ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΧΙΟΠΟΛΙΤΗΣ

 

 

 

Ο ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ ΤΩΝ ΚΥΔΩΝΙΩΝ

 

 

           

            Στην Καβάλα το 1790  διοικούσε διορισμένος από τον Σουλτάνο ο Μουσταφαγάς, θεριό χριστιανομάχος, για το τίποτα κρέμαγε, έγδερνε, έκοβε κεφάλια των γκιαούρηδων, οι φυλακές του πάντα γεμάτες, και καμάρι είχε να αλλαξοπιστήσει τους χριστιανούς. Οι Τούρκοι τον είχαν για άγιο και οι χριστιανοί για το θεριό της αποκάλυψης. Είχε διορίσει λοιπόν μπεχλιβάνη έναν Καραμανλή, αυτός λοιπόν ο άνθρωπος μαζί με τον βοηθό του έναν Αρβανίτη  κατέβαινε στα κρατητήρια που πάντα ήταν γεμάτα από Ρωμιούς και σαν τον μακελάρη διάλεγε χριστιανούς που μετά τους έσφαζε, τόσο τρομερός ήταν που από στόμα σε στόμα ακουγόταν ότι με το αίμα τους ο Αρβανίτης ζύμωνε ψωμί για τον Μουσταφαγά.

            Μια μέρα κάποια χριστιανόπουλα μπήκαν στο μποστάνι ενός Τούρκου,  να παίξουν και  να φάνε καρπούζια, το γεγονός είναι ότι ο Τούρκος τα είδε και τα πυροβόλησε, τότε αυτά λάκισαν μα το μικρότερο έμεινε στον τόπο φοβισμένο, το άρπαξε λοιπόν ο Τούρκος και γραμμή για τον Μουσταφαγά, αυτός κατάλαβε ότι παιδιακίσια πράγματα ήταν αλλά επειδή ήθελε να τρομάξει το παιδί το έστειλε στο μπουντρούμι, την άλλη μέρα το έδωκε το παιδί σε Τούρκο φαμελίτη που τον έλεγαν Καρά Αλί  με την παραγγελιά να κάμει το παιδί μωαμεθανό.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Άγιος Γώργιος ό Χιοπολίτης. Δια χειρός Φωτίου Κόντογλου.

Ο Γιωργάκης  Πυτιώτης, παιδί ορφανό από εννιά μηνών είχε χάσει την μάνα του την κυρά Αγγερού,  ο πατέρα του ονομαζόταν  Παρασκευάς  ναυτικός που ξενοδούλευε ξαναπαντρεύτηκε, έτσι ο Γεώργιος είχε πια την φροντίδα της μητρυιάς,  έμαθε τα πρώτα γράμματα στο χωριό του το Πυτιό της Χίου όταν έγινε 11 χρονών μπήκε δίπλα σε τεχνίτη ξυλουργό ονόματι Βισεντζή για να μάθει την τέχνη, ο άνθρωπος αυτός ήταν ταλιαδούρος* στα Ψαρά που είχαν πάει να φτιάξουν το τέμπλο της εκκλησίας έπιασε φιλίες με συνομίληκους του και μια μέρα κρυφά από τον Βισεντζή έφυγε με ένα πλοίο για την Καβάλα, έτσι  από το Πυτιός της  Χίο που γεννήθηκε μετά την περιπέτεια στο μποστάνι και μετά στο μπουντρούμι τώρα ζούσε τώρα  δίπλα στον Καρά Αλί, ο οποίος από την πρώτη στιγμή έβαλε σκοπό να τον τουρκέψει, τον έντυσε τούρκικα, τον ταΐσε τον καλόπιασε και σαν θέλησε να γυρίσει το παιδί στους δικούς του, τότε του το ξέκοψε «εδώ πια είναι το σπίτι σου».

 

ΤΟΥΡΚΟΠΟΥΛΟ

 

Σαν πέρασε λίγος καιρός ο Καρά Αλί   πήγε το παιδί στο Μουσταφαγά, ο οποίος του είπε ότι πατέρας του ήταν ο Καρά Αλί   και αμέσως μπήκε στο θέμα, να σταματήσει να κάνει τον σταυρό του και να μιλά τούρκικα, αλλιώς…. Το παιδί τρόμαξε και σύντομα κούνησε ναι το κεφάλι του και από εκεί και πέρα του αλλάξανε το όνομα και το Γιώργος έγινε Αχμέτ….

Μα σαν μεγάλωσε λίγο ακόμα ο Αχμέτ σκεπτόταν πια τι έκανε, ντρεπόταν και απέφευγε τους Ρωμιούς, έφερνε στον νου του τους γονείς του, την πατρίδα του την Χίο, τους συγγενείς του και όλο πιο πολύ αποκοβόταν από παρέες και θλιβόταν. Εν τω μεταξύ ο  Καρά Αλί   σαν γίνηκε το δικό του τον έδιωξε από το σπίτι, διότι πολλά παιδιά δικά του είχε να θρέψει  και το ξένο παιδί περίσσευε, για να είναι ένταξη όμως τον έκανε ναυτικό σε τούρκικο πλοίο.

Στα ταξίδια του άλλαξε διάφορα  πλοία μα πάντα έβλεπε τους Ρωμιούς από μακριά και οι παιδικές αναμνήσεις τον παίδευαν… Μια μέρα στην Χίο στο λιμάνι τον είδε κάποιος χριστιανός συγγενής του πατέρα του, άρχισε λοιπόν να τον παρατηρεί  επίμονα, σύντομα τον πλησίασε και χωρίς λόγια πολλά του είπε: «Γιώργη εσύ είσαι;», ταράχτηκε ο Αχμέτ και χωρίς να απαντήσει γρήγορα έφυγε και μπήκε στο πλοίο που δούλευε, τον έβλεπαν οι Τούρκοι σκεπτικό και μουρμούριζαν όλο υπονοούμενα… μα ο Αχμέτ ξένος από τους Ρωμιούς τώρα άρχισε να γίνεται ξένος και με τους Τούρκους, μόνο ο Ρωμιός καπετάνιος  που τον αναγνώρισε όλο έξω από το πλοίο του ήταν και όλο ματιές του έριχνε. Ένα βράδυ λοιπόν το αποφάσισε «Εγώ χριστιανός είμαι και άλλο Τούρκος δεν μένω» και χωρίς άλλη σκέψη κατέβητε από το καΐκι και με οικονομίες που είχε χάραμα βρέθηκε κοντά στον ναυτικό συγγενή του, με λίγα λόγια του διηγήθηκε την περιπέτεια του και ζήτησε βοήθεια, αυτός σύντομα τον προμήθευσε με Ρωμαίικα ρούχα και χωρίς κανείς να πάρει είδηση τον έκρυψε στο αμπάρι του καϊκιού του και πλώρη έξω από το λιμάνι, σύντομα το καΐκι βρέθηκε στα νερά της Μυτιλήνης και από εκεί στο λιμάνι του Αϊβαλιού.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Άγιος Γεώργιος Χιλιοπολίτης στον Διόνυσος Αττικής.

 

ΣΤΟ ΑΪΒΑΛΙ 

 

 

            Στην Ελληνική αυτή πολιτεία της ανατολής ο Αχμέτ έγινε Γιώργης πάλι, βρήκε το γέλιο του,  απόκτησε φίλους και ο κόσμος τον αγαπούσε, έπιασε δουλειά σε κτήματα ώστε να απομακρυνθεί από τα λιμάνια ,   έμεινε κοντά σε μια γριά στην οποία της είπε την ιστορία του και η ζωή του πια ήταν δουλειά σπίτι και εκκλησία, χριστιανός από τους καλύτερους.

