ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ

 

Ο Γάιος Φαβρίκιος και ο Ο Πύρρος γνωριζόντουσαν πριν ο πρώτος γίνει ύπατος, οι δύο άνδρες εκτιμούσαν ο ένας τον άλλο, ο Πύρρος εκτιμούσε την ακεραιότητα του χαρακτήρα του του Γάιου Φαβρίκιου την οποία είχε ελέγξει όταν αυτός είχε πάει πρεσβευτής για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων.

Το θέμα των αιχμαλώτων τέθηκε υπό όρους από τον Πύρρο αλλά ο Άππιος Κλαύδιος, ένας διακεκριμένος πολιτικός, ο οποίος είχε εγκαταλείψει πια την ενεργό δράση εξαιτίας της μεγάλης του ηλικίας. Αν και τυφλός πια, μετέβη στη Σύγκλητο όπου εκφώνησε ένα διάσημο λόγο κατά του Κινέα μεταστρέφοντας τα βουλεύματα των Ρωμαίων. Πρόκειται για τον πρώτο καταγεγραμμένο λόγο στη λατινική γλώσσα, και αποτελεί την πηγή της έκφρασης «καθένας κατασκευάζει τη δική του τύχη» (quisque faber suae fortunae). Μετά την παρέμβαση του Άππιου Κλαύδιου οι Ρωμαίοι έστειλαν τον Κινέα στον Πύρρο με την παραγγελία να εγκαταλείψει την Ιταλία, διαφορετικά θα συνέχιζαν τον πόλεμο με κάθε δυνατό τρόπο.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Πύρρος Α΄ ή Πύρρος της Ηπείρου (318 π.Χ. – 272 π.Χ.) ήταν Έλληναςβασιλιάς των Μολοσσών.

Λίγο αργότερα ο Πύρρος υποδέχτηκε μια ρωμαϊκή πρεσβεία η οποία έφθασε με στόχο τις διαπραγματεύσεις για την τύχη των αιχμαλώτων ο Πύρρος συμπεριφέρθηκε με ευμένεια στον Γάιο Φαβρίκιο περισσότερο από όσο στους άλλους και του προσέφερε δώρα και χρυσάφι, αλλά αν και εντελώς φτωχός ο Φαβρίκιος απάντησε σε αυτόν: «Αν με θεωρείς ενάρετο άνδρα, γιατί θέλεις να με διαφθείρεις; Αν πάλι με θεωρείς αχρείο, γιατί ζητάς τη φιλία μου;»

Ο Πύρρος, θέλησε  να τον τρομοκρατήσει με την ξαφνική εμφάνιση ενός ελέφαντα, πρόσταξε τους ανθρώπους του να οδηγήσουν το ζώο από πίσω από το παραπέτασμα κατά πάνω στον Φαβρίκιο, την ώρα που θα συζητούσε μαζί του.

Έτσι έγινε όταν δόθηκε σήμα και τραβήχτηκε το παραπέτασμα, ξαφνικά το θηρίο έβγαλε μια τρομακτική στριγκλιά και κρέμασε την προβοσκίδα πάνω από το κεφάλι του Φαβρίκιου.

 Εκείνος όμως ατάραχος χαμογέλασε και είπε στον Πύρρο:

«Σήμερα το θηρίο σου δεν με ταράζει περισσότερο από όσο με δελέασε χθες το χρυσάφι σου».

Ο Πύρρος συμφώνησε να στείλει πίσω στις οικογένειές τους διακόσιους αιχμαλώτους χωρίς την καταβολή λύτρων, για να γιορτάσουν με τους δικούς τους τα Κρόνια, με την προϋπόθεση να επιστρέψουν πίσω εάν αποτύγχαναν οι διαπραγματεύσεις. Η ειρήνη δεν ψηφίστηκε, ψηφίστηκε όμως ποινή θανάτου γι’ αυτούς που δεν θα επέστρεφαν στην αιχμαλωσία μετά τις γιορτές.

