1908 μόλις έχει επικρατήσει το κίνημα των Νεότουρκων, στο κλίμα της «συναδέλφωσης», οι Νεότουρκοι έχουν δώσει μια άτυπη αμνηστία, έτσι μαζεύονται στην Θεσσαλονίκη οι ηττημένες στρατιωτικά από τους Έλληνες Μακεδονομάχους κομιτατζήδες. Μεταξύ αυτών και η «διαλλακτική» ομάδα του Βούλγαρου Σανδάσκυ (Јане Сандански ) που ήθελε «αυτονομία» της Μακεδονίας.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Σαντάνσκι απήγαγε την Αμερικανίδα ιεραπόστολο της προτεσταντικής εκκλησίας Μις Έλεν Στόουν μαζί με την υπηρέτριά της, τον Αύγουστο του 1901. Τα λύτρα, 14.500 τουρκικές λίρες, έφτασαν στα χέρια τους στις 20 Ιανουαρίου 1902 στο Банско-Μπάνσκο και οι γυναίκες απελευθερώθηκαν στις 10 Φεβρουαρίου 1902. Οι κομιτατζήδες δεν δίσταζαν να εφαμόζουν μεθόδους και τέτοιες προκειμένου να προοθήσουν τα σχέδιά τους, αυτά μέχρι που φάνηκαν οι Έλληνες Μακεδονομάχοι.
Οι κομιτατζήδες αυτοί έμεναν τις ημέρες αυτές στο «Ξενοδοχείο της Αγγλίας», εκεί πήγε ο Σπ Μελάς να του πάρει συνέντευξη.
Φυσικά και αυτό δεν ήταν εύκολη δουλεία, ο Σπ Μελάς πλησίασε τον Οικονόμωφ που μιλούσε ελληνικά, του είπε ότι και ο ίδιος ήταν υπέρ της αυτονομίας της Μακεδονίας και ότι αν ήθελαν η προπαγάνδα για την αυτονομία στην Μακεδονία να φουντώσει έπρεπε να μιλήσει ο Σανδάσκυ στις εφημερίδες. Ο Οικονόμωφ πήγε στο διαμέρισμα του Σανδάσκυ και μετά από λίγο παρουσιάστηκε με κατεβασμένα μούτρα:
«Ο αρχηγός δεν δέχεται….. Τι συγγένεια έχεις με τον Παύλο Μελά!....»
«Καμιά…. Αυτός είναι από την Ήπειρο κι εγώ από Φολέγανδρο. Μια φορά τον είδα στην ζωή μου ... κι αμέσως τσακωθήκαμε. Γιατί αυτός δεν ήθελε την αυτονομία… Είχε άλλα στο μυαλό του….».
Ο Οικονόμωφ ξαναπήγε στον Σανδάσκυ και μετά από λίγο του είπε:
«Κοπιάστε!...»
Έτσι βρέθηκε ο Σπ Μελάς στον χώρο του αρχικομιτατζή, εκεί είδε τον κομιτατζή, από την παραδουνάβια Ράχοβα, Πανίτσα (τον δολοφόνο του Σαράφωφ) ο οποίος του προκάλεσε έκπληξη διότι ο στυγερός αυτός δολοφόνος είχε ευγενικά χαρακτηριστικά, όμορφα γαλάζια μάτια, ξανθά μαλλιά δακτυλιδωτά, αγαθή πρόσχαρη ματιά, αν τον συναντούσες στον δρόμο θα τον πέρναγες για φοιτητή της θεολογίας και ήταν από σόι δολοφόνων (παράδοση οικογενειακή).
Ο Σπ Μελάς προσποιούμενος τον ανήξερο τον ρώτησε:
«Ο κ Σανδάσκυ παρακαλώ;…..»
Ο Πανίτσας σηκώθηκε και έκανε νόημα προς το μέρος του Σανδάσκυ που κάπνιζε στο βάθος της αίθουσας. Ο Σανδάσκυ έμοιαζε με Καλαβρέζο ληστή, μεγαλόσωμος, με μπότες παλαιών θαλασσινών, μια πατατούκα επάνω του, βαρύ κεφάλι, πρόσωπο με μεγάλα χαρακτηριστικά όλο γωνιές, παχιά φρύδια, μάτια παγερά, στόμα μεγάλο με λεπτά σφιγμένα χείλη, μουστάκι ψαλιδισμένο και ένα γενάκι κάτω από το σαγόνι, πλατύ επιβλητικό μέτωπο.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Јане Сандански δολοφονήθηκε στις 22 Απριλίου 1915, στην τοποθεσία Блата-Μπλάτα, του όρους Πίριν (Пиринска Македонија) μετά από διαταγή του βουλγαρικού κράτους.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Јане Сандански δολοφονήθηκε στις 22 Απριλίου 1915, στην τοποθεσία Блата-Μπλάτα, του όρους Πίριν (Пиринска Македонија) μετά από διαταγή του βουλγαρικού κράτους.
Τον πλησίασε ο Οικονόμωφ και κάτι του είπε, σηκώθηκε και αγκάλιασε με τις χερούκλες του (σαν του χιμπατζή) τον δημοσιογράφο και τον φίλησε, μετά το φιλί μείνανε να κοιτάνε ο ένας τον άλλον, έγνεψε να καθίσει, διερμηνέας ορίστηκε ο Οικονόμωφ, ο Σπ Μελάς είπε:
«Απλά πράγματα θα του πω, αλλά θέλω να τα μεταφράσεις σωστά!» και μετά συνέχισε «Είμαι ευτυχής που συναντώ εσάς, έναν αληθινό αγωνιστή για την σωτηρία της Μακεδονίας! Το δόγμα σας και η δράση σας και το όνομά σας είναι γνωστά σ όλο τον κόσμο! Η θέση που έχετε στην συνείδηση των πληθυσμών της Ανατολικής Μακεδονίας και που την αποκτήσατε με πράξεις…. Σπουδαίες δίνει στη γνώμη σας εξαιρετική βαρύτητα. Ο κόσμος περιμένει να μάθει ποιες είναι οι πραγματικές σας σκέψεις για την τουρκική μεταπολίτευση.»
