Σάββατο 29 Απριλίου 2017

ΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ ΣΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Άννα Παπαδοπούλου -αδελφή του Παύλου Μελά- κρατώντας επιδεικτικά ένα τσιγάρο, φωτογραφήθηκε στο ατελιέ του Σμυρνιού φωτογράφου Νίκου Ζωγράφου. Στην αφιέρωση της γράφει «Τα όνειρα δεν μένουν όνειρα».




Το τσιγάρο για τον στρατιώτη στο μέτωπο είναι μαι από τις χαρές που όταν λείψουν δημιουργούν άσκημη προδιάθεση ο Σπ Μελάς αναφέρει: «...Ωστόσο σ όλη την διαδρομή με βασάνιζε κάτι: Μου έλειπε το τσιγάρο και τι θα πει αυτό, ξέρουν καλά οι θεριακλήδες». Οι στρατιώτες για ένα τσιγάρο παραβιάζουν ακόμα και τους στοιχιώδεις κανόνες της νυχτοπορείας, βάζοντας το τσιγάρο στην φούχτα του για να μη φαίνεται η κάφτρα του, στις πορείες αυτές απαγορευόταν το τσιγάρο και η ομιλία και τα δύο τα παραβίαζαν οι στρατιώτες.

Ακόμα και στις πιό δύσκολες συνθήκες ο στρατιώτης των Βαλκανικών πολέμων ήθελε να φουμάρει «.... Ωστόσο, μ όλη την κούραση, το μούσκεμα, το κρύο, το στρίμωγμα, την πείνα, νιώθαμε κάτω από την άθλια τούτη στέγη άνεση και ασφάλεια. Ξεχάσαμε τα όσα είχαμε τραβήξει ως εκείνη την στιγμή στα γαλανά δαακτυλίδια ενός τσιγάρου και δοκιμάζαμε την αθώα ηδονή του μαθητάκου, που το είχε σκάσει από το σχολείο και μπερμπάντευε στην εξοχή ....».

Στους Βαλκανικούς πολέμους με την πώληση του καπνού έπαιξαν οι Εβραίοι: «...Μέσα σ εκείνα τα αθρωποστοιβάγματα κυκλοφορούσαν, γεμάτα ευκαμψία, τα Εβραιόπουλα, οπλισμένα μ όλη την εμπορική πονηριά της φυλής τους και την πατροπαράδοτη άσβεστη δίψα του κέρδους. Αυτά τα διαολάκια έπαιζαν ένα σωρό άσκημα παιχνίδια εις βάρος των φαντάρων.
Τους ζύγωναν, τους ξεμονάχιαζαν και τους ψιθύριζαν μυστικά τάχα ότι κάπου εκεί κοντά υπάρχει καπνοπωλείο, που φοβάται ν ανοίξει μήπως του αρπάξουν το εμπόρευμα. Ότι ο καταστηματάρχης όμως, αν πήγαιναν να τον εύρουν αυτοί που είναι ντόπιοι και τον ξέρουν θα μπορούσε να τους δώσει τσιγάρα.
Οι φαντάροι τους πίστευαν, κρατούσαν έναν από τους μικρούς για όμηρο και παρέδιδαν στους άλλους  το χρήμα και τις παραγγελίες. Πολλά τάλληρα έκαναν φτερά μ αυτόν τον τρόπο κι όσο για τον όμηρο εύρισκε πάντα τον καιρό νατο βάλει στα πόδια μέσα στο μεγάλο συνωστισμό και στη σύγχιση που επικρατούσε.
Τέτοια μας σκάρωναν πολλά και διάφορα τα Εβραιόπουλα....».



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Κωνσταντίνος με τον Μεταξά δίπλα του τις ώρες του θριάμβου στους Βαλκανικούς Πολέμους, ο διάδοχος στο χέρι του κρατά τσιγάρο.


Το τσιγάρο υπήρξε μέσον να φιλοτιμηθεί ο φαντάρος από τον διοικητή του. Ο Μυριβίλης παρουσιάζει έναν  ανθυπασπιστή που  έχει μαζί του τσιγάρα τα οποία προσφέρει στους ατσίγαρους φαντάρους κι έτσι κερδίζει αμέσως τη συμπάθειά τους.

 

Οι στρατιώτες ήταν εφοδιασμένοι με χειροποίητα  και βιομηχανοποιημένα τσιγάρα που παρουσιάζονται από το 1885· μέχρι την εκπνοή του 19ου αιώνα τα πιο σημαντικά κέντρα συσκευασίας χειροποίητων σιγαρέτων βρίσκονται στην Ερμούπολη, τον Πειραιά, τον Βόλο, τη Λαμία, το Αγρίνιο. Όλα αυτά τα κέντρα συσκευασίας χειροποίητων σιγαρέτων έχουν ως πρώτη ύλη τα καπνά της Αιτωλοακαρνανίας. Μετά το 1913, τα χειροποίητα τσιγάρα εμφανίζονται και στη Μακεδονία.

Η παραγωγή τσιγάρων στην Ελλάδα από  καπνεργάτη τσιγαροποιού σταμάτησε μόλις το 1908 όταν οι τσιγαρομηχανές παρήγαγαν 200.000-250.000 τσιγάρα, σε επτάωρη εργασία, έναντι 2.000-3.000 σιγαρέτων που παρασκεύαζε ο σιγαροποιός με τους δύο βοηθούς του. Η κάθε σιγαρετοποιητική μηχανή αντικαθιστούσε 100 εργάτες.

 

 


 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΠΟΛΕΜΟΙ 1912-1913 του Σπ Μελά εκδόσεις ΜΠΙΡΗΣ

Τρίτη 25 Απριλίου 2017

Η ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ


ΕΒΡΑΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

 

 

            Η Εβραϊκή κοινότητα της Ζακύνθου με την έναρξη του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου αριθμούσε 275 ψυχές.

 

            Στην Ζάκυνθο λοιπόν υπήρχαν δύο αξιόλογες Συναγωγές με ιδιόκτητα κτίρια και ιδιόκτητο χώρο για νεκροταφείο.

            Η κοινότητα αυτή ήταν μία από τις 25 διάσπαρτες σε όλο τον Ελληνικό χώρο Εβραϊκές κοινότητες.  Στα χρόνια της Ενετοκρατίας οι Εβραίοι  ζούσαν σε Γκέττο  με είσοδο και έξοδο και περιτειχιζόντουσαν από τείχη. Η είσοδος αυτή και η έξοδος ήταν ανοικτή χωρίς αστυνόμευση και υπήρχε πλήρης επικοινωνία με τους Χριστιανούς κατοίκους  του νησιού, σε τέτοιο σημείο που μέσα στο Γκέττο υπήρχαν και σπίτια Χριστιανών.

            Η  πρώτη εκδήλωση για την κατάργηση του Γκέττο έγινε από τον ποιητή Νικόλαο Ούγγο Φώσκολο ο οποίος με πέλεκα στα 1783 (14 Σεπτεμβρίου) επιχείρησε να γκρεμίσει το τείχος.  

            Μετά την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα (1864), ο Κωνσταντίνος Λομβάρδος επέβαλε «πράξη» του Δημοτικού Συμβουλίου « δι ης έπρεπε να να κατεδαφιστούν αι 4 πύλαι της Εβραϊκής» και έκτοτε οι Εβραίοι ζούσαν ισότιμα και ισόνομα με τους λοιπούς κατοίκους του νησιού.

            Η συμβολή των Εβραίων στους Εθνικούς αγώνες ήταν η πιο κάτω:

Α) Στα «Απομνημονεύματα των Αγωνιστών» στον 16ο τόμο γίνεται λόγος για τον Ισραηλιτικής καταγωγής Ζακύνθιο γιατρό Χατζή – Ιωάννη, ο οποίος διέμενε στην Τρίπολη κατά  την επανάσταση του 1821 και προσέφερε υπηρεσίες στους προκρίτους φυλακισμένους (ομήρους ) των Τούρκων, ο δε Κανέλλος Δεληγιάννης μετά την κυρίευση της Τρίπολης από τον Κολοκοτρώνη περιέσωσε από την σφαγή 12 Εβραίους τους οποίους περιέθαλπε στο σπίτι του επί 3 χρόνια και μετά τους έστειλε με ασφάλεια μέσω Κατακώλου στην Ζάκυνθο, ο εν λόγω γιατρός    πέρασε στις επαναστατικές δυνάμεις των Ελλήνων προσφέροντας βοήθεια στα στρατόπεδα των Ελλήνων.

