Β ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΠΟ  ΤΗΝ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΚΑΡΛΟΒΙΤΣ 1698

ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

 

ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΣΤΡΟΦΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

 

            Μετά την συνθήκη του Κάρλοβιτς οι Ενετοί  και οι Δυτικοί Ευρωπαίοι, έπαψαν πια να είναι η ελπίδα των Ελλήνων για την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού, στην στροφή αυτή των ραγιάδων πέρα από την απογοήτευση για την συμπεριφορά της Ευρώπης στους δυόμιση αιώνες που μεσολάβησαν από την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι το Κάρλοβιτς , συντελέσαν και   οι πιο κάτω λόγοι:

 

Α)  Στροφή προς ομοθρήσκους

Β)  Ενθάρρυνση από την Ρωσική στάση.

 

Α. Οι Ρώσοι σαν ομόδοξοι   δημιούργησαν την πεποίθηση ότι δεν μπορεί παρά να βοηθήσουν ομόδοξους Βαλκάνιους να ελευθερωθούν, σε αυτό βοηθούσαν και οι σχετικές προφητείες που έδειχναν καθαρά η λευτεριά των Ελλήνων  να πραγματοποιείται από τους «Ρος» ή όπως έλεγε άλλη προφητεία  από το έθνος που το όνομά του αρχίζει από το 17^ο γράμμα, δηλαδή το «Ρ», αλλά και οι προφητείες του Αγαθαγγέλου που μιλούσαν για το «ξανθό γένος» καθώς και άλλες βοηθούσαν προς αυτή την κατεύθυνση.

 

Β. Οι Ρώσοι είχαν φιλοδοξίες να κατέβουν στην ζεστή θάλασσα του Αιγαίου, έτσι η Ρωσική διπλωματία εξέθρεψε ελπίδες στους σκλάβους Έλληνες:

 

α) Ο Μ Πέτρος είχε χαράξει σε εικόνα του την πομπώδη φράση  «Πέτρος Πρώτος Ρωσο – Γραικών Αυτοκράτωρ» και αυτή η εικόνα μοιράστηκε στους χριστιανούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

β) Στη  Ρωσική σημαία χαράχτηκαν «Εν τούτω Νίκα».

γ)  Ο Αυτοκράτωρ στην Ρίγα είπε για την Ελλάδα «Οι επιστήμες και οι τέχνες από την Ελλάδαδιαδόθηκανκάποτε στην οικουμένη.  Η πορεία τους μοιάζει με την κυκλοφορία του αίματος στο ανθρώπινο σώμα. Έτσι θα μείνουν για λίγο στην Ρωσία κα από εδώ  θα πάνε πάλι στην παλιά τους πατρίδα». Ο Χαν μάλιστα της Κριμαίας διαμείνησε αυτά τα λόγια στη Υψηλή Πύλη προειδοποιώντας την για τις βλέψεις του Τσάρου.

δ)  Το 1711 ο «Τσαρής της Μοσχοβίας», έτσι υπέγραφε, έστειλε προκήρυξη προς τους Χριστιανούς, τι δεν έγραφε εκεί μέσα για την  «…αγάπην Θεού, δια την οποίαν εμπήκα υποκάτω εις το μεγάλο βάρος της βασιλείας του Τούρκου δια να πολεμήσω…», για «…όποιος αγαπά και ακουμπήσεν εις τον Θεόν, και επιθυμεί να μπει εις τον  παράδεισον …διότι οι Τούρκοι ετσαλαπάτησαν την πίστην μας…», υποσχέσεις ότι η «…Η βασιλεία μου δεν είναι μικρή…»,  καθαρές προσκλήσεις όπως «…Εγώ σας κράζω εις το ασκέρι μου…»,  τι επαίνους τα πάντα έγραψε προς τους χριστιανούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

ε) Αλλά και αυτοκράτειρα Άννα τα ίδια, έστειλε προκηρύξεις και μάλιστα διακύρητε ότι  «Οι Έλληνες θεωρούν την αυτοκράτειρα ως νόμιμη κυρίαρχό τους…» .

ζ) Οι Τσάροι και οι τσαρίνες έστελναν δώρα στις εκκλησίες και τα μοναστήρια της Ελλάδος και του Άθωνα , οι Ρώσοι ιερείς περιέτρεχαν την Ρωμαίικη επικράτεια και υποσχόντουσαν αλλά και βολιδοσκοπούσαν τις διαθέσεις των Ελλήνων.

 

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΣΕΚΟΥΡΑ

 

            Οι υπαινιγμοί του Μ Πέτρου και  μόνο ήταν αρκετοί να παρουσιαστεί μεγάλη επαναστατική αναταραχή, οι αρματολοί της Ακαρνανίας με επικεφαλής τον Τσεκούρα, πραγματοποίησαν πραγματικό λουτρό αίματος σε μια νύκτα στους Τούρκους που κοιμόνταν αμέριμνοι . Ένας Σικελικός Εσπερινός στα χρόνια της τουρκοκρατίας.