Ο χοντρόπετσος Αρχικομιτατζής πιάστηκε στο δίχτυ της κολακείας, αλλά καχύποπτος και πονηρός χωριάτης άκουγε με κατεβασμένα φρύδια, υπολογίζοντας τι θα πει, οι λέξεις του άρχισαν να πέφτουν μια - μια σαν χάντρες κομπολογιού, σαν να δάγκωνε την κάθε συλλαβή:
«Αυτό που έγινε είναι, πάνω κάτω αυτό που θέλουμε. Αγωνιζόμαστε για ν αποχτήσει ο καθένας την λευτεριά του. Αφού λοιπόν δόθηκε το Σύνταγμα, για όλους τους πληθυσμούς, ως τα σύνορα, θα προσπαθήσω να υποδείξω ότι πρέπει να ενωθούμε για να μη χάσουμε ότι μας δόσανε. Αυτά σκέφτομαι για την ώρα….. Η Ελλάδα , Βουλγαρία, Σερβία τα κράτη αυτά έχουν δημιουργήσει μια κατάσταση ανυπόφορη στη Μακεδονία. Εγώ και οι οπαδοί μου ανέκαθεν αντιδρούμε. Νομίζω ότι πολιτεύτηκα με ειλικρίνεια, όταν κήρυξα ότι η Μακεδονία είναι για τους Μακεδόνες. Τώρα δόθηκε Σύνταγμα. Δεν μπορώ να παραπονεθώ ότι δεν είναι μια λύση αυτή…. Πλησιάζει προς τις αρχές μου. Όλες τις άλλες, που επιδιώκουν τα κράτη του Αίμου, τις αποδοκιμάζω κι εργάστηκα πάντα εναντίον τους. Για την ώρα η λευτεριά που δόθηκε πρέπει να μονιμοποιηθεί. Είναι υπέρ της αδελφοσύνης των εθνοτήτων…..».
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι κομιτατζήδες του Σαντάνσκι στα βουνά της Ελληνικής Μακεδονίας.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι κομιτατζήδες του Σαντάνσκι στα βουνά της Ελληνικής Μακεδονίας.
Και για να δείξει ότι τα εννοεί αυτά είπε το εξής αποκαλυπτικό: «Και στον Εμβέρ και στον Νιαζή και στον δόκτορα Ναζίμ μπέη δήλωσα ότι θα δεχόμουνα τα βουλγαρόπαιδα και τα Ελληνόπουλα να διδάσκονται μαζί, στα ίδια σκολεία….».
Τι έλεγε δηλαδή στην πραγματικότητα με την τελευταία του πρόταση ο κομιτατζής, μα τι άλλα παρά κοινά σχολεία όπου τα Ελληνόπουλα θα διδασκόντουσαν την βουλγαρική προπαγάνδα, θα μάθαιναν να μισούν την Ελλάδα, να συνηθίσουν στα θρανία την ιδέα μιας αυτόνομης Μακεδονίας που σταδιακά θα γινόταν Βουλγαρική.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Γιάνε Σαντάνσκι με οθωμανική σημαία με τον Nurredin κατά την επανάσταση των Νεότουρκων.
Και συνέχισε ο Σανδάσκυ:
«Είμαι υπέρ της αδελφοσύνης, σας λέω… Ενώ θα μπορούσα να εξακολουθώ να επιμένω στις αρχές μου. Ωστόσο το συμφέρον μας είναι η αδελφοσύνη για την ώρα….»
«Λέτε για την ώρα, τι σκέφτεστε για το μέλλον;»
«Δεν σκέφτομαι τίποτα. Δεν μπορώ να σας πω περισσότερα… Πρέπει να γίνουν εκλογές, να συζητηθεί το Σύνταγμα, ν αρχίσει να προχωρεί στην εφαρμογή του το πρόγραμμα του νεοτουρκικού κομιτάτο, για να μπορέσω να μιλήσω για το μέλλον. Ας γίνουν αυτά όλα, ας μονιμοποιηθεί το πολίτευμα που ονειρεύτηκαν οι Νεότουρκοι, και τότε θα ιδούμε αν αυτό είναι σύμφωνο με τα ιδανικά μας για την Μακεδονία. Σήμερα είμαι υπέρ της αδελφοσύνης των εθνοτήτων για να φυλαχτεί η λευτεριά που αποχτήσαμε. Αργότερα βλέπουμε….».
Αυτά τα αποκαλυπτικά είπε ο Σανδάσκυ που ήταν πια φανερό ότι ήταν ένας σκοτεινός και επιδέξιος πράκτορας των βουλγαρικών διεκδικήσεων. Η συνέντευξή του στάλθηκε στην Αθήνα και φυσικά δημοσιεύτηκε στην «Πατρίδα» που λίγο αργότερα μετά την επανάσταση του 1909 έγινε όργανο του Ε Βενιζέλου.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Σαντάνσκι, Dimo Hadzhidimov, Todor Πανίτσα και άλλοι κομιτατζίδες με τους Νεότουρκους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1909 του Σπ Μελά εκδόσεις ΒΗΜΑ βιβλιοθήκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου