ΣΠΑΡΤΑΚ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΝΤΙΝΑΜΟ

Οι τέσσερις καλύτερες ομάδες ποδοσφαίρου της Σοβιετικής Ένωσης είχαν έδρα τη Μόσχα και ελέγχονταν από συγκεκριμένες κρατικές μονάδες.

Η Λοκομοτίβ Μόσχας από το υπουργείο των σιδηροδρόμων.

Η Τορπέντο Μόσχας από την αυτοκινητοβιομηχανία της ΖΙΛ.

Η ΤΣΝΤΚΑ Μόσχας θεωρείτο η ομάδα του κόκκινου στρατού.

Η Ντινάμο Μόσχας βρισκόταν στα χέρια των μυστικών υπηρεσιών της Σοβιετικής Ένωσης και πιο συγκεκριμένα του Λαβρέντι Μπέρια, ανώτατου στελέχους της KGB.

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Λαβρέντι Μπέρια.

Το 1934 όμως ένας μικρός σύλλογος από τη Μόσχα με το όνομα Πρέσνια, μετέτρεψε το όνομά του σε Σπαρτάκ Μόσχας (ФК Спартак Москва). Τα ηνία του συλλόγου κρατούσε ο Νικολάι Στάροστιν, ο οποίος είχε διατελέσει αρχηγός της Σοβιετικής Εθνικής ομάδας τόσο στο ποδόσφαιρο, όσο και στο χόκεϊ επί πάγου. Έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας είναι το στάδιο «Λουζνίκι» της Μόσχας. Η ομάδα έχει ως χρώματα το κόκκινο και το λευκό και ως έμβλημα το "С", αρχικό γράμμα της ρωσικής λέξης «Спартак» (Σπάρτακος). Το ψευδώνυμο της ομάδας είναι «Ερυθρόλευκοι». Επίσης, απαντώνται τα ψευδώνυμα «Κρέας» και «Γουρούνια», επειδή στις απαρχές της, τη δεκαετία του '20, η ομάδα υποστηριζόταν οικονομικώς από μια βιομηχανία επεξεργασίας κρέατος.

 

Ο Μπέρια και ο Στάροστιν είχαν μια έχθρα από την εποχή που ο Μπέρια αγωνιζόταν ως ποδοσφαιριστής (ο Σταρτόστιν στα απομνημονεύματά του είχε αποκαλύψει πως τον είχε αντιμετωπίσει ως αντίπαλο με τον Μπέρια να αγωνίζεται ως μέσος). Ο Στάροστιν τον αποκαλούσε βρώμικο παίκτη, με αποτέλεσμα αυτή η κόντρα να μεταφερθεί αργότερα και ανάμεσα στις ομάδες τους.

Αυτή έφτασε στο ανώτατο σημείο της στα τέλη εκείνης της δεκαετίας και πιο συγκεκριμένα το 1939. Τότε η Σπαρτάκ Μόσχας όδευε ολοταχώς για το νταμπλ και στα ημιτελικά του κυπέλλου είχε κληθεί να αντιμετωπίσει την Ντινάμο.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι αδερφοί Σταρόστιν και δεξιά ο Νικολάι Σταρόστιν.

Στο ρωσικό Κύπελλο του 1939, τον Σεπτέμβριο εκείνης της χρονιάς στην Μόσχα έλαβε μέρος ο ημιτελικός μεταξύ της Σπαρτάκ  Μόσχας και της αγαπημένης ομάδας του Μπέρια, Ντιναμό. Μετά από ένα αμφίρροπο παιχνίδι η Σπαρτάκ επικρατεί με 2-1 με ένα αμφισβητούμενο γκολ, με την Ντιναμό να κάνει επίσημη καταγγελία πως το γκολ του Προτάσοφ δεν είχε περάσει ποτέ την γραμμή. Η προσφυγή της όμως απορρίφθηκε και λίγες ημέρες αργότερα η Σπαρτάκ κατακτά το Κύπελλο επικρατώντας της Λένινγκραντ Στάλινετς (μετεξέλιξή της η σημερινή Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης) με 3-1.