 

ΟΡΛΩΦΙΚΑ

 

            Η Αικατερίνη ευθύς μόλις ανέβηκε στον θρόνο της Ρωσίας, έλαβε πολύ σοβαρά υπόψη της το σχέδιο του Μύνιχ, που προέβλεπε τον προσεταιρισμό των Ελλήνων και την κάθοδο των Ρώσων στο Αιγαίο , αντικατάσταση δηλαδή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από τους Ρώσους και αναγέννηση υπό ρωσικό μανδύα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

            Την περίοδο αυτή ο τυχοδιώκτης Γ Παπαζώλης ήρθε στην Πετρούπολη και κατατάχτηκε στο πυροβολικό με τον βαθμό του λοχαγού, στο ίδιο σώμα υπηρετούσε και ο Ορλόφ, μετά την δολοφονία του Πέτρου Γ (συζύγου της Αικατερίνης), ο Ορλόφ διορίστηκε διοικητής του πυροβολικού, ο Ορλόφ συνδεόταν ερωτικά με την Τσαρίνα

            Ο Γ Παπαζώλης πρότεινε την δημιουργία επαναστάσεως στην Ελλάδα, την άποψη αυτή υποστήριξε και ο Ορλόφ υποσχόμενος στην Αικατερίνη τον θρόνο του Βυζαντίου, αντίθετος σε αυτές τις προτάσεις ήταν ο πρωθυπουργός Πανίνιν.

            Πρώτη κίνηση έκανε ο μητροπολίτης Μαυροβουνίου Σάββας το 1765 που διακήρυττε ότι ήρθε ο καιρός για την απελευθέρωση των Χριστιανών από τους Τούρκους, στην υπόθεση αυτών των επαναστατικών κινήσεων έπαιξαν ρόλο ο τυχοδιώκτης Γ Παπαζώλης και κάποιος καλόγερος ο πατήρ Στέφανος, η εκμετάλλευση της επαναστατικής επιθυμίας των Μαυροβουνίων, έφτασε σε σημεία αγυρτείας. Η πολιτική της Αικατερίνης υπήρξε δόλια, από την μια έστελνε όπλα και ανθρώπους της στο Μαυροβούνιο και από την άλλη παρότρυνε τον Σουλτάνο να τσακίσει τους ατίθασους που αυτή όπλιζε! Στην υπόθεση αυτή ενεπλάκησαν και οι Χιμαριώτες. Όταν ο Σουλτάνος έστειλε τους πασάδες των Σκόρδων, της Ρούμελης και της Βοσνίας για να καταστείλουν τις επαναστατικές αυτές κινήσεις οι Χειμαριώτες αποσύρθηκαν στους απρόσιτους βράχους των και το στρατόπεδο των Μαυροβουνίων παραβιάστηκε από τους Τούρκους, ο Στέφανος διέφυγε περιπλανώμενος στα βουνά.

            Η δράση όμως του  τυχοδιώκτη Γ Παπαζώλη δεν περιορίστηκε μόνο στο Μαυροβούνιο και την Β Ήπειρο αλλά και στην Ακαρνανία όπου συνεννοήθηκε με τους αρματολούς Χ Γρίβα, Σταθά Γεροδήμο, Λαχούδη  κα  αλλά και στην Δωρίδα, Πελοπόννησο  και την Παρνασίδα. Μάλιστα μετάφρασε κατά την παραμονή του στην Ιταλία τον Ρωσικό στρατιωτικό κανονισμό γράφοντας στην αρχή «Χάριν των δυστυχισμένων Ελλήνων οι οποίοι έχουν αποξενωθεί πολύ από την επιστήμη του πολέμου», τα βιβλία αυτά μοιράστηκαν στην Ελλάδα.

            Οι Μαυρομιχαλαίοι ξεκαθάρισαν στον Γ Παπαζώλη, ότι αν δεν εμφανιστούν οι Ρώσοι δεν επαναστατούν. Ο Γ Παπαζώλη μετά από την ολοκλήρωση των περιοδειών του έφυγε στην Τεργέστη και συνέταξε  υπόμνημα για την  Πετρούπολη.

Τον Οκτώβριο του  1768  ξέσπασε ο Ρώσο - τουρκικός πόλεμος, στα πλαίσια αυτού του πολέμου οι αδελφοί Ορλόφ (Αλέξιος και Θεόδωρος) αφού πήραν οδηγίες από την αυτοκράτειρα πήγαν στην Βενετία για να ετοιμάσουν την Ελληνική επανάσταση. Στους Ορλόφ άρχισε να δίνεται οικονομική βοήθεια από τους Έλληνες του εξωτερικού, ολόκληρες περιουσίες διατέθηκαν από τους ομογενείς, πιο ενδεικτικά ονόματα που προσέφεραν την περιουσία τους είναι οι Ι Μαρούτσης, Α Αδαμοπούλου, Ι Παλατιανού και άλλοι που είδαν την ευκαιρία για λευτεριά και δεν δίστασαν να κάνουν το χρέος τους προς το Έθνος. Οι Ορλόφ απευθύνθηκαν με επιστολή προς τους Μανιάτες στην οποία επιστολή συμπεριλάμβανε την προσβλητική φράση  «Η αυτοκράτειρα ευδόκησε να σας θεωρήσει υπηκόους της».

