ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ Β ΠΕΙΡΑΙΑ

 

Ήταν 10 Απριλίου 1932, ο Πειραιάς παρουσίαζε όψη στρατοκρατούμενης πόλης. Τα πάντα ήταν κλειστά, ενώ στους δρόμους υπήρχαν μόνο περίπολοι αστυνομίας και στρατού.

Τότε ήταν μάλιστα, που για πρώτη φορά εμφανίσθηκαν στον Πειραιά τεθωρακισμένα οχήματα της Αστυνομίας Πόλεων που μερικά εξ αυτών στάθμευσαν στην Πλατεία Κοραή ενώ τα περισσότερα στην Τερψιθέα. Επίσης σε όλη την παραλιακή γραμμή της Ακτής Μιαούλη ουλαμοί ιππικού περιπολούσαν.

Επρόκειτο για  εκλογική αναμέτρηση Δημοτικών εκλογών. Αντιμέτωποι ήταν από την μια πλευρά ο Σωτήριος Στρατήγης (υποψήφιος του Λαϊκού Συνδέσμου Πειραιώς - βασιλικοί) και από την άλλη ο Αθανάσιος Μιαούλης (υποψήφιος του Κόμματος των Φιλελευθέρων).

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο  κατακερματισμός του Πειραιά το 1934 είναι αποτέλεσμα της  σύγκρουσης μεταξύ Βενιζελικού και Αντιβενιζελικού στοιχείου, αυτό φάνηκε κυρίως στην εκλογική αναμέτρηση του 1932  μεταξύ του Σωτήριου Στρατήγη (αντιβενιζελικου) με τον Αθανάσιο Μιαούλη (Βενιζελικό). 

Ο Μιαούλης καθώς ήταν των Φιλελευθέρων (Βενιζελικός), ήταν δημοφιλής υποψήφιος ανάμεσα στους εκλογείς των προσφυγικών συνοικισμών ειδικά της Νέας Κοκκινιάς, του Κορυδαλλού και της Δραπετσώνας. Ο Αθανάσιος Μιαούλης (19-05-1932 / 26-09-1932) δεν ήταν τυχαίος υποψήφιος. Ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1868. Εισήχθηκε στη Ναυτική Σχολή ως δόκιμος κατά τη σύστασή της το 1884 μαζί με τον ξάδελφό του Ανδρέα Δ. Μιαούλη. Εξήλθε το 1888 σημαιοφόρος και στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 συμμετείχε με τον βαθμό του ανθυποπλοιάρχου, κυβερνήτης τορπιλοβόλου. Αποστρατεύθηκε ως αντιπλοίαρχος το 1911 προκειμένου να πολιτευτεί στο τόπο καταγωγής του στην Ύδρα. Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους ανακλήθηκε στην ενέργεια και ανέλαβε κυβερνήτης του ανιχνευτικού (Θηρίου) ΠΑΝΘΗΡ από της παραλαβής του από τα ναυπηγεία μέχρι της υπογραφής της ειρήνης όπου και επανήλθε στη κατάσταση εφεδρείας. Νυμφεύθηκε την Μαρία το γένος Εμμανουήλ Στ. Λυκούδη. Ανέλαβε τέσσερις φορές υπουργός των Ναυτικών (1909, 1914, 1915 και 1919).

Περιζήτητος λοιπόν στον Πειραιά είχε πιεστεί από τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο να κατέβει ως υποψήφιος των Φιλελευθέρων, καθώς ο ίδιος επιθυμούσε μια βουλευτική υποψηφιότητα.

 

Από την άλλη πλευρά ο «βέρος Πειραιώτης» (γεννημένος στον Πειραιά το 1878) Σωτήριος Στρατήγης, φανατικός αντιβενιζελικός, στρέφονταν φανατικά «εναντίον της Βενιζελικής φατρίας, η οποία καταβαράθρωσε κατά την τελευταία τετραετία την Ελλάδα».

 

Η σύγκρουση των δύο υποψηφίων ήταν τόσο έντονη που ο Στρατήγης έφτασε στο σημείο να πει δημόσια πως εάν κέρδιζε ο αντίπαλός του, θα ξεσπούσε στρατιωτικό κίνημα από τον Πειραιά!

Έτσι κάτω από την ένταση είχαν ληφθεί τόσα μέτρα. Όλα τα δημόσια κέντρα ήταν κλειστά και μόνο όπου υπήρχαν τα τεθωρακισμένα οχήματα της αστυνομίας, υπήρχε συγκέντρωση κόσμου, καθώς όλοι ήθελαν να δουν από κοντά αυτά τα παράξενα τετράτροχα οχήματα!

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εκλογικό Κέντρο του Σωτήριου Στρατήγη το 1933, μόλις έχει δεχθεί την επίθεση Φιλοβενιζελικών. Θαμώνες δείχνουν στον φακό τα σημεία που έπεσαν οι πέτρες.

Παρόλα αυτά ο Σωτήριος Στρατήγης είχε δώσει γραμμή στους ψηφοφόρους του να συγκεντρώνονται όλοι πέριξ των εκλογικών του κέντρων, με αποτέλεσμα να παρατηρείται μια παράξενη συγκέντρωση κυρίως ανδρών σε έναν έρημο Πειραιά!

Στους τοίχους και στις μάνδρες από την προηγούμενη ημέρα είχαν γραφτεί με μπογιά τεράστια γράμματα «Ψηφίσατε Στρατήγη» ή «Στρατήγαρος» αλλά και «Μιαούλαρος» ακόμα και πάνω στα ίδια τα κτήρια των εκλογικών κέντρων!

Στο κέντρο του Πειραιά ήταν καταφανής η υπεροχή του Στρατήγη, αλλά στους προσφυγικούς συνοικισμούς επικρατούσε ο Μιαούλης.

Στο μεταξύ είχε παρατηρηθεί πως ανάμεσα στα ψηφοδέλτια που κυκλοφορούσαν υπήρχαν και κάποια που στο κάτω μέρος τους ήταν γραμμένος ένα ψηφίο ή ένας αριθμός, προσθήκες που αποτελούσαν λόγο ακυρότητας του ψηφοδελτίου! Αυτό δημιούργησε ακόμη μεγαλύτερη ένταση ανάμεσα στους υποψηφίους.

Τα αποτελέσματα που έγιναν γνωστά την αμέσως επόμενη ημέρα Δευτέρα 11 Απριλίου 1932, έδειξαν πως Δήμαρχος Πειραιώς είχε εκλεγεί ο Αθανάσιος Μιαούλης με 19.818 ψήφους ενώ ο Σωτήριος Στρατήγης είχε λάβει 14.833 ψήφους.

 

Η ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων έδειξε πως ο Δήμαρχος Πειραιώς είχε εκλεγεί από την επικράτηση των ψηφοφόρων των προσφυγικών περιοχών. Για παράδειγμα στο 45ο Τμήμα στη Νέα Κοκκινιά ο Μιαούλης είχε λάβει 435 ψήφους ενώ το Στρατήγης μόλις 41! Στο 48ο Δραπετσώνας ο Μιαούλης είχε λάβει 412 ενώ ο Στρατήγης 95!

Γενικώς οι εκλογές του 1932 άφησαν σκιά στις εκλογικές αναμετρήσεις του Πειραιά από πολλές απόψεις. Μια εξ αυτών αφορούσε το 44ο εκλογικό Τμήμα (Νέας Κοκκινιάς) που ενώ ψήφισαν 625 στην κάλπη καταμετρήθηκαν 654 ψηφοδέλτια!

Έτσι ανέλαβε Δήμαρχος ο Βενιζελικός Αθανάσιος Μιαούλης. Και ενώ όλα έδειχναν πως τα πάντα θα ηρεμούσαν, μετά από 120 ημέρες ο Μιαούλης πεθαίνει! Ο αναπάντεχος θάνατός του έρχεται κατόπιν σφοδρής συγκίνησης τη στιγμή που του ανακοινώνεται η κάθοδός του στις βουλευτικές εκλογές που τόσο επιθυμούσε!

Ιωάννης Ζερβός (ανέλαβε υπηρεσιακός Δήμαρχος )  από 26-09-1932 έως 7-10-1932 και στην συνέχεια ανέλαβε από  7-10-1932 έως 30-3-1934 ο Μιχαήλ Ρινόπουλος.

Ωστόσο η ζημιά έχει προκληθεί έστω κι αν ο Μιαούλης δεν πέθαινε! Οι εκλογές του 1932 κατέδειξαν περίτρανα πως ενώ ο κεντρικός Πειραιάς ψήφιζε λαϊκό κόμμα, οι συνοικίες ειδικά οι προσφυγικές έδειχναν Βενιζέλο! Αυτό ήταν που συνετέλεσε στον διαμελισμό του Πειραιά σε μικρότερους Δήμους, ώστε το προσφυγικό στοιχείο να διαχωριστεί από τον κεντρικό Δήμο Πειραιώς. Ο διαχωρισμός  του Πειραιά, θα ολοκληρωθεί το 1934 από το δημοτικό συνδυασμό του Σωτήριου Στρατήγη, με την υποστήριξη του Λαϊκού κόμματος με αρχηγό τον Παναγή Τσαλδάρη. Καρατόμηση που διατηρείται ως σήμερα!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ο Δήμαρχος Πειραιά Αθανάσιος Μιαούλης.

