ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΟΝ

Η ΑΕΚ ήταν η ομάδα που μεσουρανούσε, πριν την 28 Οκτωμβρίου 1940, στις 29 Σεπτεμβρίου του 40’ είχε επικρατήσει 7-3 του Ολυμπιακού σε φιλικό με τον Τζανετή να σημειώνει πέντε συνολικά γκολ.

Το ποδόσφαιρο «θρήνησε» και αυτό τους δικούς του ανθρώπους.

Ο φόρος αίματος δεν εξαίρεσε τον «βασιλιά των σπορ» στην χώρα μας και σπουδαία ονόματα της εποχής, έχασαν την ζωή τους κάνοντας το χρέος τους στην πατρίδα μας, όπως ο Μίμης Πιερράκος (18 Νοεμβρίου 1940 ετών 31).

Στα δύσκολα, σκληρά της γερμανοφασιστικής κατοχής, η  ΕΠΟΝ είχε ρίξει το σύνθημα: «Θέλουμε μια νεολαία γερή στο σώμα, στο πνεύμα και στην ψυχή». 

Τον  Απρίλη του 1942 δημιουργήθηκε η Ενωση Ελλήνων Αθλητών (ΕΕΑ) με πρωτεργάτες Βαλκανιονίκες πρωταθλητές αγωνισμάτων στίβου αυτούς τους αποκαλούσαν  «στιβικούς». τον Ρ. Φραγκούλη πρόεδρο, τον Γρηγ. Λαμπράκη αντιπρόεδρο, Ηλ. Μισαηλίδη γεν. γραμματέα και τους Γ. Θάνο, Γ. Μαρινάκη, Δαλιάνη, Χέλμη, Μαυροπόστολο και Βερκόπουλο, μέλη του ΔΣ.

Η ανάπτυξη και η δράση σε προοδευτική κατεύθυνση της ΕΕΑ που περιέλαβε όλα τα αγωνίσματα του στίβου, οδήγησε στη δημιουργία στα τέλη του 1943 της «Αθλητικής ΕΠΟΝ», που καθοδηγούσαν διακεκριμένοι αθλητές όπως ο Παλαμιώτης κι άλλοι πρωταθλητές.

Τον Ιούνη του 1944 με πρωτοβουλία της «Αθλητικής ΕΠΟΝ» οργανώθηκαν στο Στάδιο Πανελλήνιοι Αγώνες Στίβου, γεγονός που συντέλεσε στη μεγαλύτερη συμμετοχή του αθλητικού κόσμου στις μαχητικές εκδηλώσεις και στις αγωνιστικές κινητοποιήσεις της νεολαίας μας ενάντια στην τρομοκρατία.

Η ΕΠΟΝ Αθήνας δημιούργησε ποδοσφαιρική ομάδα με τους: τερματοφύλακας ο Δελαβίνας (ΑΕΚ), Παυλάς, Κυριαζόπουλος, Γαζής, Κρητικός, Παπαντωνίου (Παναθηναϊκός), Πέπονας, Σιώτης, Καραγιώργος, Καλογερόπουλος, Τσολιάς (Πανιωνίου), Γιακουμάκης, Κ. Χούμης.

 

Η ΕΠΟΝ Πειραιά είχε την δική της ποδοσφαιρική ομάδα με τους: Αρ. Τσολακίδης, Λέπουρας (Ατρομήτου), Ηλ. Παπαγεωργίου (ΑΕΚ), Στ. Χριστόπουλος (Ολυμπιακού), Γ. Κεσίσογλου (Εθνικού), Διον. Γεωργάτος (Ολυμπιακού), Ανδρέας Μουράτης (Ολυμπιακού), Γ. Φερλέμης, Δ. Καλλίτσης (Εθνικού). Στην ομάδα της ΕΠΟΝ Πειραιά έπαιξαν επίσης οι Ρούσης, Βώκος, οι αδελφοί Πατηνιώτη, Ν. Θεοδωρακάτος, Γ. Λουπιώτης και Ν. Γόδας.

 

ΦΩΤΟΓΡΦΙΑ : Ο ΕΠΟΝίτης Ανδρέας Μουράτης, ο θρυλικός «Μιζούρι».

Παρόμοια ο μάδα δημιουργήθηκε και στην Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις, αλλά κια τις συνοικίες.

Οι αθλητικές οργανώσεις βρήκαν την πιο θερμή υποστήριξη από την ΕΠΟΝ και τον λαό.

