ΚΡΗΤΕΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΙ

Ο Μακεδονικός αγώνας άρχισε ουσιαστικά το 1904 και μέχρι το τέλος του το 1908 αντιμετώπισε διμέτωπο ολοκληρωτικό πόλεμο τόσο κατά των Βουλγάρων κομιτατζήδων όσο και κατά των Τούρκων καταπιεστών και σωβινιστών.

 


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  «Οι Πιτσιδιανοί στην επανάσταση της Θερίσσου 1908», οι Κρητικοί μαθήτευσαν στα Μακεδονικά βουνά την λευτεριά τους.

 

Στις  11-6-1903 ο  Παύλος Μελάς, γράφει : «οι ένδεκα Κρήτες που σας στέλλωμεν είναι τέλειοι τύποι πολεμιστών, γενναίοι, ευφυείς, τολμηροί, αποφασιστικοί, φιλόδοξοι και έχοντες αναπτυγμένο εθνικό αίσθημα, είμαι βέβαιος ότι θα ενισχύσωσι καταπληκτικώς τον αγώνα σας».

 

Στις 11 Απριλίου 1903 φθάνουν στη Θεσσαλονίκη 4 ριψοκίνδυνοι Κρητικοί.

 

 

Στον προαύλιο χώρο του 1ου Γυμνασίου Χανίων υπάρχει το μνημείο που απαθανατίζει τους 40 νεκρούς μαθητές.

Ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης το 1902 σε επιστολή του προς τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξανδρο Ζαϊμη, μεταξύ των άλλων έγραφε:

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης

 

«...Στείλε μου πενήντα παλικάρια, πενήντα Κρητικούς να τους ενώσω με τους δικούς μου. Θα καταρτίσω έτσι είκοσι Σώματα και θα τα μοιράσω από τον Αλιάκμονα ως το Μαρίχοβο και το Μοναστήρι, τη Φλώρινα, το Όστροβο (Άρνισσα), Σέτινα, Βλάδοβο

(΄Αγρας), Βοδενά (Έδεσσα) και Καρατζόβα. Ο καιρός είναι κατάλληλος για δράση. Ένα σωρό πρόκριτοι, ιερείς, και διδάσκαλοι είναι μυημένοι και οι οπλαρχηγοί περιμένουν ενίσχυση από την Ελλάδα. Ο ερχομός των παλικαριών από κάτω (Κρήτη) θα δώσει κουράγιο στους δικούς μου, θα εμποδίσει την αποσκίρτησή τους και θα φοβίσει τους Βουλγάρους...».

Αλλά και η Κρητική ρίμα απαθανάτισε σε δημοτικό ριζίτικο τραγούδι το εθνικό αυτό κάλεσμα του Καραβαγγέλη:

 

 

 

«...Ελάτε σεις ηρωικοί τση Κρήτης πολεμάρχοι,

τσ’ Ηπείρου οι σταυραετοί και Μακεδονομάχοι,

Ρούβα και Βάρδα και Κλειδή και Θύμιε Καούδη,

Κατσίγαρη και Πούλακα, Σκουντρή και Νικολούδη

και Καραβίτη και Μακρή, Σκαλίδη,  Μαυρογένη,

Μπολάνη και Καλογερή, Γαλάνη, Σεϊμένη...

ψυχές μεγάλες με τιμή σ’ αγώνες, αγιασμένες

τση Μάνας Κρήτης οι γενιές οι χιλιοδοξασμένες...».

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το Αντάρτικο Σώμα του Κρητικού Γεωργίου Τσόντου (Καπετάν Βάρδα).

Ο Γεώργιος Μόδης, Μοναστηριώτης, Μακεδονομάχος και αργότερα Υπουργός του Βενιζέλου έγραψε:

« ...Πώς βρέθηκαν από τα Κρητικά βουνά στην απόμερη αυτή μακεδονική γωνιά, που μόνο ακουστά την είχαν,τόσοι πολλοί Κρητικοί,  είναι από τα θαυμαστά της ελληνικής ψυχής. Έμαθαν ότι ζητούνταν παλικάρια πρόθυμα να παίξουν τη ζωή τους σ΄ένα εθνικό σκοπό και έτρεξαν για τη σωτηρία των αδελφών Μακεδόνων και ολόκληρος η Κρήτη είχε μεταβληθεί σε στρατόπεδο του Μακεδονικού Αγώνος.».

Και ο Καθηγητής Λαούρδας, Β., Πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών είπε:

« Ο Μακεδονικός αγώνας αποτελεί ένα μεγάλο μάθημα που πρέπει να διατηρήσουμε πάντοτε θερμό και να το μεταδίδουμε από γενεά σε γενεά ως ιερή παρακαταθήκη, όπως είναι η παρακαταθήκη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Αλλά και στην προσφορά του αίματος, η Κρήτη έχει την μερίδα του λέοντος. Οι Κρητικοί ήταν εκείνοι που σήκωσαν το μεγαλύτερο μέρος του αγώνος και που πλήρωσαν με το αίμα τους την υπεράσπιση των δικαίων της Μακεδονίας.».

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Καπετάν Ρουβας- Γεωργιος Κατεχάκης.

Στον προαύλιο χώρο του 1ου Γυμνασίου Χανίων υπάρχει το μνημείο που απαθανατίζει τους 40 νεκρούς μαθητές.

Στις τρεις πλευρές του μνημείου είναι χαραγμένα τα ονοματεπώνυμα των μαθητών και στην πρόσοψη οι παρακάτω στίχοι:

 

 

«ΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΗΝ ΤΙΜΗ

ΜΕ Τ’ ΑΡΜΑΤΑ ΣΤΟ ΧΕΡΙ

ΕΤΡΕΞΑΜΕ ΑΠ’ ΤΟ ΣΚΟΛΕΙΟ

ΣΤΑ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΑ ΜΕΡΗ.

 

 

ΜΑ ΒΟΛΙ ΜΑΥΡΟ ΞΕΣΚΙΣΕ

ΤΑ ΣΤΗΘΗ ΜΑΣ ΜΙΑ ΜΕΡΑ

ΣΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΝ ΑΝΑΒΡΑΣΜΟ

ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΥΚΕΙΑ ΜΗΤΕΡΑ

 

 

ΑΔΕΡΦΙΑ ΜΙΜΗΘΗΤΕ ΜΑΣ

ΣΑΝ ΤΟ ΖΗΤΑ Η ΠΑΤΡΙΔΑ

ΤΟΝ ΝΙΚΗΤΗ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ

ΕΙΝΕ ΧΑΡΑ ΚΙ ΕΛΠΙΔΑ»

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Ο «ΙΕΡΟΣ ΛΟΧΟΣ ΚΡΗΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ» υπαγόταν στο 1^ο Τάγμα Κρητών του Ανεξάρτητου Συντάγματος Κρητών.