Ο τεμαχισμός του Πειραιά, αποφασίσθηκε λοιπόν με βάση το ποσοστό εκλογικού αποτελέσματος υπέρ του Λαϊκού Κόμματος και ουδεμία σχέση είχε, ούτε με τους λόγους που προέβαλαν, ούτε φυσικά με το συμφέρον της πόλης και των κατοίκων της. 

Ο τεμαχισμός που εξυπηρετούσε το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη, προέβλεπε την δημιουργία τριών νέων Δήμων που θα έφεραν τα ονόματα:

 Ταμπουρίων,

Νέας Κοκκινιάς και

Δραπετσώνας

και τεσσάρων κοινοτήτων

Του Αγίου Γεωργίου (Κερατσίνι),

του Περάματος,

του Ν Ικονίου και

του Κουτσικαρίου (Κορυδαλλός).

 

Έφτασαν μάλιστα και στο απίστευτο σημείο να προταθεί η άποψη αυτονόμησης και των Συνοικιών:

της Καλλίπολης και

του Χατζηκυριάκειου.

Λόγω του μεγάλου αριθμού προσφύγων (δηλαδή Βενιζελικών) που υπήρχαν, να απομονωθούν για να μην αλλάξουν το εκλογικό αποτέλεσμα, που έδινε το Κεντρικό Τμήμα του Πειραιά υπέρ του Λαϊκού Κόμματος. Και η απομόνωση αυτή γίνονταν με τον μετασχηματισμό τους σε μια Κοινότητα (Κοινότητα Καλλιπόλεως- Χατζηκυριάκειου) που θα λειτουργούσε αυτόνομα εντός των ορίων του Δήμου Πειραιώς!

Ο Δήμος Νέας Κοκκινιάς θα περιελάμβανετους συνοικισμούς Νέας και Παλαιάς Κοκκινιάς μέχρι την περιοχή "Παράγκες" και οι κάτοικοι αυτού θα έφταναν τους 33.208.

Η Κοινότητα του Αγίου Γεωργίου θα είχε 7.588 κατοίκους.

Η Κοινότητα Περάματος και Ικονίου 1831 κατοίκους.

Η Κοινότητα Κουτσικαρίου 2.429 κατοίκους.

Ο Δήμος Ταμπουρίων συστάθηκε στις 18.1.1934 (ΦΕΚ 22) μετά από απόσπαση από τον Δήμο Πειραιά των συνοικισμών Ταμπούρια, Ανάσταση, Ευγένεια, Ανάληψη, Αμφιάλη. Δέκα μέρες αργότερα προσαρτήθηκε στον Δήμο ο συνοικισμός Αγίου Γεωργίου Κερατσινίου (29.1.1934/ΦΕΚ 35) και μεταφέρθηκε σε αυτόν η έδρα του Δήμου. Στις 14.8.1948 (ΦΕΚ 204) ο Δήμος Αγίου Γεωργίου μετονόμαστηκε σε Δήμο Κερατσινίου.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εκλογές της 10 Απριλίου 1932 στον Πειραιά.

Παρά το γεγονός ότι όλοι οι Πειραιώτες ξεσηκώθηκαν έχοντας στο πλευρό τους όλες τις εμπορικές, βιομηχανικές και επαγγελματικές τάξεις της πόλης, η τότε πολιτική ηγεσία της χώρας, προτίμησε να τεμαχίσει την Πρωτεύουσα του Εμπορίου και Ναυτιλίας της Ελλάδας, τον Πειραιά, μόνο για λόγους εκλογικού συμφέροντος.

Έτσι σήμερα στον Πειραιά βρίσκεται γεωγραφικά το μισό λιμάνι και το υπόλοιπο σε άλλο Δήμο! Το νεκροταφείο του Πειραιά βρίσκεται σε άλλο Δήμο. Γι’ αυτό και γενιές ολόκληρες αντιδρώντας σε αυτό τον τεμαχισμό έλεγαν είμαι Πειραιώτης, έστω και ήταν κάτοικος Νίκαιας, Περάματος, Δραπετσώνας, Κερατσινίου.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

            Βλάσης Αγτζίδης (επιμ.) Κερατσίνι: όψεις της πολιτικής και δημοτικής ιστορίας του Δήμου Κερατσινίου, Αθήνα, Δήμος Κερατσινίου-εκδόσεις Αλέξανδρος, 2004.

            Χάρης Κουτελάκης - Αμάντα Φωσκόλου, Πειραιάς και Συνοικισμοί (μαρτυρίες και γεγονότα από τον 14ο αιώνα), Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1991.

            Χάρης Κουτελάκης, Λεύκωμα Δήμου Κερατσινίου, 60 χρόνια 1934-1994, Δήμος Κερατσινίου 1994.

            Ελίζα Παπαδοπούλου και Γ. Μ. Σαρηγιάννης, Συνοπτική έκθεση για τις προσφυγικές περιοχές του Λεκανοπεδίου Αθηνών, ΕΜΠ, Αθήνα 2006.