο Σπ. Φόρτη κι αυτός, έπειτα από χρόνια, στις 25 του Δεκέμβρη 1898, δημοσίευε τούτη δω τη δραματική αφήγηση στους «Καιρούς» :

 

«. . . Ήτο η τρίτη των Χριστουγέννων του 1863 έτους ημέρα, ενθυμού­μαι καλώς, την εποχήν την εσημείωσα, διότι μοι επροξένησε βαθείαν αυτή εντύπωσιν και φρίκην εξ όσων κατ' αυτήν ήκουσα και απεμνημόνευσα.

 

»Περί την εσπέραν της ημέρας ταύτης, χάριν της μεγάλης εορτής, μας επεσκέφθη ο αείμνηστος της φάλαγγος ταγματάρχης, ο γενναίος εκείνος του ιερού αγώνος στρατιώτης, ο λεβέντης και ευθυτενής ως υψίκορμος κυπάρισσος γέρων Κωνσταντίνος Καλατζής. Επειδή ην χειμών δριμύς τον ωδήγησα εις το χειμωνιάτικο, όπου ην η εστία, εν η έλαμπε και διέπρεπε πυρά ωραία και ζηλευτή, τρεφόμενη από ξηρός σχίνων και κοτίνων ρίζας.

 

»Μετά τας αμοιβαίας επί ταίς εορταίς ευχάς, εγώ, όστις εμμανώς ηγάπων τας ιστορίας και τα διηγήματα του ιερού αγώνος, εξ ων πλείστα πολλάκις είχεν ημίν διηγηθή ο καλός ταγματάρχης ιδίως δ' επειδή, ως εγίνωσκον, ην αυτόπτης των κατά την τελευτήν του στρατηγού και αυτήκοος, τον παρακάλεσα θερμώς να μας διηγηθή ταύτα. Εις την παράκλησίν μου βαρύ στενάξας και μετά μεγάλην του γενναίου του στήθους ανάπλασιν, μοι απήντησε : «Τι τα θέλεις αυτά τώρα, παιδί μου, αυτά πέρα­σαν πλέον ας όψονται οι αίτιοι»˙ εδίσταζε δε να αρχίση. Τη επιμόνω όμως παρακλήσει μου προβάντος εκ περιεργείας μέχρι φορτικότητος, ήρξατο διηγούμενος τα της τελευτής του στρατηγού ως εξής:

 

»—Επειδή επιμένετε τόσον, ακούστε πως συνέβη του στρατηγού ο θάνατος· από καιρόν τον είχον φυλακίσει εις την μεγάλην της Ακροπό­λεως Κούλιαν˙ του είχαν βάλει εις τα χέρια και τα πόδια σίδερα με μπάλαις βαρειαίς˙ τροφήν δεν του έδιδαν τακτικά, ούτε καλήν, ούτε στρώμα. Όταν εγώ τον είδα εις την φυλακήν ήτο ανάλλαγος, λερωμένος, κουρε­λιασμένος με ένα κοντοκάππι και με τον ιστορικόν του καλογηρόσκουφον λυγδωμένον από την λέραν.

 

» Την νύκτα εκείνην όπου εχάθη, εγώ ήμουν σκοπός εις την πόρτα της Κούλιας η οποία ήτο κλειδωμένη. Ήτο νύκτα πολύ σκοτεινή δεν έβλεπες το δάκτυλό σου, έπεφτε ψιλή βροχή και ήμην τυλιγμένος με την κάππαν μου, ήσαν περασμένα τα μεσάνυχτα, όταν βλέπω τεσσάρας άνδρας να έρχωνται προς την φυλακήν.

 

»Ο ένας κρατούσε φανάρι, ήσαν δε αρματωμένοι καλά ένας άλλος εστάθη ολίγον μακράν και δεν τον είδον καλά ποίος ήτο˙ άλλ' ως εννόησα ήτο ο επί κεφαλής των ήτο η έφοδος προς επιθεώρησιν της φυλακής˙ ήσαν γνωστοί μου, ο Τριανταφυλλίνας, ο Τζαμάρας και ο Μαμούρης και ένας στρατιώτης Σουλιώτης, του οποίου δεν ενθυμούμαι τώρα το όνομα.

 

»Άμα επλησίασαν αμέσως έγινεν «αλλαγή» και άντ' εμού έθεσαν σκοπόν τον στρατιώτην εκείνον εγώ δε διετάχθην αμέσως να υπάγω να κοιμηθώ. Αμέσως απεμακρύνθην εις το σκότος. Αλλ' υποπτευθείς απαίσια δια τον στρατηγόν κρυφά κατεσκόπευον τας κινήσεις των, πλησιάσας ικανώς απαρατήρητος ως εκ του ψηλαφητού σκότους· ήκουσα τον κρότον των κλείθρων της φυλακής. Την ήνοιξαν και εισήλθον εις τον Πύργον οι τρεις, ο δε σκοπός έστεκεν εις την μισοανοιχτήν πόρταν της φυλα­κής. Άμα είσήλθον αυτοί μέσα, ηκούσθη ο κρότος των αλυσίδων των δεσμών του στρατηγού, όστις βεβαίως με την απροσδόκητον ταύτην επίσκεψιν θα εσηκώθη. Τον ήκουσα να λέγη προς αυτούς: «Ωρέ, ξέρω καλά ποιος σας έστειλε σας εδώ και γιατί ήρθατε τέτοια ώρα εδώ μέσα. Δε μ' λύνετε τόνα μου χέρι να σας δείξω ποιος είμαι και πως με λένε; Αυταίς εδώ τις σαπιοκοιλιαίς δεν τις συνερίζομαι, μα συ μωρέ Γιάννη, [τον Μαμούρη] γιατί;»

 

»Εις ταύτα αμέσως, ως ενόησα εκ της ταραχής η οποία ηκολούθησεν, επετέθησαν κατά του δεσμίου. Ήκουσα το βόγγημα, τους αναστε­ναγμούς και μούγκρισμα του λεονταργιού εκείνου και η καρδιά μου εραγίζετο. Και μετά ταύτα σιωπή τελεία. . .

 

»Μετ' ολίγον είδον τους τεσσάρας να βαδίζωσιν προς το τείχος της Ακροπόλεως το βλέπον προς το μέρος του Μακρυγιάννη με το φανάρι. Εκεί ηκούετο κτύπος όμοιος μ' εκείνον που γίνεται όταν εμπήγουν στύλον εις την γην.

 

»Κατόπιν τους είδα πάλιν να γυρίζουν εις την Κούλιαν, άφ' όπου επήραν βαρύ τι πράγμα και το επήγαν μαζί μετά δυσκολίας εις το μέρος όπου ήκουον τον κρότον. Εκεί κάτι έκαμνον ανακατευόμενοι και μετ' ολίγον πάλιν ήκουσα κτύπον πέτρας η οποία κτυπά επί της άλλης πέτρας. Αμέσως δε μετά τούτο εκείνοι μεν έγιναν άφαντος εγώ δε σιγά επήγα εις το κατάλυμά μου.

 

»Το πρωί άμα εσηκώθην έμαθον ότι είχε διαδοθή πανταχού, ότι ο Οδυσσεύς δραπετεύσας την νύκτα και θελήσας δια σχοινίου δεδεμένου να καταβή από το τείχος της Ακροπόλεως, κοπέντος του σχοινίου, κατέπεσεν από του ύψους και εφονεύθη.

 

»Όπως όλος ο κόσμος επήγα και εγώ και είδα τα έξης : Εις το μέρος όπου ήκουον τους κτύπους ήτο μπηγμένο μεγάλο παλούκι, δεμένο δε εις αυτό ακόμη τεμάχιον τριχιάς της οποίας η άκρη εφαίνετο ξασμένη. Όταν δε επήγα κάτω είδον το πτώμα τού άτυχους στρατηγού φέρον εις την μέσην δεμένον από έξω από το κοντοκάππι του ένα μακρύ κομμάτι τριχιάς. Το στόμα του ήτο καταματωμένον το επάνω και το κάτω χείλος του ήταν κομμένα σαν δαχτυλίδι στρογγυλά, σαν να τα χτύπησε κανείς και να τα 'κοψε με το στόμα ντουφεκιού ή πιστόλας.

 

»Ο λαιμός του είχε μαυρίλαις και σημάδια από νύχια, εστάλη ένας άλλος ιατρός να κάμη νεκροψίαν και έκθεσιν περί του θανάτου του˙ έμαθα δε ότι, επειδή επιστοποίησεν ότι ο θάνατος προήλθεν εκ βίας, διότι τα σημεία αυτής ήσαν φανερά, έσχισαν την έκθεσιν αυτού και έκαμαν άλλην [Η ψεύτικη ιατροδικαστική αυτή έκθεση, που το πρωτότυπό της σώθηκε, συντάχτηκε από τον Ιταλό ντόκτορα Vitali, υποπρόξενο τού Βασιλείου της Νάπολης στην Αθήνα. Είναι γραμμένη Ιταλικά και τελειώνει με τούτη δω την ανήκουστη απόνα γιατρό σε πιστοποιητικό θανάτου φράση : «. . . Επέφερον (τα τραύματα) αυτοστιγμεί τον θάνατον, άξιον εις κακούργον προδότην της πατρίδος». Τον signor Vitali από τη Νάπολη τον έκαιγε πάρα πολύ η προδοσία τού Αντρούτσου και δε μπορούσε να κρατηθεί, να μην τον πει κακούργο και προδότη! Ε τι κάνει σε τέτοιους ανθρώπους το παραδάκι.]δια της οποίας εβεβαιούτο ότι του στρατηγού ο θάνατος προήλθεν εκ πτώσεως αυτού από μέρους υψηλού˙ μετά ταύτα έγινεν η κηδεία του πολύ καταφρονεμένη και χειρότερα και τού τελευταίου καταδίκου˙ τον έθαψαν σαν σκυλί εις τον ναόν τού Αγίου Δημητρίου, προς δυσμάς της Ακροπόλεως».


Για να δούμε πως λειτουργεί μια πένα πάθους, παραθέτω το κείμενο του Δ Σουμερλή που έγραψε παθιασμένα κατά του Οδυσσέα:

«Διά διαταγής της Διοικήσεως εκδομένης κατ' αίτησιν του Γκούρα θανατώνεται, αποπνιγείς κατά μέσην νύκταν, και από του πύργου καταρρίπτεται κατά γης. Ο εκτελεστής του θανάτου ήτο ιερεύς στρατιωτικός, όστις εξεδικήθη εναντίον αυτού, διά το προς τους ιερείς μίσος, καταδρομήν και κακά, πραχθέντα υπ' εκείνου. Ο δε θάνατος ούτος επλάσθη άλλως πώς διά τας τότε περιστάσεις, ότι δηλ. θέλων ο Οδυσσεύς να καταβή από του πύργου, εκόπησαν τα σχοινία με τα οποία ήτον δεμένος, και ούτως εθανατώθη».