Β) Στους Βαλκανικούς πολέμους στις τάξεις του Ελληνικού στρατού πολέμησε ο Ισραηλίτης Τσότσος Γανής (ο οποίος και τραυματίστηκε) μαζί με τα αδέλφια του Μόντο και Σαδάκη.

            Αυτά τα δύο περιστατικά  είναι γνωστά για την συμμετοχή των Εβραίων της Ζακύνθου στους εθνικούς αγώνες, τίποτα άλλο δεν μπόρεσα να βρω.

 

 


 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μαρμάρινες  στήλες προς τιμή του μητροπολίτη και του Δημάρχου της Ζακύνθου.


 

ΙΤΑΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

 

 

            Μετά το τέλος του Αλβανικού έπους και την κατάρρευση του μετώπου από την επίθεση της Ναζιστικής Γερμανίας κατά της Ελλάδος, τα Επτάνησα περιήλθαν υπό Ιταλική κατοχή μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943, σε αυτή την περίοδο η Εβραϊκή κοινότητα δεν απειλήθηκε από τους κατακτητές, το αντίθετο μάλιστα απειλήθηκαν οι Έλληνες με πρώτο και καλύτερο τον Μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομο Δημητρίου, ο οποίος για την Εθνική του δράση, εξορίστηκε από τις Ιταλικές αρχές στην Αθήνα.

            Είναι η μοναδική περίπτωση ιεράρχη που της Ελλαδικής Εκκλησίας που εξορίστηκε από τις κατοχικές αρχές.

            Ο  Μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομο Δημητρίου εμπόδιζε «σθεναρώς» τα επεκτατικά σχέδια των Ιταλών, έτσι τον  Φεβρουάριο του 1943 συνελήφθηκε και βιαίως εξορίστηκε στην Αθήνα , εκεί έμεινε μέχρι τον Νοέμβριο του 1943, οπότε μετά την διαδοχή της κατοχής από τους Γερμανούς της νήσου επέστρεψε ο Μητροπολίτης στις 23/11/1943 και όπως γράφει η αντιστασιακή εφημερίδα της Ζακύνθου «Δράσις» στο υπ αρ 12 φύλλο της 26/11/1943 «Ύστερα  από 10 μήνες, ο διωγμένος από τους Ιταλούς Δεσπότης μας επανήλθε στην Ζάκυνθο …χαρούμενες κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών χαιρετίζουν την άφιξή του…..»

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Ιταλική κατοχή κράτησε μέχρι το Σεπτέμβριο του 1943 και ακολούθησε, για ένα ακριβώς χρόνο, η Γερμανική.




ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

 

            Την ίδια ημέρα της άφιξής του  Δεσπότη τον  επισκέφτηκε ο Γερμανός στρατιωτικός Διοικητής Αλφρέδος Λιτ και ο Φρούραρχος Πάουλ Μπέρενς και στην συνέχεια ο Νομάρχης Καίσαρ Μαρτζώκης μαζί με τον Δήμαρχο Λουκά Καρρέρ και λοιπούς εξέχοντες πολίτες του νησιού.

            Η Γερμανική κυριαρχία του νησιού κράτησε ένα ακριβώς χρόνο από τις 12/9/1943 μέχρι 12/9/1944.

            Ο Μητροπολίτης μιλούσε άπταιστα γερμανικά διότι είχε σπουδάσει στο Μόναχο, έτσι οι Γερμανοί από την πρώτη στιγμή ένοιωσαν σεβασμό στο πρόσωπο του Δεσπότη, τον σεβασμό αυτό ο Μητροπολίτης  τον χρησιμοποίησε για να διασώσει με τις παρεμβάσεις του μεμονωμένους Ζακύνθιους, όπως πχ τον Νικόλα Σαρτώρου που συνελήφθηκε από τους Γερμανούς να αλιεύει με δυναμίτιδα (παράπτωμα που είχε σαν ποινή την θανατική καταδίκη), ο ψαράς αυτός ελευθερώθηκε μετά από επίμονες παρεμβάσεις του Δεσπότη.

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Δήμαρχος Ζακύνθου Λουκάς Καρρέρ και ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος.
 




«ΑΥΤΟ ΑΠΑΙΤΩ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ»

 

 

            Στα τέλη του 1943 ο Γερμανός Φρούραρχος Πάουλ Μπέρενς κάλεσε στο γραφείο του τον Δήμαρχο Λουκά Καρρέρ και βάζοντάς του το πιστόλι του στο στήθος του αξίωσε κατάλογο των οικογενειών των Εβραίων της Ζακύνθου.

            Ο Δήμαρχος Λουκάς Καρρέρ του είπε ότι οι Εβραίοι είναι δημότες του και δεν διέφεραν των άλλων κατοίκων της Ζακύνθου.

            Τότε ο Φρούραρχος Πάουλ Μπέρενς «εν θυμώ» με προτεταμένο το πιστόλι του, είπε  «ΑΥΤΟ ΑΠΑΙΤΩ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ».

            Ο Δήμαρχος Λουκάς Καρρέρ έφυγε και ο Μπέρενς  έμεινε με την αίσθηση ότι τρομοκράτησε τον Δήμαρχο και σύντομα θα είχε τον κατάλογο των Εβραίων του νησιού.

             Δήμαρχος Λουκάς Καρρέρ ευθύς μετά την αποχώρηση του από τον Φρούραρχο κατευθύνθηκε προς το Μητροπολιτικό μέγαρο και εκεί είχε μια συνάντηση με τον Δεσπότη στον οποίο διηγήθηκε τι είχε συμβεί πριν από λίγο  και ποιες ήταν οι απαιτήσεις των Γερμανών.

            Ο Δεσπότης με θάρρος του είπε : " Δεν θα πας κανένα κατάλογο στους Γερμανούς. Θα αναλάβω εγώ".

 

 

Η ΠΡΩΤΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

 

            Ο Δεσπότης ευθύς μετά την συζήτηση με τον Δήμαρχο, κατέστρωσε το σχέδιό του προκειμένου να σώσει τους Εβραίους του νησιού.

            Σε συνεργασία με τον Δήμαρχο φυγάδευσε όλους τους Εβραίους από τα σπίτια τους και τους έκρυψε σε σπίτια Χριστιανών Ζακυνθινών στις πόλεις και τα χωριά του νησιού.

            Αντιλαμβάνεσαι το μέγα κίνδυνο που ανέλαβαν οι οικογένειες που περιέθαλψαν τους Εβραίους. Και όμως το μεγαλειώδες αυτό έργο έγινε χωρίς κανείς να ρουφιανέψει προς τους Γερμανούς, ομοψυχία και θάρρος πρωτόγνωρο!!!!!!!!!!

 

 

ΣΤΟ ΦΡΟΥΡΑΡΧΟ

 

            Ο Δεσπότης επισκέφτηκε τον Φρούραρχο και στην αρχή παρίστανε τον ανήξερο για τις αξιώσεις του  στον Δήμαρχο, ο Γερμανός Φρούραρχος έφερε το θέμα μόνος του στο ζήτημα των Εβραίων του νησιού και τότε ο Μητροπολίτης απάντησε

« Όχι, αυτό το κακό δεν πρέπει να γίνει οι Εβραίοι της Ζακύνθου είναι Έλληνες υπήκοοι, είναι καλοί, φιλήσυχοι, εργατικοί είναι μέρος του Ποιμνίου μου, είναι καθαρόαιμοι Ζακυνθινοί δεν είναι επικίνδυνοι. Παρακαλώ να μην επικτείνετε στην Ζάκυνθο το μέτρο. Θα είναι μεγάλο έγκλημα».

            Ο Φρούραρχος επιμένει ότι δεν μπορεί να παραβλέψει διαταγές που έχει.

            Στην τραγική εκείνη στιγμή ο Δεσπότης και ο Δήμαρχος παίρνουν μια απόφαση «Αν αποτύχουμε θα ακολουθήσουμε τους Εβραίους όπου τους πάνε».

            Τέλος πάντων ο Φρούραρχος προ της επιμονής του Δεσπότη αποφασίζει να συζητήσει το θέμα με τον Στρατιωτικό διοικητή Λιτ, έτσι δίνεται μια προσωρινή αναβολή στην αιχμαλωσία των Ζακίνθιων Εβραίων.

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Στη  Ζάκυνθο βλέπεις συχνά τέτοιες επιγραφές ευγνωμοσύνης των Εβραίων.

 
 

ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΗ

 

            Ο Μητροπολίτης σε λίγες μέρες πήγε στον Στρατιωτικό Διοικητή, από τον οποίο δέχτηκε πιεστικές παροτρύνσεις για την παράδοση του καταλόγου των Εβραίων της νήσου.

            Και όταν το πράγμα έφτασε στο μη παρέκει, έβγαλε από την τσέπη του ένα κατάλογο με τους Εβραίους του νησιού.

«Πάρτε τον κατάλογο των οικογενειών των Εβραίων της Ζακύνθου κύριε Διοικητά» .

Η χαρά έλαμψε στα μάτια του Λιτ «επιτέλους» θα σκέφτηκε, άνοιξε το χαρτί και διαπίστωσε ότι μέσα υπήρχαν μόνο δύο ονόματα του Μητροπολίτη και του Δημάρχου

1ον Ο Ζακύνθου Χρυσόστομος

2ον Ο Δήμαρχος Λουκάς Καρρέρ

 

            Προ του έκπληκτου Γερμανού ο Ιεράρχης είπε : «Είναι απόφασή μας να ακολουθήσουμε τους Εβραίους όπου τους στείλετε» και πριν προλάβει να πάρει κάποια απόφαση ο Λιτ ο Δεσπότης του πρότεινε και δεύτερο έγγραφο στην Γερμανική γλώσσα και παρακάλεσε να μεταβιβαστεί με τον ασύρματο της Γερμανικής Διοικήσεως προς τον ……… Χίτλερ προσωπικά .

            Στο έγγραφο αυτό ο Δεσπότης υπενθύμιζε στον Αδόλφο μια συνάντηση που είχαν στο Μόναχο το 1924 και κάποιες συζητήσεις που είχαν κάνει στο λυκαυγές του εθνοσιαλιστικού του ξεκινήματος και παρακαλούσε «να μη συλληφθούν οι Εβραίοι της Ζακύνθου εγγυόμενος αυτός και ο Δήμαρχος ότι είναι ακίνδυνοι άνθρωποι…».

 

 

ΕΑΜ ΕΔΕΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

 

            Οι αντιστασιακές οργανώσεις του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ παρακολουθούσαν όλες αυτές τις κινήσεις του Δημάρχου και του Μητροπολίτου και ετοιμαζόντουσαν να επέμβουν σε περίπτωση αποτυχίας τους.

            Ο εκ των συναρχηγών του ΕΔΕΣ Ζακύνθου Σπύρος Ιθακίσιος (φαρμακοποιός) αργότερα απεκάλυψε ότι ο ΕΔΕΣ είχε καταστρώσει σχέδιο διάσωσης με όποιο τίμημα των Εβραίων της Ζακύνθου. Κάτι ανάλογο είχε κάνει και το ΕΑΜ Ζακύνθου.

 




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Έξω από τη συναγωγή της Ζακύνθου.


 

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ

 

            Αποτελεί μοναδική περίπτωση παρέμβασης του ίδιου του Χίτλερ προκειμένου να διασωθεί Εβραϊκός πληθυσμός στην Ευρώπη, όμως αυτό έγινε στην Ζάκυνθο χάριν των προσπαθειών και της ακτινοβολίας του Δεσπότη της, ο ίδιος ο Χίτλερ έδωσε την πιο κάτω εντολή στον Διοικητή Λιτ :

 

«Να παραμείνουν οι Εβραίοι της Ζακύνθου υπό την προσωπική ευθύνη του Μητροπολίτου και του Δημάρχου»

            Αντίγραφο αυτής της απάντησης έδωσε ο Λιτ στον Μητροπολίτη  και δι αυτής της διαταγής διασώθηκε οριστικά ο πληθυσμός των Εβραίων της Ζακύνθου, δυστυχώς το έγγραφο αυτό καταστράφηκε από τους σεισμούς και την επακολουθήσασα πυρκαγιά του 1953 .

 

0 ΜΕΙΩΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

 

            Μετά τον πόλεμο η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Εβραίων του ΟΗΕ έκανε την εξής ενδιαφέρουσα διαπίστωση :

 

            Από τις 25 Εβραϊκές κοινότητες   μόνο αυτή της Ζακύνθου δεν εμφάνιζε ποσοστό μειώσεως, συγκεκριμένα προ του πολέμου υπήρχαν 275 κάτοικοι Εβραϊκής καταγωγής, με το τέλος του πολέμου ο πληθυσμός των Εβραίων ήταν 275 κάτοικοι και η επιτροπή διαπίστωσε ΠΟΣΟΣΤΟ ΜΕΙΩΣΕΩΣ ΜΗΔΕΝ, τα ποσοστά στις λοιπές κοινότητες εκυμαίνοντο από 31% μέχρι 99% στην Ξάνθη.

            Από τους 80.000  Εβραίους που υπήρχαν στην Ελλάδα, 62.000 εκτοπίστηκαν από τους Γερμανούς και 18.000 επέζησαν χάρις σε προσωπικές ενέργειες σαν αυτή του Χρυσοστόμου Ζακύνθου  και του Λουκά Καρρέρ. Το ποσοστό των διασωθέντων σε σχέση με τις λοιπές Ευρωπαϊκές χώρες που ήταν υπό κατοχή  είναι εκπληκτικά μεγάλο.

            Κατόπιν αυτού η κυβέρνηση του Ισραήλ δια του Ιδρύματος «Γιαν Βασέν» πραγματοποίησε έρευνες για τον τρόπο διάσωσης του Εβραϊκού πληθυσμού της Ζακύνθου.

 

 


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το Ίδρυμα Yad Vashem.


ΙΔΡΥΜΑ ΓΙΑΝ ΒΑΣΕΝ

 

            Το Ίδρυμα αυτό δημιουργήθηκε με σκοπό

1)     Τον προσδιορισμό των παραγόντων που οδήγησαν στον Ναζισμό

2)     Την καταγραφή όλου του υλικού που αφορά τις κατεστραμμένες Εβραϊκές κοινότητες.

3)     Την περιγραφή την αντίσταση των Εβραίων κατά των Ναζί

4)     Την απονομή τιμής σε όσους έσωσαν Εβραίους.

 

Το Ίδρυμα αυτό έκανε έρευνα σε βάθος με ένορκες μαρτυρίες των διασωθέντων και παντός που είχε γνώση της διάσωσης των Εβραίων της Ζακύνθου και κατέληξε σε συμπεράσματα για τον τρόπο που διασώθηκαν οι 275 Εβραίοι της Ζακύνθου.

Στις 7/11/1978 στην μεγάλη αίθουσα δεξιώσεων του Πρέσβη Νισσίν Γιαίς τιμήθηκαν  Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος Ζακύνθου και ο Δήμαρχος Λουκά Γ Καρρέρ  μαζί με αυτούς τιμήθηκαν και το ζεύγος Μ Σκουλάτου (έσωσε τον Χαίμη την μητέρα του και την αδελφή του) και Ε Πετράκη (έσωσε τον Ιωσήφ Κοέν).

Ο Πρέσβης έβγαλε λόγο σε άπταιστα Ελληνικά και κατέληξε «…Εμείς ο λαός του Ισραήλ θα είμαστε για πάντα ευγνώμονες  σε αυτούς και στο Ελληνικό λαό……………..Τιμή και δόξα στο Έθνος που γαλουχεί τέτοια τέκνα».