Τον Νοέμβριο του 1769 τέσσερα της Ρωσικής μοίρας μπήκαν στην Μεσόγειο, ο Ρωσικός στόλος  αγκυροβόλησε στο νησάκι Στροφάδες και αυτό δημιούργησε φόβο στους Τούρκους που άρχισαν αν κλείνονται σε οχυρά σημεία και κάστρα. 28/2/1770 ο Ρωσικός στόλος έφτασε στο Οίτυλο  και οι Μαυρομιχαλαίοι ήρθαν  σε συζητήσει με τον Θεόδωρο Ορλόφ , ο οποίος τους μίλησε με τρόπο απότομο και οι Μανιάτες δεν δέχτηκαν καμιά σύμπραξη με τους Ορλόφ, ο Ορλόφ είχε στα χέρια του το συμφωνητικό  του Παπαζώλη στο οποίο φαινόντουσαν οι υπογραφές των οπλαρχηγών για σύμπραξη, το συμφωνητικό αυτό θεωρήθηκε πλαστό και μετά από έντονη συζήτηση, συντάχτηκε άλλο που συνομολογούντο και από τις δύο πλευρές πολλά, μετά από αυτό οι Μανιάτες υποσχέθηκαν σύμπραξη με τους Ορλόφ.

            Σχηματίστηκαν λοιπόν δύο Λεγεώνες που ονομάστηκαν Ανατολική και Δυτική Λεγεώνα της Σπάρτης.

10/3/1770 οι Ρώσοι, οι Μανιάτες  και  οι Μαυροβούνιοι υπό τον Θεόδωρο Ορλόφ  παρουσιάστηκε στην Κορώνη, η πολιορκία αυτήλύθηκε μετά από άτυχες ενέργειες του Θεόδωρου, οι δε κάτοικοι  των γύρω περιοχών εγκαταλείπονται στην λυσσά των Τούρκων. Η δυτική λεγεώνα με 12 Ρώσους αξιωματικούς πέρασε στην Καλαμάτα. Και οι Τούρκοι της Κυπαρισίας παραδόθηκαν στην λεγεώνα. Η ανατολική λεγεώνα υπό τον Μυκονιάτη Α Ψαρό βάδισε προς την Σπάρτη, οι Τούρκοι ετράπησαν σε φυγή  φωνάζοντας «δεν είναι Ρωμαίοι, είναι Μόσκοβοι» και κλείστηκαν στο φρούριο. Ο Ψαρός 5/3/1770 κατέλαβε τον Μιστρά. Οι Μανιάτες ξεχύθηκαν στην Σπάρτη λεηλατώντας και μόνο κάτω από τις επικλήσεις  της εκκλησίας την σταμάτησαν, έγιναν τέρατα από τους Μανιάτες 400 Τούρκοι σφαγιάστηκαν, πετούσαν τα βρέφη από την κορηφή των μιναρέδων στο λιθόστρωτο, και ο Ψαρός αυτοονομάστηκε διοικητής της Σπάρτης και  των περιχώροων, σχημάτισε πολιτοφυλακή από 3.000 Μανιάτες. Τα γεγονότα στην Σπάρτη διαδόθηκαν στην υπόλοιπη Ελλάδα και ηλέκτρισε τους; Υποδούλους. Σηκώθηκε η σημαία της επανάστασης στο Αίγιο από τον μητροπολίτη Παρθένιο, στην Κόρινθο από τον Γ Νοταρά και τον γιό του μητροπολίτη Μακάριο, στην επαρχία Φαναρίου από τον μητροπολίτη Ανδρίτσαινας  Αναστάσιο Χριστόπουλο,  στην Καλαμάτα από τον Μπενάκη, στο Βάλτο Σταθά Γεροδήμο, στην Βόνιτσα και το Ξηρόμερο από τον Χ Γρίβα, στο Αγγελόκαστρο από τον Γ Λαχούρη, στο Μεσολόγγι από τον Π Παλαμά, στο Κραββαρά από τον Κ Σουσμάνη , στο Λιδορίκι από τον Λωρή, στην Παρνασίδα από τον Κομνηνό Τράκα, στην Λιβαδειά από τον Ι Καλπούζο, στην Μεγαρίδα από τον Μητροτρομάρα, αλλά και στην Θεσσαλία 10.000 προσχώρησαν στην επανάσταση, στην Κρήτης Δασκαλογιάννης κήρυξε την επανάσταση, ενώ τα νησιά του Αιγαίου διέτρεχε η Ρωσική σημαία . Στα Επτάνησα υπήρξε απερίγραπτος ενθουσιασμός, πολλοί Επτανήσιοι εξοπλίστηκαν και πέρασαν στην Πελοπόννησο.