 

 


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Δρόμος της Αθήνας με την Ακρόπολη στο βάθος, φαίνονται τα αμυντικά έργα που χρησιμοποιήθηκαν κατά την Επανάσταση.
Υδατογραφία. H.C. Stilling.


 

Ο νεκρός Οδυσσέας τάφηκε στο μικρό ναό των Ασωμάτων στους πρόποδες της Ακροπόλεως και μετά από οκτώ χρόνια η γυναίκα του πραγματοποίησε εκταφή των οστών, τα οποία κατέθεσε σε κάποιον από τους ναούς της πόλης.
 
Εν τω μεταξύ ο διασυρμός του αγωνιστή συνεχιζόταν και μετά το θάνατό του. Για σαράντα ολόκληρα χρόνια τον αναθεμάτιζαν ως προδότη και κανείς δεν ήξερε πού βρίσκονται τα οστά του. Εδέησε όμως έστω και καθυστερημένα η πολιτεία να αναγνωρίσει την προσφορά του ήρωα και να του αποδώσει τις στοιχειώδεις τιμές, την Κυριακή 21/2/1865 κατά την τέλεση μνημοσύνου στη Μητρόπολη και τη μετακομιδή των οστών του στο Α` Νεκροταφείο. Έστω και αργά αυτή η δικαίωση ήταν σημαντική αν και στη συνείδηση του λαού ο Ανδρούτσος ήταν πάντα δικαιωμένος.






ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Εδουάρδ Τρελλώνη: «Αναμνήσεις της Ελληνικής Επαναστάσεως», εκδόσεις Βιβλιοπωλείον Νότη Καραβία.

Μπάμπη Αννινου: «Η απολογία του Οδ. Ανδρούτσου- η δολοφονία του», εκδόσεις Μπάυρον.

Γ. Κορδάτου: «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας», εκδόσεις 20ός αιώνας, τόμος X.

 

Ι. Μακρυγιάννη: «Απαντα: απομνημονεύματα- δίκη», εκδόσεις Μέρμηγκα, τόμος β`

 

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ του Σ. Ι. Καργάκου εκδόσεις Realnews τόμος Δ

 

ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ του Δ Φωτιάδη εκδόσεις Κυψέλης

 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ του Διονύση Σουμερλή

 

 

 

 

 

 

 

Γ ΙΕΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ


«ἡ γῆ των νὰ μὴν παράγῃ καρπούς, αἱ γυναῖκές των νὰ γεννῶσι τέρατα, νὰ ἐξαφανισθῶσιν αὐτοί τε, ἡ πόλις των καὶ ἡ φυλή των καὶ αἱ πρὸς τοὺς θεοὺς θυσίαι των νὰ μὴν γίνωνται δεκταὶ»

Κατάρα κατά των παραβατών του όρκου των αμφικτιονιών (Δελφοί)

 

 
 


 
 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι Δελφοί λόγω του πλούτου που είχαν συσσωρεύσει έγινε πολλές φορές ο έλεγχός τους αιτία πολέμων.

Το 357 πχ ο βασιλιάς Φίλιππος Β είχε διευρύνει την επιρροή του στην Κεντρική Ελλάδα, το 356 πχ ξέσπασε ένα πολυετής και αιματηρός πόλεμος που ονομάστηκε Γ Ιερός πόλεμος, οι δύο προηγούμενοι είχαν γίνει ο πρώτος  στα χρόνια του Σόλωνα και  ο δεύτερος πριν τον Πελοποννησιακό πόλεμο.
 
Στόχος αυτών των πολέμων ήταν ο έλεγχος των Δελφών και φυσικά του πλούτου του.

Το 362 π.Χ. οι Φωκείς, σύμμαχοι τότε των Θηβαίων, αθέτησαν να ενισχύσουν τον Θηβαϊκό στρατό στην εκστρατεία του στην Πελοπόννησο.
 
Την στάση τους αυτή αποφάσισαν να τιμωρήσουν οι Θηβαίοι, κατηγορώντας τους στο Αμφικτυονικό συνέδριο για ιεροσυλία επειδή είχαν καλλιεργήσει μέρος των ιερών κτημάτων των Δελφών. Για την καταπάτηση της ιεράς γης και καταδικάστηκαν από τους ιερομνήμονες των Αμφικτιονιών (μόνιμος σύνδεσμος για την διαχείριση του ιερού) σε υπέρογκο πρόστιμο.

            Σε συνέλευση που συγκάλεσαν οι Φωκείς ο Φιλόμηλος από την πόλη Λέδων μίλησε για την αδυναμία της χώρας του να πληρώσει αυτό το ποσό και έπεισε τους Φωκείς που η μόνη τους επιλογή ήταν να αντισταθούν και να καταλάβουν τους Δελφούς.





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Πύργος των τειχών της πόλης κράτους της Λίλαιας.



Οι Φωκείς κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ένα στρατό 5.000 αντρών (με την βοήθεια των Σπαρτιατών  που προσέφεραν  ένα ποσό 15 ταλάντων για να φτιάξουν στρατό) με τον οποίο κατέλαβαν το μαντείο των Δελφών.
 
Ο Φιλόμηλος τότε οχύρωσε τους Δελφούς ενώ κατέστρεψε την πέτρα στην οποία ήταν καταγεγραμμένη η απόφαση για την τιμωρία τους. Το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να πάρουν τα λεφτά του μαντείου, εναντίον τους κινήθηκαν οι Θηβαίοι, οι Λοκροί και οι Θεσσαλοί.
 
Οι Λοκροί της Άμφισσας προσπάθησαν να καταλάβουν το μαντείο αλλά απωθήθηκαν από τις δυνάμεις του Φιλόμηλου. Ένα χρόνο μετά ο Φιλόμηλος σκοτώθηκε στην μάχη που διεξήχθη στην πόλη Νέον της Φωκίδας, κοντά στην Τιθορέα σε μία σύγκρουση εναντίον των Βοιωτών. Τον διαδέχτηκε στην ηγεσία των Φωκέων ο Ονόμαρχος. Ο Ονόμαρχος δαπανόντας χρήματα από τους θησαυρούς των Δελφών έφτιαξε έναν ισχυρό μισθοφορικό στρατό 20.000 πολεμιστών και 1000 ιππέων ενώ την ίδια περίοδο άρχισε να οχυρώνει τις Φωκικές πόλεις.





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι πόλεις της Φωκικής συμπολιτείας.


            Οι Φωκαείς με την υποστήριξη των Αθηναίων και των Σπαρτιατών, συμμάχησαν με τους τυράννους των Φερών και εκστράτευσαν  για να καταλάβουν την Θεσσαλία, σ αυτή την επιχείρηση βρήκαν αντιμέτωπους την πλειονότητα των Θεσσαλών, τους Περραιβούς, τους Θηβαίους, τους Λοκρούς και τον Φίλιππο Β δηλαδή τους Μακεδόνες (Τον Φίλιππο Β τον προσκάλεσαν το 353 πχ οι Θεσσαλοί αριστοκράτες Αλευάδες). Αρχικά το 354πχ  οι Μακεδόνες ηττήθηκαν σε δύο μάχες από τους Φωκείς (Ὀνόμαρχος ὁ Φωκεὺς Φίλιππον δυσὶ μάχαις νικήσας εἰς τοὺς ἐσχάτους κινδύνους ἤγαγεν). Θεωρείται πως σημαντικό ρόλο στην νίκη των Φωκεών έπαιξε η χρήση καταπελτών που χτυπούσαν την Μακεδονική φάλαγγα.

Στην μάχη του Κρόκιου Πεδίου ( 352 πχ)  κοντά στον Παγασητικό κόλπο. Ο Φίλιππο Β της Μακεδονίας με 20.000 άνδρες πεζικό και 3.000 ιππείς και οι Φωκαείς με  τον Ονόμαρχο και τον Χάρη τον Αθηναίο  με τα πλοία του. Ο Φίλιππος έστειλε τους άνδρες του στη μάχη φορώντας στεφάνι δάφνης. Στη μάχη που ακολούθησε ο Φίλιππος πέτυχε μια συντριπτική νίκη κατά των Φωκαέων. Οι τελευταίοι έτρεχαν προς τη θάλασσα να επιβιβαστούν στα πλοία του Χάρη. Όμως ο αριθμός των νεκρών τους είναι τεράστιος: 6.000 νεκροί ανάμεσα τους και ο Ονόμαρχος τον διαδέχτηκε στην συνέχεια ο Φάυλλος και 3.000 αιχμαλώτους που τους έπνιξαν σαν ιερόσυλους. (διόπερ Ὀνομάρχου σπουδῇ βοηθήσαντος μετὰ πεζῶν δισμυρίων καὶ πεντακοσίων ἱππέων ὁ μὲν Φίλιππος πείσας τοὺς Θετταλοὺς κοινῇ τὸν πόλεμον ἄρασθαι συνήγαγε τοὺς πάντας πεζοὺς μὲν ὑπὲρ τοὺς δισμυρίους, ἱππεῖς δὲ τρισχιλίους.  γενομένης δὲ παρατάξεως ἰσχυρᾶς καὶ τῶν Θετταλῶν ἱππέων τῷ πλήθει καὶ ταῖς ἀρεταῖς διαφερόντων ἐνίκησεν ὁ Φίλιππος.τῶν δὲ περὶ τὸν Ὀνόμαρχον καταφυγόντων εἰς τὴν θάλατταν καὶ τυχικῶς παραπλέοντος τοῦ Ἀθηναίου Χάρητος μετὰ πολλῶν τριήρων πολὺς ἐγένετο φόνος τῶν Φωκέων: οἱ γὰρ φεύγοντες ῥίψαντες τὰς πανοπλίας διενήχοντο πρὸς τὰς τριήρεις, ἐν οἷς ἦν καὶ αὐτὸς Ὀνόμαρχος.  τέλος δὲ τῶν Φωκέων καὶ μισθοφόρων ἀνῃρέθησαν μὲν ὑπὲρ τοὺς ἑξακισχιλίους, ἐν οἷς ἦν καὶ αὐτὸς ὁ στρατηγός, ἥλωσαν δὲ οὐκ ἐλάττους τῶν τρισχιλίων. ὁ δὲ Φίλιππος τὸν μὲν Ὀνόμαρχον ἐκρέμασε, τοὺς δ᾽ ἄλλους ὡς ἱεροσύλους κατεπόντισεν.)

