Τετάρτη 12 Απριλίου 2017

O Ιβάνωφ του Ηρακλή



 

Ο  Γεώργιος Σαΐνοβιτς Ιβάνωφ (Jerzy Szajnowicz-Iwanow Βαρσοβία, 14 Δεκεμβρίου 1911 - Αθήνα, 4 Ιανουαρίου 1943), Βρέθηκε στην συμπρωτεύουσα το 1926, όταν η Πολωνίδα μητέρα του (Λεονάρδα Σαϊνόβιτς ) μετά τον θάνατο του Ρώσου πατέρα του –κατά άλλες πηγές τον χωρισμό του ζευγαριού- (πατέρας του ήταν ο κόμης Βλαδίμηρος Ιβάνοφ, συνταγματάρχης του τσαρικού στρατού). παντρεύτηκε τον Έλληνα Γιάννη Λαμπριανίδη.






ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Jerzy Iwanow-Szajnowicz 

Ξεκίνησε με επιτυχία στην ποδοσφαιρική ομάδα του σωματείου, ωστόσο στην συνέχεια τον κέρδισε η κολύμβηση.

Παράλληλα αγωνιζόταν και στην ομάδα υδατοσφαίρισης του Ηρακλή. Tο 1934 στους Αγώνες Βορείου Ελλάδος που έγιναν στη Θεσσαλονίκη βγήκε πρώτος στα 100 μέτρα ελεύθερο με χρόνο 1΄12΄΄. Το 1936 κατέλαβε την πρώτη θέση στους Ιστιοπλοϊκούς Αγώνες του Θερμαϊκού μαζί με τον ετεροθαλή αδελφό του Αντώνιο Λαμπριανίδη. Σπούδασε γεωπόνος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Λέουβεν (Leuwen) στο Βέλγιο. Μιλούσε άπταιστα ελληνικά, πολωνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ρώσικα.

 Ο Ιβάνωφ προσπάθησε να ενταχθεί στις γραμμές του εξόριστου πολωνικού στρατού, όταν η πατρίδα του «έπεσε» στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου.

 

Έφυγε για την Μέση Ανατολή και εντάχθηκε στην Πολωνική ταξιαρχία «Καρπάθια», μετά την κατάληψη της χώρας μας. Εκπαιδεύτηκε στη Σχολή των Μυστικών Πρακτόρων της S.O.E. (Special Operations Executive) στη Μέση Ανατολή.

Σε συνεργασία με τις Αγγλικές μυστικές υπηρεσίες τελειοποιήθηκε στο σαμποτάζ και ήρθε στην Αθήνα στις 13 Οκτωβρίου 1941 με το βρετανικό υποβρύχιο «Thunderbolt».

 Το κωδικό του όνομα του, «Μπόλμπυ», συνδέθηκε στην Αθήνα με μέλη της αντιστασιακή ομάδας «Οργάνωση Αντιστάσεως του Γένους» (ΟΑΓ) και με δύο αξιωματικούς του Ναυτικού, τον Ιωάννη Κοντόπουλο και τον Βασίλη Μαλλιόπουλο.

 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γερμανικό θωρηκτό βυθίστηκε από τον Jerzy Iwanow-Szajnowicz.




Στις 18 Δεκεμβρίου συλλαμβάνεται  του για πρώτη φορά από τους Γερμανούς, μετά από προδοσία του παιδικού του φίλου Κωνσταντίνου Πάντου, από τους οποίους όμως θα καταφέρει να αποδράσει με ένα ευφυέστατο τρόπο.

Παριστάνοντας τον τρελό οδηγήθηκε στο «Αιγινήτειο» για παρακολούθηση.  ακολούθησε η επικήρυξη του για 500.000 δραχμές και στις 29 Δεκεμβρίου αφίσες με τη φωτογραφία του τοιχοκολλήθηκαν σε όλη την Αθήνα.

