ΔΙΑΦΟΡΕΣ 4ΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ - ΝΑΖΙΣΜΟΥ

 

Μία μικρή ιδέα για το πώς η 4η Αυγούστου έβλεπε το κομμουνιστικό κίνημα, την παίρνουμε από τα όσα λέει ο Κωνσταντίνος Μανιαδάκης στο προλογικό του σημείωμα σε έκδοση της Εθνικής Εταιρείας με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ο Κομμουνισμός στην Ελλάδα»: «Ο Κομμουνισμός ας μην αυταπατώμεθα, δεν εξαφανίζεται δια των συνήθων αστυνομικών μέσων και δια της υλικής επιβολής της κρατικής δυνάμεως. Διότι, ούτος δεν είναι απλώς και μόνον ένα κοινωνικό και οικονομικόν φαινόμενον, αλλά, προπαντώς, ένα ψυχικό νόσημα, το οποίο καταλαμβάνει κάθε άτομον, στερούμενον της δυνάμεως της αντιστάσεως και αυτενεργείας κατά του ανατροπέως και εκθεμελιωτού αυτού της κοινωνικής, πολιτικής και πνευματικής συγκροτήσεως της ζωής μας. Ως εκ τούτου, δε, ο Κομμουνισμός είναι ικανός να εμφολεύη παντού απαρατήρητος και να εξαπλώνεται ύπουλα μέσα εις τον Λαόν, χωρίς να δύναται κανείς να τον ξεχωρίσει, αν δεν γνωρίζει καλά τι εστί Κομμουνισμός». Όμως μαζικό φασιστικό κόμμα στην Ελλάδα δεν υπήρχε.

 

 

 

 

Ήταν η δικτατορία του Μεταξά ένα καθαρά φασιστικό – Ναζιστικό  καθεστώς;

 

Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς στο ερώτημα αυτό. Θεωρητικά και πρακτικά είχε όλα τα «φόντα» για να χαρακτηρισθεί ως φασιστικό-Ναζιστικό  καθεστώς.

Όμως δεν υπάρχουν μόνο πολλές ομοιότητες, αλλά και πολλές διαφορές, με το εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς της Γερμανίας και το φασιστικό της Ιταλίας.

-Το ύψωμα του δεξιού χεριού λίγο πάνω από τον ώμο

-Η εθνοπατριωτική και εθνικιστική ρητορεία

-Ο αντικομμουνισμός και οι διώξεις σε αντιφρονούντες

-Η αστυνομοκρατία

-Η λογοκρισία και η απαγόρευση της ελεύθερης έκφρασης γενικότερα

-Οι αδιαμφισβήτητα εμπνευσμένες από τον φασισμό τελετές και παρελάσεις

-Ο απολυταρχικός χαρακτήρας

-Η αντιδημοκρατική ρητορεία

-Η οργάνωση της Νεολαίας

-Ο χαρακτηρισμός του Ι Μεταξά «πρώτο εργάτη», «πρώτο αγρότη» «Ο Μεταξάς μας ΟΔΗΓΕΙ»  Είναι αντίστοιχο με τον Ντούτσε και τον Φύρερ.

 

 

Όλα αυτά παραπέμπουν αυτομάτως το καθεστώς σε φασιστικό-Ναζιστικό. Κάτι τέτοιο όμως αμφισβητείται, καθώς ορισμένες βασικές ιδιότητες κάνουν την 4η Αυγούστου ένα μη φασιστικού – Ναζιστικού τύπου καθεστώς.

-Σημαντικό ρόλο είχε η Αστυνομία και όχι ο Στρατός ο οποίος δεν μετείχε στην εξουσία.

-Στην Ελλάδα δεν υπήρχαν φασίστες διανοούμενοι να στηρίξουν το «Νέο Κράτος».

-Το καθεστώς δεν επεβλήθη από ένα κόμμα με λαϊκή βάση όπως έγινε στην Ιταλία και την Γερμανία.

-Παρά την προσπάθεια διάδοσης του εθνικισμού, δεν καλλιεργήθηκε ο επεκτατισμός και ο αλυτρωτισμός.

-Δεν καλλιεργήθηκε ο φυλετισμός-ρατσισμός.

- Δεν κήρυττε κανέναν ρατσιστικό εθνικισμό ούτε ανακήρυξε κάποιον χέρενφολξ (περιούσιο λαό).

- Δεν προσπάθησε να δημιουργήσει μια ιδεολογική κληρονομική διαδοχή και ούτε διόρισε τουλάχιστον έναν διάδοχό του φύρερ.

- Ήταν προσωπικά χωρίς φιλοδοξίες, καλοκάγαθος και μάλιστα μακριά από κάθε επίδειξη.

-Δεν έκανε δημόσιες εμφανίσεις με εντυπωσιακές στολές.