Άνοιξη του 279 π.Χ. Ο Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου σε μια από τις επανειλημμένες προσπάθειές του να κατακτήσει τη Ρώμη συγκρούεται με τους Ρωμαίους στο Άσκλο.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ  :  Ορειχάλκινος Θώραξ (από μελετητή αποδίδεται στο Βασιλιά Πύρρο Ι), Mουσείο Ηγουμενίτσας.

Η σύγκρουση ήταν σφοδρή. Οι Ηπειρώτες και οι σύμμαχοι τους επικράτησαν, αλλά με βαριές απώλειες οι οποίες τους καθιστούσαν ανήμπορους να καταλάβουν την «Αιώνια Πόλη».

Έκτοτε, η μάχη του Άσκλου αποτέλεσε τον ορισμό της φράσης «Πύρρειος Νίκη». Μετά τη μάχη στο Άσκλο ένας προδότης από το στρατόπεδο του Πύρρου, ο Τιμόχαρις από την Αμβρακία, έστειλε μήνυμα στον διοικητή των Ρωμαίων, Γάιο Φαβρίκιο Λουσκίνο και του πρότεινε τη δολοφονία του Ηπειρώτη βασιλιά έναντι τεράστιας αμοιβής. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο προδότης ήταν ο προσωπικός ιατρός του Πύρρου.

 

Ο Φαβρίκιος, υπόδειγμα πατριωτισμού και εντιμότητας, αντί να ενδώσει σε αυτήν την πρόταση, η οποία θα απάλλασσε την πατρίδα του από έναν επικίνδυνο εχθρό, έστειλε επιστολή στον Πύρρο και του κατήγγειλε τη συνωμοσία.

 

Το κείμενο της επιστολής είχε ως εξής:

 

«Γάιος Φαβρίκιος καὶ Κόιντος Αἰμίλιος ὕπατοι

Ῥωμαίων Πύρρῳ βασιλεῖ χαίρειν. Οὔτε φίλων

εὐτυχὴς ἔοικας εἶναι κριτὴς οὔτε πολεμίων.

Γνώσῃ δὲ τὴν πεμφθεῖσαν ἡμῖν ἐπιστολὴν

ἀναγνούς, ὅτι χρηστοῖς καὶ δικαίοις ἀνδράσι

πολεμεῖς, ἀδίκοις δὲ καὶ κακοῖς πιστεύεις.

Οὐδὲ γὰρ ταῦτα σῇ χάριτι μηνύομεν, ἀλλ' ὅπως

μὴ τὸ σὸν πάθος ἡμῖν διαβολὴν ἐνέγκῃ καὶ δόλῳ

δόξωμεν, ὡς ἀρετῇ μὴ δυνάμενοι,

κατεργάσασθαι τὸν πόλεμον.»

 

«Ο Γάιος Φαβρίκιος και ο Κόιντος Αιμίλιος, ύπατοι των Ρωμαίων, προς τον βασιλέα Πύρρον, χαίρειν. Δεν φαίνεται να κρίνεις με επιτυχία ούτε τους φίλους σου ούτε τους εχθρούς σου.

Όταν θα διαβάσεις το γράμμα που μας έστειλαν, θα αντιληφθείς πως πολεμάς άνδρες που είναι τίμιοι και δίκαιοι και πως εμπιστεύεσαι άδικους και κακούς.

Αν σου καταγγέλλουμε αυτά, δεν το κάνουμε για να χαριστούμε σε σένα, αλλά για να μη φανούμε πως επιζητούμε με δόλο να κερδίσουμε τον πόλεμο που δεν μπορούμε να τον κερδίσουμε με την αξία μας».

 

Όταν ο Πύρρος διάβασε την επιστολή, έμεινε κατάπληκτος από τη χειρονομία του Φαβρικίου. Γύρισε στους φίλους του και είπε:

«Αυτός είναι ο Φαβρίκιος, που δυσκολότερα μπορείς να τον παρασύρεις από τον τίμιο δρόμο παρά τον ήλιο από την κανονική τροχιά του».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Aσημένιο κράνος (από μελετητή αποδίδεται στο Βασιλιά Πύρρο Ι), Μουσείο Ηγουμενίτσας.

