Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ 2ου ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ

 

 

Αμέσως μετά το αιματηρό συλλαλητήριο της 3ης Δεκέμβρη του 1944 ο Νικηφόρος καπετάνιος του 2^ου Συντάγματος της ΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με διοικητή τον   ταγματάρχη Μιχάλη Παπαζήση από την Κοζάνη. (Ο Παπαζήσης είναι αυτός που πρωτοείπε τη φράση "ψυχή βαθιά") διατάχθηκε να κινηθεί με το Σύνταγμά του και να εισέλθει στην Αθήνα.

Το 2ο Σύνταγμα ήταν μία από τις καλύτερες και πιο άρτια εξοπλισμένες μονάδες του ΕΛΑΣ και η ηγεσία του ΕΑΜ προσδοκούσε πολλά από αυτή σε ενδεχόμενη σύγκρουση με τις κυβερνητικές δυνάμεις.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Δημήτρης Δημητρίου - Καπετάν Νικηφόρος.

Το 2ο Σύνταγμα εισήλθε στην Αθήνα διά μέσω της λεωφόρου Κηφισίας με τραγούδια και λουλούδια στις κάνες των όπλων.

Το 2^ο Σύνταγμα στρατοπέδευσε στο όριο Παλαιό Ψυχικό-Φιλοθέη τη νύχτα στις 3 προς 4 Δεκεμβρίου 1944. Ο Β Μπαρτζιώτας γράφει: «...το ριξε στην ξεκούραση και ... στον ύπνο, χωρίς κανένα μέτρο επαγρύπνησης κι εκεί το περικύκλωσαν αγγλικά τανκς, αφόπλισαν χωρίς καμιά αντίσταση το Σύνταγμα και αιχμαλώτησαν αξιωματικούς και οπλίτες!...» .

Ο καπετάνιος του Συντάγματος  Δ. Δημητρίου (Νικηφόρος) έλλειπε είχε πάει στην Κηφισιά.

Μόλις κυκλώθηκαν κάποιοι φώναξαν "Στα όπλα-α-α! Άγγλοι ανάμεσά μας! Πέστε μας τί να κάμουμε!". Στο βιβλίο του Σ Γρηγοριάδη αναφέρετε «... ο ίδιος ο διοικητής τους Παπαζήσης, παρέδωσε την μονάδα του.....».  Οι μαχητές του 2ου συντάγματος... ακαριαία, μόλις κατάλαβαν τι τους συνέβαινε, τους είχε χτυπήσει και πραγματικός κεραυνός.

Ο Νικηφόρος όπως γράφει ο Β Μπαρτζιώτας : «...που είχε καθυστερήσει για μια δουλειά στο σανατόριο ΣΩΤΗΡΙΑ και ήρθε μόνος, χωρίς Σύνταγμα, στην έδρα του Α ΣΣ του ΕΛΑΣ, κυριολεκτικό ράκος!», ο Νικηφόρος λοιπόν από την Άνω Αγόριανη Παρνασσίδας ανθυπίλαρχος που πολέμησε στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ως διοικητής διμοιρίας βαρέων πολυβόλων στο 193ο μηχανοκίνητο Σύνταγμα, δεν ήταν ποτέ μέλος του ΚΚΕ, εντάχτηκε από την αρχή στις ανταρτοομάδες του Άρη Βελουχιώτη και πολέμησε σε δεκάδες άλλες μάχες κατά των στρατευμάτων κατοχής με πλήθος διακρίσεις, κατηγορήθηκε πως έλειπε αδικαιολόγητα, κατηγορήθηκε για προδοσία και ζητήθηκε να δικαστεί από στρατοδικείο. Αργότερα ο Νικηφόρος πολέμησε στα Δεκεμβριανά, όπου πήρε μέρος και στην αιχμαλώτιση δυνάμεων της ΡΑΦ στη Κηφισιά.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η υπογεγραμμένη απο το στρατηγό Σκόμπι διαταγη(Δεκ. 6) για την εφαρμογή του τελεσίγραφου της Κυβέρνησης (Δεκ. 1) για τον άμεσο αφοπλισμό όλων των ένοπλων δυνάμεων εκτός των αναγραφόμενων εξαιρέσεων, όπως τυπωθηκε απο την κυβερνητικη εφημερίδα "Η ΕΛΛΑΣ".

Ο Β Μπαρτζιώτας έγραψε αποδίδοντας ευθύνες:

«... μα και συνδέεται με το όνομα του καπετάν Ορέστη καπετάνιου της Ιιης Μεραρχίας, πρώην ενωματάρχη με σκοτεινό παρελθόν. Επίσης είναι πολύ περίεργο, πως ένας τόσο έμπειρος στρατιωτικός. Ο συνταγματάρχης Ρήγος διοικητής της Μεραρχίας, επέτρεψε στο σύνταγμα Παπαζήση-Νικηφόρου να κατεβεί στην Αθήνα μ αυτόν τον... πανηγυρικό τρόπο».

Όπως και να έχει το πράγμα 1.000 οπλίτες αφοπλισμένοι οδηγήθηκαν από τους Άγγλους στη Θήβα όπως αναφέρει ο Σ  Γρηγοριάδης, η τύχη τους περιγράφεται από τον Στ Καλαμιώτης στον Ριζοσπάστη της 3/1/98  :

«Επειδή γνώρισα τον ηρωικό ταγματάρχη Μ. Παπαζήση και θέλοντας να τιμήσω τη μνήμη του, θα ιστορήσω τον αφοπλισμό στη Φιλοθέη από τους Αγγλους του 2ου Συν/τος της ΙΙ Μεραρχίας, όπως τον έζησα ο ίδιος. Θυμάμαι, ήταν κοντά μεσάνυχτα στις 3 Δεκέμβρη 1944, όταν έφθασε στο Λόχο του ΕΛΑΣ Ψυχικού ο Μ. Παπαζήσης και ο Δ. Δημητρίου (Νικηφόρος) με τους αντάρτες του συντ/τος. Ο Ηλίας Σταματιάδης (Κοβίτης) και ο Βαγγέλης Κωστούλας (καπετάνιος του λόχου) τους υποδέχτηκαν και κάθισαν μαζί τους στα γραφεία Διοίκησης του λόχου. Σε μια στιγμή, ήρθε ο Μίμης Πετσόπουλος με μοτοσικλέτα και έφερε ένα φάκελο, λέγοντας πως είναι διαγγελέας του καπετάν - Ορέστη.

Ο Σταματιάδης άνοιξε το φάκελο που περιείχε διαταγή του καπετάν - Ορέστη προς το Νικηφόρο να πάρει το Συν/μα και να πάει να στρατοπεδεύσει στη Φιλοθέη, στη θέση που όριζε το σχεδιάγραμμα. Σε λίγο, έφτασε ένα τζιπ με έναν Αγγλο αξιωματικό (που αργότερα πληροφορηθήκαμε πως ήταν ο Γουτχάουζ - Κρις) που ζήτησε να δει τον Νικηφόρο. Πραγματικά, ο Νικηφόρος βγήκε στην αυλή του κτιρίου, κουβέντιασε για λίγο με τον Αγγλο αξιωματικό που αμέσως μπήκε στο τζιπ και έφυγε.

Στη συνέχεια, συμφώνησαν, ο Μ. Παπαζήσης να πάρει τους ΕΛΑΣίτες και να πάει στη Φιλοθέη κι ο Νικηφόρος να πάει στην Κηφισιά να φέρει ένα κανόνι. Μισοξημέρωμα της 4ης Δεκέμβρη, μας ειδοποίησε η οργάνωση της Φιλοθέης πως οι Αγγλοι έχουν κυκλώσει το Συν/γμα και το αφοπλίζουν. Δυστυχώς, ο Λόχος μας δεν μπορούσε να επέμβει γιατί η διαταγή ήταν να μη χτυπηθούμε με τους Άγγλους.

 

Την ίδια διαταγή είχε και ο Μ. Παπαζήσης. Πάντως, οι συναγωνιστές της ΕΑΜικής οργάνωσης κατάφεραν να βοηθήσουν πολλούς ΕΛΑΣίτες και να τους οδηγήσουν στο Ψυχικό, όπου αργότερα ήρθε ο Νικηφόρος και ανασύνταξε το σύνταγμα.

 

 Ο ταγματάρχης Μ. Παπαζήσης μάθαμε πως είχε συλληφθεί μαζί με άλλους ΕΛΑΣίτες από τους Αγγλους. Στη συνέχεια, στις 6 Δεκέμβρη 1944, οι Αγγλοι με πιάσανε μαζί με άλλους συναγωνιστές και μας μεταφέρανε στο Γουδί κι από κει σε λίγες μέρες μας κλείσανε στο Χασάνι, όπου είχαν μεταφέρει περίπου 1.000 κρατουμένους. Την ίδια μέρα κιόλας, συστήσαμε μια επιτροπή απόδρασης με τον Ν. Γεωργαντά, τον Αξελό (αν θυμάμαι καλά) και άλλους δυο. Πρώτη ενέργειά μας ήταν να επισκεφτούμε τον Μ. Παπαζήση για να τον βοηθήσουμε ν' αποδράσει. Δυστυχώς όμως, δεν ήταν δυνατό γιατί τα πόδια του ήταν πρησμένα - φορούσε παντόφλες - και επειδή ήταν παχύς δε χωρούσε να περάσει κάτω από το συρματόπλεγμα. Ετσι, αποδράσανε μόνο ο αντάρτης Βοριάς και μερικοί ακόμα.

 

Σε λίγες μέρες, ήρθε μια επιτροπή από δικαστικούς και αστυνομικούς να μας ανακρίνει. Δε δεχτήκαμε και φύγανε, παίρνοντας μαζί τους (αν θυμάμαι καλά) τον Μ. Παπαζήση και μερικούς ακόμα. Αργότερα, μας μεταφέρανε στην Ελ - Ντάμπα της Αιγύπτου και μας κλείσανε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

 

Όταν γυρίσαμε, μετά τη Βάρκιζα, μάθαμε πως τον ηρωικό ταγματάρχη Παπαζήση τον είχαν κλείσει φυλακή και τον ανταλλάξανε με Αγγλους αεροπόρους που είχε πιάσει αιχμαλώτους ο ΕΛΑΣ.

 

Αυτή είναι η αλήθεια, όπως την έζησα ο ίδιος.».

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Προκήρυξη του ΚΚΕ προς τους εργάτες διαφόρων αθηναϊκών συνοικιών να πολεμήσουν εναντίον της κυβέρνησης Παπανδρέου και των Βρετανών υποστηρικτών της.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ του Σ Ν Γρηγοριάδη εκδόσεις Κ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 1944 του Β Γ Μπαρτζιώτα εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

"Ριζοσπάστη" (3/1/98) άρθρο του ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΛΑΜΙΩΤΗ .

Χαριτόπουλος Διονύσης: "Άρης ο αρχηγός των ατάκτων", Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003.