Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ 914 ΤΗΣ ΒΑΤΙΚΑΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

Ο Ελληνικός κώδικας 914 που φυλάσσεται στη Βατικανή βιβλιοθήκη δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς γράφτηκε, πάντως στην απογραφή του 1518 που έγινε επί του Πάπα Λέοντος Ι αναφέρεται στο ευρετήριο Quaedam in alchimia. Ο κώδικας αυτός τράβηξε την προσοχή του Σπ Λάμπρου το 1904 και διαπιστώθηκε ότι συγγραφέας είναι ο Ισίδωρος.

΄

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η άλωση της Κωνσταντινουπόλεως.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΙΣΙΔΩΡΟΣ

Ο Ισίδωρος γεννήθηκε το 1385 στον Μυστρά και σπούδασε στη Θεσσαλονίκη. Διατέλεσε προσωπικός γραφέας του αυτοκράτορα Μανουήλ Β Παλαιολόγου (1391-1425), επέστρεψε στην Πελοπόννησο όπου εκάρη μοναχός στην συνέχεια επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου διορίστηκε ηγούμενος της Μονής Αγίου Δημητρίου, το 1434 πήρε μέρος στην σύνοδο της Βασιλείας, το 1435 πήγε στην Ρώμη όπου τον υποδέχτηκε ευμενώς ο Πάπας Ευγένιος Δ. Ο Πάπας σύστησε τον Ισίδωρο στον αυτοκράτορα Ιωάννη Η' Παλαιολόγο και τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωσήφ. Χειροτονήθηκε αρχιεπίσκοπος Κιέβου, και μητροπολίτης της Ρωσικής εκκλησίας (ρωσ.: Исидор), στην Ρωσία έγινε γνωστός και ως Ισίδωρος ο Αποστάτης. .

 

Πήρε μέρος στην σύνοδο Φερράρας – Φλωρεντίας το 1438 – 1439, υπέγραψε την ένωση των Εκκλησιών, του δόθηκε ο τίτλος του Καρδιναλίου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας (6 Σεπτεμβρίου 1439).  Τον έστειλαν στην Ρωσία ως παπικός εκπρόσωπος, εκεί τον συλαμβάνουν και τον φυλακίζουν σε μοναστήρι, μέχρι που μετανοών αποκκήρυξε την Ρωμαϊκή αυλή. Δραπετεύοντας κατέφυγε στην Ρώμη και ο Βασίλειος με τους Ρώσους επισκόπους ονόμασε τον Ιωνά μητροπολίτη της Ρωσικής εκκλησίας, στέλνοντας πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη για να παραπονεθεί στον αυτοκράτορα για τον διορισμό του λατινόφρωνου Ισίδωρου.

Το 1452 λίγο  πριν την άλωση ορίζεται Λατίνος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και στις 12/12/1452 από την Κωνσταντινούπολη κηρύσσει την Ένωση των Εκκλησιών μέσα στην Αγία Σοφία. Μένει εκεί μέχρι την άλωση και μεταμφιεσμένος αγνώριστος ζητιάνος αιχμαλωτίζεται από τους Τούρκους και πουλήθηκε ως σκλάβος για το αντίτιμο πενήντα δουκάτων. Ξαναγύρισε με μια τουρκική γαλέρα προσποιούμενος ότι αναζητούσε κάποια μέλη της οικογένειάς του που δήθεν είχαν χαθεί στην άλωση, και από εκεί κατόρθωσε να περάσει στην Χίο, Πελοπόννησο και Κρήτη, από όπου μετά από μεγάλες κακουχίες έφτασε σώος στην Ρώμη.

 

Πέθανε από αποπληξία το 1463 στην Ρώμη και θάφτηκε στην εκκλησία του Αγίου Πέτρου.

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ  : Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός αντιτάχτηκε στην ένωση με τους Λατίνους κατά την σύνοδο Φερράρας – Φλωρεντίας το 1438 – 1439.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΣ Ο ΚΩΔΙΚΑΣ 914

 

Στον Ελληνικό κώδικα 914 αναφέρεται με ποιο τρόπο κατασκεύαζαν μέχρι τότε μελάνι.