Οι Ενετοί λειτούργησαν κατασταλτικά κατά της επαναστατικής ορμής των Επτανησίων με δημεύσεις περιουσιών, απειλές και φυλακίσεις. Παρ όλα αυτά 2.000 Ζακυνθινοί υπό τον Μακρή, Κλαδή, Φουρτούνη, Ξανθόπουλο, Ηρακλείωτη και Σερρά εισέβαλαν στην Ηλεία καταλαμβάνονταν τον Πύργο. 3.000 Κεφαλλονίτες υπό την αρχηγία των Σ Ι Μεταξά, Γ Πανά, Σ Λυκανδρόπουλο και Ν Φωκάπολιόρκησαν την Πάτρα και οι Τούρκοι δήλωσαν «Ας παρουσιαστεί ένας Ρώσος και αμέσως παραδίνουμε το φρούριο».

Τον Απρίλιο του 1770 οι Έλληνες σε όλη  την νότιο Ελλάδα κατέφαξαν τους Τούρκους, καταλαμβάνουν ειρηνικά το Μεσολόγγι όπου και συνεστάθη η προσωρινή κυβέρνησης από τους Π Παλαμά, Α Καλογεράκη και Α Γουλιμή.

            Ο Λαχούρης κατέσφαξε τους Τούρκους, ομοίως και οι λοιπόι οπλαρχηγοί, ο Λώρης κατέλαβε τα Κράβαρα και την Λομοτινά , Ο Κομνηνός πολιόρκησε την Λιβαδειά, Ο Μητροτρομάρας παρέδωσε στην φωτιά την Μεγαρίδα και την Αττική χωρίς να λυπηθεί μήτε τους Χριστιανούς, οι Νοταράδες κατέλαβαν τον Ισθμό, ο Αννίβας πολιόρκησε και κατέλαβε την Πύλο (εκεί οι Μανιάτες κατέφαξαν τους Τούρκους), ο Ψαρός εξεστράτευσε κατά της Τρίπολης, οι Μανιάτες ακολούθησαν με τις γυναίκες που κουβαλούσαν άδεια σακιά για συναποκομίσουν τα λάφυρα.  Οι Τούρκοι συγκέντρωσαν μεγάλες δυνάμεις , ο Νιμετιζαδές από τα Τρίκαλα, ο Οσμάν από την Λάρισα, ο Αλής από την Αττάλεια και οι Βειζαδές από την Θήβα ετάχθηκαν υπό την αρχηγία του μουτεσελίμη της Τρίπολης της Συρίας, αυτοί με την εμφάνιση των επαναστατικών δυνάμεων έσφαξαν Έλληνες της πόλης της Τριπόλεως και έβαψαν τα κεφάλια των αλόγων τουςκαι τα χέρια καιόρμηξαν κατά των Ελλήνων αλαλάζοντας, οι Έλληνες αντιστάθηκαν αλλά στο τέλος τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας την κανονιοστοιχία στα χέρια των Τούρκων, μετά από την νίκη τους οι Τούρκοι έσφαξαν 3.000 Έλληνες της Τρίπολης χωρίς διάκριση φύλλου και ηλικίας και τα πτώματα τα έκαψαν. Οι Τούρκοι προέβησαν και σε άλλες ωμότητες όπως η Τρίκκη πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε, ομοίως και στην Μοσχόπολη, την Λήμνο, την Σμύρνη και την Φιλιππούπολη πραγματοποιήθηκαν σφαγές και καταστροφές. Αλλά εκεί που γίνηκαν μεγάλες ζημιές ήταν στην Λάρισα, όπου οι γενίτσαροι τουφέκιζαν κάθε μέρα 10 με 12 Λαρισαίους. Σε όλη αυτή την συμφορά εμφανίστηκαν και οι Αλβανοί , μαζί τους ο Γεροδήμος έκανε ειρήνη, το ίδιο έκανε και ο Γρίβας, αυτοί πέρασαν τον Αχελώο και ενώθηκαν με τους Τούρκους στο Βραχώρι, οι μάχες που ακολούθησαν για να τους ανακόψουν ήταν επικές και αιματηρές, όσοι οπλαρχηγοί έπεσαν υψώθηκαν σε δοκάρια στην διασταύρωση του δρόμου του Αγγελοκάστρου. (η θέση που έπεσαν οι οπλαρχηγοί ονομάζεται σήμερα «των Γριβαίων τα κόκαλα» ).