Η χαρά όμως δεν κρατάει πολύ η Σπαρτάκ Μόσχας ενημερώνεται πως θα πρέπει να επαναληφθεί ο αγώνας, ενώ την ίδια ώρα ο διαιτητής του ημιτελικού, ο Ιβάν Γκορέλκιν συλλαμβάνεται για παραδειγματισμό. Η εντολή είχε φτάσει απευθείας από την Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος αν και όλοι γνώριζαν πως την απόφαση την είχε πάρει ο Μπέρια. Για πρώτη φορά στα χρονικά θα γινόταν επανάληψη ημιτελικού παρότι ήδη είχε ολοκληρωθεί η διοργάνωση και υπήρχε νικητής. 

 

Μπροστά σε 80.000 κόσμο ο ημιτελικός επαναλαμβάνεται και η Σπαρτάκ Μόσχας επικρατεί ξανά της Ντιναμό με 3-2 αυτή την φορά.

Ο Μπέρια αποχωρεί από το γήπεδο γεμάτος οργή. Έτσι, αποφασίζει να εκδώσει ένταλμα σύλληψης για τον Νικολάι. Μάλιστα, αναλαμβάνει ο ίδιος την ανάκριση, Οι ανακρίσεις αυτές έχουν μείνει στην ιστορία ως: «πίνοντας καφέ με τον Μπέρια» για τον τρόπο με τον οποίο πάντα κατάφερνε να αποσπάσει ομολογία.

Κάποτε ο Στάλιν δέχτηκε στο γραφείο του μια αντιπροσωπεία βιομηχανικών εργατών από τα Ουράλια. Μόλις έφυγαν έψαχνε την πίπα του για να καπνίσει, την οποία όμως δεν έβρισκε πουθενά.

Φωνάζει τον Μπέρια και του λέει: «Λαβρέντι, ήταν εδώ οι εργάτες από τα Ουράλια, μόλις έφυγαν και δεν μπορώ να βρω την πίπα μου». Ο Μπέρια αμέσως τρέχει πίσω από την αντιπροσωπεία. Ο Στάλιν όμως βρίσκει την πίπα του. Παίρνει τηλέφωνο. «Λαβρέντι, άκυρο, τη βρήκα τελικά την πίπα. Στο συρτάρι ήταν», ΄για να λάβει την απάντηση από τον Μπέρια : «Α ναι; Γιατί εδώ έχουν ήδη όλοι ομολογήσει»!

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Σπαρτάκ του1939.

Ο Μπέρια έδωσε εντολή για την εύρεση και συλλογή στοιχείων που θα του έδιναν την δικαιολογία για την σύλληψή του Σταρόστιν. Εκείνο το διάστημα υπήρχαν έντονες φήμες περί παρέκκλισης από τα κομμουνιστικά ήθη του κόμματος και της Σοβιετικής Ένωσης της αποστολής της Σπαρτάκ όταν είχε λάβει μέρος σε αγώνες στο Παρίσι το 1937, ενώ και ο δυτικός και ιμπεριαλιστικός τρόπος ζωής του Νικολάι Σταρόστιν με το έντονο lifestyle και την διείσδυσή του στα σαλόνια της υψηλής κοινωνίας της Μόσχας δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητο από τη NKVD. Η

Ο Μπέρια κατηγορεί τον Σταρόστιν πως έχει στα χέρια του ομολογίες από το φιλικό περιβάλλον του προέδρου της Σπαρτάκ Μόσχας για σχέδιο δολοφονίας του Στάλιν από τους παίκτες της ομάδας οι οποίοι θα έκρυβαν τα πιστόλια τους στα σορτσάκια και μόλις δινόταν η εντολή από τον Νικολάι την ώρα που ο Στάλιν θα βρισκόταν στο γήπεδο θα τον δολοφονούσαν.

Έτσι τρία χρόνια αργότερα από τον αθλητικό αγώνα, όταν ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος βρισκόταν σε εξέλιξη και συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 1942 παίρνεται η απόφαση για τα τέσσερα αδέρφια Νικολάι, Αντρέι, Αλεξάντερ και Πιοτρ Σταρόστιν... δέκα χρόνια εξορίας σε καταναγκαστικά έργα στα Γκούλαγκ. Τα ονόματα τους σβήνονται από όλα τα αθλητικά βιβλία και ο Νικολάι στέλνεται στο στρατόπεδο Ukhta στην Σιβηρία, μια περιοχή πετρελαιοπηγών δίπλα στην Αρκτική, ενώ σε αντίστοιχα στρατόπεδα στέλνονται και οι άλλοι τρεις.

Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι διαφορές με την Γιουγκοσλαβία μεταφέρθηκαν και στο ποδόσφαιρο  και με την νίκη της Γιουγκοσλαβίας επί της ΕΣΣΔ σε μία αναμέτρηση για το Ολυμπιακό τουρνουά στο Ελσίνκι, ο Στάλιν διατάσσει τη διάλυση της ΤΣΝΤΚΑ Μόσχας, και δημιουργήθηκε η ομάδα του κόκκινου στρατού, η ΤΣΣΚΑ Μόσχας.

Η ΤΣΣΚΑ κατακτά τα πέντε από τα έξι πρώτα μεταπολεμικά πρωταθλήματα, κάτι που δεν αρέσει καθόλου στον Μπέρια.

Έτσι, ξεκινάει μια προσπάθεια αποδόμησης της ομάδας μέσω δωροδοκιών κι εκβιασμών με στόχο την αφαίμαξη του έμψυχου υλικού για λογαριασμό της Ντιναμό Μόσχας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε έναν από τους παίκτες δόθηκε η υπόσχεση της απελευθέρωσης των οικείων του από τα Γκούλαγκ, παρότι λίγους μήνες νωρίτερα είχαν δολοφονηθεί μετά από προσωπική εντολή του Μπέρια. Και όλα αυτά επειδή οι στρατηγοί του Κόκκινου Στρατού παρασημοφορήθηκαν και πήραν τις τιμές που τους αναλογούσαν, κάτι που δεν έγινε με τον ίδιο.

Ο Λαβρέντι Μπέρια γεννήθηκε τον Μάρτιο του 1899 στο Σοχούμ της σημερινής Γεωργίας σε φτωχή αγροτική οικογένεια μιγγρελιανής καταγωγής. Το 1917 αποφοίτησε από το Πολυτεχνείο του Μπακού, όπου σπούδασε αρχιτεκτονική, ενώ τον ίδιο χρόνο κλήθηκε να υπηρετήσει τη θητεία του στον τσαρικό στρατό, απ’ όπου απολύθηκε για λόγους υγείας λίγους μήνες αργότερα. Κατάφερε με δολοπλοκίες και πολύ αίμα να γίνει ο κυρίαρχος της NKVD.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ποδόσφαιρο στην Κόκκινη Πλατεία.
 

Η αποκατάσταση του Σταρόστιν έγινε το 1953, όταν ο Στάλιν τον Μάρτιο του 1953 πεθαίνει και η κλεψύδρα αρχίζει να αδειάζει για τον Λαβρέντι Μπέρια και ο Μπέρια συλλαμβάνεται από τον στρατάρχη Ζούρκοφ και οδηγείται με συνοπτικές διαδικασίες στο δικαστήριο με βαρύ κατηγορητήριο. Τον Δεκέμβριο του 1953, καταδικάζεται κεκλεισμένων των θυρών από στρατοδικείο συνδεδεμένο μυστικά με το Κρεμλίνο, για αντισοβιετική συνωμοσία και κατασκοπία και στις 23 Δεκεμβρίου δολοφονείται.

Ο Σταρόστιν έφτασε στο σημείο να γίνει και προπονητής της εθνικής ομάδας της ΕΣΣΔ το 1955, όμως υπηρέτησε την Σπαρτάκ από το πόστο του προέδρου. Διατηρήθηκε στην προεδρία της Σπαρτάκ από το 1955 ως το 1992 κι έζησε πολλά, από τίτλους πρωταθλητή ως υποβιβασμούς. Ποτέ, όμως, δεν απαρνήθηκε την ιδέα της θεαματικής ομάδας.

Τα απομνημονεύματα του Σταρόστιν γράφτηκαν το 1989, όταν η Σπαρτάκ πήρε το τελευταίο της σοβιετικό πρωτάθλημα. Ως το 1996 που έκλεισε για τελευταία φορά τα μάτια του ο Σταρόστιν πρόλαβε να δει τη Σπαρτάκ να κυριαρχεί στο νεοσύστατο ρώσικο πρωτάθλημα.

