Βίκτωρ Ουγκώ για την Ελληνική Εθνική Ιδέα

«Ο κόσμος είναι η Ελλάδα που διαστέλλεται. Η Ελλάδα είναι ο κόσμος που συστέλλεται.».

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Βίκτωρ Ουγκώ (Φεβρουαρίου 1802 – 22 Μαΐου 1885)

Ο Βίκτωρ Ουγκώ (Φεβρουαρίου 1802 – 22 Μαΐου 1885) υπήρξε ένας αναγνώστης και θαυμαστής των Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Ήταν από τους πλέον όψιμους Ευρωπαίους διανοούμενους, που έλαβαν φιλελληνική στάση. Στα γραπτά του έκανε άπειρες κολακευτικές αναφορές για τους Έλληνες  στα έργα τους.

 

Έγραφε για τον Όμηρο:

 

«Ο ‘Ομηρος είναι η μεγαλοφυΐα που λύνει αυτό το ωραίο πρόβλημα της Τέχνης, το ωραιότερο ίσως απ΄όλα, την αληθινή απεικόνιση της ανθρωπότητας, που κατορθώνεται με την μεγέθυνση του ανθρώπου, δηλαδή με την γενεσιουργία του πραγματικού μέσα στο ιδανικό. Μύθος και Ιστορία υπόθεση και παράδοση, χίμαιρα και επιστήμη, συνθέτουν τον  Όμηρο. Δεν έχει βάθος και γελάει. όλα τα βάθη των παλαιών εποχών μετακινούνται, αχτινοβολούν φωτισμένα, στο απλόχερο γλαυκό διάστημα του πνεύματος αυτού…» .

 

«Ο Ελληνικός πολιτισμός με την ποίηση και την τέχνη είχε τέτοια δύναμη, ώστε πολλές φορές νικούσε και τον πόλεμο. Οι Σικελοί, λέει ο Πλούταρχος, εξαιτίας του Νικία, ελευθέρωναν τους Έλληνες αιχμαλώτους που τραγουδούσαν στίχους του Ευρυπίδη.»

 

 Ο Ουγκώ (Victor Marie Vicomte Hugo) έστρεψε τα γραπτά του σταδιακά υπέρ του αναδυόμενου Ελληνικού Έθνους ως αληθινού συνεχιστή του Αρχαίου Ελληνικού κλέους. «Ο κόσμος είναι μία διεύρυνση της Ελλάδος και η Ελλάς είναι ο κόσμος σε σμίκρυνση».

«Η Τύρος αγόραζε και πουλούσε. Η Βυρητός αγόραζε και πουλούσε και η Σιδώνα αγόραζε και πουλούσε. Που είναι τώρα αυτές οι πολιτείες; Η Αθήνα δίδασκε. Ακόμη και σήμερα είναι μια πρωτεύουσα της ανθρώπινης σκέψης.».

«Χορτάρι φυτρώνει στα έξη σκαλοπάτια του βήματος που μιλούσε ο Δημοσθένης και ο Κεραμεικός είναι ένα φαράγγι γεμάτο μαρμάρινη σκόνη που ήταν το παλάτι του Κέκρωπος. Ο ναός του Θησέα ανήκει στα χελιδόνια και οι κατσίκες βόσκουν πάνω στην Πνύκα, η Ελληνική Ιδέα όμως είναι ζωντανή, η Ελλάδα είναι Θεά. Το να είσαι ένα ταμείο είναι κάτι που περνάει, το να είσαι όμως σχολή είναι κάτι που διαρκεί.».

 

«Είναι θαυμαστή η δύναμη του φωτεινού λυτρωμού της Ελλάδας ακόμη και σήμερα που μπροστά στα μάτια μας υπάρχει η Γαλλία. Η Ελλάδα δεν έκανε αποικίες χωρίς να εκπολιτίζει και έτσι αποτελεί παράδειγμα για πολλά νέα κράτη. Δεν αρκεί να αγοράζεις και να πουλάς…».

 

 

Ο Ουγκώ ο πλέον σημαντικός και προβεβλημένος εκπρόσωπος του κινήματος του γαλλικού ρομαντισμού. υποστήριξε με θέρμη την προσπάθεια των Ελλήνων να αποτινάξουν τον Οθωμανικό ζυγό.

 

Οι ποιητικές αναφορές του Ουγκώ σχετικά με τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων εμφανίζονται το 1826 με τη δημοσίευση στο γαλλικό Τύπο του ποιήματος “Τα Κεφάλια του Σαραγιού” (Les têtes du serail), εμπνευσμένου από την ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου, όπου εμφανίζονται μεταξύ των 6000 κεφαλών, που είχαν αποσταλεί στο σαράγι να συνομιλούν μεταξύ τους τα τρία κεφάλια του Μάρκου Μπότσαρη, του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ και του Κωνσταντίνου Κανάρη.

 

Το ποίημα του «Ναυαρίνο» (αποσπάσματα):

«Οι λαοί, τώρα και χρόνια, σε θρηνούσανε μονάχοι:

Κρίμα Ελλάδα! Ελλάδα κρίμα! Δε σου μένει πια πνοή,

 κάθε μέρα αδυνατίζεις, απ’ τις φλόγες και απ’ τη μάχη(…)

Κουφοί πάντα οι βασιλιάδες, οι άμβωνες δεν αντηχούνε,

 στ’ όνομα και στα δεινά σου μόνο οι ποιηταί πονούνε.

 Τους ζητούσαμε τη δόξα, την παληκαριά να ντύσουν

 μέσ’ σε λευθεριάς πορφύρα και ορφανή να μη σ’ αφήσουν/ να πεθάνεις στο σταυρό σου. Κάποιο σταύρωσαν λαό…

Τι τους μέλει σε ποιο πάνω τον εσταύρωσαν σταυρό;»

 

Το 1827 συνθέτει τα ποιήματα “Ναβαρίνο” (Navarin) και “Ενθουσιασμός” (Enthousiasme) και την επόμενη χρονιά τα “Κανάρης” (Canaris), “Λαζάρα” (Lazzara) καθώς και το περίφημο “Ελληνόπουλο” (L’ enfant) στο οποίο αναφέρεται με μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση στην σφαγή των Ελλήνων της Χίου από τους Τούρκους. Όλα τα παραπάνω ποιήματα περιελήφθησαν στη συλλογή “Τα Ανατολίτικα” που εκδόθηκε αρχικά στην Γαλλία.