Στην συνέχεια μίλησε ο Αντιπρόεδρος  του Κέντρου Ισραηλιτικού Συμβουλίου Α Κόβο και μεταξύ των πολλών επαίνων είπε « ……..μας δίνεται η ευκαιρία να δείξουμε τη βαθειά  ευγνωμοσύνη μας προς τους Χριστιανούς αδελφούς για την ανθρωπιά που έδειξαν , βοηθόντας με κίνδυνο της ζωής του…………..»

Οι άνθρωποι αυτοί τιμήθηκαν από το Ίδρυμα Γιαν Βασέν σαν «ΔΙΚΑΙΟΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ»

 

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εβραίοι της  Ζακύνθου.

 

ΛΟΙΠΕΣ ΤΙΜΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

 

 

1)     Η Ισραηλιτική Κοινότητα Ζακύνθου με έγγραφο αρ πρωτ 66/20-3-1947 ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο και τον Δήμαρχο Καρρέρ.

2)     Το Ίδρυμα Γιαν Βασέν έδωσε το δικαίωμα να φύτευση ένα δέντρο στην δενδροστοιχία των Δικαίων στο δάσος μνήμης στην Ιερουσαλήμ στον Μητροπολίτη Χρυσόστομο.

3)     Το έργο αυτό των δύο ανδρών εξυμνήθηκε από τον τύπο :

-        «Πρόοδος» αρ φύλλου 210/1655 της 11/12/78

-        «Αλήθεια» αρ φύλλου 1137/22-12-1978

-        «Πολιτικό Αλέτρι» αρ φύλλου 8/14-12-1978

-        «Ελεύθερη φωνή» αρ φύλλου 207/18-11-1978

-        «Χρονικά» Ισραηλιτικό περιοδικό με διαρκείς δημοσιεύσεις όπως με τα φύλλα 14,35,65,67,76, 77, 83, 84 κλπ

-        «Βραδυνή» αρ φύλλου 18833/8-11-1978

-        «Καθημερινή» αρ φύλλου 18001/8-11-1978

-        «Εκκλησιαστική αλήθεια» αρ φύλλου 56/1-2-79

και λοιπές εφημερίδες. Ελληνικές και Ισραηλίτικες.

4)     Η πράξη αυτή συμπεριλήφθηκε σε πλήθος βιβλίων με θέματα που αφορούσαν τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.

 

 

Παρασκευή 21 Απριλίου 2017

ΑΓΑΛΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΟΝ ΑΘΩ


 



Ο Δεινοκράτης (     Στὴν γραμματεία  ἀναφέρεται και σαν   Στασικράτης, Στησικράτης, Χειροκράτης, Δεινοχάρης, Δεινοκράτης κ. α….) ήταν σπουδαίος αρχιτέκτονας από τη Ρόδο και σύμβουλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Απεικόνιση του σχεδιασμού του Δεινοκράτη για το άγαλμα του μ Αλεξάνδρου στον Άθω.



Απὸ τον Στράβωνα αναφέρεται ως Χειροκράτης ο Ρόδιος όταν αναφέρεται στην ανοικοδόμηση του ναού της Αρτέμιδος στην Έφεσο. Ο Ψευδο-Καλλισθένης τον αναφέρει με τα ονόματα Ερμοκράτης και Ιπποκράτης με καταγωγὴ  απὸ την  Ρόδο καὶ ως τον αρχιτέκτονα τοῦυΜ. Αλεξάνδρου που έκτισε την Αλεξάνδρεια. Στον Πλούταρχο τον βρίσκουμε με το όνομα Στασικράτης.

Σαν Δεινοχάρη τον συναντάμε στὸν Πλίνιο τὸν Πρεσβύτερο όταν τὸν αναφέρει στον κατάλογό του, με τους πέντε δεξιοτέχνες αρχιτέκτονες της αρχαιότητος. Επίσης ὁ Πλίνιος τον αναφέρει δύο φορὲς συσχετίζοντὰς τον με την δημιουργία τῆς Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου.

 

 Ὁ Decimus Magnus Ausonius (περ. 310 – 395),  Ρωμαίος ποιητής και ρήτορας, ελληνικῆς κατὰ τὸ ήμισυ καταγωγής, τον αναφέρει και αυτὸς σαν Δεινοχάρη στο ποίημά του Mosella,  ανάμεσα στοὺς επτὰ μεγαλύτερους αρχιτέκτονες, με κορυφαίο στην λίστα τον Δαίδαλο.

 
 Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, είναι ο αρχιτέκτονας του βασιλικού τάφου της ελληνιστικής περιόδου που βρέθηκε στην Αμφίπολη. Συγκεκριμένα η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Ἀρχαιοτήτων Σερρών, Κατερίνα Περιστέρη, δήλωσε:

 

«Κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, μέχρι το τέλος του 4ου  π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή, εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου, Ρωξάνη, και το γιο του, Αλέξανδρο Δ’. Επιπλέον, τον ταφικό περίβολο έχει σχεδιάσει ο αρχιτέκτονας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Δεινοκράτης».

Εργάστηκε και για τη δημιουργία ταφικού μνημείου για τον πατέρα του Αλέξανδρου, Φίλιππο Β`, το οποίο όμως δεν κατάφερε να ολοκληρώσει.

Το 332 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος διόρισε τον Δεινοκράτη υπεύθυνο της μελέτης για την τοπογραφική και πολεοδομική κατασκευή της πόλης της Αλεξάνδρειας, στη μεσογειακή ακτή της Αιγύπτου. Ο Δεινοκράτης σχεδίασε την πόλη σε μορφή Καννάβου, δηλαδή σε πλέγμα οριζόντιων και κάθετων γραμμών. Ο σχεδιασμός αποτέλεσε πρότυπο κατασκευής πόλεων κατά την ελληνιστική περίοδο.

 

Τη νεκρική πυρά του Ηφαιστίωνα στη Βαβυλώνα, σχεδίασε το νεκρικό μνημείο για τον στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ηφαιστίωνα που πέθανε το 324 π.Χ.. Ήταν χτισμένο από πέτρα (που δεν ήταν διαθέσιμη στην γύρω περιοχή) και έμοιαζε με Βαβυλωνιακό ναό, είχε 6 ορόφους και ήταν επιχρυσωμένο. ένα κολοσσιαίο μνημεῖί έξι ορόφων στη Βαβυλώνα και πλάτους 180 μ., με χρυσές διακοσμήσεις στους ορόφους.

 

Κατὰ τον Διόδωρο (ΙΖ.115.1-6) ὁ Αλέξανδρος γκρέμισε τα τείχη της Βαβυλώνας, για να κάνει την ταφική πυρά του Ηφαιστίωνος.

 

Ο Πλούταρχος (Βίοι Παράλληλοι. Αλέξανδρος 72.3) λέει ότι ο Αλέξανδρος διέταξε να γκρεμίσουν τις επάλξεις απὸ τα τείχη των γειτονικών πόλεων στα Εκβάτανα, εμμέσως μετά τον θάνατο του Ηφαιστίωνα, σαν   εκδήλωση πένθους.

 




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Φανταστική αναπαράσταση με τον Μ. Αλέξανδρο (προφανώς και τον Δεινοκράτη) να σχεδιάζουν την Αλεξάνδρεια το 332 π.Χ. (ο πίνακας είναι του Α. Castaigne).


 Και ανακατασκεύασε το Ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο σε συνεργασία με τον Παιώνιο και τον Δημήτριο,  ένα από τα επτά θαύματα της Αρχαιότητας, ο οποίος είχε καταστραφεί από τον (κατά τα άλλα άγνωστο) Ηρόστρατο, στις 21 Ιουλίου 356 π.Χ., την ίδια μέρα, που απ' ότι λέγεται, γεννήθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος... Υπήρξε από τους μεγαλύτερους του κλασικού κόσμου, μεγαλύτερος και από τον Παρθενώνα, που χτίστηκε αργότερα στην Αθήνα (η βάση των θεμελίων είχε μήκος 131 μέτρα και πλάτος 79 μ., ενώ 120 μαρμάρινοι κίονες υποστήριζαν το κύριο τμήμα του ναού. Κάθε κίονας είχε ύψος 20 μέτρα). Το 356 π.Χ. ο ναὸς καταστράφηκε απὸ πυρκαγιὰ και αργότερα ὁ Μ. Αλέξανδρος, επισκεπτόμενος την Έφεσο, έδωσε διαταγὴ να οικοδομηθεί και πάλι ο ναός, στην ίδια θέση, με συμμετοχή του Δεινοκράτους στο σχεδιασμό του. Αυτὸν τον ναὸ είδε ο Ἀντίπατρος, ο εμπνευστὴς της λίστας με τα επτὰ θαύματα του αρχαίου κόσμου, και αναφέρει ότι το μεγαλείο του ναού της Αρτέμιδος υπερβαίνει κάθε άλλο των υπολοίπων.