            Μα ο Γιώργος τώρα νέος πια ερωτεύτηκε και έστειλε την «μάνα» του να ζητήσει την κοπέλα, όμως η γυναίκα αυτή είπε το μυστικό του Γιώργη στα πεθερικά του δίστασαν οι άνθρωποι αλλά ο Γιώργης ήταν το καλύτερο παλικάρι του Αϊβαλιού και είπαν ναι στην πρόταση.

            Μα αλλιώς ήταν γραμμένο… η νύφη είχε αδελφό ένα διεστραμμένο άτομο, καβγατζή και δεν άργησε να λογοφέρει με   τον Γιώργη, για εκδίκηση πήγε και πρόδωσε το μυστικό του στον Αγά της πόλης «ΑΛΛΑΞΟΠΙΣΤΗΣΕ»!!!

Που να κρυφτεί; Οι Τούρκοι τον έψαχναν παντού, ώσπου μια μέρα λαμπροφορέθηκε και ξεκίνησε για να παραδοθεί, όλη η πολιτεία περίμενε με κομμένη ανάσα .

            Ο Γιώργης παρουσιάστηκε λοιπόν στον Αγά 8 Νοεμβρίου 1807 την ημέρα των Ταξιαρχών αυτός  τον δέχτηκε με καλοπιάσματα και συμβουλές,  Αχμέτ τον ανέβαζε Αχμέτ τον κατέβαζε και σαν ήρθε η ώρα να μιλήσει το παλικάρι ορθά κοφτά του είπε: «Εγώ Γιώργης βαφτήστηκα , και παιδάκι μακριά από τους γονείς μου, με ταξίματα και φοβέρες Αχμέτ με σουνετέψανε*. Τώρα λοιπόν απόφαση μου είναι Γιώργος να πεθάνω». Από εκεί και μετά όσα παινέματα και αν του είπαν, όσες συμβουλές, όλα τα λόγια των «γνωστικών» κανένα  αποτέλεσμα δεν έφεραν….

            Ο Αγάς τον έστειλε στο συμβούλιο συνοδεία, όπως ο Χριστός από τον Άνα στον Καϊάφα,  οι εξευτελισμοί να φανεί η περιτομή μπρος σε Τούρκους και Ρωμιούς, οι απειλές όλα ο Γιώργος τα αντιμετώπισε σαν Χριστιανός όπως ο Χριστός με καρτερία και απόφαση να μη ξαναγίνει Τούρκος, τόσο περήφανα αντιμετώπισε τους Τούρκους που οι παρόντες χριστιανοί έβλεπαν τον Γιώργο με άλλα μάτια.

            Δέκα επτά ημέρες τον τυράννησαν, βάσανο που να σκεφτεί ο άνθρωπος δεν το άφησαν οι σταυρωτήδες του, μα να αλλάξουν τον Γιώργο σε Αχμέτ δεν το μπορούσαν, σαν είδαν και αποείδαν πήραν την απόφαση να του κόψουν το κεφάλι….

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Γεώργιος ὁ Νεομάρτυρας μαρτύρησε (26 Νοεμβρίου 1807) απεικόνιση του Αγίου  από τον Φ Κόντογλου.

 

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ

 

            25 Νοέμβρη  μυστικά παράγγειλε στους δικούς του ότι θέλει να κοινωνήσει, έτσι ένας παπάς μεταμφιεσμένος  πιάστηκε τάχα σε καυγά, οι Τούρκοι τον πήγαν στην φυλακή εκεί μπόρεσε να ξομολογήσει και να μεταλάβει το παλικάρι. Ξημέρωσε η μέρα 26 Νοεμβρίου 1807 οι Τούρκοι είχαν μεταφέρει μια μεγάλη πλάκα στη μέση του παζαριού (συγκεκριμένα μπροστά στο μετέπειτα κατάστημα του Αδ Πατρικέλλη παραπλεύρως του ζαχαροπλαστείου του Μιχαήλ Σάλτα), γύρω τριγύρα οι Ρωμιοί χλωμοί στενάχωροι παρακολουθούσαν, ο Αγάς σε εξέδρα με το συμβούλιο για να δουν το τέλος του Γιώργη, τρόμαξαν οι Τούρκοι και είχαν ήδη μαζέψει στρατό από την Πέργαμο μη και γίνει καμιά φασαρία, όλη η πόλης στο ποδάρι οι μισοί στο παζάρι και οι παπάδες με τους άλλους στις εκκλησιές  από το βράδυ, ολονυκτία και «κύριε ελέησον» για τον αγώνα του μάρτυρα…

            Στην πλάκα δίπλα καθόταν ο μπόγιας ο Χασάν από την Προύσα, δίπλα σε κάθε ρωμιό  και ένας οπλισμένος Τούρκος γέμισε ο τόπος ζεϊμπέκηδες  και μπασιμπουζούκηδες μα να τον φέρνουν, ο Γιώργος  ατάραχος κακοπαθημένος  χαιρετούσε με ένα γνέψιμο της κεφαλής τους κατοίκους του Αϊβαλιού, ανατριχίλα σ΄ όλους Τούρκους και Έλληνες . Ο Αγάς την τελευταία στιγμή κάτι θέλησε να πει για να δείξει την γενναιοψυχία του μα ο Γιώργος τίποτα δεν τον άφησε να αρθρώσει μήτε καλό μήτε κακό, έσκυψε το κεφάλι του στην πέτρα αφήνοντας τον εκεί κατά μεσίς άφωνο ντροπιασμένο ηττημένο, ένα μουρμουρητά ακούστηκε από το παζάρι και κάποιες φωνές   ακουστήκαν «Αφερίμ Γιώργη».  Ο μπόγια με στομωμένο μαχαίρι ώρες παίδεψε τον μάρτυρα μέχρι να τον αποτελειώσει και όταν τελείωσε το έργο του σήκωσε το κεφάλι του ψηλά να το δει ο Αγάς  και οι χριστιανοί να φοβηθούν, μα οι χριστιανοί τι και αν δίπλα τους είχαν οπλισμένους ζαπτιέδες παίρνοντας δύναμη από το αίμα του Γιώργη  χίμηξαν πάνω στο ζεστό κορμί και άλλος ασπαζόταν το λείψανο, άλλος έπαιρνε ένα κομμάτι από το ρούχο του, άλλος μάζευε με το πουκάμισό του λίγο από το αίμα του, για όλους ο Γιώργος ήταν πια ΑΓΙΟΣ  ΓΕΩΡΓΙΟΣ  και οι Τούρκοι με ραβδιά χτυπούσαν το πλήθος που πίσω δεν έκανε, μάχη γίνηκε ώσπου να καταφέρουν να πάρουν στο κονάκι του Αγά το άψυχο κορμί του Αγίου.

            Την επόμενη οι Αιβαλιώτες ζήτησαν το σώμα του Αγίου από τους Τούρκους μα αυτοί  αρνήθηκαν και το πέταξαν  στην θάλασσα αφού του έδεσαν μεγάλες πέτρες, μετά από μέρες  δύο τρία παλικάρια πήγαν και το πήραν και το θάψαν στο μικρό νησί Νησοπούλα έξω από την πόλη, μετά από χρόνια κρυφά γίνηκε ανακομιδή του Νεομάρτυρα,  την κάρα του αφού την ασήμωσαν μαζί με το σώμα του τα τοποθέτησαν στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, στο Άγιο Βήμα δεξιά τω εισερχομένω. Αργότερα στο μέρος που έγινε ο αποκεφαλισμός τοποθετήθηκε κιγκλίδωμα και  κάθε επέτειο στηνόταν προσκυνητάριο, εκτίθετο σε προσκύνημα η πέτρα που εσφάγη.   

            Η αρραβωνιαστικιά του έζησε και γέρασε, λένε ότι κάθε τόσο τον έβλεπε και όσο του στάθηκε πιστή και ελεύθερη  της άφηνε κάθε μέρα ένα νόμισμα στο τζάκι για την συντήρησή της.