 

Βίκτωρ Ουγκώ: Το Ελληνόπουλο – L’enfant

 

Απόδοση στα ελληνικά: Κωστής Παλαμάς

 

 «Τούρκοι διαβήκαν, χαλασμός, θάνατος πέρα ως πέρα.

 Η Χίο, τ’όμορφο νησί, μαύρη απομένει ξέρα,

 με τα κρασιά, με τα δεντρά

 τ’αρχοντονήσι, που βουνά και σπίτια και λαγκάδια

 και στο χορό τις λυγερές καμιά φορά τα βράδια

 καθρέφτιζε μεσ’ τα νερά.

 

Ερμιά παντού. Μα κοίταξε κι απάνου εκεί στο βράχο,

 στου κάστρου τα χαλάσματα κάποιο παιδί μονάχο

 κάθεται, σκύβει θλιβερά

 το κεφαλάκι, στήριγμα και σκέπη του απομένει

 μόνο μιαν άσπρη αγράμπελη σαν αυτό ξεχασμένη

 μεσ’την αφάνταστη φθορά.

 

Φτωχό παιδί, που κάθεσαι ξυπόλυτο στις ράχες

 για να μην κλαις λυπητερά, τι ΄θελες τάχα να ‘χες

 για να τα ιδώ τα θαλασσά

 ματάκια σου ν’αστράψουνε, να ξαστερώσουν πάλι

 και να σηκώσεις χαρωπά σαν πρώτα το κεφάλι

 με τα μαλλάκια τα χρυσά;

 

Τι θέλεις άτυχο παιδί, τι θέλεις να σου δώσω

 για να τα πλέξεις ξέγνοιαστα, για να τα καμαρώσω

 ριχτά στους ώμους σου πλατιά

 μαλλάκια που του ψαλιδιού δεν τάχει αγγίξει η κόψη

 και σκόρπια στη δροσάτη σου τριγύρω γέρνουν όψη

 και σαν την κλαίουσα την ιτιά;

 

Σαν τι μπορούσε να σου διώξει τάχα το μαράζι;

 Μήπως το κρίνο απ’ το Ιράν που του ματιού σου μοιάζει;

 Μην ο καρπός απ’το δεντρί

 που μεσ’ στη μουσουλμανική παράδεισο φυτρώνει,

 κι έν’ άλογο χρόνια εκατό κι αν πιλαλάει, δε σώνει

 μεσ’απ’ τον ίσκιο του να βγει;

 

Μην το πουλί που κελαηδάει στο δάσος νύχτα μέρα

 και με τη γλύκα του περνάει και ντέφι και φλογέρα;

 Τι θες κι απ΄όλα τούτα τ’ αγαθά;

 Πες. Τ’ άνθος, τον καρπό; Θες το πουλί;

 Διαβάτη,

 μου κράζει το Ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι:

 Βόλια, μπαρούτι θέλω. Να.».

 

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, ο Ουγκώ, σε αντίθεση με την επίσημη πολιτική της Γαλλικής κυβέρνησης και του Ναπολέοντα Γ’, δεν έπαψε να υποστηρίζει δημοσίως τις Ελληνικές προσπάθειες για Εθνική αποκατάσταση.

Εξόριστος στην Guernesey από το 1855  υποστηρίζει αμέτρητες φορές, από το 1866 έως το 1869, την εξέγερση της Κρήτης.

Σύμφωνα με τον Ροζέ Μιλλιέξ όταν ο Ουγκώ στις 25 Αυγούστου 1856 έλαβε την αλυτρωτική εφημερίδα του πατρινού δημοσιογράφου Ρηγόπουλου «Ελληνική σημαία» η οποία κυκλοφορούσε Ελληνικά και  στα Γαλλικά, τη διάβασε, όπως έγραψε, «με θερμό ενδιαφέρον», τoν συνεχάρη ως «σημαιοφόρο της ελευθερίας» και τον ενεθάρρυνε να εξακολουθήσει να εργάζεται «για την ένωση των λαών», όπως είπε:

 

«Στα πιο ένδοξα έθνη, στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στη Γαλλία, πέφτει η τιμή να δώσουν το παράδειγμα. Αλλά πρέπει να ξαναγίνουν κυρίαρχα. Πρέπει να ξαναβρούν το πρόσωπο τους. Πρέπει η Ελλάδα να ολοκληρώσει την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού, πρέπει η Ιταλία να απαλλαγεί από την Αυστρία, πρέπει η Γαλλία να γκρεμίσει την Αυτοκρατορία. Όταν αυτοί οι μεγάλοι λαοί θα βρεθούν έξω από τα σάβανα τους, θα φωνάξουν: Ενωση! Ευρώπη! Ανθρωπότητα! Εδώ βρίσκεται το μέλλον: η φωνή της Ελλάδας θα είναι μια από εκείνες που θα ακουστούν περισσότερο...... Εδώ και ήδη πολλά χρόνια αγωνίσθηκα και πολέμησα για την απελευθέρωση της Ελλάδος σας ευχαριστώ που το θυμάστε… Ας γίνουμε, άτομα και λαοί, όσο γίνεται λιγότερο εγωιστές και όσο γίνεται περισσότερο άνθρωποι. Ζητωκραυγάστε ”Ζήτω η Γαλλία! “,την ώρα που εγώ θα φωνάζω: “Ζήτω η Ελλάδα!”». Κατά την άποψη του Ουγκώ, δεν υπάρχουν μικροί και μεγάλοι λαοί. Είχε γράψει:« Έχω για όλα τα έθνη βαθύ σεβασμό κι όσο πιο μικρός είναι ένας λαός,τόσο ο σεβασμός μου είναι μεγαλύτερος».