 

Η συνάντησή του με τον Μέγα Αλέξανδρο έγινε όταν ο στρατηλάτης έψαχνε τοποθεσία για την κατασκευή μεγαλοπρεπούς πόλεως στο όνομά του. Τότε ο Δεινοκράτης είχε προτείνει την κατασκευή της στο όρος Άθως στην Ελλάδα.

      Τὴ συνάντηση του Δεινοκράτους μὲ τὸν Ἀλέξανδρο μας την περιγράφει ὁ Πλούταρχος στο «Περὶ τῆς Αλεξάνδρου τύχης ή ἀρετής», 335:

...« Ἐγὼ δ´ » είπε « εἰς ἄφθαρτον, ὦ βασιλεῦ, καὶ ζῶσαν ὕλην καὶ ῥίζας ἔχουσαν ἀιδίους καὶ βάρος ἀκίνητον καὶ ἀσάλευτον ἔγνωκά σου τὴν ὁμοιότητα καταθέσθαι τοῦ σώματος. Ὁ γὰρ Θρᾴκιος Ἄθως, ᾗ μέγιστος αὐτὸς αὑτοῦ καὶ περιφανέστατος ἐξανέστηκεν, ἔχων ἑαυτῷ σύμμετρα πλάτη καὶ ὕψη καὶ μέλη καὶ ἄρθρα καὶ διαστήματα μορφοειδῆ, δύναται κατεργασθεὶς καὶ σχηματισθεὶς εἰκὼν Ἀλεξάνδρου καλεῖσθαι καὶ εἶναι, ταῖς μὲν βάσεσιν ἁπτομένου τῆς θαλάσσης, τῶν δὲ χειρῶν τῇ μὲν ἐναγκαλιζομένου καὶ φέροντος πόλιν ἐνοικουμένην μυρίανδρον, τῇ δὲ δεξιᾷ ποταμὸν ἀέναον ἐκ φιάλης σπένδοντος εἰς τὴν θάλασσαν ἐκχεόμενον. Χρυσὸν δὲ καὶ χαλκὸν καὶ ἐλέφαντα καὶ ξύλα καὶ βαφάς, ἐκμαγεῖα μικρὰ καὶ ὠνητὰ καὶ κλεπτόμενα καὶ συγχεόμενα, καταβάλωμεν ».

 

Ταῦτ´ ἀκούσας Ἀλέξανδρος τὸ μὲν φρόνημα τοῦ τεχνίτου καὶ τὸ θάρσος ἀγασθεὶς ἐπῄνεσεν,

 

«  Ἔα δὲ κατὰ χώραν » ἔφη « τὸν  Ἄθω  μένειν· ἀρκεῖ γὰρ ἑνὸς βασιλέως ἐνυβρίσαντος εἶναι μνημεῖον· ἐμὲ δ´ ὁ Καύκασος δείξει καὶ τὰ Ἠμωδὰ καὶ Τάναϊς καὶ τὸ Κάσπιον πέλαγος· αὗται τῶν ἐμῶν ἔργων εἰκόνες...»  ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΤΥΧΗΣ Η ΑΡΕΤΗΣ ΛΟΓΟΣ Βʹ

 

 

«...Μεταξὺ των ἄλλων τεχνιτῶν ζοῦσε τότε καὶ ὁ ἀρχιτέκτων  Στασικράτης, τοῦ ὁποίου τὰ ἔργα δεν ἐπιδίωκαν χάρη καὶ συγκίνηση καὶ προοπτικὴ μὲ τὴ μορφή τους. Τὰ σχέδιά του ἦταν τόσο μεγαλεπήβολα ὥστε τὰ ἔσοδα  ἑ­νὸς μεγάλου κράτους μὲ δυσκολία θὰ ἐπαρκοῦσαν γιὰ τὴν ἐκτέλεσή τους. Αὐτός, ἀφού πῆγε στὸν Ἀλέξανδρο, κατηγοροῦσε τὶς ζωγραφιστὲς εἰκόνες του καὶ τοὺς μαρμάρινους ἢ χάλκινους ἀνδριάντες του ὡς ἔργα δειλῶν καὶ ταπεινῶν τεχνιτῶν.

 

«Εχω σκεφτεῖ, βασιλιά, νὰ ἐμπιστευθῶ τὴν ὁμοιότητα τοῦ σώματός σου σὲ ὕλη ἄφθαρτη καὶ ζωντανὴ ποὺ νὰ ἔχει θεμέλια αἰώνια καὶ βάρος ἀκίνητο καὶ ἀπαρασάλευτο. Δηλαδὴ τὸ ὄρος Ἄθως τῆς Θράκης, ἐκεῖ  ὅπου ἔχει τὸ μεγαλύτερο ὄγκο του καὶ ὑψώνεται περιφανέστατος καὶ ἔχει ὕψος καὶ πλάτη συμμετρικὰ καὶ βραχώδεις ἐκτάσεις καὶ συναρμογὲς καὶ διαστήματα μὲ κάποια μορφή. Ὁ Ἄθως αὐτός εἶναι δυνατὸν μὲ τὴν τέχνη νὰ κατεργαστῇ καὶ νὰ μετασχηματιστῂ  ὧστε νὰ ὀνομάζεται ἀνδριάντας τοῦ Ἀλεξάνδρου καὶ νὰ εἶναι ἀληθινὸς ἀνδριάντας αὐτοῦ, ποὺ μὲ τὰ πόδια του θὰ ἐγγίζῃ τὴ θάλασσα, μὲ τὸ ἕνα  χέρι θὰ ἀγκαλιάζῃ καὶ θὰ ὑποβαστάζῃ πόλη ἰκανὴ νὰ περιλάβῃ 10.000 κατοίκους. Μὲ τὸ δεξί χέρι κρατῶντας φιάλη νὰ χύνῃ ἀπὸ αὐτὴ σπονδὲς πρὸς τιμὴ τῶν θεῶν ὁλόκληρο ποταμὸ ποὺ  θὰ ρέῃ ἀκατάπαυστα καὶ θὰ ἐκβάλλῃ στὴ θάλασσα. Τὰ χρυσὰ καὶ χαλκὰ καὶ τὰ ἐλεφάντινα καὶ τὰ ξύλινα καὶ τὰ ἔγχρωμα ἔργα, ὅλες τὶς μικρὲς καὶ ἀγοραστὲς εἰκόνες ποὺ τὶς κλέβουν ἄς τὶς ἀφήσουμε».

 

Πρότεινε δηλαδή να χαράξει το Άγιο Όρος με τη μορφή του Αλεξάνδρου. Το γιγαντιαίων διαστάσεων άγαλμα με το ένα χέρι θα κράταγε την πόλη και με το άλλο θα κράταγε ένα κύπελλο το οποίο θα γέμιζε με τα νερά του βουνού και όταν ξεχείλιζε αυτά θα έτρεχαν στη θάλασσα.

 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η ταφικὴ πυρὰ τοῦ Ηφαιστίωνος.

Ο Μέγας Αλέξανδρος όταν άκουσε την τολμηρή πρόταση, θαύμασε τον καλλιτέχνη αλλά την απέρριψε λέγοντας: «Ἄσε τὸν Ἄθω νὰ μένει στὴ θέση του, ἀρκεῖ ὅτι εἶναι μνημεῖο τῆς ὕβρεως τοῦ βασιλιᾶ (ἐννοούσε τὸν Ξέρξη, ποὺ εἶχε ἐπιχειρήσει νὰ κατασκευάσῃ διώρυγα). Ἐμένα θὰ μὲ κάνῃ γνωστὸ ὁ Καύκασος καὶ τὰ Ἠμωδά ὄρη (Ἱμαλάια) καὶ ὁ Τάναης καὶ ἡ Κασπία θάλασσα. Οἱ πράξεις μου θὰ εἶναι οἱ εἰκόνες μου...».

 

Ο πραγματικός λόγος όμως που ο Αλέξανδρος απέρριψε την πρόταση, ήταν γιατί ο Δεινοκράτης δεν είχε υπολογίσει τις συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων, καθώς σιτηρά δεν θα μπορούσαν να καλλιεργηθούν κοντά στην πόλη, αλλά θα έπρεπε να μεταφέρονται μέσω θαλάσσης. Η τοποθεσία της σημερινής Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο, ήταν πολύ γονιμότερη από το τραχύ έδαφος του όρους Άθως.

 

Συγκεκριμένα του απάντησε: «Δεινοκράτη, μὲ εὐχαριστεῖ τὸ μεγαλεῖο καὶ ἡ ὀμορφιὰ τοῦ σχεδίου σου, ἀλλὰ νομίζω πὼς  ἡ δημιουργία μιᾶς ἀποικίας στὴ θέση αὐτὴ δὲν εἶναι καλή, γιατὶ ὅπως ἕνα παιδὶ δὲν μπορεῖ νὰ τροφοδοτηθῇ καὶ νὰ ἀναπτυχθῇ χωρὶς γάλα, ἔτσι καὶ μία πόλη δὲν μπορεῖ νὰ συντηρηθῇ καὶ νὰ ἀναπτυχθῇ χωρὶς ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ νὰ ἔχῃ εὔφορα χωράφια καὶ ἄφθονο φαγητὸ ἀπὸ πλούσιες σοδειές. Ἔτσι, ἐνὼ ἡ πρωτοτυπία τοῦ σχεδίου σου ἔχει τὴν ἔγκρισή μου, ἀποδοκιμάζω τὴν θέση ποὺ ἔχεις ἐπιλέξει γιὰ τὴν ἐκτέλεσή του. Θέλω ὅμως νὰ μείνῃς κοντά μου, γιατὶ θὰ χρειαστῶ τὶς ὑπηρεσίες σου».

 






ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο ναός της Εφέσου.
 

     Ο Βιτρούβιος περιγράφοντας τὸ ίδιο περιστατικό, αναφέρει:

 

    «…ὁ ἀρχιτέκτων Δεινοκράτης  πρότεινε στὸν Μέγα Ἀλέξανδρο νὰ χαράξῃ  τὸ  Ἅγιο Ὄρος καὶ νὰ τοῦ  δώσῃ τὴ μορφὴ  ἑνὸς ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος μὲ  τὸ ἕνα χέρι θὰ ὑποστηρίζῃ μία ὁλόκληρη πόλη, καὶ  μὲ τὸ ἄλλο θὰ κρατάει ἕνα κύπελο στὸ ὁποῖο θὰ καταλήγουν ὅλα τὰ ὕδατα τοῦ βουνοῦ καὶ ἀπὸ ἐκεῖ, μὲ ὑπερχείλιση θὰ καταλήγουν στὴν θάλασσα.

 

Ὁ Ἀλέξανδρος, γοητευμένος μὲ τὴν ἰδέα, τὸν ρώτησε ἄν ἡ πόλη αὐτὴ θὰ περιβάλλεται ἀπὸ γῆ ἰκανὴ νὰ ἐφοδιάσῃ τὸν πληθυσμό της μὲ τὸ ἀναγκαῖο σιτάρι γιὰ τὴν ἐπιβίωσή του.

 

Ἀλλὰ ἡ διαπίστωση ὅτι ἡ τροφοδότηση θὰ μποροῦσε νὰ γίνῃ μόνο ἀπὸ τὴ θάλασσα, ὁ Ἀλέξανδρος εἶπε: «Δεινοκράτη, μὲ εὐχαριστεῖ τὸ μεγαλεῖο καὶ ἡ ὀμορφιὰ τοῦ σχεδίου σου, ἀλλὰ νομίζω πὼς  ἡ δημιουργία μιᾶς ἀποικίας στὴ θέση αὐτὴ δὲν εἶναι καλή, γιατὶ ὅπως ἕνα παιδὶ δὲν μπορεῖ νὰ τροφοδοτηθῇ καὶ νὰ ἀναπτυχθῇ χωρὶς γάλα, ἔτσι καὶ μία πόλη δὲν μπορεῖ νὰ συντηρηθῇ καὶ νὰ ἀναπτυχθῇ χωρὶς ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ νὰ ἔχῃ εὔφορα χωράφια καὶ ἄφθονο φαγητὸ ἀπὸ πλούσιες σοδειές. Ἔτσι, ἐνὼ ἡ πρωτοτυπία τοῦ σχεδίου σου ἔχει τὴν ἔγκρισή μου, ἀποδοκιμάζω τὴν θέση ποὺ ἔχεις ἐπιλέξει γιὰ τὴν ἐκτέλεσή του. Θέλω ὅμως νὰ μείνῃς κοντά μου, γιατὶ θὰ χρειαστῶ τὶς ὑπηρεσίες σου».

 

 

Έτσι έκτοτε οι δύο άντρες έμειναν μαζί.

 

 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο μνημειακὸς περίβολος του τύμβου Καστά.
 

Βιβλιογραφία

 

Dictionary of the Artists of Antiquity:  Architects, Carvers, Engravers, Modellers, Painters, Sculptors, Statuaries, and Workers in Bronze, Gold, Ivory, and Silver, with Three Chronological Tables. Julius Sillig, Pliny (the Elder.), 1836, σελ 53.

 

DINOCRATES’ PROJECT. «Scientific American Supplement», No. 488, May 9, 1885, Various.  http://www.gutenberg.org/files/27662/27662-h/27662-h.htm#art13

 

«DISCOURSES ON THE FIRST DECADE OF TITUS LIVIUS BY NICCOLO MACHIAVELLI»,  CHAPTER I.—Of the Beginnings of Cities in general, and in particular of that of Rome. FLORENCE, May 17, 1883. http://www.gutenberg.org/cache/epub/10827/pg10827.html

 

Ruins of Ancient Cities Vol. I, Charles Bucke, σελ. 25    http://www.gutenberg.org/files/40860/40860-h/40860-h.htm#Page_25

 

Greek Sculpture, Nigel Spivey, Cambridge University Press, N.Y., σελ. 218

 Vitruvius: Writing the Body of Architecture, Indra Kagis McEwen, MIT Press, 2003, σελ. 95-98.

Κυριακή 16 Απριλίου 2017

Ο ΠΑΓΟΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ


 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Τούρκικο καφενείο στην Σμύρνη τον 19ο αιώνα.
 

Τον τόσο απαραίτητο πάγο για την διατήρηση τροφίμων αλλά και για πρώτη ύλη στις γλασίδες κατ αρχάς προερχόταν από τα ψηλά βουνά της Μικράς Ασίας : από το Καρλήκι στο Μπουνάρμπασι και από το Νυφ Νταγκ το βουνό που είναι πάνω από το Νυμφαλιο (26 χιλιόμετρα από την Σμύρνη).

Εκεί λοιπόν το χιόνι μαζευόταν μέσα σε ρογμές και και διατηρείτο ακόμα και το καλοκαίρι.

Οι γιουρούκηδες το έκοβαν σε κολόνες με μεγάλα ειδικά πριόνια, το έβαζαν σε τρίχινους «κετσέδες» για να διατηρείται και με ζώα στην συνέχεια το κατέβαζαν στην Σμύρνη.

Ο G Rolleston αναφέρει ότι οι κολώνες αυτές φυλασσόντουσαν σε ειδικά πηγάδια προφυλαγμένα με κλαριά και πουλιόταν «2 σελλίνια η οκά».

Με τον ίδιο τρόπο είχαν πάγο και στην Αθήνα κια στην Πάτρα, οι πελάτες του πάγου ήταν οι ζαχαροπλάστες κια οι νοικοκυρές.