Οι Φωκαείς ζήτησαν βοήθεια από τον Αρταξέρξη, ο οποίος τους την πρόσφερε  πρόθυμα (πρέσβεις ἐξέπεμψαν πρὸς τὸν τῶν Περσῶν βασιλέα, παρακαλοῦντες εἰσευπορῆσαι τῇ πόλει χρήματα: ὁ δ᾽ Ἀρταξέρξης προθύμως ὑπακούσας ἔδωκεν αὐτοῖς δωρεὰν ἀργυρίου τάλαντα τριακόσια).





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Τριόβολο νόμισμα που κόπηκε στην Λίλαια το 480 π.Χ.
 
Στην συνέχεια ο Φίλιππος κινήθηκε κατά της Φωκίδας. Η κάθοδος των Μακεδόνων στην νότια Ελλάδα ανησύχησε τους Αθηναίους οι οποίοι έσπευσαν να αντιμετωπίσουν τους Μακεδόνες στις Θερμοπύλες και κατάφεραν να τους σταματήσουν. Την επόμενη χρονιά πέθανε ο Φάυλλος και στρατηγός των Φωκεών έγινε ο Φάλαιρος. Τα επόμενα χρόνια οι Φωκαείς εκστράτευσαν κατά της Βοιωτίας αλλά χωρίς επιτυχία. Κατόρθωσαν όμως στο διάστημα αυτό να διατηρήσουν τις κτήσεις τους.

                        Το 346 οι Αθηναίοι εξαντλημένοι ήθελαν ειρήνη με τον Φίλιππο Β, ακόμα και ο Δημοσθένης ήταν σύμφωνος (μάλιστα δ᾽ αὐτοὺς παρώξυνε προστῆναι τῆς Ἑλλάδος Δημοσθένης ὁ ῥήτωρ), στις διαπραγματεύσεις μετείχε ο  Αισχίνης και ο Φιλοκράτης (Φιλοκράτειος ειρήνη). Οι Φωκείς που έμειναν χωρίς συμμάχους.





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Νόμισμα της Λίλαιας του 300 π.Χ.

 
Τελικά το 346 π.Χ. οι Φωκείς αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Η ποινή που τους επιβλήθηκε ήταν πολύ σκληρή καθώς υποχρεώθηκαν να πληρώνουν 60 τάλαντα ετησίως για να ξεπληρώσουν τους θησαυρούς που αφαίρεσαν από τους Δελφούς ενώ τους αφαιρέθηκαν και οι δύο ψήφοι που είχαν στο Αμφικτυονικό συνέδριο οι οποίοι δόθηκαν στους Μακεδόνες (ἔδοξεν οὖν τοῖς συνέδροις μεταδοῦναι τῷ Φιλίππῳ καὶ τοῖς ἀπογόνοις αὐτοῦ τῆς Ἀμφικτυονίας καὶ δύο ψήφους ἔχειν, ἃς πρότερον οἱ καταπολεμηθέντες Φωκεῖς εἶχον: τῶν δ᾽ ἐπὶ Φωκεῦσι τριῶν πόλεων περιελεῖν τὰ τείχη καὶ μηδεμίαν κοινωνίαν εἶναι τοῖς Φωκεῦσι τοῦ ἱεροῦ μηδὲ τοῦ Ἀμφικτυονικοῦ συνεδρίου: μὴ ἐξεῖναι δὲ αὐτοῖς μήτε ἵππους μήτε ὅπλα κτήσασθαι, μέχρις ἂν οὗ τὰ χρήματα ἐκτίσωσι τῷ θεῷ τὰ σεσυλημένα: τοὺς δὲ πεφευγότας τῶν Φωκέων καὶ τῶν ἄλλων τῶν μετεσχηκότων τῆς ἱεροσυλίας ἐναγεῖς εἶναι καὶ ἀγωγίμους πάντοθεν:  τὰς δὲ πόλεις ἁπάσας τῶν Φωκέων κατασκάψαι καὶ μετοικίσαι εἰς κώμας, ὧν ἑκάστην μὴ πλεῖον ἔχειν οἰκιῶν πεντήκοντα, μηδ᾽ ἔλαττον διεστάναι σταδίου τὰς κώμας ἀπ᾽ ἀλλήλων: ἔχειν δὲ Φωκεῖς τὴν χώραν καὶ φέρειν κατ᾽ ἐνιαυτὸν τῷ θεῷ φόρον τάλαντα ἑξήκοντα, μέχρις ἂν ἐκτίσωσι τὰ ἀπογραφέντα χρήματα κατὰ τὴν ἱεροσυλίαν: τιθέναι δὲ καὶ τὸν ἀγῶνα τῶν Πυθίων Φίλιππον μετὰ Βοιωτῶν καὶ Θετταλῶν διὰ τὸ Κορινθίους μετεσχηκέναι τοῖς Φωκεῦσι τῆς εἰς τὸ θεῖον παρανομίας:  τοὺς δὲ Ἀμφικτύονας καὶ τὸν Φίλιππον τὰ ὅπλα τῶν Φωκέων καὶ τῶν μισθοφόρων καταπετροκοπῆσαι καὶ τὰ λείψανα αὐτῶν κατακαῦσαι καὶ τοὺς ἵππους ἀποδόσθαι. ἀκολούθως δὲ τούτοις διέταξαν οἱ Ἀμφικτύονες τὰ περὶ τὴν ἐπιμέλειαν τοῦ μαντείου καὶ τἄλλα πάντα τὰ πρὸς εὐσέβειαν καὶ κοινὴν εἰρήνην καὶ ὁμόνοιαν τοῖς Ἕλλησιν ἀνήκοντα.  μετὰ δὲ ταῦτα Φίλιππος μὲν τὰ δεδογμένα τοῖς Ἀμφικτύοσι συγκαταστήσας καὶ πρὸς πάντας φιλοφρονηθεὶς ἐπανῆλθεν εἰς Μακεδονίαν, οὐ μόνον δόξαν εὐσεβείας καὶ ἀρετῆς στρατηγικῆς περιπεποιημένος, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὴν μέλλουσαν αὔξησιν αὐτῷ γίνεσθαι μεγάλα προκατεσκευασμένος. ἐπεθύμει γὰρ τῆς Ἑλλάδος ἀποδειχθῆναι στρατηγὸς αὐτοκράτωρ καὶ τὸν πρὸς Πέρσας ἐξενεγκεῖν πόλεμον: ὅπερ καὶ συνέβη γενέσθαι. ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων ἐν τοῖς οἰκείοις χρόνοις τὰ κατὰ μέρος ἀναγράψομεν, νῦν δ᾽ ἐπὶ τὸ συνεχὲς τῆς ἱστορίας τρεψόμεθα.).