Στο Μεσολόγγι οι κάτοικοι επιβιβάστηκαν σε 30 πλοιάριά τους κα πήγαν στα Δουλχινιώτικα, εκεί επί μια βδομάδα ναυμαχούσαν κατά των Αλβανών πειρατών, ακολούθως πήγαν στα Επτάνησα και άλλοι στο Αιτωλικό εκεί τους έσφαξαν οι  Αλβανοί. Οι Αλβανοί λεηλάτησαν την Φθιώτιδα και την Λειβαδιά, ο Μητρομάρας νίκησε ένα σώμα Αλβανών στην Κακή Σκάλα και μετά πήγε στην Σαλαμίνα, οι Αλβανοί έφτασαν στην Κόρινθο, όπου οι Κορίνθιοι για να τους καλοπιάσουν βγήκαν να τους υποδεχτούν. Ο Ψαρός μετά την ήττα στην Τρίπολη αντιστεκόταν σε διάσελα περιμένοντας ενισχύσεις. Ο Αλβανός Χατζή Οσμάν με 8.000 εξόρμησε προς την Μεσσηνία, πολέμησε εναντίον τους ο Ιωάννης Μαυρομιχάλης και τέλος αφού έμεινε με 24 άνδρες οχυρώθηκε σε ένα σπίτι και πολέμησε για 3 μέρες, αφού έβαλαν φωτιά στο σπίτι οι Αλβανοί είδαν να βγαίνει ένας γέροντας με ένα νέο ήταν που δεν ήταν άλλος από τον  Μαυρομιχάλης με τον γιό του που εκεί σκοτώθηκαν από τους Αλβανούς. Στην συνέχεια οι Αλβανοί νίκησαν τους Ρώσους και ο Αλέξιος Ορλόφ κλείστηκε με τους Ρώσους στο φρούριο της Πύλου μη δεχόμενοι Έλληνες οι οποίοι τους έλεγαν  «Μας υποσχεθήκατε λευτεριά … Τώρα μόνο άσυλο ζητάμε» το τι σφαγή ακολούθησε υπό τα όματα των Ρώσων αυτών των ανθρώπων δεν λέγεται, το τραγικό είναι ότι οι Ρώσοι παρακολουθούσαν το θέαμα της σφαγής με ειρωνεία από τους προμαχώνες.

Ο Ορλόφ φοβισμένος διέταξε την αναχώρηση των στρατευμάτων, ο Παπαζώλης και ο Μπενάκης του έλεγαν ότι τίποτα δεν χάθηκε αλλά ο θρασύδειλος Αλέξιος διέταξε να επιβιβαστούν στα πλοία.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Η Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας, η επονομαζόμενη «Μεγάλη» (Ρωσικά: Екатерина II Великая, Yekaterina II Velikaya, μεταγραφή Γιεκατερίνα ΙΙ Βελίκαγια 2/5/1729  - 17/11/1796  ).

ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

 

Ο καπουδάν πασάς Χοζαμεδίν έφυγε από το Ναύπλιο το βράδυ της 30^ης Μαρτίου. Ο Ρωσικός στόλος τον καταδίωξε και ο δειλός αρχιναύαρχος φυγομάχησε περιπλανώμενος στο Αιγαίο, το γεγονός αυτό στεναχώρησε τον πλοίαρχο Τζεζαιλη Χασάν και αντέδρασε στην ανέντιμη διαρκή υποχώρηση. Υπό τις πιέσεις του Χασάν ο Οθωμανικός στόλος αποφάσισε να πιάσει στο λιμάνι της Σμύρνης, πράγμα που δεν επιτεύχθηκε λόγω ενάντιων ανέμων και απειρίας των τούρκων ναυτικών . Ο Οθωμανικός στόλος λοιπόν αναγκάστηκε να πιάσει στον κόλπο του Τσεσμέ. Η θέση λόγω των αμμωδών  και αβαθών του κόλπου και των παρακτίων πυροβόλων, ήταν ευνοϊκή για τους Τούρκους. Ο Ρώσος ναύαρχος Έλφινστον υπό την πίεση του Ορλόφ που έλεγε ότι «η εθνική τιμή απαιτεί νίκη» κατευθύνθηκε προς την Χίο. Η νίκη στο Τσεσμέ ήταν επική και οριστική, οι  Ρώσοι κατέστρεψαν τον Οθωμανικό στόλο, ένα μόνο οθωμανικό πλοίο 60 πυροβόλων και 5 γαλιότες γλίτωσαν την καταστροφή αλλά και αυτά αιχμαλωτίστηκαν από τους Ρώσους.

 