 

Το ενδιαφέρον του Ουγκώ για την ελεύθερη πλέον Ελλάδα φάνηκε ιδιαίτερα και σε σχέση με το κρητικό ζήτημα και τις θυσίες των Κρητών για «Ένωση» που συγκλόνησε την Ευρώπη.

Τον Δεκέμβριο του 1866, έπειτα από πολλές παρακλήσεις των Ελλήνων, προκειμένου για την υπεράσπιση των εξεγερθέντων Κρητών, ο Βίκτωρ Ουγκώ πιάνει την πένα του : «Κραυγή τις μοί έρχεται εξ’Αθηνών. Εν τη πόλει του Φειδίου καί του Αισχύλου πρόσκλησίς τις μοί εγένετο, φωναί προφέρουσι τό όνομά μου. Τίς ειμί, ώστε ν’αξίζω τοιαύτης τιμής; ουδέν. ‘Ηττημένος τις. Καί τίνες αποτείνονται πρός μέ; νικηταί. Ναί, ηρωϊκοί Κρήτες, καταδυναστευόμενοι σήμερον, έσεσθε νικηταί εν τω μέλλοντι. Εμμείνατε. Καίτοι πεπνιγμένοι, θέλετε θριαμβεύσει. ‘Η διαμαρτύρησις εν αγωνία είναι ισχύς…».

 

Το διάστημα της Κρητικής Επανάστασης του 1866 – 1869 δημοσιεύει τρεις επιστολές υπέρ των Κρητών στον ευρωπαϊκό τύπο το Δεκέμβριο του 1866, το Φεβρουάριο του 1867 και το Φεβρουάριο του 1869, παρά το γενικότερο αρνητικό για τα ελληνικά ζητήματα κλίμα της εποχής.  Η επανάσταση τους φαινόταν ότι δεν θα έφερνε το ποθητό για αυτούς αποτέλεσμα, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τον Ουγκώ να γράψει την «Πρώτη Επιστολή στους Κρήτες». Έγραψε:

 

«....Επιμένετε. Εστω και καταπνιγμένοι θα θριαμβεύσετε… Η κατάπνιξη μιας επανάστασης δεν σημαίνει καθόλου κατάργηση των αρχών της… Το δίκιο δεν καταποντίζεται. Κύματα γεγονότων το σκεπάζουν, αλλά ξαναπροβάλλει…Έλληνες της Κρήτης έχετε το δίκιο με το μέρος σας κι έχετε μαζί σας τη λογική. Να υπάρχει πασάς στην Κρήτη δεν το χωράει μυαλό ανθρώπου. Εκείνο που ισχύει για την Ιταλία, ισχύει και για την Ελλάδα. Δεν μπορεί να δοθεί η Βενετία στη μία χωρίς να δοθεί η Κρήτη στην άλλη. Δεν μπορεί η ίδια αρχή να λέει «ναι» στη μια και να αρνιέται στην άλλη… Στο μεταξύ το αίμα κυλάει κι η Ευρώπη το ανέχεται. Αρχίζει να το συνηθίζει… Να έχεις το ξίφος στο πλευρό και να παρακολουθείς ήρεμος τις σφαγές!… Το κρητικό ζήτημα έχει πια τεθεί. Θα λυθεί και θα λυθεί όπως όλα τα ζητήματα αυτού του αιώνα, προς την κατεύθυνση της απολύτρωσης. Η Ελλάδα ακέραιη, η Ιταλία ακέραιη, πάνω από τη μια η Αθήνα, πάνω από την άλλη η Ρώμη,να αυτό που εμείς, Γαλλία, χρωστάμε στις μάνες μας...».

Σε άλλο μήνυμα του προς τους σκλαβωμένους Κρήτες, το 1867, ο Ουγκώ θα γράψει:

«Η Κρήτη είναι η Ελλάδα. Υπολογίζετε σε εμένα ως συγγραφέα και πολίτη… Ανήκω στην Ελλάδα όσο και στη Ιταλία. θα έδινα για την Ελλάδα τους στίχους μου όπως ο Τυρταίος και το αίμα μου όπως ο Βύρωνας… Η ιερή σας πατρίδα έχει την πιο βαθιά μου αγάπη. Σκέφτομαι την Αθήνα όπως σκέπτεται κανείς τον ήλιο». Και υπέγραψε: «Ο αδελφός σας Βικτόρ Ουγκό».

Ο Ουγκώ ήταν πρωτοπόρος στο ζήτημα της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα στον τόπο από τον οποίο τα πήρε ο Ελγιν πρέπει να σημειωθεί ότι ο Ουγκώ ήταν ένας από τους πρώτους που εξέφρασε τον αποτροπιασμό του για το πολιτιστικό αυτό έγκλημα. Στην πολύπτυχη ωδή του «Στη θριαμβευτική Αψίδα» (A l’Arc de Triomphe) έγραψε:

«Η Αθήνα λυπημένη είναι, κρύβει στου Παρθενώνα το μέτωπο του κανονιού και του Άγγλου τα σημάδια και των ναών της κλαίοντας τα ρημάδια,τον Έλληνα ονειρεύεται, της τέχνης το καμάρι,που σκόρπισεν εκεί όπου των Προπυλαίων υψώνεται γραμμένη η εικόνα, σκόρπισ’εκεί με του δικού του του χεριού τη χάρη/κάτι πανώριο σα χαμόγελο του ανθρώπου».