Το 1943 η Ε.Ε.Α. δυναμώνεται, με τους αγώνες που πραγματοποιεί να γνωρίζουν την αποδοχή όλου του κόσμου. Η Ε.Π.Ο. έρχεται πλέον… δεύτερη, ενώ η μεγάλη κόντρα μεταξύ των δύο πλευρών αρχίζει όταν η Ε.Ε.Α. αναλαμβάνει τον Μάιο να διοργανώσει το Κατοχικό Πρωτάθλημα. 

Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και ΑΕΚ μπαίνουν στον θεσμό ενώ μαζί τους ακολουθούν Απόλλων, Αστέρας, Αθηναϊκός, Αρίωνας, Άμυνα Νίκαιας, Εθνικός, Παγκράτι, Θησέας και Προοδευτική. Οι φίλαθλοι γεμίζουν τα γήπεδα μέχρι που το πρωτάθλημα σταματάει τον Ιούλιο του ίδιου έτους.

Η διάσπαση δεν αργεί να έρθει. Ο Ολυμπιακός και η ΑΕΚ παραμένουν στην Ε.Ε.Α. ενώ ο Παναθηναϊκός πηγαίνει με την πλευρά της Ε.Π.Ο. Έτσι το Σεπτέμβριο οι 26 ομάδες της Ε.Ε.Α. κάνουν το δικό τους πρωτάθλημα σε Φάληρο, Φιλαδέλφεια, Νίκαια , Νέα Σμύρνη, Νέα Ιωνία και Καισαριανή.

Από την άλλη, γίνεται το «Πρωτάθλημα Παναθηναϊκού» με τους Φωστήρα, Γουδί, Αθηναϊκό, Ολυμπιακό Αθηνών, Άγιο Νικόλαο, Μικρασιατική, Ένωση Χαλανδρίου και Ολυμπιάδα να συμμετέχουν.

Το Φεβρουάριο του 1944 ξεκινάει το Ενιαίο Πρωτάθλημα Κέντρου με τρεις ομίλους των 22 ομάδων. Δύο των επτά για την Αθήνα (ΑΕΚ, Ατρόμητος, Αθηναϊκός, Παγκράτι, Ολυμπιακός Αθηνών, Άτλας, Φωστήρας και Παναθηναϊκός, Πανιώνιος, Απόλλων, Αστέρας, Γουδί, Αρίωνας, Μικρασιατική) ένας των οκτώ για Πειραιά (Ολυμπιακός, Εθνικός, Προοδευτική, Ατρόμητος Π., Άμυνα Νίκαιας, Αργοναύτης, Θησέας).

Το «Κύπελλο Δημάρχου Καισαριανής»  στόχο είχε να δημιουργήσει μια αισιοδοξία στην πολύπαθη αυτή συνοικία.  Στην πρεμιέρα του τουρνουά στις 17 Ιανουαρίου του 1943, περίπου 10.000 κόσμος έδωσε το «παρών» στο γήπεδο για να παρακολουθήσει τον αγώνα ΑΕΚ-Παναθηναϊκός 2-2. Η μικρή αυτή «διοργάνωση» ολοκληρώθηκε στις 21 Φεβρουαρίου.

Από την Ε.Ε.Α., πάντως πραγματοποιήθηκαν επίσης φιλικά παιχνίδια, αγώνες μπάσκετ αλλά και ανώμαλου δρόμου. Επιπλέον, αναβίωσε το «Κύπελο Πάσχα» στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Πρώτη κοινή διοργάνωση της Ε.Ε.Α. με την Ε.Π.Ο. είναι το Κύπελλο Χριστουγέννων το 1943.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η ομάδα της ΕΠΟΝ Πρέβεζας.

Τον φθινόπωρο του 1942 ένας ποδοσφαιρικός αγώνας που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, έδωσε την «σπίθα» της αντίστασης απέναντι στους Γερμανούς,τα γεγονότα είναι τα πιό κάτω.

Η Ε.Ε.Α. κανονίζει στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας αγώνα  της ΑΕΚ με τον Παναθηναϊκό, ενώ ο Απόστολος Νικολαΐδης πρότεινε την  διάθεση μέρους των εισπράξεων για τους φυματικούς του «Σωτηρία».

Περίπου 15.000 φίλαθλοι βρέθηκαν στο γήπεδο, ενώ αρκετοί ήταν έξω από αυτό. Όλα «χάλασαν» όταν ήρθε ο επιπλέον ορισμός ενός Αυστριακού κατοχικού αξιωματικού, ως διαιτητή της αναμέτρησης. Οι παίκτες των δύο ομάδων βγήκαν έξω, χαιρέτησαν τους φιλάθλους και ανέβηκαν στις εξέδρες για να εξηγήσουν στον κόσμο, πως δεν ήθελαν να αγωνιστούν, καθώς θα ήταν σαν να συμφωνούσαν με τον κατακτητή.

Ο λαός φάνηκε να καταλαβαίνει, ωστόσο κανείς δεν περίμενε τι θα επακολουθούσε. Οι οπαδοί μπήκαν στο γήπεδο, έσπασαν τα δοκάρια, κατέστρεψαν τις ξύλινες εξέδρες και τον αγωνιστικό χώρο. Οι βρισιές και τα συνθήματα. Στην συνέχεια έγινε αντιφασιστική διαδήλωση που έφτασε μέχρι την Ομόνοια και διαλύθηκε μόνο όταν έκαναν την εμφάνισή τους οι γερμανικές δυνάμεις.

Λίγο πριν την  απελευθέρωση, στις 8 Οκτωβρίου του 1944, ύψωσαν την ελληνική σημαία και έγραψε στους τοίχους της Λεωφόρου με κιμωλία:

 «Την προσεχή Κυριακή, μέγας ποδοσφαιρικός αγών Παναθηναϊκού-Αγγλικής Αεροπορίας. Ζήτω η Ελευθερία». O Αντώνης Βρεττός ύψωσε στον πιο ψηλό ιστό της Λεωφόρου τη γαλανόλευκη. Οι φυλακισμένοι που βρίσκονταν στις φυλακές Αβερωφ απέναντι από το γήπεδο πήραν κουράγιο. Ο Αντώνης Βρεττός κοινοποίησε αυτή του την πράξη επισήμως με έγγραφο στο δήμαρχο Αθηναίων.

Στην εισήγηση της Β' Ολομέλειας του ΚΣ της ΕΠΟΝ που συνήλθε στις 20 Ιούνη 1946 αναφέρετε μεταξύ των άλλων:

«...........Η σωματική αγωγή πρέπει ν' αγκαλιάσει όλα τα Ελληνόπουλα... Ο αθλητισμός θα καλλιεργήσει την ομαδική προοδευτική άμιλλα στο στίβο σαν μέσο για την ανάπτυξη της ομαδικής προοδευτικής άμιλλας σ' όλους τους τομείς.....».

Αρκεί ν' αναφέρουμε ότι μόνο στην Αθήνα από τις αρχές του 1946 υπήρχαν περί τις 50 αθλητικές ΕΠΟΝίτικες ομάδες, ενώ μόνο στο δίμηνο Γενάρη - Φλεβάρη 1946 έγιναν 92 ΕΠΟΝίτικες ποδοσφαιρικές συναντήσεις. Ολοι σχεδόν οι τομείς έφτιαξαν ομάδες βόλεϊ. Δημιουργήθηκαν στην Αθήνα 10 ομάδες βόλεϊ κοριτσιών.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η ποδοσφαιρική ομάδα «επιλέκτων» της ΕΠΟΝ Πειραιά, στο γήπεδο της Νέας Σμύρνης τον Αύγουστο 1945. Από αριστερά: Αρ. Τσολακίδης και Λέπουρας (Ατρομήτου), Ηλ. Παπαγεωργίου-Μαρίτσας (ΑΕΚ), Σ. Χριστόπουλος-Στελλάρας (Ολυμπιακού), Γ. Κεσίσογλου (Εθνικού), Διον. Γεωργάτος και Α. Μουράτης (Ολυμπιακού), Γ. Φερλέμης και Δημ. Καλλίτσης (Εθνικού). Καθιστός ο Δ. Αποστολόπουλος του Ολυμπιακού (Δημ. Ζερβού, «που λες... στον Πειραιά», Αθήνα 1966).

Στο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα των ανατολικών συνοικιών πήραν μέρος 13 ομάδες, όπως επίσης μεγάλη ήταν και η συμμετοχή συνοικιακών ομάδων στο πρωτάθλημα βόλεϊ. Η Καισαριανή οργάνωσε αθλητική γιορτή το Φλεβάρη του 1946 με συμμετοχή όλων των γύρω συνοικιών.

Η  ΕΠΟΝ έγινε στόχος κατά την εμφυλιακή περίοδο και την οδήγησαν σε δίκη για να τη διαλύσουν στις 17 Γενάρη του 1947, με την κατηγορία ότι...«προσπαθούσε να υποκλέψει το μυστικό της ατομικής βόμβας...».