 

Αφού βεβαιώθηκε ο Πύρρος για την προδοσία εκτέλεσε τον προδότη και επένδυσε με το δέρμα του τα χαλινάρια ενός αλόγου.

 

Επιπλέον, ως εκτίμηση προς το πρόσωπο του Φαβρικίου, απελευθέρωσε χωρίς λύτρα τους ρωμαίους αιχμαλώτους.

 

Οι Ρωμαίοι, μην επιθυμώντας να δεχθούν χωρίς αντάλλαγμα τους αιχμαλώτους απελευθέρωσαν με τη σειρά τους  ισάριθμους αιχμαλώτους, Ταραντίνους και Σαυνίτες συμμάχους των Ηπειρωτών.

 

Ο ύπατος Φαβρίκιος δεν καταδέχθηκε να εξοντώσει τον Πύρρο με δόλο.

 

Η Σύγκλητος μάλιστα τιμώρησε αυστηρά τους αιχμαλώτους που επέστρεψαν. Τους χαρακτήρισε άτιμους και τους υποβίβασε από την κατηγορία του πολίτη.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Χάρτης με τη διαδρομή που ακολούθησε ο Πύρρος κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στην Ιταλία.

Για να αποκατασταθούν έπρεπε ο καθένας να φέρει ως λάφυρα τα όπλα δύο εχθρών!

Το Γάιο Φαβρίκιο μνημονεύει ο ρήτορας Κικέρων για την ασκητικότητα και το αδιάφθορο του χαρακτήρα του.  Αναφέρεται επίσης για τον ίδιο λόγο στη Θεία Κωμωδία του Δάντη.

Οι Λατίνοι απέδωσαν τα γεγονότα :

Fabricius unus fuit ex legatis qui ad Pyrrhum de captiuis redimendis uenerant.

 cuius postquam audiuit Pyrrhus magnum esse apud Romanos nomen ut uiri boni et bello egregii, sed admodum pauperis,

 

eum prae cetĕris benigne habuit,

 eique munera atque aurum obtŭlit.

 omnia Fabricius repudiauit.

 postero die cum illum Pyrrhus uellet exterrere conspectu subito elephantis,

 imperauit suis ut belua post aulaeum admoueretur Fabricio secum colloquenti.

 

 quod ubi factum est, signo dato remotoque aulaeo repente belua stridorem horrendum emisit, et proboscidem super Fabricii caput suspendit.

 at ille placĭdus subrisit, Pyrrhoque dixit:

«non me hodie magis tua commŏuet belua, quam heri tuum aurum pellexit.»

Fabricii uirtutem admiratus Pyrrhus, illum secreto inuitauit ut patriam desereret, secumque uellet uiuere, quarta etiam regni sui parte oblata;

 

 cui Fabricius respondit: «si me uirum bonum iudĭcas, cur me uis corrumpere? sin uero malum, cur me ambis?»

 

anno interiecto, omni spe pacis inter Pyrrhum et Romanos conciliandae ablata, Fabricius consul factus, contra eum missus est.

 

 cumque uicīna castra ipse et rex haberent, medĭcus regis nocte ad Fabricium uenit, eique pollicitus est, si praemium sibi proposuisset, se Pyrrhum uenēno necaturum.

 

 hunc Fabricius uinctum reduci iussit ad dominum, et Pyrrho dici quae contra caput eius medicus spopondisset.

 

tunc rex admiratus eum dixisse fertur:

«ille est Fabricius qui difficilius ab honestate, quam sol a suo cursu posset auerti.»

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο ύπατος Φαβρίκιος δεν καταδέχθηκε να εξοντώσει τον Πύρρο με δόλο. Η εικόνα αποδίδει το περιστατικό με τον ελέφαντα που διηγήθηκα πιο πάνω.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι: Πύρρος

 

 http://arxaia-ellinika.blogspot.gr/2015/10/prodosia-dolofonia-pirrou-meta-pirrio-niki.html