Ο θάνατός του, τέλος, είχε μεγάλο αντίκτυπο στην Ελλάδα και στο σύνολό του σχεδόν ο ελληνικός Τύπος κάλυψε με λεπτομέρειες το γεγονός της απώλειας του διακεκριμένου φιλέλληνα συγγραφέα, ενώ ο Εμμανουήλ Ροΐδης έγραψε μια συγκινητική νεκρολογία. Μάλιστα πραγματοποιήθηκαν τελετές στην Αθήνα προκειμένου να τιμηθεί ο μεγάλος νεκρός αντίστοιχες με αυτές, που έλαβαν χώρα στη Γαλλία. Στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Ουγκώ,τ ο 1902, ο Παλαμάς από το βήμα του φιλολογικού συλλόγου «Παρνασσός» του αφιέρωσε λίγους στίχους:

 

«Σ’ εσένα ο ύμνος, που έσπειρες και λόγοι ξαναβλάστησαν η Ωδή,το Δράμα,η Σάτιρα,κ’ η επική Καλλιόπη. Από βοριά προφητικού και ανταρτικού το φύσημα/τρέμουν ακόμα ολόγιομοι τη Φαντασίας οι τόποι.

 Μα πρώτα απ’ όλα ευλογητός και παινεμένος που έκραξες-Ω Μισολόγγι! Μπότσαρη! Κανάρη! Κρήτη! Ελλάδα!…» .

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το ελληνόπουλο L'Enfant.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Τα Ανατολίτικα του Β Ουγκώ.

Βίκτωρ Ουγκώ, Φιλοσοφία και φιλολογία, εκδόσεις Αναγνωστίδη.

Ο Βίκτωρ Ουγκώ και η Ελλάδα / Victor Hugo et la Grece , Επιλογή - επιμέλεια κειμένων: Δημήτρης Παντελοδήμος, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο Κάουφμαν, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών 2002.

ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΕΝΤΟΛΗ ΓΙΑ ΑΠΟΔΡΑΣΗ

 

Μια σημαντική ομάδα κομμουνιστών της Ακροναυπλίας,  περίπου 200, είχαν αποσπαστεί στην Πύλο. Μετά την κατάρευση του μετώπου και την κάθοδο των Γερμανών προς νότο η ομάδα αυτή αποφασίστηκε να μεταφερθεί στην Ακροναυπλία.  Το Πάσχα του 1941 έγινε αυτή  η μεταφορά.

 

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Νίκος Ζαχαριάδης (άκρη δεξιά) έπειτα από τη λήξη της πρώτης απεργίας πείνας. Από αριστερά: τοπικός αξιωματούχος, ο Ζήσης Ζωγράφος, η πρόεδρος του σοβιέτ της περιοχής και ο Βασίλης Ζάχος. Ο  Ζήσης Ζωγράφος ήταν πρωτοκλασάτο στέλεχος του ΚΚΕ.

Ο αρτεργάτης κρατούμενος Βαγγέλης Ντάβας έγραψε στο ημερολόγιό του:

«Το σωστό είναι ότι δώθηκε η ευκαιρία για δραπέτευση σε μια ομάδα περίπου 35 με 40. Ήμουν και εγώ σ αυτήν ήταν η τελευτεύα ομάδα που έφυγε από την Πύλο. Επικεφαλής ήταν ο Ζήσης Ζωγράφος  Στον δρόμο πριν την Καλαμάτα χάλασε το αυτοκίνητο και έγειρε λίγο σε ένα βαθύ χαντάκι.



Η περιοχή ήταν χωραφιές, λίγο δασωμένη και ακατοίκητη. Ο οδηγός είπε ότι θα αργήσει 2-3 ώρες και πήγε για ανταλλακτικά.

Ήμασταν λυτοι και ελεύθεροι. Οι χωροφύλακες το έριξαν στον ύπνο στο γρασίδι. Τα όπλα τους τα είχαν αφήσει μέσα στο αυτοκίνητο.
 

Ζητήσαμε από τον Ζωγράφο, εγώ και ο Φουρκιώτης, να φύγουμε όλοι. Δεν το επέτρεψε, στην επιμονή του Φουρκιώτη έβαλε ζήτημα πειθαρχίας, και ματαιώθηκε η απόδραση.

Στην Καλαμάτα βρήκαμε και τους άλλους.Το πρωί μας φόρτωσαν στο τραίνο για το Ναύπλιο. Είμασταν δεμένοι δύο – δύο μαζί. Εγώ ήμουν δεμένος με τον Γεδεών Λουλέ και τις χειροπέδες μας τις αφαίρεσαν στο Ναύπλιο.

Τα περί ευκαιρίας για απόδραση στον Αχλαδόκαμπο και λοιπά είναι παραμύθια».

 

Είναι προφανές ότι ο επικεφαλής Ζήσης Ζωγράφος  δεν τόλμησε να πάρει πρωτοβουλία διότι απλά δεν είχε εντολή από τα ανώτερα κομματικά όργανα να επιχειρηθεί απόδραση....

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΙ ΑΣΤΡΑΨΕ ΦΩΣ Η ΑΚΡΟΝΑΥΠΛΙΑ του Βασίλη Γ. Μπαρτζιώτα εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

ΤΟ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΓΡΑΜΜΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΤΟΥ ΔΣΕ

Μετά την ολοκληρωτική συντριβή (Αύγουστος 1949) στον Γράμμο του ΔΣΕ. Μερικές χιλιάδες μαχητών του «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας» (ΔΣΕ) καταφεύγουν σε κράτη φιλικά προς αυτούς. Την ΕΣΣΔ και κράτη φορυφόρους της Σοβιετικής Ένωσης, εκεί δημιουργήθηκαν τρεις ποδοσφαιρικές ομάδες

Η ΑΕΚ Μπελογιάννης.

Ο ΔΣΕ σε ρόλο «εθνικής Ελλάδας» ή ομάδα του Ν Ζαχαριάδη.

Η ποδοσφαιρική ομάδα της 3ης Πολιτείας.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η ενδεκάδα του ΚΚΕ στην Πολωνία με το «εθνόσημο» στην μπλούζα, που δημιουργήθηκε στο Ζγκόρτζελετς το 1950 με εντολή Ζαχαριάδη. (Φωτογραφία δημοσιευθείσα στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ).

Η ποδοσφαιρική ομάδα ΔΣΕ σχεδιάσηκε να παίξει ρόλο «εθνικής Ελλάδας», ο σχεδιασμός ήταν γελοίος και φυσικά κωμική ήταν και η αρχή και το τέλος αυτής της ομάδας.