 

 

Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ

 

 

Τον άγιο τον πρωτοζωγράφησε ένας από τους αυτόπτες μάρτυρες της θυσίας του ο Ντάντινας, μετά δε ο φημισμένος  αγιογράφος  Γιώργης Αγραφιώτης, ο Διδότος γράφει ότι ο ζωγράφος Ραφαήλ απεικόνισε το μαρτύριο του με ζωηρά χρώματα,   αργότερα ο Φώτης Κόντογλου έφτιαξε περίτεχνες αγιογραφίες για τον ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΟΝ ΧΙΟΠΟΛΙΤΗ. Για την ζωή του αγίου έχουμε πληροφορίες από διαφόρους φιλομάρτυρας και έχουν διασταυρωθεί και είναι αληθέστατοι, εξ άλλου έχει γράψει για το μαρτύριο του πρώτα ο ιερομόναχος της εποχής εκείνης Νικηφόρος ο εκ Χίου, αργότερα ο θεολόγος καθηγητής και ιεροκήρυκας της Μητροπόλεως Μυτιλήνης Σωτηρίου  και τέλος με γλαφυρό και έξοχο τρόπο ο μέγας Κυδωνεύς  Φώτης Κόντογλου.

Τέλος ένας Αιβαλιώτης παπάς,  ο παπα - Κατσαρέλι έγραψε την ακολουθία του και το απολυτίκιο του :

            «Πληθύς Κυδωνέων, εν ωδαίς ευφημήσωεν ημών τον πολιούχον και της Χλιου το βλάστημα, της πίστεως πρόμαχον θερμόν, Γεώργιον οπλίτην τον στερρόν, επλάκη γαρ γενναίως τω δυσμενεί και τούτω κατηκόντισεν, όθεν εν ουρανοίς στεφηφορών μάρτυσι συναγάλλεται και ημίν εξευμενίζεται τον μόνον φιλάνθρωπον».

 

 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 όλα άλλαξαν. Οι Κυδωνιάτες σκόρπισαν, αλλά ποτέ δεν λησμόνησαν τον άγιό τους. Τον νιώθουν όλοι προστάτη τους. Στις Νέες Κυδωνιές Λέσβου τον γιορτάζουν πανηγυρικά κάθε χρόνο.

 

            Στην πόλη των Κυδωνιών οι 17 ημέρες που κράτησε το μαρτύριο του ( κατ’ οικονομία 15 ημέρες, δηλαδή το πρώτο 15ημερο του Νοεμβρίου ) διενεργούταν διάφορες λαογραφικές εκδηλώσεις:

Ø  Για να γλυκάνει η πίκρα, όπως έλεγαν,  έκαναν χαλβά και τον μοίραζαν τα σπίτια μεταξύ τους .

Ø  Υπήρχε το έθιμο να κάμουν στα σπίτια τους τηγανίτες ή λουκουμάδες και αργότερα θεωρούσαν καλό για την παραγωγή τους να δοκιμάζουν τα καινούργια αγουρέλαια.

Ø  Στα χαλβατζίδικα έφτιαχναν τον κοκκαλένιο χαλβά, τα πτάρια, που του έδιναν σχήμα μικρής πίτας με σουσάμι.

Ø  Την περίοδο αυτή υπήρχε το έθιμο των «χοιροσφαγείων» δηλαδή μια ολόκληρη τελετή σφαγής χοίρου και την διατήρηση χοιρινού κρέατος για την οικογένεια, αυτή η ιεροτελεστία κατέληγε πάντα σε γλέντι με ποτά τοπικά τραγούδια με συνοδεία του τσιβούρι ( ταμπουράς), χορούς κλπ  .

                                                                                   

 

 

 

• Σουνάτεμα = Μουσουλμανική περιτομή
• Ταλιαδούρος = Ειδικότητα ξυλουργού να κάνει εικονοστάσια τέμπλα κλπ