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : ΤΡΙΤΟΣ ΙΕΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 356 - 346 π.Χ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ των Δ.Ι Κυρτάτα και Σ. Ι. Ράγκου εκδόσεις ΤΟ ΒΗΜΑ

Διώδωρος ο Σικελιώτης εκδόσεις ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

 

Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2016

ΧΑΝΙ ΣΤΑ ΤΡΙΚΑΛΑ


 

 


Ο Leon Heuzey περιγράφει ένα χάνι στην περιοχή των Τρικάλων τον Ιούλιο του 1858 :

«… παρακολουθώ με περιέργεια την κίνηση σε αυτό το μεγάλο ελληνοτουρκικό πανδοχείο. Ένας γέρος Αλβανός, άρρωστος και γκρινιάρης, κάθεται μπροστά στην πόρτα και κρατά μια πέτρα επάνω στην κοιλιά του.

 

Ένας ψευτοαγάς ερωτοτροπεί με δύο απαίσια, βλαμμένα γκαρσόνια του χανιού. Λίγο πιο μακριά, μια φτωχή νέγρα, που θα ήταν νόστιμη αν ήταν λιγότερο μαύρη, προκαλεί τον οίκτο με το εξαθλιωμένο παρουσιαστικό της: μου λένε ότι είναι εκεί εκτεθειμένη, για πούλημα. Ανησυχεί, καθώς δεν ξέρει ποιος θα είναι ο αγοραστής της, και κλαίει γιατί ένας από τους παλαιούς κυρίους της κράτησε το παιδί της που είχε να το δει έξη χρόνια. Όλα δεν θυμίζουν, σαν να έχει μεταφερθεί εκ του φυσικού στους Τούρκους, μια σκηνή από την Καλύβα του μπάρμπα Θωμά;

Φτάνει μουτρωμένος ο Σουλεϊμάν: οι επίσημοι χριστιανοί, οι κοτζαμπάσηδες, αποφεύγουν να μας κάνουν την τιμή να μας δεχτούν. Ο Τούρκος  μουδίτης τα έβαλε μαζί τους καυγαδίζοντας για τα καλά. Προφασίστηκαν ότι το καλοκαίρι, καθώς οι οικογένειές τους απουσιάζουν, τους είναι αδύνατον να μας προσφέρουν την κατάλληλη φιλοξενία…..»

Τελικά ένας Τούρκος προσφέρθηκε να τους φιλοξενήσει.  

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ του Leon Heuzey εκδόσεις ΤΟ ΒΗΜΑ

ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ


(Francois Rene de Chataubriand)

 

            Το βιβλίο του Francois Rene de Chataubriand αναφέρεται στην χρονολογία 1806 μχ

 
 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Έργο του Paul Emil Jacobs που δείχνει τον Αλή Πασά με την κυρά Βασιλική.


ΘΑΝΑΤΩΣΗ ΝΕΑΣ

 

            Στον Άγιο Παύλο παραλιακό χωρίο στον Αργολικό κόλπο περιγράφεται ένα περιστατικό για μια κοπέλα :

 

«….Όλοι μιλούσαν για ένα τραγικό περιστατικό.

            Μια κοπέλα του χωριού, που χε χάσει τον πατέρα της και την μητέρα της, που την είχαν της είχαν αφήσει μικρή περιουσία, στάλθηκε από τους δικούς της στην Κωνσταντινούπολη. Δεκαοκτώ χρονών ξαναγύρισε στο χωριό της.

            Είχε μάθει τούρκικα, ιταλικά και γαλλικά, κι όταν περνούσαν ξένοι από τον Άγιο Παύλο, τους δεχόταν με τόση φιλοφρόνηση που έκανε τους πρώτους του χωριού να υποψιαστούν την αρετή της.

            Μαζεύτηκαν λοιπόν οι πρόκριτοι , εξέτασαν την συμπεριφορά της ορφανής κι αποφάσισαν να την ξεκάνουν <<ως ατιμάζουσα το χωρίο των>>.

            Κι αφού μάζεψαν το ποσό που είχαν ορίσει οι Τούρκοι να τους πληρώνεται όταν χριστιανός σκότωνε χριστιανό, μπήκαν νύχτα στο σπίτι της κοπέλας, τη σκότωσαν κι ένας απ αυτούς μετά τον φόνο πήγε στον πασά και του προσέφερε τα αντίτιμο του αίματος.