Η κομματική ηγεσία αποφάσισε να συγκροτήσει με «έδρα» την πόλη Ζγκόρτζελετς της Πολωνίας, όπου έδρευε η περίφημη κομματική σχολή, στην οποία εκπαιδεύονταν στελέχη, όπως ο Νίκος Μπελογιάννης κ.ά, την ομάδα του Ν Ζαχαριάδη.

Μια μέρα ο Ν Ζαχαριάδης και ο Βλαντάς καλούν στο γραφείο τους τον Γιάννη Συμεωνίδη, γνωστό ως «Καπετάν Ταρζάν», πρώην διοικητή της 24ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ με έδρα το Καϊμακτσαλάν, και τον Μιχάλη Τζιβελέκη, που είχαν μια ιδέα από ποδόσφαιρο και τους ανακοίνωσαν πως πρέπει να βρουν παίκτες και να φτιάξουν ομάδα με την επωνυμία ΔΣΕ.

Ο Συμεωνίδης, ξεκίνησε να ψάχνει, ανάμεσα σε υποσιτισμένους τραυματισμένους και εξαντλημένους, νέους που να έχουν κάποια ιδέα από ποδόσφαιρο, για να υλοποιήσουν την κομματική απόφαση. Ενας εξ αυτών, μάλιστα, ο τερματοφύλακας, είχε μόνο ένα χέρι. Το άλλο το είχε χάσει στις μάχες. Κάποια στιγμή κατάφερε να βρει μια εντεκάδα, προτού προλάβουν να κάνουν κάποιες προπονήσεις, ο Βλαντάς τους ανακοίνωσε  ότι το κόμμα έκλεισε ήδη αγώνα με πολωνική ομάδα, στο πλαίσιο της περιφρούρησης δεν τους έδωσε κανένα άλλο στοιχεία, απλά  τους ενημέρωσε, ότι οι στολές με το «εθνόσημο» ΔΣΕ και τα παπούτσια ήταν ήδη έτοιμα.

Την κωμική αυτή κατάσταση μας πριγράφει ο Γιάννης Συμεωνίδης :

«Μια Κυριακή και ενώ δεν είχαμε προλάβει να κάνουμε παρά πέντε έξι προπονήσεις, έφτασαν λεωφορεία και φορτηγά για να μεταφέρουν την ομάδα και Ελληνες φιλάθλους. Εγινε με εντολή Βλαντά μεγάλη κινητοποίηση στους πολιτικούς πρόσφυγες. Ξεκινήσαμε για το “μεγάλο παιγνίδι”, όπως μας έλεγαν, τραγουδώντας αντάρτικα τραγούδια. Δεν γνωρίζαμε όμως ούτε σε ποια πόλη πηγαίναμε ούτε με ποια ομάδα θα παίζαμε. Ηταν κομματικό μυστικό».

 Και συνεχίζει: «Πριν μπούμε στον αγωνιστικό χώρο, είδαμε τους παίκτες της πολωνικής ομάδας να προθερμαίνονται και να ανταλλάσσουν πάσες. Η μπάλα κυκλοφορούσε με ακρίβεια, από πόδι σε πόδι, λες και κολλούσε. Μείναμε άναυδοι. Νιώθαμε ότι ήμασταν τσίρκο απέναντί τους. Στην εξέδρα οι δικοί μας φίλαθλοι, όλοι ντυμένοι με καινούργια κοστούμια, κατέλαβαν προκαθορισμένες (σ.σ.: από το κόμμα) θέσεις στις κερκίδες κουνώντας κάπου κάπου καμιά ελληνική σημαία. Το γήπεδο κατάμεστο, πρέπει να είχαν συγκεντρωθεί 20.000 με 25.000 άνθρωποι. Τα χάσαμε βλέποντας τόσο κόσμο.

 

Αρχίζει ο αγώνας και μέσα στα πρώτα λεπτά η επίθεσή μας βάζει γκολ. Αυτό ήταν, μας περιλαβαίνουν και μας βάζουν μέχρι να τελειώσει το ημίχρονο τέσσερα με πέντε γκολ. Εμείς στην αρχή τρέχαμε. Μετά από μισή περίπου ώρα παιχνιδιού “κοπήκαμε” τελείως. Τα πόδια μας δεν μας άκουγαν. Επιτέλους τέλειωσε το ημίχρονο και πήγαμε στα αποδυτήρια. Εκεί κατέβηκε ο Βλαντάς, μας μάζεψε γρήγορα γρήγορα, ανεβήκαμε σε φορτηγά και φύγαμε σαν τους κλέφτες. Ξεχάσαμε και το πελώριο καλάθι με τα ωραία λουλούδια που μας είχε δώσει η αντίπαλη ομάδα. Οι Πολωνοί φίλαθλοι περίμεναν μάταια να δουν το δεύτερο ημίχρονο. Οπως μάθαμε αργότερα, η πόλη που παίζαμε ήταν το Λουμπάν και η ομάδα Α΄ κατηγορίας».

Αυτή ήταν η αρχή η δταδιοδρομία και το τέλος της «εθνικής ομάδας» της «μελλοντικής σοσιαλιστικής Ελλάδας» και καταλήγει ο «Καπετάν Ταρζάν»: «Κανείς δεν μας εξήγησε γιατί μας πήραν από το γήπεδο και φύγαμε. Προφανώς ήταν απόφαση του Ζαχαριάδη, που ήταν στην εξέδρα».

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Ποδοσφαιρική ομάδα "ΑΕΚ- Νίκος Μπελογιάννης" στην Ουγγαρία.

Η ποδοσφαιρική ομάδα ΑΕΚ Μπελογιάννης που βέβαια είχε έδρα το χωριό : «Μπελογιάννης», οι Ούγγροι το λένε : «Beloiannisz» ή «Görögfalva» που σημαίνει το χωριό των Ελλήνων, το οποίο διαθέτει και ομάδα, την ΑΕΚ Beloiannisz.