-Ούτε επινόησε μεγαλοπρεπείς τίτλους για τον εαυτό του, ακόμα και τον βαθμό του στρατηγού που τον είχε αποκτήσει περισσότερο δικαιωματικά από κάθε άλλον Έλληνα που τον κατείχε, τον απαρνήθηκε εντελώς.

 

 

 

 

Ο C. M WOODHOUSE αναφέρει: «....Φαίνεται να ήθελε την δικτατορία του μάλλον κατά το πρότυπο της δικτατορίας κατά την περίοδο της αρχαίας Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, σαν μια προσωρινή λύση.... Αν ο  Ι Μεταξάς θα κατέτασσε ποτέ τον εαυτό του στην ολιγάριθμη κατηγορία των διδακτόρων που βρήκαν το θάρρος να αποσυρθούν  όταν η αποστολή τους εκπληρώθηκε, η ιστορία δεν του έδωσε την ευκαιρία να το γνωρίζει αυτό...».

 

Ο Κωνσταντίνος Σαράντης στην μελέτη του «Η ιδεολογία και ο πολιτικός χαρακτήρας του καθεστώτος του Ιωάννου Μεταξά» στην συλλογική έκδοση, με επιμέλεια Θάνου Βερέμη, και τίτλο «ο Μεταξάς και η εποχή του», λέει: «Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου δεν συγκέντρωνε τα απαραίτητα αποφασιστικά χαρακτηριστικά που θα το έθεταν χωρίς αμφιβολία στην ίδια κατηγορία με τα δυτικοευρωπαϊκά φασιστικά και εθνικοσοσιαλιστικά κράτη, όποιες και αν ήταν οι εμφανείς ομοιότητες και σχέσεις με αυτά».

 

Μάλιστα ο ίδιος ο Ιωάννης Μεταξάς έχει πει πως η Ελλάδα έγινε ένα Κράτος αντικομουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό (Οι αντικοινοβουλευτικές απόψεις του Ιωάννη Μεταξά

 

"[…] Συνεπώς δι’ ημάς τους Έλληνας, το πρόβλημα δεν είναι πώς θα μείνωμεν εις τον κοινοβουλευτισμόν, αλλά διά ποίας θύρας θα εξέλθωμεν εξ αυτού. Διά της θύρας του κομμουνισμού ή διά της θύρας του εθνικού κράτους […]. Συνέντευξη στην εφημερίδα Καθημερινή, 6 Ιανουαρίου 1934.),

Κράτος ολοκληρωτικό, Κράτος με βάση αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό χωρίς κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά." Κάπως έτσι χαρακτήριζε ο δικτάτωρ το Νέο Κράτος.

Προσπάθησε να προσεταιριστεί τους αγρότες και τους εργάτες τόσο με συστηματική προπαγάνδα όσο και με τη λήψη ορισμένων κοινωνικών μέτρων [ρύθμιση αγροτικών χρεών, λειτουργία του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ)]. Και στο τέλος το επέτυχε, ενώ δηλαδή τα Φασιστικά-Ναζιστικά κόμματα ξεκίνησαν με τον λαό, ο οποίος τα εγκατέλειψε, η 4^η Αυγούστου ξεκίνηση χωρίς τον λαό, και ο λαός στο τέλος ήταν σύσσωμος με το μέρος της.

Σε ό,τι αφορά τη διεθνή θέση της Ελλάδας, ο Μεταξάς, κάτω από την καθοριστική επιρροή του βασιλιά Γεώργιου Β’, προσανατολίστηκε εξαρχής προς τη Μ. Βρετανία, εκτιμώντας ότι σε περίπτωση πολέμου αυτή θα ήταν ο νικητής. Η δικτατορία της 4^ης Αυγούστου ξεκίνησε σαν μια βασιλική δικτατορία αλλά επέτυχε να μη εξαρτάται από τον Γεώργιο Β και το Παλάτι πράγμα που δεν συνέβει στην Ιταλία μεταξύ Ντούτσε και Βασιλέα της Ιταλίας.

Ο Χ Φλάισερ το ξεκαθαρίζει αυτό το θέμα: «.... ο σχεδόν καθιερωμένος όρος "μοναρχοφασισμός" μόνο μερικώς ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Συγκεκριμένα απουσιάζουν από το δεύτερο σκέλος του όρου αποφασιστικά κριτήρια......... Πράγματι η "ιδεολογία της 4ης Αυγούστου" δεν περιέχει άλλο τίποτα παρά την υστερική κραυγή "σταθερότητα, ηρεμία και τάξη" .....».

 

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Η 4η Αυγούστου του Σπ. Λιναρδάτου.

ΤΟ ΜΗΛΟ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ του C. M WOODHOUSE

ΣΤΕΜΜΑ ΚΑΙ ΣΒΑΣΤΙΚΑ του Χ Φλάισερ

Ο Κομμουνισμός στην Ελλάδα  της Εθνικής Εταιρείας