Το 1908 ιδρύεται στο Νταραγάτσι της Σμύρνης το «Αμερικάνικο μπούζι», το προιόν του εργοστασίου πουλείτο από πλανόδιους σε μικρές πλάκες, με αραμπάδες. Ευθύς αμέσως δημιουργείται το ελληνικό παγοποιείο «Ο Όλυμπος» και διαφημίσεις του βλέπουμε το 1911 στο περιοδικό «Κόσμος». Ωστόσο η πόλη δεν έπαψε να χρησιμοποιεί πάγο από τις χιοβογούβες του Νυφ Νταγκ .

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εργαλεία για την κοπή και μεταφορά του πάγου.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Με του βορηά τα Κύματα  του Α Μωραιτίδη

ΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΤΗΣ ΕΡΑΤΩΣ της Λίζα Μιχελή εκδόσεις ΓΑΛΑΤΕΙΑ

Τετάρτη 12 Απριλίου 2017

O Ιβάνωφ του Ηρακλή



 

Ο  Γεώργιος Σαΐνοβιτς Ιβάνωφ (Jerzy Szajnowicz-Iwanow Βαρσοβία, 14 Δεκεμβρίου 1911 - Αθήνα, 4 Ιανουαρίου 1943), Βρέθηκε στην συμπρωτεύουσα το 1926, όταν η Πολωνίδα μητέρα του (Λεονάρδα Σαϊνόβιτς ) μετά τον θάνατο του Ρώσου πατέρα του –κατά άλλες πηγές τον χωρισμό του ζευγαριού- (πατέρας του ήταν ο κόμης Βλαδίμηρος Ιβάνοφ, συνταγματάρχης του τσαρικού στρατού). παντρεύτηκε τον Έλληνα Γιάννη Λαμπριανίδη.






ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Jerzy Iwanow-Szajnowicz 

Ξεκίνησε με επιτυχία στην ποδοσφαιρική ομάδα του σωματείου, ωστόσο στην συνέχεια τον κέρδισε η κολύμβηση.

Παράλληλα αγωνιζόταν και στην ομάδα υδατοσφαίρισης του Ηρακλή. Tο 1934 στους Αγώνες Βορείου Ελλάδος που έγιναν στη Θεσσαλονίκη βγήκε πρώτος στα 100 μέτρα ελεύθερο με χρόνο 1΄12΄΄. Το 1936 κατέλαβε την πρώτη θέση στους Ιστιοπλοϊκούς Αγώνες του Θερμαϊκού μαζί με τον ετεροθαλή αδελφό του Αντώνιο Λαμπριανίδη. Σπούδασε γεωπόνος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Λέουβεν (Leuwen) στο Βέλγιο. Μιλούσε άπταιστα ελληνικά, πολωνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ρώσικα.

 Ο Ιβάνωφ προσπάθησε να ενταχθεί στις γραμμές του εξόριστου πολωνικού στρατού, όταν η πατρίδα του «έπεσε» στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου.

 

Έφυγε για την Μέση Ανατολή και εντάχθηκε στην Πολωνική ταξιαρχία «Καρπάθια», μετά την κατάληψη της χώρας μας. Εκπαιδεύτηκε στη Σχολή των Μυστικών Πρακτόρων της S.O.E. (Special Operations Executive) στη Μέση Ανατολή.

Σε συνεργασία με τις Αγγλικές μυστικές υπηρεσίες τελειοποιήθηκε στο σαμποτάζ και ήρθε στην Αθήνα στις 13 Οκτωβρίου 1941 με το βρετανικό υποβρύχιο «Thunderbolt».

 Το κωδικό του όνομα του, «Μπόλμπυ», συνδέθηκε στην Αθήνα με μέλη της αντιστασιακή ομάδας «Οργάνωση Αντιστάσεως του Γένους» (ΟΑΓ) και με δύο αξιωματικούς του Ναυτικού, τον Ιωάννη Κοντόπουλο και τον Βασίλη Μαλλιόπουλο.

 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γερμανικό θωρηκτό βυθίστηκε από τον Jerzy Iwanow-Szajnowicz.




Στις 18 Δεκεμβρίου συλλαμβάνεται  του για πρώτη φορά από τους Γερμανούς, μετά από προδοσία του παιδικού του φίλου Κωνσταντίνου Πάντου, από τους οποίους όμως θα καταφέρει να αποδράσει με ένα ευφυέστατο τρόπο.

Παριστάνοντας τον τρελό οδηγήθηκε στο «Αιγινήτειο» για παρακολούθηση.  ακολούθησε η επικήρυξη του για 500.000 δραχμές και στις 29 Δεκεμβρίου αφίσες με τη φωτογραφία του τοιχοκολλήθηκαν σε όλη την Αθήνα.

Όταν ο Ιταλός δικτάτορας Μουσολίνι επισκέφθηκε την Αθήνα στις 20 Ιουλίου του 1942, υπήρχαν πληροφορίες ότι θα κατέλυε στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Με τη βοήθεια υπαλλήλων του ξενοδοχείου, ο Ιβάνοφ τοποθέτησε εκρηκτικά στο υπόγειο, με σκοπό να ανατινάξει την αίθουσα υποδοχής μόλις κατέφθανε ο Μουσολίνι. Όμως, το σχέδιο της επίσκεψή του άλλαξε και ο Μουσολίνι παρέμεινε μόνο για λίγες ώρες στην Αθήνα, οπότε η επιχείρηση ματαιώθηκε.

 Μόνη βοήθεια του Ιβάνωφ ήταν οι μικρές αντιστασιακές οργανώσεις που τον έκρυβαν. Με τη βοήθεια θαρραλέων ανθρώπων, όπως η Λέλα Καραγιάννη, και αντιστασιακών οργανώσεων κρύβεται σε διάφορα σπίτια και κυκλοφορεί μεταμφιεσμένος. Με τους συνεργάτες του Κοντόπουλο, Μαλιόπουλο, τη φοιτήτρια χημείας Γαβριέλλα στέλνουν πληροφορίες ζωτικής σημασίας στη Μέση Ανατολή, και καταστρέφονται πλοία που μεταφέρουν υλικό και πολεμοφόδια στον Ρόμμελ.

 Το 1942 τα πρώτα Γερμανικά υποβρύχια έφτασαν στην Σαλαμίνα και ο Ιβάνωφ έβαλε σκοπό να σαμποτάρει το U-133.

Στις 14 Μαρτίου 1942 κολύμπησε νύχτα από την ακτή του Πειραιά στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας, αφού εφοδιάσθηκε με έναν εκρηκτικό ωρολογιακό μηχανισμό, τον οποίο έδεσε γύρω από την μέση του. Ο Ιβάνωφ έβαλε στα ύφαλα του υποβρυχίου την «βόμβα», και το U-133 ανατινάχθηκε μετά από περίπου δύο ώρες.

Βυθίστηκε αύτανδρο με τα 45 μέλη του πληρώματος του.

 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Ιβάνωφ σε άγαλμα της  Θεσσαλονίκης.




Το ίδιο… κόλπο έκανε και στο ισπανικό ατμόπλοιο «Άγιος Ισίδωρος» («San Isidore») που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί ως κάλυψη για λαθρεμπόριο. Στις 3 Αυγούστου του 1942 τοποθέτησε μαγνητική νάρκη στο υποβρύχιο U-372 προκαλώντας ζημιές με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καταδυθεί.

Το 1943 μπήκε μεταμφιεσμένος σε Γερμανό στρατιώτη στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, σε συνεργασία με αντιστασιακές οργανώσεις, το πιο σημαντικό ήταν στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη, όπου επισκευάζονταν οι κινητήρες των αεροπλάνων της Λουφτβάφε. Η δολιοφθορά προκάλεσε την πτώση 400-450 αεροσκαφών στην Β. Αφρική, σύμφωνα με γερμανικές εκτιμήσεις, εξαιτίας της οποίας οι δυνάμεις του Άξονα υποχώρησαν 2300 χιλιόμετρα δυτικά μέσα σε διάστημα 6 μηνών.

 Εκεί κατέστρεψε με εκρηκτικά μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροπλάνων, ενώ στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας διέλυσε 87 αεροσκάφη.

Το Κάιρο είχε αποφασίσει να αποσύρει από την Ελλάδα τον Ιβάνωφ με το ελληνικό υποβρύχιο «Τρίτων», καθυστέρησε όμως.

 

Η προδοσία του Παντελή Λαμπρινόπουλου, ο οποίος εισέπραξε 2.000.000 δρχ. θα στείλει τον Γέρζυ Ιβάνοφ στα χέρια του κατακτητή.

Μαζί του και πολλοί στενοί του συνεργάτες, όπως οι Δημήτρης Γιαννάτος, Κώστας Γιαννάτος, Βασίλης Μαλιόπουλος και ο Μιχάλης Παπάζογλου, ο οποίος ήταν εμπνευστής του εμβλήματος του Παναθηναϊκού (τριφύλλι) αλλά και παίκτης και παράγοντας του συλλόγου.

 

Η δίκη «παρωδία» που ακολούθησε έστειλε τους κατηγορούμενους στο εκτελεστικό απόσπασμα. στο τέλος της δίκης ο Γερμανός πρόεδρος εντυπωσιασμένος  είπε: «Το δικαστήριον εκτιμά δεόντως την κατά την παρούσαν δίκην ειλικρινή και γενναιόφρονα συμπεριφοράν του κατηγορουμένου. Εγώ προσωπικώς λυπούμαι, διότι η φορά των πραγμάτων έφερε τοιούτον άνδρα εις εχθρικόν προς ημάς στρατόπεδον».

 Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός επισκέφθηκε τον Ιβάνωφ λίγο πριν την εκτέλεση του.

 Οι δεκαεπτά καταδικασθέντες οδηγήθηκαν στην Καισαριανή και ενώ τους μετέφεραν πεζούς, ο Ιβάνωφ προσπάθησε να αποδράσει.

 




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Προς τιμή του γυρίστηκε κινηματογραφική ταινία.




Οι Γερανοί τον πυροβόλησαν και τον τραυμάτισαν στον ώμο (κατά άλλους στο πόδι). Μισοπεθαμένος στήθηκε στον «ματωμένο» τοίχο και με όσο κουράγιο του είχε απομείνει βροντοφώναξε:

«Ζήτω η Πολωνία, ζήτω η Ελλάδα».

 

Η Πολωνία έχει ανακηρύξει τον Ιβάνωφ εθνικό ήρωα, ενώ έχουν στηθεί ανδριάντες και έχει δοθεί τιμητικά το όνομα του σε δρόμους και πλατείες. Σε μια από τις ωραιότερες και κεντρικότερες λεωφόρους της πολωνικής πρωτεύουσας, στην Νόβι Σβιάτ και στον αριθμό 43, τοποθετήθηκε μια χάλκινη πινακίδα μεγάλων διαστάσεων έξω από την είσοδο της οικίας, όπου γεννήθηκε ο Ιβάνοφ. Με ανάγλυφους χαρακτήρες είναι γραμμένο το εξής κείμενο: «EΔΩ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΓΙΕΖΥ ΙΒΑΝΩΦ ΣΑΪΝΟΒΙΤΣ, ΠΟΛΩΝΟΣ ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ. ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΧΙΤΛΕΡΙΚΟΥΣ ΣΤΙΣ 4.1.1943 ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ. ΘΥΣΙΑΣΕ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ»

Στην Ελλάδα έχει στηθεί ανδριάντας του Ιβάνωφ στη Θεσσαλονίκη στην οδό Λαγκαδά, υπάρχει οδός με το όνομα του, ενώ από το 1953 και κάθε χρόνο διοργανώνονται κολυμβητικοί αγώνες στην πόλη με την ονομασία «Ιβανώφεια».

Ο Ηρακλής έχει δώσει προς τιμήν του το όνομά του στο κλειστό του γυμναστήριο, γνωστό ως «Ιβανώφειο», στο 3ο κοιμητήριο Νίκαιας υπάρχει το επιτύμβιο: «Γεώργιος Ιβάνοφ, έπεσε υπέρ της Ελευθερίας».




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Ο Γεώργιος Ιβανώφ αγωνιζόμενος με τα χρώματα του ΗΡΑΚΛΗ.



Στις 30 Μαρτίου 1945 η πολωνική κυβέρνηση, που βρισκόταν στο Λονδίνο, τον τίμησε με τον Ανώτατο Πολεμικό Σταυρό “VIRTUTI MILITARI” «εις αναγνώρισιν των εξαιρετικών πολεμικών πράξεων στον τομέα της πληροφορίας και της κατασκοπείας στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ελλάδα».

 

Εξάλλου ο Βρετανός στρατάρχης Χάρολντ Αλεξάντερ με έγγραφο της 5ης Δεκεμβρίου 1944, το οποίο παραδόθηκε στην μητέρα του από Άγγλο αξιωματικό, αναφέρει τα εξής: «Ευχαριστούμε τον Γεώργιο Ιβάνοφ Σαϊνόβιτς, εν ονόματι των Κυβερνήσεων των λαών των Ηνωμένων Εθνών διά τας προσφερθείσας υπηρεσίας στον αγώνα διά την Ελευθερίαν. Δια των προσπαθειών του εβοηθήθη μεγάλως η απελευθέρωσις της Ελλάδος καθώς και ο σκοπός, διά τον οποίον εμάχοντο όλα τα ελεύθερα έθνη. H.R.A. Αλεξάντερ, Στρατάρχης, Ανώτατος Αρχηγός των Συμμαχικών Δυνάμεων Μεσογείου»

Στις 5 Μαρτίου 1962 του απονεμήθηκε το “Πολεμικό Βρετανικό Μετάλλιο του Βασιλέως Γεωργίου του 6ου” για την συμμετοχή του στον πόλεμο στην Παλαιστίνη, υπηρετώντας στις Πολωνικές ΄Ενοπλες Δυνάμεις υπό τις διαταγές της Βρετανικής Διοίκησης από τις 8 Μαΐου μέχρι τις 25 Ιουνίου 1941.

 

Στις 25 Μαΐου 1976 του απονεμήθηκε από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Ευάγγελο Αβέρωφ Τοσίτσα το Ανώτατο Πολεμικό Παράσημο “Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας” «διότι ούτος προσέφερε πολυτίμους υπηρεσίας εις την συμμαχικήν υπόθεσιν κατά τον Β΄ Παγκόσμιον Πόλεμον και διά του εξαιρετικού θάρρους και της απαραμίλλου τόλμης του κατήγαγε καίρια πλήγματα κατά των εν Ελλάδι στρατευμάτων της εχθρικής κατοχής, συλληφθείς και εκτελεσθείς τελικώς υπό αυτών».

 

Επειδή η δράση του Ιβάνωφ ήταν ανορθόδοξη και ιδιαιτέρως τολμηρή, αποτέλεσε έμπνευση για το σενάριο κινηματογραφικής ταινίας. Η έγχρωμη ταινία αυτή γυρίστηκε το 1972, είναι μια ακριβή πολωνική παραγωγή με τίτλο "Agent Nr 1" και περιγράφει την δράση του Ιβάνωφ στον Β΄παγκόσμιο πόλεμο. Τα γυρίσματα της έγιναν κυρίως στην Αθήνα, στις πραγματικές τοποθεσίες των γεγονότων.

 


 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Ο  Γεώργιος Σαΐνοβιτς Ιβάνωφ (Jerzy Szajnowicz-Iwanow ).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Γυμναστικός Σύλλογος Ηρακλής 1908-2003, Κέντρο ιστορίας θεσσαλονίκης 2003

Άρθρο του Αντιναυάρχου ε.α. Ξενοφ. Μαυρογιάννη Π.Ν., πρωτοδημοσιεύθηκε στο τεύχος Φεβρουαρίου 2014 του περιοδικού «Ναυτική Ελλάς».

Προσωπικό και Οικογενειακό Αρχείο του Γεωργίου Ιβάνοφ

Σύντομη παρουσίαση του Γ. Ιβάνοφ στις ανακοινώσεις της πολωνικής πρεσβείας και του γραφείου βετεράνων.


 

 

 

 

 

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Στο βιβλίο της της Ιζαμπέλλας Παλάσκα αναφέρεται μια άγνωστη και εκπληκτική εξιστόρηση προσπάθειας του Θ Πάγκαλου να δει τον Μουσολίνι, ο ο...