 

 

ΠΗΓΕΣ

 

http://www.gazzetta.gr/weekend-journal/article/1327339/lavrenti-mperia-o-sfageas-tis-sov-enosis-kai-toy-rosikoy-podosfairoy-pics

 

https://enfo.gr/ar1278

 

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%9A_%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AC%CE%BA_%CE%9C%CF%8C%CF%83%CF%87%CE%B1%CF%82

https://www.contra.gr/Columns/ValueBet/article1082098.ece

 

 

ΕΣΣΔ ΓΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Η δημοσίευση του απορρήτου ημερολογίου του Γεόργκι Δημητρώφ απ τον γιό του Μπόικο, παρουσιάζονται πράγματα εκπληκτικά.

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Γ Δημητρώφ με τον Στάλιν.

Στις 25 Νοεμβρίου 1940 και ενώ ο πόλεμος στην Πίνδο ήταν σε εξέλιξη. Ο Στάλιν παρότρυνε τον Βόρις και την κυβέρνηση της Βουλγαρίας να καταλάβουν την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.

 

Υποσχόταν δε να βοηθήσει με διάφορους τρόπους αυτή την προσπάθεια των Βουλγάρων. Η Σοβιετική πρεσβεία στη Σόφια τύπωσε και σκόρπισε προκηρύξεις με αυτό το περιεχόμενο και το ραδιόφωνο της Μόσχας στην Βουλγαρική γλώσσα επαναλάμβανε τις προτάσεις του Στάλιν.

 

Το 1944 η ΕΣΣΔ αξίωσε από το Συμμαχικό Στρατηγείο μέσω του εκπροσώπου του Γούσεφ να μη φύγουν από την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη τα βουλγαρικά στρατεύματα που είχαν εισέλθει με την συγκατάθεση του Χίτλερ.

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Πόλεμος και αίμα εκδόσεις Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας της Μαργαρίτας Λαζαρίδου

Απορρήτου ημερολογίου του Γεόργκι Δημητρώφ εκδόσεις Καστανιώτης

 
 

ΤΟ ΟΧΙ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ

Δεκαετίες τώρα όσοι προσδιορίζονται σαν «προοδευτικοί» υποστηρίζουν ότι το ΟΧΙ της 28^ης Οκτωβρίου 1940 δεν το είπε ο Ι Μεταξάς αλλά ο ελληνικός λαός! Ο λαός λοιπόν πήρε τα όπλα για να υπερασπιστεί την πατρίδα, αλλά το πάνε ακόμα μακρύτερα, και να διώξει την «φασιστική» κυβέρνηση του Ι Μεταξά... ο Βασιλιάς και ο Ι Μεταξάς «σύρθηκαν»χωρίς την θέλησή τους από τον «δημοκρατικό λαό»στον πατριωτικό πόλεμο!

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος.  

 

Κατά την διάρκεια της δικτατορία ςτης 4^ης Αυγούστου, ένας που εξορίστηκε και κυνηγήθηκε ήταν ο Παν Κανελόπουλος  ένας εξαίρετος άνθρωπος με το άγρυπνο και άδολο πνεύμα, χαλκέντερος μελετητής και συγγραφεύς, ιστορικός με συναισθηματική μέθεξη του ευρωπαϊκού πνεύματος και της αρχαίας Ελλάδος και του Βυζαντινού Ελληνισμού, αλλά και τολμηρός φιλοσοφικός στοχαστής για ύψιστα θέματα μεταφυσικής, ο οποίος είχε και ήθος εξαίρετο.

Ο Π Κανελλόπουλος αντιμετώπισε με ανένδοτο φρόνημα την από 1936 δικτατορία του Ι Μεταξά και παρέμεινε πολιτικός εξόριστος έως την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, οπότε κατατάχθηκε στρατιώτης εθελοντής και βρέθηκε στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου.

Ο άνθρωπος αυτός ο δεδηλωμένος εχθρός του Ι Μεταξά είπε για το ΟΧΙ:

«Πρέπει να είμεθα, χωρίς άλλο, ΕΥΓΝΩΜΟΝΕΣ εις τον Ιωάννη Μεταξά, διότι είπε, ολομόναχος, εις το σκοτάδι της νυκτός, το μέγα ΟΧΙ. Λέγουν όσοι αντικρίζουν με εμπάθεια και αυτά τα ανάγλυφα γεγονότα της ιστορίας, ότι το ΟΧΙ δεν το είπεν ο Μεταξάς. Ότι το είπεν ο Ελληνικός Λαός. Ναι, το είπεν ο Ελληνικός Λαός, αλλά αφού το είχε ειπή ο Μεταξάς. Ο ατυχής και συμπαθής Emanuelle Grazzi, εκτελών εντολήν που δεν του άρεσε καθόλου, εξύπνησε, την 3ην πρωινήν, τον Μεταξά και όχι τον Ελληνικόν Λαόν. Εάν έλεγεν ο Μεταξάς ΝΑΙ, πώς θα έλεγεν ΟΧΙ ο Ελληνικός Λαός, που θα εξυπνούσε αργότερα; Θα το έλεγε βέβαια μέσα του και θα το εξεδήλωνε και έμπρακτα, όταν θα οργάνωνε μυστικά την αντίστασή του, αλλά η Αλβανική Εποποιία δεν θα εγράφετο ποτέ. Ας είμεθα, λοιπόν, τίμιοι απέναντι της ιστορίας. Το μέγα ΟΧΙ είναι πράξις του Ιωάννου Μεταξά».

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Γ. Σεφέρης με τον Γ. Θεοτοκά, Ιανουάριος 1941.

Ο ίδιος ο Σεφέρης (που ποιός μπορεί να αμφισβητήσει το δημοκρατικό του φρόνημα) λέει:

 

«Τις μέρες που άρχισε ο πόλεμος και στα σύνορά μας, συλλογιζόμουνα συχνά τις φάσεις και τις μεταπτώσεις της μοίρας ενός ανθρώπου ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΠΕΙ το ΟΧΙ, στις 3 το πρωί, στον πρεσβευτή της Ιταλίας. ... Το ΟΧΙ ήταν, μαζί με άλλα, η αντίδραση του ψυχόρμητου Μεταξά στην προσωπική προσβολή και την απιστία που του είχε κάνει η τροφός του Γερμανία».

 

Ποιά ήταν όμως η στάση των «προοδευτικών» πριν συνειδητοποιήσουν το μέγεθος του ΟΧΙ που είπε ο Ι Μεταξάς;

Ο Πλαστήρας έγραψε προς τον Π. Μεταξά, Έλληνα Πρέσβη στην Γαλλική Κυβέρνηση του Βισύ, επιστολή, στις 16-7-1941 (όταν η Ελλάδα βρισκόταν τότε υπό Γερμανική, Ιταλική και Βουλγαρική κατοχή): Σ' εκείνη την επιστολή ανέφερε μεταξύ άλλων και τα εξής:

«Το σεσηπός καθεστώς τής 4ης Αυγούστου, όχι μόνον ετόλμησε να κηρύξη τον πόλεμον εναντίον δύο πανισχύρων Αυτοκρατοριών, εν ώρα παντελούς αδυναμίας τής Αγγλίας, και κατέστρεψε το Έθνος(!!!), αλλά και κατεβλήθησαν προσπάθειαι να ματαιωθούν διαπραγματεύσεις μου μέσω Γερμανίας, προς διευθέτησιν της Ιταλοελληνικής διενέξεως».

Ο δε Γεώργιος Παπανδρέου, ο γνωστός "Γέρος της Δημοκρατίας", κατά την διάρκεια του πολέμου γυρνούσε από δω κι από κει και έλεγε πως «οι Γερμανοί δεν θα μας πειράξουν».

Ο Ν Ζαχαριάδης υποστήριξε (26-11-1940) ότι: «Ενάντια στην θέληση του λαού ο Μεταξάς έκανε και κάνει τον πόλεμο ενάντια στην Ιταλία σαν μια επιχείρηση αντιλαική – φασιστική – ιμπεριαλιστική».

Αλλά ξαθ στον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ  (28-12-1942) και την ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ (Ιούλιος 1942) αναφέρεται: «Ο Μεταξάς από την πρώτη στιγμή έκαμε πόλεμο φασιστικό, κατακτητικό πόλεμο».

Τον Μάρτιο του 1941 ο Έλληνας αντιπρόσωπος της ψυχορραγούσης ΚτΕ Αθανάσιος Αγνίδης είπε σε Ιταλό συνάδελφό του: «Οι συμπατριώτες μου είναι ανυποχώρητοι και αδιάλλακτοι σε ζητήματα που έχουν σχέση με την ανεξαρτησία και την τιμή της χώρας. Ίσως... εξαφανισθούμε σαν έθνος, όπως φαίνεται να υπονοείτε. Θα ήταν προτιμότερο για τους Έλληνες που θα απομείνουν να γνωρίζουν ότι διέσωσεν ακεραία την τιμήν τους και ότι η νεότερη Ελλάς δικαίωσε τις αρχαίες καταβολές της και τον λόγο υπάρξεώς της, παρά να ζουν ατιμασμένοι και καταφρονεμένοι. Τίποτε πραγματικά δεν έχει χαθεί και το παράδειγμά μας θα είναι χρήσιμο  στον κόσμο, επειδή θα εμπνέει τους ανθρώπους να κάνουν το χρέος τους, ανεξάρτητα από τις συνέπειες».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ 40 του Ι Σ Κολιόπουλου εκδόσεις ΒΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ.

«Φήμη Απόντων» του Ακαδημαικού K. I. Δεσποτόπουλου.

Τα Χρόνια του Μεγάλου Πολέμου, Αθήνα 1964, του  Π. Κανελλόπουλου.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ βιβλιογραφία του Κ Α Πλεύρη εκδόσεις ΗΛΕΚΤΡΟΝ.

 Χειρόγραφο, Σεπ. '41, Ίκαρος 1972, του Γ. Σεφέρη

ΟΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ ΚΑΙ Ο ΠΑΝΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

Ο Πάνος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε το 1798 (κατ' άλλους το 1800), στο Λεοντάρι της Αρκαδίας, πρωτότοκος γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και της Αικατερίνης Καρούσου, κόρης προεστού του Λεονταρίου. Ο πατέρας του τον έστειλε στη Ζάκυνθο για σπουδές, όπου ο Πάνος αρίστευσε.

Πάνος Κολοκοτρώνης, ο πρωτότοκος γιος του ηγέτη της Ελληνικής Επανάστασης. Ξεχώρισε για την μόρφωση και την ανδρεία του, αποβιβάστηκε με τον αδελφό του Ιωάννη (γνωστότερο ως Γενναίο) στην Πελοπόννησο και συμμετείχε αρχικά στην εξέγερση των Ηλείων κατά των Λαλαίων Τουρκαλβανών (Απρίλιος 1821). Πολέμησε στο Βαλτέτσι, τα Δερβενάκια, Τρίπολη.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Πάνος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε το 1798 σκοτώθηκε 13 Νοεμβρίου του 1824.

Πάνος Κολοκοτρώνης, ο πρωτότοκος γιος του ηγέτη της Ελληνικής Επανάστασης. Ξεχώρισε για την μόρφωση και την ανδρεία του, αποβιβάστηκε με τον αδελφό του Ιωάννη (γνωστότερο ως Γενναίο) στην Πελοπόννησο και συμμετείχε αρχικά στην εξέγερση των Ηλείων κατά των Λαλαίων Τουρκαλβανών (Απρίλιος 1821). Πολέμησε στο Βαλτέτσι, τα Δερβενάκια, Τρίπολη.

Το 1822 ονομάστηκε χιλίαρχος, έγινε πρώτος δήμαρχος της Τριπολιτσάς (πολιτάρχης), την ίδια χρονιά, τελέστηκε ο γάμος του με την κόρη της Μπουμπουλίνας, Ελένη (το ζευγάρι δεν απέκτησε παιδιά).

Κατά τη διάρκεια της πρώτης εμφύλιας διαμάχης μεταξύ των στρατιωτικών και των πολιτικών ήταν στρατηγός και ανέλαβε φρούραρχος του Ναυπλίου το οποίο και κράτησε.

Στις 13 Νοεμβρίου του 1824 (κατ’ άλλους στις 21 Νοεμβρίου 1824), στο δεύτερο εμφύλιο,  ο Πάνος Κολοκοτρώνης κι οι σύντροφοί του κατευθύνονταν από τους Λάκκους προς το χωριό Σύλιμνα της Αρκαδίας.

Η πορεία τους διακόπηκε (μεταξύ των χωριών Θάνα και Μπεσίρι - σημερινό Παλλάντιο – Αρκαδίας) από την άφιξη αγγελιαφόρου, που τους ενημέρωσε ότι συνελήφθη ο αντικυβερνητικός Στάικος Σταϊκόπουλος, έπειτα από εμπλοκή με τις αντίπαλες δυνάμεις του Βάσου Μαυροβουνιώτη, ο οποίος επιτέθηκε και στον Πάνο και οι άντρες του τράπηκαν σε φυγή. Μαζί του έμειναν μόνο τρεις, ο υπασπιστής του Γιάννης Βατικιώτης, ο γραμματικός του Θεόδωρος Ρηγόπουλος και ο φροντιστής του Ανούτσος Σαμαρόνης.

Σκοτώθηκε έξω από το χωριό Μπεσίρι, όταν 25 Βούλγαροι που είχαν ως επικεφαλής τον ομοεθνή τους Κότζιο και που πολεμούσαν με τους κυβερνητικούς, άνοιξαν πυρ εναντίον των έφιππων αντρών του.

Όπως αναφέρουν στα απομνημονεύματά τους ο Κανέλλος Δεληγιάννης και ο Θεόδωρος Ρηγόπουλος, που ήταν αυτόπτης μάρτυς, οι Βούλγαροι λαφυραγώγησαν τη σορό του Κολοκοτρώνη και την εγκατέλειψαν. Του αφαίρεσαν ακόμη και τα εσώρουχά του και άφησαν το νεκρό σώμα του γυμνό. Στη συνέχεια έσπευσαν στην Τρίπολη να αναγγείλουν το κατόρθωμά τους στους «Κυβερνητικούς». Ο Πάνος Κολοκοτρώνης ενταφιάστηκε την επομένη στο γειτονικό χωριό Σύλιμνα, όπου βρισκόταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Ο γιατρός Ιωάννης Πύρλας, που εξέτασε το πτώμα του Κολοκοτρώνη, περιέγραψε το επεισόδιο στην ιατροδικαστική έκθεση.

Υποστήριξε ότι οι άνδρες που επιτέθηκαν δεν είχαν σκοπό να σκοτώσουν, αλλά να τρομοκρατήσουν.

Πυροβολούσαν από απόσταση που ήξεραν ότι η σφαίρα δεν θα έφτανε στο στόχο της, αλλά μπορεί να τρόμαζε τα άλογα και τους αναβάτες τους.

Η επικρατέστερη άποψη όμως είναι ότι οι Βούλγαροι έστησαν ενέδρα και στόχος ήταν να τον δολοφονήσουν.

Είτε από κακή τύχη είτε από εσκεμμένη βολή, ο Πάνος Κολοκοτρώνης χτυπήθηκε από σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού.

Η ιατροδικαστή έκθεση με τα μέσα της εποχής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο θάνατος του ήταν ταχύτατος και δεν υπέφερε.

Η γυμνη σωρός του Πάνου Κολοκοτρώνη μεταφέρθηκε, γυμνή στο χωριό Σύλιμνα όπου τον περίμενε ο πατέρας του.

Ο θάνατός του πρωτότοκου γιου του καταρράκωσε τον Κολοκοτρώνη, που αποσύρθηκε στη Βυτίνα.

Το κρανίο του Πάνου Κολοκοτρώνη, άγνωστο πώς, σώθηκε και φυλάσσεται στο Μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας (Μέγαρο Παλαιάς Βουλής), διάτρητο από σφαίρες.

 

Το 1836, σε ηλικία 66 ετών ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, απέκτησε και άλλο γιο εξώγαμο τέκνο από τη σχέση του με την Μαργαρίτα Βελισσάρη και τον ονόμασε Πάνο, προς τιμήν του αδικοχαμένου νέου. Ο Πάνος Κολοκοτρώνης (1836-1893) σταδιοδρόμησε στο Στρατό ως αξιωματικός του Πυροβολικού και διετέλεσε διοικητής της Σχολής Ευελπίδων (1881-1885).

 

Η σύζυγος του νεκρού Πάνου, η Ελένη όταν έμαθε τα νέα ίσως και να λυτρώθηκε.

Διατηρούσε μυστικό δεσμό με τον καπετάνιο Θεοδωράκη Γρίβα (1797-1862)  και όταν έμεινε χήρα, βρήκε την ευκαιρία να ζήσει τον έρωτά της, αφού μάλλον ο γάμος της ήταν πολιτικό προξενιό. Παντρεύτηκαν τον Μάιο του 1825, μόλις έξι μήνες μετά τη δολοφονία του Κολοκοτρώνη.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Θεοδωράκης Γρίβας, ελαιογραφία του Ιωάννη Δούκα (1838–1916).

Τραγούδι του ΠΑΝΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ Γεωργία Ταρσούλη, «Μοραΐτικα Τραγούδια», βιβλιοπωλείο της Εστίας).

 

Δε φταίει, Πάνο, η διοίκηση, δε φταίει ο Κουντουριώτης,

τα φταίει, Πάνο, η Πάναινα, η παλιό- Μπουμπουλίνα,

π’ ολημερίς του έλεγε, π’ ολημερίς του λέει:

- Πάνο, δεν πας στον πόλεμο, δεν πας να πολεμήσεις,

που ντρόπιασες το σόι σου, τους Κολοκοτρωναίους;

 

Κι εκείνος τόμου τ’ άκουσε, πολύ βαριά του φάνει

και του σεΐζη μίλησε και του σεΐζη λέει:

- Σεΐζη, σέλωσε τ’ άλογο και φόρεσ’ του το γκέμι

και βάλ’ του τη χρυσή χασά, τις ασημένιες σκάλες,

στον πόλεμο θα πάω.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Κυρά της Επανάστασης Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα μάνα της Ελένης Κολοκοτρώνη.

ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΚΑΘΕΤΑΙ (Σοφοκλής Γ. Δημητρακόπουλος, «Ιστορία και δημοτικό τραγούδι)

 

Κολοκοτρώνης κάθεται σε ριζιμιό λιθάρι

και όλο συλλογιότανε το όνειρο που είδε.

Και του Γενναίου φώναξε και του Γενναίου λέει:

- Γενναίο, είδα στον ύπνο μου, είδα και στ’ όνειρο μου,

είδα και κάηκε το φέσι μου κι η φούντα του σπαθιού μου,

τάχα καλά είναι ο Πάνος μας κι αυτός ο αδερφός μας;

- Τον Πάνο τον σκότωσαν μες στης βουλής τ’ ασκέρι.

 

 

.-.

ΚΑΛΩΣ ΟΡΙΣΤΕ (Το τραγούδησε η Αντιγόνη Προκόπη από το χωριό Δάφνη Αμαλιάδας).

 

Καλώς ορίστε φίλοι μου, φίλοι μου και δικοί μου,

για κάτσετε, ’συχάσετε, να φάμε και να πιούμε,

να ειπώ κι εγώ τα ντέρτια μου και τα παράπονά μου.

 

Σκοτώσανε τον Πάνο μου, σκότωσαν το παιδί μου.

Δεν ήταν βόλι τούρκικο, δεν ήταν του μουρτάτη,

παρά ’ταν από φίλους μας κι από τους συγγενήδες.

 

 

ΚΑΛΩΣ ΟΡΙΣΤΕ (Π. Δ. Παπαδημητρακόπουλου, «Η Δάφνη των Καλαβρύτων»)

 

Καλώς ορίστε φίλοι μου, φίλοι μου και δικοί μου,

για κάτσετε, ’συχάσετε, να φάμε και να πιούμε,

να ειπώ κι εγώ τα ντέρτια μου και τα παράπονά μου.

 

Της Αλεξάνδρας τα βουνά, χιόνια ’ναι γιομισμένα.

Συν δυο, συν τρεις δεν περπατούν…

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :   Ο εξώγαμος γιος του Κολοκοτρώνη με την καλογριά. Πήρε το όνομα του πρωτότοκου γιου του Κολοκοτρώνη, Πάνου, ο οποίος σκοτώθηκε στο δεύτερο εμφύλιο το 1824.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Βίοι Πελοποννησίων Ανδρών του Φωτάκου.

Σοφοκλής Γ. Δημητρακόπουλος, «Ιστορία και δημοτικό τραγούδι».

Π. Δ. Παπαδημητρακόπουλου, «Η Δάφνη των Καλαβρύτων».

Γεωργία Ταρσούλη, «Μοραΐτικα Τραγούδια», βιβλιοπωλείο της Εστίας.

 «Συνέκδημος Ιατροδικαστική» του Ιωάννη Πύρλα, ιατρού.