 

Το μελάνι είναι γνωστό από την αρχαιότητα η κατασκευή του αναφέρεται από τον 1^ο μχ αιώνα σαν κύρια συστατικά είχαν αλεσμένο κάρβουνο, μια κολλητική ουσία και μια διαλυτική ουσία αργότερα προσετέθη χαλκάλιθος (βιτριόλι).

 

Ο Ελληνικός κώδικας 914 αποτελείται από 230 φύλλα με στάχωση (βιβλιοδεσία) βυζαντινής τεχνοτροπίας και οι ξύλινες πινακίδες με κόκκινο δέρμα βαμμένες με βαρζίο. Άρα η χρονολογία συγγραφής του κώδικα θα πρέπει να τοποθετηθεί στο διάστημα που χειροτονήθηκε μητροπολίτης μέχρι τον θάνατό του. Στον Ελληνικό κώδικα 914 αναγράφονται 17 (δέκα επτά) συνταγές και αριθμούνται [1-17]. Η γραφή του κώδικα έχει γίνει δια χειρός του Ισιδώρου, σε κάποιες δεν δίνονται ακριβείς δοσολογίες, το πιθανότερο είναι ότι αποκρυπτόντουσαν σαν επαγγελματικό μυστικό.

Κάποιες από τις συνταγές τις βρίσκουμε σε μεταγενέστερα κείμενα και αυτό δείχνει ότι κάποιες ήταν οι πλέον εύχρηστες, συνταγές κατασκευής μελανιού βρίσκουμε στον Αθωνικό κώδικα Μ Ιβήρων 388, στον κώδικα Οξφόρδης  Βοδληιανή Βιβλιοθήκη, στον κώδικα Bononiensis graecus , στον κώδικα Canonicus graecus  και αλλού.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Τα μέσα γραφής κατά την Βυζαντινή περίοδο.

 

ΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ 914 (με κανονικό τονισμό, τα τμήματα που είναι εντός παρενθέσεως λείπουν από το χειρόγραφο)

 

10 Όταν μέλλης ποιήσαι γράμματα χρυσά μετά πεταλίου, ποίησον ούτ(ος) τρίψ(ον) μεθ ύδατος ισχυρ(ώς) ώχραν και εκβαλ(ών) αυτ(ήν) από του μαρμάρου, βάλε εις χυβάδα, είτα βάλε ιχθυόκολλαν χαυνήν και ανάμιξον αυτ(ήν), λεπτώς και έκτοτε γράψον, όσα γράμματα βούλει και αφ ου ξηρανθώσιν, έπαρον ωού το λευκόν και βάλε εις ύελον και ανάδηρον αυτό, μετά τρι(ών) ή τεσσάρ(ων) κλωνί(ων) συκής, άχρι ου …….

45

6 Έτερ(ον)

Λαβ(ών) αρμένιον βώλον (και) μανιακ(όν) (και) σκορόδ(ου) ζωμ(όν) (και) κρομμίδ(ιν) πάντα επίσης, τρίψ(ον) αυτά καλ(ως) ειθ ούτω γράφε βαλ(ών) ουν επάνω χρυσάφ(ιν) γίνοντ(αι) γράμμ(α)τ(α) χρυσά: ……

 

145 (ήλιον) κ(αι) δοκίμαζε αυτό, βάφον δια κονδυλίου όταν ουν ίδης ‘ότι εγένετο καλ(όν) κοκιν(υλον), βαθύν, παύσον της στύψεως κ(αι) αυθύς κρέμμασον αυτό εις τον (ήλιον)……

 

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι Βυζαντινοί έγραφαν πάνω σε πλάκα και έσβηναν μ΄ ένα μικρό σφουγγάρι. Εκτός από τις πέτρινες πλάκες υπήρχαν κι άλλες αλειμμένες με κερί. Σ΄ αυτές έγραφαν με μυτερό καλάμι. Στις μεγαλύτερες τάξεις έγραφαν με μελάνι πάνω σε παπύρους,  σε περγαμηνές  και σε χαρτί, από τον 10ο αιώνα και μετά. 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΒΙΒΛΙΟΑΜΦΙΕΣΤΗΣ ΤΟΜΟΣ 3 εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑΣ