Ο Ι ΜΕΤΑΞΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ

 

 

Στην Θεσσαλονίκη διατηρήθηκε οξύς ανταγωνισμός μεταξύ των Ελλήνων και των Εβραίων και δεν έλλειψαν οι αντισημιτικές ακρότητες κατά την δεκαετία του 30, που όμως δεν είχαν καμιά μαζικότητα, το αντισημιτικό πνεύμα πυροδοτούσε η Εθνική Ένωσις Ελλάδος (ΕΕΕ) τα τρία Έψιλόν κάποιοι οπαδοί της τα εξηγούσαν Έλληνες Εξοντώστε Εβραίους.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Προκήρυξη της ΕΕΕ, την οποία κατάργησε ο Ι Μεταξάς.

Η οργάνωση ΕΕΕ διαλύθκε από τον Ι Μεταξά, ο οποίος επισκέφτηκε συναγωγές, έτσι ένα μηνά μετά την 4^η Αυγούστου  ο Ιωάννης Μεταξάς επισκέφθηκε στη Θεσσαλονίκη κατά την οποία έκανε δηλώσεις: « Επιθυμώ με αυτή την ευκαιρία να εκφράσω την μεγάλη μου συμπάθεια προς τους Έλληνες Εβραίους. Να είστε πεπεισμένοι ότι  όσο ζω, οι Εβραίοι της ελλάδος θα έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα άλλα τέκνα της Ελλάδος».

Ο γενικός αντικομμουνιστικός λόγος του καθεστώτος δεν ταύτιζε τον κομμουνισμό με τον εβραϊσμό.

Ο αρχιραβίνος της πόλης της Θεσσαλονίκης παρέθεσε δεξίωση στον Κώστα Κοτζιά και έγιναν εκδηλώσεις από την Μακάμπι, ενώ στον αποκριάτικο χωρό του Εβραϊκού Κεφαλαίου ανακοινώθηκε η εγγραφή του Μεταξά στη Χρυσή Βίβλο της Παλαιστίνης.

Εν όψει της εορτής του Ιουδαϊκού Πάσχα η κυβέρνηση του Ι Μεταξά  ενίσχυσε οικονομικά άπορες Ισραηλιτικές οικογένειες της Θεσσαλονίκης.

Το Μεταξικό καθεστώς διευθέτησε εκρεμή ζητηματα της κοινότητας: Το ένα ήταν το ζήτημα του νεκροταφείου, για το οποίο η κοινότητα δέχτηκε να παραχωρήσει 33.000 τ.μ χωρίς αντάλλαγμα από τα οποία 12.300 τ.μ. παραχωρούνταν στο πανεπιστήμιο ενώ τα υπόλοιπα αποφασίστηκε να δεντροφυτευτούν και να μετατραπούν σε κλειστό πάρκο με κρατικά έξοδα, ενώ το δημοτικό συμβούλιο θα διέθετε νέο χώρο στην κοινότητα για την ταφή των νεκρών.

Ένα  άλλο ήταν οι οφειλόμενοι φόροι των κοινοτικών κτηρίων στο Υπουργείο Οικονομικών για τα οποία η κυβέρνηση προχώρησε στις αναγκαίες αλλαγές με σκοπό κάποια από τα έσοδα να είναι αφορολόγητα. Τέλος, τα σχολεία της Αλιάνς δεν περιλήφθηκαν στον κατάλογο των ξένων σχολείων, αλλά εντάχθηκαν στην κοινότητα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Το Εβραϊκό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης το 1917.

Ο Ι Μεταξάς σαφώς δεν ήταν φιλοσημίτης, πράγμα που φαίνεται στο ημερόγιό του. Σαν πραγματιστής σημειώνει στο ημερολόγιό του, ένα μόλις μήνα μετά την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου:

 

«4 Οκτωβρίου 1939, Τετάρτη: Τηλεγραφήματα αμφίβολα δια στάσιν Σαράτζογλου (Σ.Σ. πρόκειται περί του τότε υπουργού εξωτερικών της Tουρκίας), μας αφήνει ή δεν μας αφήνει; Ειρήνη άραγε; Πολύ αμφιβάλλω. Οι Εβραίοι δίδουν το κτύπημα κατά της Γερμανίας.».

 

Στο καθεστώς της 4^ης Αυγούστου πράγματι οι Εβραίοι έχαιραν «απόλυτης ελευθερίας και μιας ειρηνικής ζωής», όπως διατύπωσε ο Bachmann. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι επιτρεπόταν στους Έλληνες Εβραίους η συμμετοχή στην ΕΟΝ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Συνοικία Σεμπί λεγόταν ένα μέρος από τα γνωστά Λαδάδικα. Ήταν συγκεντρωμένο εκεί το εμπόριο αποικιακών προϊόντων και οι περισσότεροι έμποροι ήταν Εβραίοι.

Οι Εβραίοι τόνιζουν  ότι θα μπορούσαν την πολιτική Ι Μεταξά προς τους Εβραίους να εφαρμόσουν «και άλλες κυβερνήσεις», ο οποίος ήταν μεν δικτάτορ αλλά δεν ήταν φασίστας «και σε καμιά περίπτωση ναζιστικής υφής». Για το θέμα αυτό ο Ρόζεμπεργκ είπε «Η Ελλάδα παρείχε πολύτιμη βοήθεια στον παγκόσμιο Ιουδαισμό όταν οι πολυάριθμοι Εβραίοι έπρεπε να μεταφερθούν μέσα από νόμιμες ή παράνομες οδούς στην Παλαιστίνη. Στα δύο λιμάνια, στην Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα- Πειραιά, ήταν εγκατεστημένα εβραικά μεταναστευτικα γραφεία, τα οποία εργαζόνταν με αγγλικά ή αμερικάνικα χρήματα». Απ ότι φαίνεται το Γ Ράιχ έβλεπε την Ελλάδα σαν ενδιάμεσο σταθμό, μετά την έναρξη του πολέμου του 40 πράκτορες της SD αναφέρουν ότι 400 Γερμανοί πρόσφυγες επρόκειτο να μεταφερθούν στην Λισαβόνα για να πάνε στις ΗΠΑ και άλλοι τόσοι ήθελαν να πάνε στην Παλαιστίνη, μετά την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα πολλοί πέφτουν στα χέρια των SS, αναφέρουν ότι ανακάλυψαν Εβραίους από τη Βορμς, το Βερολίνο και την Βιέννη σε στρατόπεδο στην Κόρινθο. Κάποιοι έμειναν στην Κύπρο, 163 από την Κύπρο, 92 από την Γερμανία (Δημόσιο Αρχείο Κύπρου).

Στην Ελλάδα του Ι Μεταξά βρήκαν καταφύγιο πολλοί  Εβραίοι από τις διώξεις που γινόντουσαν στον Ευρωπαικό χώρο (Γερμανία, Αυστρία, Τσεχοσλοβακία κλπ) τρανταχτό παράδειγμα ο πρόεδρος του Ισραηλιτικού Συμβουλίου στην Ελλάδα Ιωσήφ Λόβιγγερ που ήρθε από την Ουγγαρία η δε γυναίκα του από την Αυστρία.

Οι Έλληνες Εβραίοι στον πόλεμο του 40 έκαναν το καθήκον τους και εκπροσωπήθηκαν και από στρατιώτες χαρακτηριστική περίπτωση του Άνσελμου Μουρτζούκου, ο οποίος πέθανε στης 13/12/1940 ύστερα από θραύσμα βλήματος που είχε δεχθεί στο κεφάλι και από αξιωματικούς, χαρακτηριστηκό παράδειγμα του αντ/χη Μαρδοχαίο Φριζή από την Χαλκίδα που σκτώθηκε στον Ελληνοιτλικό πόλεμο.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Μαρδοχαίος Φριζής με τη σύζυγό του.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΒΡΑΙΟΙ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΣΤΗΝ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ του Μπερνάρ Πιερόν εκδόσεις "Πόλις"

ΣΤΕΜΜΑ ΚΑΙ ΣΒΑΣΤΙΚΑ τόμος Β του Χάγκεν Φλαίσερ εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ

Δημόσιο Αρχείο Κύπρου ΣΑΙ 670/1941 έκθεση 6-5-41