            Μα η αιτία της ταραχής των Ελλήνων του Αγίου Παύλου δεν ήταν το φοβερό έγκλημα, αλλά η απληστία του πασά. Γιατί ο πασάς που βρισκε την πράξη αυτή φυσική και που ομολογούσε μάλιστα πως έλαβε το ποσό το καθοριζόμενο για μια συνηθισμένη δολοφονία, έλεγε πως η νεότητα, η ομορφιά, η μόρφωση και τα ταξίδια της ορφανής του έδιναν το δικαίωμα μιας μεγαλύτερης αποζημίωσης.

            Ένεκα τούτου η αυτού εξοχότης είχε στείλει την ίδια μέρα στον Άγιο Παύλο δύο γενιτσάρους ζητώντας καινούργια εισφορά.».

 

 
 
 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Τούρκοι αξιωματούχοι.
 

ΣΚΟΠΟΒΟΛΗ

 

 

            Στην περιοχή μεταξύ Ισθμού και Μεγάρων συνάντησε ένα τούρκο φρούραρχο, είναι χαρακτηριστική περιγραφή πως συμπεριφέρονταν οι τούρκοι στους Έλληνες:

            «….Όταν έδειξα τη διαταγή του πασά , ο φρούραρχος με προσκάλεσε να πιώ καφέ και να καπνίσω στην παράγκα του. Ήταν ένας άνθρωπος παχύσαρκος, μ ένα πρόσωπο γαλήνιο και απαθές. Και κάθε φορά που άλλαξε θέση στο σπαθί που ήταν ξαπλωμένος, αναστέναζε σα να πονούσε.

            Περιεργάστηκε τα όπλα μου κι ύστερα μου έδειξε και τα δικά του, και μάλιστα μια μακριά καραμπίνα, που, καθώς έλεγε , το βόλι της πηγαίνει πολύ μακριά.

            Οι  φύλακες είδαν άξαφνα έναν χωρικό ν ανεβαίνει το βουνό, πέρα από τον δρόμο. Του φώναξαν να κατέβει. Ο χωρικός δεν άκουσε. Τότε ο φρούραρχος σηκώθηκε με κόπο, πήρε την καραμπίνα του, σημάδεψε πολλή ώρα μες από τα πεύκα τον χωρικό και πυροβόλησε.

            Ύστερα από το κατόρθωμά του ο τούρκος κάθισε πάλι στο σπαθί του ήσυχος κι ευδιάθετος όπως πριν, σα να μην είχε συμβεί τίποτα. Κι ο χωρικός κατέβηκε στην φρουρά, πληγωμένος κατά πάσα πιθανότητα, γιατί έκλαιγε κι έδειχνε το αίμα του. Για να τον γιατρέψουν, τον ραβδίσανε πενήντα φορές.

            Σηκώθηκα απότομα και τόσο πιο πολύ λυπημένος επειδή έβλεπα η επιθυμία να μου δείξει την σκοπευτική του δεινότητα παρακίνησε αυτόν τον δήμιο να πυροβολήσει τον χωρικό……».

 

 


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γυναίκες από την Πελοπόννησο (Σκίτσο του LE BLANC, Theodore της περιόδου 1833-4).
 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

- ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ του Francois Rene de Chataubriand εκδόσεις ΒΗΜΑ περιηγήσεις

ΤΟ ΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΒΗΘΛΕΕΜ


 

 

Για το άστρο της Βηθλεέμ έχουμε μαρτυρία από τον Ματθαίο και κάποια στοιχεία από τον Λουκά

Ματθαίος 1-12,16

Λουκάς β 7-11,16

Από αυτή την παράθεση συνάγουμε:

1.      Ο αστέρας προκάλεσε εξαιρετική εντύπωση.

2.      Το αστέρι εξαφανίσθηκε όταν οι μάγοι πλησίασαν στα Ιεροσόλυμα.

3.      Το αστέρι ήταν ορατό σε μεγάλη περιοχή της γης.

4.      Η απόφαση του ταξιδιού των μάγων ήταν προσωπική παρόρμηση.

5.      Οι μάγοι ως σοφοί της εποχής γνώριζαν ότι το φωτεινό αντικείμενο ήταν αστέρι.

6.      Όταν έφτασαν οι μάγοι δεν προσκυνήσαν το βρέφος αλλά το παιδίον

7.      Οι μάγοι χρειάστηκαν αρκετό χρόνο για να φτάσουν στα Ιεροσόλυμα.

8.      Οι μάγοι δεν ήταν τρεις αλλά περισσότεροι του ενός.

 


 

Με βάση αυτά τα στοιχεία αποκλείεται να ήταν διάττων αστέρας ή βολίδα η μετεωρίτης διότι το άστρο της Βηθλεέμ εφαίνετο επί δύο χρόνια.

Ο Ωριγένης (185-254μχ ) μίλησε για κομήτη  εσφαλμένα, ο καθηγητής της Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και Ακαδημαϊκός K Ferrari D Occhieppo υποστήριξε ότι ήταν ο πλανήτης Δίας και τις θέσεις του παρουσίασε στην Ακαδημία Επιστημών της Βιέννης ( Der Stern der Magier 1975),  των απόψεών του υπήρξαν πολλοί διάσημοι επιστήμονες υποστηριχτές.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΣΤΡΟΥ ΤΗΣ ΒΗΘΛΕΕΜ

Σύνοδος  Πλανητών, ο Κέπλερ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το 747 από κτίσεως Ρώμης (δηλαδή το 7πχ) ο Ζεύς ήρθε σε σύνοδο με τον Κρόνο τρεις φορές σε ένα έτος και τον επόμενο χρόνο δημιουργήθηκε το «πύρινο τρίγωνο» με την προσέγγιση στους δύο και στον Άρη και ο Χριστός γεννήθηκε ένα με δύο χρόνια από την σύνοδο.

 

Με την άποψη αυτή συμφωνούν πολλοί ερευνητές, κάποιοι παρουσίασαν κάποιες βελτιωμένες απόψεις όπως ο H Kritzinger  το 1911 και ο  Grhardt το 1922 αλλά και άλλοι όπως ο R Hennig το 1936 και ο  L Liebhart το 1954. Ο καθηγητής Στ Πλακίδης υποστήριξε ότι το Ευαγγέλιο κάνει λόγο περί «Αστέρος», εκτός και αν ο όρος αυτός έχει θέση περιληπτική με την έννοια «αστερισμός».

 

«Μεγάλαι σύνοδοι» και συγκεκριμένα των πλανητών Ερμή, Αφροδίτη, Άρη, Δία και Κρόνο και τον Ήλιο και την Σελίνη γύρω από την Γη. Υποστηρίχθηκε λοιπόν ότι το άστρο της Βηθλεέμ ήταν η συγκέντρωση των πλανητών τον Απρίλιο του 6 πχ.

Σούπερνόβα ή νόβα αστέρας υποστηρίχθηκε ότι παρατηρούνται 2 με 3 σούπερ νόβα κάθε αιώνα στο Γαλαξία μας που είναι ορατοί με γυμνό οφθαλμό.

 

 

ΛΑΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 

Το χρονολόγιο του Διονυσίου του μικρού (6ος αιών) που του είχε ανατεθεί η χρονολόγηση από το έτος γέννησης του Χριστού όρισε το έτος 754 το έτος της ενσάρκωσης του Χριστού από την Θεοτόκο. Ονόμασε έτος 1μχ και το έτος 2μχ ως έτος γεννήσεως του Ιησού.

Ο καθορισμός αυτός ήταν όμως εσφαλμένος διότι ο Διονύσιος στηρίχτηκε στα χρονολογικά όρια της αυτοκρατορίας του Οκταβιανού και θεώρησε σαν 28ο έτος της βασιλείας του το 754 από κτίσεως Ρώμης αντί του ορθού 750. Υπήρχε όμως και άλλο λάθος, το έτος Γεννήσεως του χρονολογίου έπρεπε να τεθεί το έτος 0, έτσι η χρονολόγηση έκανε λάθος ένα ολόκληρο χρόνο.

Το 44πχ ο Ιούλιος Καίσαρας εισήχθη το γνωστό Ιουλιανό ημερολόγιο και αρχή του έτους η 1η Ιανουαρίου, ο Διονύσιος μετέθεσε την αρχή των χρονολογιών κατά 4 χρόνια αργότερα.

 





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Διονύσιος ο μικρός.

 

ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΤΕΡΑ

 

Εν τω μεταξύ στον εντοπισμό του Αστέρα της Βηθλεέμ ασχολήθηκαν επιστήμονες όπως D W Hughes καθηγητής της Φυσικής του Πανεπιστημίου Sheffield o οποίος σε εκτενές άρθρο του εξέτασε την σύγκλιση τις προηγούμενες θεωρίες, το άρθρο του Χιούζ σχολιάσθηκε από πλήθος επιστήμονες. Τελικά ο Χιούζ δημοσίευσε ένα ειδικό έργο με τίτλο The Star of Bethlehem An Astronomer s Confirmation στο έργο αυτό μιλά για την γέννηση του εσπέρας της 15ης Σεπτεμβρίου του 7πχ.

Ο D Clarck του Εργαστηρίου Διαστημικών Ερευνών του Uninersity College London και ο F Stephenson  του Ινστιτούτου Σεληνιακών και Πλανητικών Επιστημών του University of Newcastle δημοσίευσαν το  1977 εκτενή μελέτη για σούπερνόβα με συμπέρασμα ότι ο Χριστός ενσαρκώθηκε το 5πχ

 

Από όλη αυτή την υπόθεση των πολλαπλών επιστημονικών αναζητήσεων το συμπέρασμα είναι δεν κατέληξαν οι επιστήμονες σε θετικά και αδιαμφισβήτητα συμπεράσματα. Ο Στ Πλακίδης σημειώνει ότι «….η εξιστόρησις του γεγονότος τούτου δεν είναι απλή ποιητική επινόησις ή μυθική πλοκή, έχουσα ως μόνον κενήν τινα έξαρσιν των συνθηκών της ενανθρωπήσεως του Σωτήρος…».

 


 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΤΟ ΑΣΤΡΟΝ ΤΗΣ ΒΗΘΛΕΕΜ ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ του Δημ Κωτσάκη εκδόσεις ΖΩΗ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Στο βιβλίο της της Ιζαμπέλλας Παλάσκα αναφέρεται μια άγνωστη και εκπληκτική εξιστόρηση προσπάθειας του Θ Πάγκαλου να δει τον Μουσολίνι, ο ο...