Τώρα ποια ήταν η πορεία αυτής της ομάδας; Είναι πολύ λίγα γνωστά.

Η ποδοσφαιρική ομάδα της 3ης Πολιτείας σχηματίσθηκε το 1950 στην Τασκένδη της ΕΣΣΔ. Η ομάδα αποτελούνταν από αντάρτες του ΔΣΕ.

Η ομάδα κράτησε ερασιτεχνικό χαρακτήρα και έδωσε αρκετά φιλικά ματς με ανάλογες ερασιτεχνικές ομάδας της ΕΣΣΔ.

Ο Βασίλης Χατζηπαναγής από γονείς  πολιτικούς πρόσφυγες υπήρξε ξεχωριστή ποδοσφαιρική μορφή, ξεκίνησε από την Ντιναμό Τασκένδης, μετά πήγε στην Παχτακόρ και το 1975 ήρθε στην Ελλάδα για τον Ηρακλή.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η ποδοσφαιρική ομάδα της 3ης Πολιτείας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Οδοιπορικό ενός αγωνιστή του ΣΥΜΕΩΝΙΔΗ ΓΙΑΝΝΗ (ΤΑΡΖΑΝ) εκδόσεις Επίκεντρο

ΝΕΑ 16 Μαρτίου 2018

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 22.08.2014 

hatsofuves.blog.nepsport.hu

ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΜΠΑΧ ΓΙΑ ΟΧΙ

 

Απόσπασμα από τη μυστική έκθεση του Γερμανού πρεσβευτή στην Αθήνα πρίγκιπα φον Έρμπαχ, που στάλθηκε στον Χίτλερ στις 15 Νοεμβρίου 1940.

 

«Ο Μεταξάς έδωσε την μόνη απάντηση την οποία θα μπορούσε να δώσει, δηλαδή να θεωρήσει το τελεσίγραφο ως κήρυξη πολέμου…Ο Μεταξάς μπορεί δικαίως να ισχυρισθεί ότι με τον βιβλικό τρόπο με τον οποίο μίλησε, εκπροσώπησε και τον τελευταίο υποδηματοκαθαριστή της Αθήνας.

 

Οι κληθέντες υπό τα όπλα άνδρες έφταναν το πρώτο πρωί της επιστράτευσης στα ορισμένα κέντρα κατά πυκνές ομάδες. Μπορούσε κανείς να παρατηρήσει απερίγραπτες σκηνές ενθουσιασμού στα κέντρα αυτά και μάλιστα ενθουσιασμού από τον οποίο έλειπε κάθε νότιος θεατρινισμός και κάθε συναισθηματική επιπολαιότητα. Μεταξύ των εκατοντάδων που είχαν ντυθεί στο χακί και τους οποίους είδα με τα μάτια μου, μόνο έναν είδα δακρυσμένο. Αποχαιρετούσε τους γονείς του που είχαν έλθει ως τον στρατώνα και έφευγε για το μέτωπο.

 

Ο πατέρας του, ένας χωρικός, του έδωσε το χέρι και τον άκουσα να του λέει : «Μην κλαις. Αποφάσισε ήσυχα ότι θα σκοτωθείς. Αν πεθάνεις, επειδή δεν έχω άλλο παιδί, θα πάρω εγώ τη θέση σου στο μέτωπο». Παρόμοιες ιστορίες ακούγονται παντού στους δρόμους, όλες αυθόρμητες.

 

Αν οι Ιταλοί είχαν στηρίξει τις πληροφορίες τους σε ανάλογες μικρές ιστορίες του λαού και δεν βασιζόταν στις «βόμβες» των νεήλυδων πρακτόρων τους, δεν θα είχαν υποστεί τόσες εκπλήξεις από τη στάση των Ελλήνων. Δεκατέσσερις μέρες μετά την έναρξη του πολέμου η ατμόσφαιρα ενθουσιασμού εξακολουθεί να υπάρχει στην Αθήνα. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι ο λαός χαρακτηρίζει αυτόν τον πόλεμο ως δικό του πόλεμο και κατέχεται από το αίσθημα ότι αγωνιζόμενος υπηρετεί το Δίκαιο.

 

Για ένα φτωχό λαό, ο οποίος μόλις πριν από 100 έτη θυσιάστηκε σύσσωμος και προτίμησε την πλήρη αθλιότητα προκειμένου να ζήσει ελεύθερος, η εθνική του ανεξαρτησία, όσο και αν αυτό φαίνεται άποψη αναχρονιστική, δεν είναι έννοια χωρίς περιεχόμενο, ιδιαίτερα απέναντι σε έναν εχθρό όπως οι Ιταλοί».

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΟΝ

Η ΑΕΚ ήταν η ομάδα που μεσουρανούσε, πριν την 28 Οκτωμβρίου 1940, στις 29 Σεπτεμβρίου του 40’ είχε επικρατήσει 7-3 του Ολυμπιακού σε φιλικό με τον Τζανετή να σημειώνει πέντε συνολικά γκολ.

Το ποδόσφαιρο «θρήνησε» και αυτό τους δικούς του ανθρώπους.

Ο φόρος αίματος δεν εξαίρεσε τον «βασιλιά των σπορ» στην χώρα μας και σπουδαία ονόματα της εποχής, έχασαν την ζωή τους κάνοντας το χρέος τους στην πατρίδα μας, όπως ο Μίμης Πιερράκος (18 Νοεμβρίου 1940 ετών 31).

Στα δύσκολα, σκληρά της γερμανοφασιστικής κατοχής, η  ΕΠΟΝ είχε ρίξει το σύνθημα: «Θέλουμε μια νεολαία γερή στο σώμα, στο πνεύμα και στην ψυχή». 

Τον  Απρίλη του 1942 δημιουργήθηκε η Ενωση Ελλήνων Αθλητών (ΕΕΑ) με πρωτεργάτες Βαλκανιονίκες πρωταθλητές αγωνισμάτων στίβου αυτούς τους αποκαλούσαν  «στιβικούς». τον Ρ. Φραγκούλη πρόεδρο, τον Γρηγ. Λαμπράκη αντιπρόεδρο, Ηλ. Μισαηλίδη γεν. γραμματέα και τους Γ. Θάνο, Γ. Μαρινάκη, Δαλιάνη, Χέλμη, Μαυροπόστολο και Βερκόπουλο, μέλη του ΔΣ.

Η ανάπτυξη και η δράση σε προοδευτική κατεύθυνση της ΕΕΑ που περιέλαβε όλα τα αγωνίσματα του στίβου, οδήγησε στη δημιουργία στα τέλη του 1943 της «Αθλητικής ΕΠΟΝ», που καθοδηγούσαν διακεκριμένοι αθλητές όπως ο Παλαμιώτης κι άλλοι πρωταθλητές.

Τον Ιούνη του 1944 με πρωτοβουλία της «Αθλητικής ΕΠΟΝ» οργανώθηκαν στο Στάδιο Πανελλήνιοι Αγώνες Στίβου, γεγονός που συντέλεσε στη μεγαλύτερη συμμετοχή του αθλητικού κόσμου στις μαχητικές εκδηλώσεις και στις αγωνιστικές κινητοποιήσεις της νεολαίας μας ενάντια στην τρομοκρατία.

Η ΕΠΟΝ Αθήνας δημιούργησε ποδοσφαιρική ομάδα με τους: τερματοφύλακας ο Δελαβίνας (ΑΕΚ), Παυλάς, Κυριαζόπουλος, Γαζής, Κρητικός, Παπαντωνίου (Παναθηναϊκός), Πέπονας, Σιώτης, Καραγιώργος, Καλογερόπουλος, Τσολιάς (Πανιωνίου), Γιακουμάκης, Κ. Χούμης.

 

Η ΕΠΟΝ Πειραιά είχε την δική της ποδοσφαιρική ομάδα με τους: Αρ. Τσολακίδης, Λέπουρας (Ατρομήτου), Ηλ. Παπαγεωργίου (ΑΕΚ), Στ. Χριστόπουλος (Ολυμπιακού), Γ. Κεσίσογλου (Εθνικού), Διον. Γεωργάτος (Ολυμπιακού), Ανδρέας Μουράτης (Ολυμπιακού), Γ. Φερλέμης, Δ. Καλλίτσης (Εθνικού). Στην ομάδα της ΕΠΟΝ Πειραιά έπαιξαν επίσης οι Ρούσης, Βώκος, οι αδελφοί Πατηνιώτη, Ν. Θεοδωρακάτος, Γ. Λουπιώτης και Ν. Γόδας.

 

ΦΩΤΟΓΡΦΙΑ : Ο ΕΠΟΝίτης Ανδρέας Μουράτης, ο θρυλικός «Μιζούρι».

Παρόμοια ο μάδα δημιουργήθηκε και στην Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις, αλλά κια τις συνοικίες.

Οι αθλητικές οργανώσεις βρήκαν την πιο θερμή υποστήριξη από την ΕΠΟΝ και τον λαό.

Το 1943 η Ε.Ε.Α. δυναμώνεται, με τους αγώνες που πραγματοποιεί να γνωρίζουν την αποδοχή όλου του κόσμου. Η Ε.Π.Ο. έρχεται πλέον… δεύτερη, ενώ η μεγάλη κόντρα μεταξύ των δύο πλευρών αρχίζει όταν η Ε.Ε.Α. αναλαμβάνει τον Μάιο να διοργανώσει το Κατοχικό Πρωτάθλημα. 

Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και ΑΕΚ μπαίνουν στον θεσμό ενώ μαζί τους ακολουθούν Απόλλων, Αστέρας, Αθηναϊκός, Αρίωνας, Άμυνα Νίκαιας, Εθνικός, Παγκράτι, Θησέας και Προοδευτική. Οι φίλαθλοι γεμίζουν τα γήπεδα μέχρι που το πρωτάθλημα σταματάει τον Ιούλιο του ίδιου έτους.

Η διάσπαση δεν αργεί να έρθει. Ο Ολυμπιακός και η ΑΕΚ παραμένουν στην Ε.Ε.Α. ενώ ο Παναθηναϊκός πηγαίνει με την πλευρά της Ε.Π.Ο. Έτσι το Σεπτέμβριο οι 26 ομάδες της Ε.Ε.Α. κάνουν το δικό τους πρωτάθλημα σε Φάληρο, Φιλαδέλφεια, Νίκαια , Νέα Σμύρνη, Νέα Ιωνία και Καισαριανή.

Από την άλλη, γίνεται το «Πρωτάθλημα Παναθηναϊκού» με τους Φωστήρα, Γουδί, Αθηναϊκό, Ολυμπιακό Αθηνών, Άγιο Νικόλαο, Μικρασιατική, Ένωση Χαλανδρίου και Ολυμπιάδα να συμμετέχουν.

Το Φεβρουάριο του 1944 ξεκινάει το Ενιαίο Πρωτάθλημα Κέντρου με τρεις ομίλους των 22 ομάδων. Δύο των επτά για την Αθήνα (ΑΕΚ, Ατρόμητος, Αθηναϊκός, Παγκράτι, Ολυμπιακός Αθηνών, Άτλας, Φωστήρας και Παναθηναϊκός, Πανιώνιος, Απόλλων, Αστέρας, Γουδί, Αρίωνας, Μικρασιατική) ένας των οκτώ για Πειραιά (Ολυμπιακός, Εθνικός, Προοδευτική, Ατρόμητος Π., Άμυνα Νίκαιας, Αργοναύτης, Θησέας).

Το «Κύπελλο Δημάρχου Καισαριανής»  στόχο είχε να δημιουργήσει μια αισιοδοξία στην πολύπαθη αυτή συνοικία.  Στην πρεμιέρα του τουρνουά στις 17 Ιανουαρίου του 1943, περίπου 10.000 κόσμος έδωσε το «παρών» στο γήπεδο για να παρακολουθήσει τον αγώνα ΑΕΚ-Παναθηναϊκός 2-2. Η μικρή αυτή «διοργάνωση» ολοκληρώθηκε στις 21 Φεβρουαρίου.