Όταν ο Ιταλός δικτάτορας Μουσολίνι επισκέφθηκε την Αθήνα στις 20 Ιουλίου του 1942, υπήρχαν πληροφορίες ότι θα κατέλυε στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Με τη βοήθεια υπαλλήλων του ξενοδοχείου, ο Ιβάνοφ τοποθέτησε εκρηκτικά στο υπόγειο, με σκοπό να ανατινάξει την αίθουσα υποδοχής μόλις κατέφθανε ο Μουσολίνι. Όμως, το σχέδιο της επίσκεψή του άλλαξε και ο Μουσολίνι παρέμεινε μόνο για λίγες ώρες στην Αθήνα, οπότε η επιχείρηση ματαιώθηκε.

 Μόνη βοήθεια του Ιβάνωφ ήταν οι μικρές αντιστασιακές οργανώσεις που τον έκρυβαν. Με τη βοήθεια θαρραλέων ανθρώπων, όπως η Λέλα Καραγιάννη, και αντιστασιακών οργανώσεων κρύβεται σε διάφορα σπίτια και κυκλοφορεί μεταμφιεσμένος. Με τους συνεργάτες του Κοντόπουλο, Μαλιόπουλο, τη φοιτήτρια χημείας Γαβριέλλα στέλνουν πληροφορίες ζωτικής σημασίας στη Μέση Ανατολή, και καταστρέφονται πλοία που μεταφέρουν υλικό και πολεμοφόδια στον Ρόμμελ.

 Το 1942 τα πρώτα Γερμανικά υποβρύχια έφτασαν στην Σαλαμίνα και ο Ιβάνωφ έβαλε σκοπό να σαμποτάρει το U-133.

Στις 14 Μαρτίου 1942 κολύμπησε νύχτα από την ακτή του Πειραιά στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας, αφού εφοδιάσθηκε με έναν εκρηκτικό ωρολογιακό μηχανισμό, τον οποίο έδεσε γύρω από την μέση του. Ο Ιβάνωφ έβαλε στα ύφαλα του υποβρυχίου την «βόμβα», και το U-133 ανατινάχθηκε μετά από περίπου δύο ώρες.

Βυθίστηκε αύτανδρο με τα 45 μέλη του πληρώματος του.

 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Ιβάνωφ σε άγαλμα της  Θεσσαλονίκης.




Το ίδιο… κόλπο έκανε και στο ισπανικό ατμόπλοιο «Άγιος Ισίδωρος» («San Isidore») που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί ως κάλυψη για λαθρεμπόριο. Στις 3 Αυγούστου του 1942 τοποθέτησε μαγνητική νάρκη στο υποβρύχιο U-372 προκαλώντας ζημιές με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καταδυθεί.

Το 1943 μπήκε μεταμφιεσμένος σε Γερμανό στρατιώτη στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, σε συνεργασία με αντιστασιακές οργανώσεις, το πιο σημαντικό ήταν στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη, όπου επισκευάζονταν οι κινητήρες των αεροπλάνων της Λουφτβάφε. Η δολιοφθορά προκάλεσε την πτώση 400-450 αεροσκαφών στην Β. Αφρική, σύμφωνα με γερμανικές εκτιμήσεις, εξαιτίας της οποίας οι δυνάμεις του Άξονα υποχώρησαν 2300 χιλιόμετρα δυτικά μέσα σε διάστημα 6 μηνών.

 Εκεί κατέστρεψε με εκρηκτικά μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροπλάνων, ενώ στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας διέλυσε 87 αεροσκάφη.

Το Κάιρο είχε αποφασίσει να αποσύρει από την Ελλάδα τον Ιβάνωφ με το ελληνικό υποβρύχιο «Τρίτων», καθυστέρησε όμως.

 

Η προδοσία του Παντελή Λαμπρινόπουλου, ο οποίος εισέπραξε 2.000.000 δρχ. θα στείλει τον Γέρζυ Ιβάνοφ στα χέρια του κατακτητή.

Μαζί του και πολλοί στενοί του συνεργάτες, όπως οι Δημήτρης Γιαννάτος, Κώστας Γιαννάτος, Βασίλης Μαλιόπουλος και ο Μιχάλης Παπάζογλου, ο οποίος ήταν εμπνευστής του εμβλήματος του Παναθηναϊκού (τριφύλλι) αλλά και παίκτης και παράγοντας του συλλόγου.

 

Η δίκη «παρωδία» που ακολούθησε έστειλε τους κατηγορούμενους στο εκτελεστικό απόσπασμα. στο τέλος της δίκης ο Γερμανός πρόεδρος εντυπωσιασμένος  είπε: «Το δικαστήριον εκτιμά δεόντως την κατά την παρούσαν δίκην ειλικρινή και γενναιόφρονα συμπεριφοράν του κατηγορουμένου. Εγώ προσωπικώς λυπούμαι, διότι η φορά των πραγμάτων έφερε τοιούτον άνδρα εις εχθρικόν προς ημάς στρατόπεδον».

 Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός επισκέφθηκε τον Ιβάνωφ λίγο πριν την εκτέλεση του.

 Οι δεκαεπτά καταδικασθέντες οδηγήθηκαν στην Καισαριανή και ενώ τους μετέφεραν πεζούς, ο Ιβάνωφ προσπάθησε να αποδράσει.

 




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Προς τιμή του γυρίστηκε κινηματογραφική ταινία.




Οι Γερανοί τον πυροβόλησαν και τον τραυμάτισαν στον ώμο (κατά άλλους στο πόδι). Μισοπεθαμένος στήθηκε στον «ματωμένο» τοίχο και με όσο κουράγιο του είχε απομείνει βροντοφώναξε:

«Ζήτω η Πολωνία, ζήτω η Ελλάδα».

 

Η Πολωνία έχει ανακηρύξει τον Ιβάνωφ εθνικό ήρωα, ενώ έχουν στηθεί ανδριάντες και έχει δοθεί τιμητικά το όνομα του σε δρόμους και πλατείες. Σε μια από τις ωραιότερες και κεντρικότερες λεωφόρους της πολωνικής πρωτεύουσας, στην Νόβι Σβιάτ και στον αριθμό 43, τοποθετήθηκε μια χάλκινη πινακίδα μεγάλων διαστάσεων έξω από την είσοδο της οικίας, όπου γεννήθηκε ο Ιβάνοφ. Με ανάγλυφους χαρακτήρες είναι γραμμένο το εξής κείμενο: «EΔΩ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΓΙΕΖΥ ΙΒΑΝΩΦ ΣΑΪΝΟΒΙΤΣ, ΠΟΛΩΝΟΣ ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ. ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΧΙΤΛΕΡΙΚΟΥΣ ΣΤΙΣ 4.1.1943 ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ. ΘΥΣΙΑΣΕ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ»

Στην Ελλάδα έχει στηθεί ανδριάντας του Ιβάνωφ στη Θεσσαλονίκη στην οδό Λαγκαδά, υπάρχει οδός με το όνομα του, ενώ από το 1953 και κάθε χρόνο διοργανώνονται κολυμβητικοί αγώνες στην πόλη με την ονομασία «Ιβανώφεια».

Ο Ηρακλής έχει δώσει προς τιμήν του το όνομά του στο κλειστό του γυμναστήριο, γνωστό ως «Ιβανώφειο», στο 3ο κοιμητήριο Νίκαιας υπάρχει το επιτύμβιο: «Γεώργιος Ιβάνοφ, έπεσε υπέρ της Ελευθερίας».




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Ο Γεώργιος Ιβανώφ αγωνιζόμενος με τα χρώματα του ΗΡΑΚΛΗ.



Στις 30 Μαρτίου 1945 η πολωνική κυβέρνηση, που βρισκόταν στο Λονδίνο, τον τίμησε με τον Ανώτατο Πολεμικό Σταυρό “VIRTUTI MILITARI” «εις αναγνώρισιν των εξαιρετικών πολεμικών πράξεων στον τομέα της πληροφορίας και της κατασκοπείας στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ελλάδα».

 

Εξάλλου ο Βρετανός στρατάρχης Χάρολντ Αλεξάντερ με έγγραφο της 5ης Δεκεμβρίου 1944, το οποίο παραδόθηκε στην μητέρα του από Άγγλο αξιωματικό, αναφέρει τα εξής: «Ευχαριστούμε τον Γεώργιο Ιβάνοφ Σαϊνόβιτς, εν ονόματι των Κυβερνήσεων των λαών των Ηνωμένων Εθνών διά τας προσφερθείσας υπηρεσίας στον αγώνα διά την Ελευθερίαν. Δια των προσπαθειών του εβοηθήθη μεγάλως η απελευθέρωσις της Ελλάδος καθώς και ο σκοπός, διά τον οποίον εμάχοντο όλα τα ελεύθερα έθνη. H.R.A. Αλεξάντερ, Στρατάρχης, Ανώτατος Αρχηγός των Συμμαχικών Δυνάμεων Μεσογείου»

Στις 5 Μαρτίου 1962 του απονεμήθηκε το “Πολεμικό Βρετανικό Μετάλλιο του Βασιλέως Γεωργίου του 6ου” για την συμμετοχή του στον πόλεμο στην Παλαιστίνη, υπηρετώντας στις Πολωνικές ΄Ενοπλες Δυνάμεις υπό τις διαταγές της Βρετανικής Διοίκησης από τις 8 Μαΐου μέχρι τις 25 Ιουνίου 1941.

 

Στις 25 Μαΐου 1976 του απονεμήθηκε από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Ευάγγελο Αβέρωφ Τοσίτσα το Ανώτατο Πολεμικό Παράσημο “Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας” «διότι ούτος προσέφερε πολυτίμους υπηρεσίας εις την συμμαχικήν υπόθεσιν κατά τον Β΄ Παγκόσμιον Πόλεμον και διά του εξαιρετικού θάρρους και της απαραμίλλου τόλμης του κατήγαγε καίρια πλήγματα κατά των εν Ελλάδι στρατευμάτων της εχθρικής κατοχής, συλληφθείς και εκτελεσθείς τελικώς υπό αυτών».

 

Επειδή η δράση του Ιβάνωφ ήταν ανορθόδοξη και ιδιαιτέρως τολμηρή, αποτέλεσε έμπνευση για το σενάριο κινηματογραφικής ταινίας. Η έγχρωμη ταινία αυτή γυρίστηκε το 1972, είναι μια ακριβή πολωνική παραγωγή με τίτλο "Agent Nr 1" και περιγράφει την δράση του Ιβάνωφ στον Β΄παγκόσμιο πόλεμο. Τα γυρίσματα της έγιναν κυρίως στην Αθήνα, στις πραγματικές τοποθεσίες των γεγονότων.

 


 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Ο  Γεώργιος Σαΐνοβιτς Ιβάνωφ (Jerzy Szajnowicz-Iwanow ).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Γυμναστικός Σύλλογος Ηρακλής 1908-2003, Κέντρο ιστορίας θεσσαλονίκης 2003

Άρθρο του Αντιναυάρχου ε.α. Ξενοφ. Μαυρογιάννη Π.Ν., πρωτοδημοσιεύθηκε στο τεύχος Φεβρουαρίου 2014 του περιοδικού «Ναυτική Ελλάς».

Προσωπικό και Οικογενειακό Αρχείο του Γεωργίου Ιβάνοφ

Σύντομη παρουσίαση του Γ. Ιβάνοφ στις ανακοινώσεις της πολωνικής πρεσβείας και του γραφείου βετεράνων.


 

 

 

 

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Στο βιβλίο της της Ιζαμπέλλας Παλάσκα αναφέρεται μια άγνωστη και εκπληκτική εξιστόρηση προσπάθειας του Θ Πάγκαλου να δει τον Μουσολίνι, ο ο...