ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΧΟΥΝΤΑ

ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ

            Η ανάγκη κατασκευής του έργου ήταν κυρίως λόγοι εθνικοί, οι εκβιασμοί της Γιουγκοσλαβίας, ενόψει της λήξεως της Διακρατικής Συμφωνίας για το καθεστώς της «Ελευθέρας Ζώνης» Θεσσαλονίκης τον Ιούνιο του 1974. Ο όγκος των εξαγωγών διεξαγόταν σιδηροδρομικώς μέσω Γιουγκοσλαβίας, η εξάρτηση της ομαλής ροής των Ελληνικών εξαγωγών ήταν απόλυτη, η κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας ετοιμαζόταν να ζητήσει παράταση του καθεστώτος της «Ελευθέρας Ζώνης» της Θεσσαλονίκης, και για να το πετύχει θα χρησιμοποιούσε σαν εκβιασμό την παρακώλυση των εξαγωγών μας μέσω Γιουγκοσλαβίας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : "ΕΓΝΑΤΙΑ" οδός ένα στρατηγικό έργο  που ξεκίνησε η Χούντα με Ελληνικά λεφτά, το σταμάτησε η Μεταπολίτευση για να το ολοκληρώσει το Β πακέτο Ντελόρ.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

            Για το θέμα αυτό το 1968 έγιναν δύο συσκέψεις, ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις αν επέβαλαν τέλη διελεύσεως, οπότε θα καταστρεφόταν η οικονομική ανταγωνιστικότητα των Ελληνικών προϊόντων και η τεχνική καθυστέρηση της μεταφοράς των. Έτσι έπρεπε εγκαίρως να κατασκευαστεί η ΕΓΝΑΤΙΑ οδός για την εξουδετέρωση της απειλής, αλλά και αν δεν χρησιμοποιούσαν τον εκβιασμό οι Γιουγκοσλάβοι η οδός αυτή θα αποτελούσε την εναλλακτική μεταφορική αρτηρία με πολλά πλεονεκτήματα.

            Στο υπουργείο συντονισμού βρέθηκαν δύο μελέτες του  Γραφείου Μελετών «Α Λεγάκη και Σια ΟΕ TECHNECON»

Α Του 1963 με τίτλο:  «Η Νέα Μεταφορική Οδός μέσω Δυτικής Ελλάδος» .

Β Της 24/12/1965 με τίτλο : «Οδική Αρτηρία Θεσσαλονίκης – Κοζάνης – Κόνιτσας – Ηγουμενίτσας».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ένα χαρακτηριστηκό δείγμα της τεραστίας σπατάλης που έγινε αυτή η ενημερωτική πινακίδα. 47 χιλιόμετρα στοίχισαν 190 δις δραχμές, όταν μόνο με 6 δις δραχμές η Χούντα θα έφτιαχνε όλο το έργο.

            Με βάση αυτές τις δύο μελέτες στις 29/10/1968 υπογράφτηκε σύμβαση κατασκευής της ΕΓΝΑΤΙΑΣ οδού του Ελληνικού Δημοσίου και του Αμερικανικού κατασκευαστικού Οίκου «ΜΑΚΝΤΟΝΑΛΝΤ» με τους καλύτερους δυνατούς όρους για το Δημόσιο. Η σύμβαση κυρώθηκε με το υπ αριθμ 75/4-2-69 ΝΔ και τέθηκε σε ισχύ στις 4/4/1969.

            Το συνολικό ανάπτυγμα της «ΕΓΝΑΤΙΑΣ» ανερχόταν σε 804 χιλιόμετρα. 406 ο δυτικός κλάδος Θεσσαλονίκης – Ηγουμενίτσας και 398 χιλιόμετρα ο ανατολικός κλάδος Θεσσαλονίκη Τουρκική μεθόριος.

            Με την σύμβαση προβλεπόταν ο ανατολικός κλάδος να είναι έτοιμος τον Οκτώβριο του 1973 ο δε ανατολικός κλάδος να παραδοθεί την Απρίλιο του 1974. Έτσι η ΕΓΝΑΤΙΑ  θα λειτουργούσε με την λήξη της συμφωνίας της «Ελευθέρας Ζώνης της Θεσσαλονίκης » τον Ιούνιο του 1974.

            Η δαπάνη κατασκευής του έργου εκτιμήθηκε στα 4.500.000.000 δραχμές και προβλεπόταν απόσβεσή της σε 2,5 χρόνια από την αποπεράτωση του δυτικού τομέα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Τεράστιο έργο και για τα σημερινά δεδομένα, φανταστείτε τι έργο ήταν για την δεκαετία του 70.

ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

            Στα μέσα 1969 κρίθηκε από τους τεχνικούς του Αρχηγείου  των ΕΔ ότι έπρεπε να βελτιωθεί η χάραξη της οδού, που προέβλεπε η αρχική μελέτη με μετατόπιση της νοτιότερα κατά το τμήμα Κοζάνης-Ηγουμενίτσας οι λόγοι ήταν κυρίως οικονομικοί και Εθνικής Αμύνης, συντόμευε δε το μήκος κατά 100 χιλιόμετρα.

            Αυτή όμως η τροποποίηση ανέτρεψε το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου και άρχισε μια χρονοβόρα διένεξη με τον οίκο «ΜΑΚΝΤΟΝΑΛΝΤ» και με τους Έλληνες μελετητές κοινοπραξία ΥΔΡΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ – ΕΥΠΑΛΙΝΟΥ . Μπροστά σ αυτό το ζήτημα η Κυβέρνηση υιοθέτησε την πρόταση  του Ειδικού Γνωμοδοτικού Οργάνου για να προσφύγει στο Διαιτητικό Δικαστήριο και να κατασκευαστεί το έργο αζημίως για το Δημόσιο από άλλη αξιόπιστη ελληνική κατασκευαστική εταιρεία.

            Έτσι ανατέθηκε αζημίως σε μια Κοινοπραξία 28 ελληνικών τεχνικών εταιρειών που αποτελούσαν το 80% του κατασκευαστικού δυναμικού της χώρας. Η Κοινοπραξία ανέλαβε όλες τις υποχρεώσεις του αρχικού Αναδόχου, ο οποίος μέχρι τότε είχε κατασκευάσει 70 χιλιόμετρα στο τμήμα Κλειδιού – Κουτούρας και Στρυμόνος – Ν Περάμου.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ως Ε90 Διεθνής Οδική Αρτηρία στην Υποεπιτροπή Μεταφορών της Οικονομικής Επιτροπής του ΟΗΕ, την ένταξη έκανε η Κυβέρνηση των Συνταγματαρχών.

            Η νέα σύμβαση κυρώθηκε με το υπ αριθμ 1372.73 ΝΔ και η κοινοπραξία ανέλαβε :

1.      Ολοκλήρωση της μελέτης με παρακαμπτηρίους και το μήκος μειωνόταν από 804 χιλιόμετρα σε 704 χιλιόμετρα.

2.      Τα βασικά χαρακτηριστηκά (εύρος, αριθμός λωρίδων, κλίσεις , ακτίνες καμπυλότητας κλπ) να είναι αυτοκινητοδρόμου πρώτης κατηγορίας.

Α. Από Θεσσαλονίκη μέχρι Βέροια εύρος 21 μ  με 6 λουρίδες.

Β. Από Βέροια μέχρι Ηγουμενίτσα εύρος 17, με 4 λουρίδες

Οι κλίσεις 5% αντί 7% της αρχικής σύμβασης, οι ελάχιστες ακτίνες καμπυλότητας να είναι 175 μ αντί 100 της αρχικής.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Από δημοσίευμα 12/6/2010  "Κλειστή λόγω των πρόσφατων πλημμυρών και μάλιστα επ’ αόριστον θα είναι η Εγνατία Οδός σε μήκος 37 χιλιομέτρων από τα Γιάννενα μέχρι το Νεοχώρι Θεσπρωτίας!" .....Στο ακριβοπληρωμένο έργο υπάρχουν κακοτεχνίες ........

3.      Η συνολική υπολογιζόμενη δαπάνη του έργου 6.000.000.000 δραχμές επί πιστώσεις του ΠΔΕ, σε περίπτωση ανεπάρκειας των πόρων του ΠΔΕ η Κοινοπραξία θα ανελάμβανε να συμπληρώσει με δανειοδότηση σε δραχμές.

4.      Να παραδοθεί το έργο στις 31/12/1976.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Υποεπιτροπή Μεταφορών της Οικονομικής Επιτροπής του ΟΗΕ είχε εγκρίνει την ένταξη της ΕΓΝΑΤΙΑΣ  στην διεθνή  οδική αρτηρία Ε90 που διευκόλυνε την χρηματοδότηση από Διεθνείς Οργανισμούς Αναπτύξεως.

      Τα ΣΕ το 1973 απέρριψε προσφυγή του μελετητή για αναστολή του έργου (ΣΕ 287/93) με το σκεπτικό: " τυχόν αναστολή εκτελέσεως του έργου, ως τοιούτου υψίστης εθνικής σημασίας, συνεπάγεται πλην των ανυπολογίστων δια την οικονομίαν της χώρας υλικών ζημιών και ανυπολόγιστον εθνικήν ζημίαν".

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : "ΧΤΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ" με καμάρι ο λαός έβλεπε κάθε μέρα τεράστια έργα, που η Μεταπολίτευση μπόρεσε κάποια να πραγματοποιήσει με απίστευτες καθυστερήσεις και αστρονομικό κόστος.

ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ

            Η μεταπολίτευση διέκοψε αμέσως την εκτέλεση του έργου και κατήργησε το κυρωτικό ΝΔ 1372/73, διέλυσε την κοινοπραξία και παρέπεμψε το θέμα στην Δικαιοσύνη. Ανίχνευσε για ύπαρξη ατασθαλιών και στόχο είχε να ασκήσει διώξεις σε όλους τους εμπλεκόμενους στο έργο, η έρευνα ήταν μακροχρόνια (πέντε χρόνια) και εξονυχιστική (άρχισε την άνοιξη του 1975 και τελείωσε το φθινόπωρο του 1979).

            Το αποτέλεσμα ήταν πανηγυρικά ΑΘΩΩΤΙΚΟ από το Συμβούλιο Εφετών, παρά τις «άνωθεν» προσπάθειες να παραπεμφθεί η υπόθεση στο ακροατήριο.

            Το αστείο της υπόθεσης ότι η έρευνα κατέληξε σε ΕΠΑΙΝΕΤΙΚΑ σχόλια για την «χρήση και διαχείριση του δημοσίου χρήματος» από τους παράγοντες του Απριλιανού καθεστώτος.

            Το σημαντικότερο όμως έγκλημα που έγινε σ αυτή την υπόθεση ήταν η διακοπή του έργου με τεράστιες ζημιές για το Ελληνικό κράτος και τον Ελληνικό λαό (μήπως θα έπρεπε να οδηγηθούν σε δίκη οι υπεύθυνοι αυτής της ζημιάς;).

Η Γιουγκοσλαβία μέσα σ αυτό το μεταπολιτευτικό αλαλούμ και ιδιαίτερα οι Σκοπιανοί αποθρασύνθηκαν και εκβίαζαν με στόχο τις Ελληνικές εξαγωγές προς Μεσευρώπη, και για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση η εξαγωγή διοχετεύτηκε μέσω Βουλγαρίας με αποτέλεσμα την άνοδο του κόστους μεταφοράς και την μείωση της ανταγωνιστικότητας.  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μετά την μεταπολίτευση άνθρωποι που έτρεχαν με το "πουλί" άρχισαν να τρέχουν με τον "ήλιο".

Η ΖΗΜΙΑ

1.      Από την 1/1/1977 που θα απεδίδετο η ΕΓΝΑΤΙΑ  μέχρι  31/12/1990 το Ελληνικό δημόσιο ζημιώθηκε 147.000.000.000 δραχμές (σε σταθερές τιμές 1962) με τρέχουσες τιμές του 1992 η ζημιά ανέρχεται σε 1.000.000.000.000 δραχμές, αυτό αναφέρεται στην  Αιτιολογική Έκθεση στο Σχέδιο ΝΔ «περί διαλύσεως της δευτέρας των δια του ΝΔ 1374/73 κυρωθεισών συμβάσεων και ετέρων τινών διατάξεων».

2.      Υλικές ζημιές λόγω ανόδου του κόστους κατασκευής.

Α Ανά χιλιόμετρο προέβλεπε το 1972 μέσο κόστος κατασκευής 8.500.000 δραχμές δηλαδή συνολική δαπάνη 6.000.000.000 δραχμές. Το 1974 η τιμή κατασκευή έφτασε 25.600.000 δραχμές ανά χιλιόμετρο δηλαδή συνολική δαπάνη 18.000.000.000 δραχμές και αυτό μόνο σε δύο χρόνια.

3.      Το «Ενημερωτικό Δελτίο του ΤΕ Ελλάδος» τεύχη 4^ης και 11^ης Ιανουαρίου 1993 «……….Τα έργα, τα οποία φαίνεται να έχουν υψηλή προτεραιότητα και που η ένταξή τους στο πρόγραμμα (Β πακέτο Ντελόρ) πρέπει να εξεταστεί με ιδιαίτερη προσοχή  είναι: 1^ον Η ολοκλήρωση της μελέτης κατασκευής της ΕΓΝΑΤΙΑΣ οδού από Ηγουμενίτσας ως τα Τουρκικά σύνορα…..»  Δηλαδή αντιλήφτηκαν 18 ολόκληρα χρόνια μετά αυτό που είχαν βάλει μπροστά από το 1968 οι συνταγματάρχες και μάλιστα με λεφτά Ελληνικά και όχι του πακέτου Ντελόρ!!!!!

4.      Ενώ όλο το έργο στοίχιζε 6.000.000.000  με τις συμβάσεις της Χούντας και θα λειτουργούσε από το έτος 1977 τελικά στοίχισε μεταξύ 350.000.000.000 δραχμές και 1.400.000.000.000 δραχμές με κόστος δηλαδή ανά χιλιόμετρο 500.000.000 με 2.000.000.000 δραχμές

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η μεταπολίτευση γέμισε την ΕΓΝΑΤΙΑ οδό με διόδια, η φορολόγηση του κάθε ακριβοπληρωμένου από τον Έλληνα χιλιομέτρου συνεχίζεται χωρίς έλεος.

ΤΑ ΨΕΜΑΤΑ

            Στο περιοδικό της εταιρείας ΤΟΥΟΤΑ (Άνοιξη 2002) γράφτηκε αφιέρωμα για την ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ  και στην σελίδα 39 αναφέρετε «Η κατασκευή της οδού ξεκίνησε ουσιαστικά το 1994 , καθώς ολοκληρωμένα ήταν μόνον 25 χιλιόμετρα αυτοκινητόδρο μου».

            Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ύστερα από 20 χρόνια περίπου τον Απρίλιο του 1994 σαν Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε υποκριτικότατα σε δημοσίευμα υπό τον τίτλο « Ο κ Καραμανλής δίδει προτεραιότητα εις την ΕΓΝΑΤΙΑΝ οδόν»  ότι: «…..θεωρεί την κατασκευή της ΕΓΝΑΤΙΑΣ ….. ως έργο «εθνικής προτεραιότητας» με ρυθμό προχωρεί η κατασκευή της και θα προχωρήσει γρηγορότερα…» (ΕΣΤΙΑ 12/4/1994.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : ΕΓΝΑΤΙΑ οδός έπρεπε να είναι έτοιμη την 1/1/1977, η μεταπολιτευτική πολιτική ηγεσία πραγματοποίησε δεκάδες εγκαίνια της τμηματικής παράδοσης του έργου, και να ήταν μόνο οι προεκλογικές φιέστες........Έτσι, μάθαμε πρόσφατα την Εγνατία των κακοτεχνιών, των υποχωρήσεων του οδοστρώματος, και τέλος της πλημμύρας του ενός μέτρου! Μάθαμε την Εγνατία που από Ηγουμενίτσα μέχρι Βέροια δεν έχει ούτε πρατήριο. Μάθαμε την Εγνατία ξέφραγο αμπέλι......

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-          ΕΣΤΙΑ 12/4/199

-          Προσφυγή ΣΕ 287/93

-          75/4-2-69 ΝΔ

-          1372/73 ΝΔ

-  «Ενημερωτικό Δελτίο του ΤΕ Ελλάδος» τεύχη 4^ης και 11^ηςΙανουαρίου 1993

-          Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ  του Ν Ι Μακαρέζου εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