Από την Ε.Ε.Α., πάντως πραγματοποιήθηκαν επίσης φιλικά παιχνίδια, αγώνες μπάσκετ αλλά και ανώμαλου δρόμου. Επιπλέον, αναβίωσε το «Κύπελο Πάσχα» στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Πρώτη κοινή διοργάνωση της Ε.Ε.Α. με την Ε.Π.Ο. είναι το Κύπελλο Χριστουγέννων το 1943.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η ομάδα της ΕΠΟΝ Πρέβεζας.

Τον φθινόπωρο του 1942 ένας ποδοσφαιρικός αγώνας που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, έδωσε την «σπίθα» της αντίστασης απέναντι στους Γερμανούς,τα γεγονότα είναι τα πιό κάτω.

Η Ε.Ε.Α. κανονίζει στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας αγώνα  της ΑΕΚ με τον Παναθηναϊκό, ενώ ο Απόστολος Νικολαΐδης πρότεινε την  διάθεση μέρους των εισπράξεων για τους φυματικούς του «Σωτηρία».

Περίπου 15.000 φίλαθλοι βρέθηκαν στο γήπεδο, ενώ αρκετοί ήταν έξω από αυτό. Όλα «χάλασαν» όταν ήρθε ο επιπλέον ορισμός ενός Αυστριακού κατοχικού αξιωματικού, ως διαιτητή της αναμέτρησης. Οι παίκτες των δύο ομάδων βγήκαν έξω, χαιρέτησαν τους φιλάθλους και ανέβηκαν στις εξέδρες για να εξηγήσουν στον κόσμο, πως δεν ήθελαν να αγωνιστούν, καθώς θα ήταν σαν να συμφωνούσαν με τον κατακτητή.

Ο λαός φάνηκε να καταλαβαίνει, ωστόσο κανείς δεν περίμενε τι θα επακολουθούσε. Οι οπαδοί μπήκαν στο γήπεδο, έσπασαν τα δοκάρια, κατέστρεψαν τις ξύλινες εξέδρες και τον αγωνιστικό χώρο. Οι βρισιές και τα συνθήματα. Στην συνέχεια έγινε αντιφασιστική διαδήλωση που έφτασε μέχρι την Ομόνοια και διαλύθηκε μόνο όταν έκαναν την εμφάνισή τους οι γερμανικές δυνάμεις.

Λίγο πριν την  απελευθέρωση, στις 8 Οκτωβρίου του 1944, ύψωσαν την ελληνική σημαία και έγραψε στους τοίχους της Λεωφόρου με κιμωλία:

 «Την προσεχή Κυριακή, μέγας ποδοσφαιρικός αγών Παναθηναϊκού-Αγγλικής Αεροπορίας. Ζήτω η Ελευθερία». O Αντώνης Βρεττός ύψωσε στον πιο ψηλό ιστό της Λεωφόρου τη γαλανόλευκη. Οι φυλακισμένοι που βρίσκονταν στις φυλακές Αβερωφ απέναντι από το γήπεδο πήραν κουράγιο. Ο Αντώνης Βρεττός κοινοποίησε αυτή του την πράξη επισήμως με έγγραφο στο δήμαρχο Αθηναίων.

Στην εισήγηση της Β' Ολομέλειας του ΚΣ της ΕΠΟΝ που συνήλθε στις 20 Ιούνη 1946 αναφέρετε μεταξύ των άλλων:

«...........Η σωματική αγωγή πρέπει ν' αγκαλιάσει όλα τα Ελληνόπουλα... Ο αθλητισμός θα καλλιεργήσει την ομαδική προοδευτική άμιλλα στο στίβο σαν μέσο για την ανάπτυξη της ομαδικής προοδευτικής άμιλλας σ' όλους τους τομείς.....».

Αρκεί ν' αναφέρουμε ότι μόνο στην Αθήνα από τις αρχές του 1946 υπήρχαν περί τις 50 αθλητικές ΕΠΟΝίτικες ομάδες, ενώ μόνο στο δίμηνο Γενάρη - Φλεβάρη 1946 έγιναν 92 ΕΠΟΝίτικες ποδοσφαιρικές συναντήσεις. Ολοι σχεδόν οι τομείς έφτιαξαν ομάδες βόλεϊ. Δημιουργήθηκαν στην Αθήνα 10 ομάδες βόλεϊ κοριτσιών.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η ποδοσφαιρική ομάδα «επιλέκτων» της ΕΠΟΝ Πειραιά, στο γήπεδο της Νέας Σμύρνης τον Αύγουστο 1945. Από αριστερά: Αρ. Τσολακίδης και Λέπουρας (Ατρομήτου), Ηλ. Παπαγεωργίου-Μαρίτσας (ΑΕΚ), Σ. Χριστόπουλος-Στελλάρας (Ολυμπιακού), Γ. Κεσίσογλου (Εθνικού), Διον. Γεωργάτος και Α. Μουράτης (Ολυμπιακού), Γ. Φερλέμης και Δημ. Καλλίτσης (Εθνικού). Καθιστός ο Δ. Αποστολόπουλος του Ολυμπιακού (Δημ. Ζερβού, «που λες... στον Πειραιά», Αθήνα 1966).

Στο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα των ανατολικών συνοικιών πήραν μέρος 13 ομάδες, όπως επίσης μεγάλη ήταν και η συμμετοχή συνοικιακών ομάδων στο πρωτάθλημα βόλεϊ. Η Καισαριανή οργάνωσε αθλητική γιορτή το Φλεβάρη του 1946 με συμμετοχή όλων των γύρω συνοικιών.

Η  ΕΠΟΝ έγινε στόχος κατά την εμφυλιακή περίοδο και την οδήγησαν σε δίκη για να τη διαλύσουν στις 17 Γενάρη του 1947, με την κατηγορία ότι...«προσπαθούσε να υποκλέψει το μυστικό της ατομικής βόμβας...».