Στην Κωνσταντινούπολη το αποτέλεσμα της ναυμαχίας του Τσεσμέ έφερε πανικό, αλλά τα Ρωσικά πλοία είχαν πάθει πάρα πολλές ζημιές, και τα Ρωσικά πληρώματα αποτελούντα από Ρώσους αξιωματικούς και Μανιάτες, Επτανήσιους, Μαυροβούνιους και άλλους Έλληνες ήταν κατάκοπα και χτυπημένα από αρρώστιες και ως εκ τούτου δεν ήταν ετοιμοπόλεμα. Παρ όλα αυτά ο Σκοτζέζος ναύαρχος Έλφινστον επέμενε στην συνέχιση της εκστρατείας, αντίθετος ήταν ο Αλέξιος Ορλόφ από μίσος ή από δειλία αρνήθηκε να δεχτεί την πρόταση του Έλφινστον, έτσι οι Ρώσοι για 10 μέρες περιέπλεαν στις ακτές του Τσεσμέ πραγματοποιώντας λεηλασίες. Τέλος απεφάσισαν να επιτεθούν στην Χίο, αλλά λόγω ύπαρξης μεγάλων τουρκικών δυνάμεων, σκέφτηκαν να καταλάβουν την Σμύρνη, όπου είχαν καταφύγει  οι ναυαγοί τούρκοι ναύτες του Τσεσμέ  και φυσικά ξέσπασαν την οργή τους στους Σμυνιούς σφάζοντας 1.000 πολίτες, οι Σμυρνιοί επιβιβάστηκαν σε βάρκες και πήγαν στον Ορλόφ για προστασία. Οι θρασύδειλοι τούρκοι που έσφαζαν αμάχους μόλις έμαθαν τις προθέσεις των Ρώσων έστειλαν πρεσβεία στον Ορλώφ με την παράκληση να μη επιτεθεί στην πόλη. Οι παρακλήσεις τους αυτές εισακούστηκαν από τον Ορλόφ.

Ο Έλφινστον  στις 26 Ιουλίου μπήκε στον Ελλήσποντο και έριξε άγκυρα στην μέση του Πορθμού και υπό τυμπανοκρουσίες και σαλπισμούς ήπιε το τσάι του εις υγεία των Τούρκων, βρίζοντας τους άνανδρους λοιπούς Ρώσους που δεν τόλμησαν να τον ακολουθήσουν, μετά σήκωσε άγκυρες και βγήκε πάλι προς συνάντηση των υπολοίπων Ρώσων.

Ο Ορλόφ κατέλαβε τα νησιά γύρω από τον Ελλήσποντο και ξεχειμώνιασε στην Λήμνο.

 

Ο ΑΘΩΣ

 

Στον Άθω μόναζαν τρεις πατριάρχες οι Κύριλλος Ε, Σεραφείμ Β και ο Σαμουήλ Α, ο Σεραφείμ Β πήγε λοιπόν στον ρωσικό στόλο και άρχισε να εκδίδει εγκυκλίους που παρακινούσε τους Έλληνες σε επαναστατικές πράξεις. Τις προκηρύξεις αυτές έστειλε ο Ευρίπου Γεδεών στον Πατριάρχης Θεοδόσιο Β και ο Πατριάρχης τα έδωσε στον μεγάλο λογοθέτη. Ο Θεοδόσιος κάτω από την πίεση του Σουλτάνου εξέδωσε σιγίλια που νουθετούσε τον λαό να μείνει ήσυχος.

Τον Σεραφείμ αποκαλούσαν «αποστάτη, ταραχοποιοό, άνδρα που του άρεσαν τα αίματα», ταυτόχρονα τον απογύμνωνε από κάθε ιερατική αξία.

Ο Σουλτάνος έστειλε στρατό στον Άθω για κατάσχεση της περιουσίας του Σεραφείμ και επέβαλε πρόστιμο στην στα εκεί μοναστήρια.

 

 

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ

 

Ο Αλέξιος Ορλόφ έχασε την  Λήμνο και ντροπιασμένα έφυγε στην Ιταλία, αλλά και ο Έλφινστον μετά από μια άτυχη προσπάθεια να είσδυση στον Ελλήσποντο πήγε στην Πετρούπολη και απομακρύνθηκε από την αυτοκράτειρα.

27 Οκτωβρίου οι Ρώσοι προσπάθησαν να καταλάβουν την Μυτιλήνη, μετά την αποχώρησή τους οι Τούρκοι ξέσπασαν στους Έλληνες.

Ο Μητρομάρας τώρα από την Σαλαμίνα συγκέντρωσε αντάρτες που είχαν γλυτώσει από τους Τούρκους και συγκρότησε πειρατικό στολίσκο, έτσι λοιπόν μετατράπηκε σε ένα από τους τρομερότερους πειρατές, έφτασε στο σημείο να πολιορκήσει την Αθήνα, νίκησε δε τον προστρέχοντα σε βοήθεια μπουλούκμπαση στον Κερατόπυργο, λήστεψε το δημόσιο Οθωμανικό ταμείο , προκειμένου δε να μη ξεσπάσουν αντίποινα στους Χριστιανούς επέστρεψε το ποσό στους Τούρκους. Ο τρομερός αυτός άνδρας πέθανε μετά τραύμα που δέχτηκε σε μάχη στις 15/2/1772.

Αλλά και άλλος στολίσκος πειρατικός εμφανίστηκε από Μανιάτες, Ψαριανούς  και Σφακιανούς, αυτοί έκοψαν τις εμπορευματικές μεταφορές στο Αιγαίο.

Εδώ πρέπει να πούμε ότι οι Έλληνες χρωστούν χάρη στον φιλέλληνα Χασάν Τζεζαιρλή, διότι μετά την απομάκρυνση των Ρώσων οι Τούρκοι διέταξαν γενική σφαγή των Ελλήνων και όλοι οι σύμβουλοι του Σουλτάνου συμφώνησαν, ο μόνος που αντέστη ήταν ο Χασάν με τελικό επιχείρημα «Αν φονευτούν οι Έλληνες, ποιος θα πληρώνει το χαράτσι;».

Βέβαια η συνθήκη του Κουτσούκ Καναιρτζή (10/7/1774) έβρισκε το Αιγαίο στα χέρια των Ρώσων, η οθωμανική αυτοκρατορία δέχτηκε μεγάλο πλήγμα στρατιωτικό και κυρίως εμπορικό και πολιτικό, ενώ ο Ελληνισμός παρά τις συμφορές που θρήνησε από τους πλατσικολόγους Αλβανούς, βγήκε μακρόχρονα κερδισμένος

 

ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ

 

Στην Πελοπόννησο μετά το τέλος των επαναστατικών κινημάτων, έμειναν  «οι γιοι της λαφυραγώγησης» οι Αλβανοί ….. οι οποίοι διέπραξαν φρικαλεότητες και κακουργήματα και αφού εξάντλησαν την μανία τους στους Έλληνες ρημάζοντας τον τόπο για εννιά χρόνια 1770 με 1779 και τέλος αποφάσισαν να μείνουν στην Πελοπόννησο. Αυτή η κατάσταση όμως δεν συνέφερε μήτε στην Πύλη και στην αρχή με προτροπές και απειλές προσπαθούσε να φέρει πειθαρχία , αυτοί όμως ποδοπατούσαν τις τα θρησκευτικά σύμβολα και τα σουλτανικά φιρμάνια και μάλιστα άρχισαν να παρενοχλούν και τους Τούρκους. Ο Σουλτάνος τώρα πια διέταξε την εξόντωσή τους. Εκτελεστής αυτής της απόφασης ήταν ο φιλέλληνας  Χασάν Τζεζαιρλής. Με 30.000 ένοπλους κινήθηκε κατά τους, οι Αλβανοί μόλις έμαθαν τις κινήσεις των Τούρκων έσπευσαν να δηλώσουν «πιστοί υπήκοοι του Σουλτάνου και το μόνο που ζήταγαν ήταν δικαιοσύνη, και εφ όσον τους πλήρωναν τα χρήματα που τους όφειλαν νόμιμα οι Πελοποννήσιοι, αμέσως θα εκκένωναν την χώρα».

Ο Σουλτάνος έστειλε ένα νομοδιδάσκαλο να δει τι είδους απαιτήσεις είχαν οι Αλβανοί και ταυτόχρονα ο Χασάν έπλευσε στα νερά της Πελοποννήσου. Ο νομοδιδάσκαλος διαπίστωσε το άδικο των αλβανικών απαιτήσεων, αλλά από φόβο δεν εξέδωσαν απόφαση.

 

Τις διαθέσεις των Ελλήνων και των Τούρκων έναντι των Αλβανών εκφράζει παραστατικά το ακόλουθο δημοτικό:

Να κάνουμε το ένα μας
και τούρκοι και ραγιάδες
τον τόπο να παστρέψουμε
από τους αρβανιτάδες.

Οι Αλβανοί σαν έμαθαν ότι θα συμπράξουν εναντίον τους και η Μοραΐτικη κλεφτουριά τους έστειλαν την πιο κάτω επιστολή:

Κλεφτοκαπεταναῖοι Μωραϊτες,

Δεν εκάματε καλά να σμίξετε με τούς Τούρκους και να 'ρθήτε να μας βαρέσετε. Ναῖσκε ὀρέ, δεν το παντέχομε ετούτο το πράμα και σαν εσείς είχατε αιτίγια μαζί μας, τότενες να 'ρχούσασταν παλικαρίσια να τα βάζαμε ὀρὲ τα πράματα στην καλή την στράτα. Μα  το Θεό, δε σας λέμε ψέματα, ακούστε ταις γραφαὶς και ταις ορμήνειές μας, γιατί το ταχὺ οι Τούρκοι θὲ να βαρέσουνε και σας όλους, και θα σας σκοτώσουνε. Ελάτε σαν καλά παλικάρια που είσαστε να τα συμφωνήσουμε, μην καρτερείτε.

Τριπολιτζὰ στη 8 Ιουλίου 1779 

οι γενικοὶ αρχηγοί,

Αλὴ Χατζὴ Ὀσμάν Μπέης καὶ Σουλεϊμάν Μπέη

 

Οι Έλληνες απάντησαν με την πιο κάτω επιστολή:

 

"Αρβανίτες,

Το γράμμα σας το ελάβαμε και σας γράφομεν και ημεῖς ότι ποτέ δεν είχαμεν σκοπὸ για να ανταμωθῶμεν με τους Τούρκους, διότι και αυτοὺς τους θεωρούμεν κακοὺς εχθρούς μας, και νάρθουμε να σας χτυπήσουμε. Τα θέλατε εσείς, γιατί από τον καιρό που γίνηκε το σεφέρι [σήμ: η επανάσταση] το Μάρτι το έτος 1769 και εμβήκατε στο Μωριὰ για να βοηθήσετε τους Τούρκους και να χτυπήσετε εμάς τους Μοραΐτες, δέκα χρόνια γένουνται από καιρὸ εκείνον έως σήμερα, πού μας ετυρρανίσατε, μας εγδύσατε εσκοτώσατε τους πατέρες μας, τις μητέρες μας, τα αδέρφια μας, τις γυναίκες μας, τα παιδιά μας, τους συγγενείς και τους πατριώτες μας. Και μας κάματε τέτοια πολλὰ κακὰ που εμείς δεν μπορούμε πλιὰ να σας χωνεύουμε και ούτε να σας συγχωρήσομε, για δαυτὸ μαζωχθήκαμε ούλοι δω πέρα να σας χτυπήσομε και με τη δύναμη του θεού -αν μπορέσωμε- να σας διώξωμε πλιὰ απ' το Μωριά. Αν εσείς θέλετε για να πολεμήσουμε και να σκοτωθούμε, εμείς σας συγχωρούμε για όλα τα χάλια πού μας εκάματε, και ελάτε μερικοί  απὸ όλους σας να μας φέρτε τα άρματα σας, και να μας δώσετε όσα χρήματα έχετε στα κιμέρια σας πού τα μαζώξατε απὸ τους πατριώτες μας, και ύστερα να σας στείλουμε με μεγάλο σιγουρητὸ στην πατρίδα σας. Ελάτε και σας καρτεροῦμε, γιατί πάν' κεῖνα που ξέρατε. Ἐλᾶτε το ταχύ, ἀλλοιῶς θα το μετανοήσετε.

Από Τρίκορφα 10 Ιουλίου έτος 1779

Με την συμφωνία απὸ όλους τους κλέφτες και τους αρματολοὺς του Μωριά, υπογράφουμε εμείς οι πρώτοι αρχηγοί,

Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης και " Αλέξης Δάρας "  

 

 

 

Οι Αλβανοί από 10.000 άνδρες που διοικούντα από δύο Τόσκιδες οχυρώθηκαν στην Τρίπολη. Ο Χασάν από το Άργος έφτασε στην Τρίπολη στις 10/7/1779 και μετά από μια λυσσασμένη μάχη οι Αλβανοί ετράπησαν σε φυγή. Υψώθηκε μια πυραμίδα από 4.000 κεφάλια κτισμένα με άμμο και ασβέστη. Το τρόπαιο αυτό διατηρήθηκε για πολλά χρόνια. Ο Πουκεβίλ όμως που πέρασε από εκεί το 1799 και είδε το κτίσμα που είχε αρχίσει να καταρρέει λόγω της αποκολλήσεως μερικών κρανίων, ονομάζει το κτίσμα «πυραμίδα».
Η πυραμίδα διατηρήθηκε μέχρι το 1806-1807.

 

Οι υπόλοιποι Αλβανοί διασκορπίστηκαν αλλά ο Χασάν τους καταδίωξε και τους αφάνισε . Στην εξολόθρευση αυτή συμμετείχαν και οι Έλληνες, είναι γνωστή η διήγηση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη για την συμμετοχή των Ελλήνων στο ξεπάστρεμα των Αλβανών, ας δούμε ένα μέρος αυτών των διηγήσεων : «Όταν τους επολέμησεν ο πατέρας μου, οι Αλβανοί του έλεγαν: - Κολοκοτρώνη, δεν κάμεις νισάφι; Και τους λέγει ο πατέρας μου; Τι νισάφι να σας κάμω, όπου ήλθετε και εχαλάσατε την Πατρίδα μου, μας επήρατε σκλάβους και μας εκάμετε τόσα κακά; Τα κεφάλια των Αλβανών έφτιασαν πύργο εις Τριπολιτσά».

 

Τρόμος κατέλαβε τους θρασύδειλους Αλβανούς που άλλαζαν γλώσσα  και ρούχα και κρυβόντουσαν.

 

Το 1780 ο Χασάν με διερμηνέα τον Μαυρογένη πήγε στην Μάνη και διόρισε ηγεμόνα τον Τζανέτο Κουτήφαρη και καθιέρωσε φόρο 30.000 γρόσια. Όταν πήγε στην Τρίπολη ο Χασάν προσκάλεσε για συμφιλίωση τον έξαρχο Γρηγοράκη που όμως τον έπιασε και στον σούβλισε μαζί με τους Μανιάτες που τον συνόδευαν, οι συγγενείς του Γρηγοράκη  σε ανταπόδοση της Τουρκικής απιστίας κατέλαβαν το φρούριο Πασαβά και έσφαξαν 700 οικογένειες Τούρκων.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο  Γαζή Χασάν Πασάς (Cezayirli Gazi Hasan Paşa, 1713-19/3/1790). 

ΣΧΕΔΙΑ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ

 

Η Αικατερίνη ονειρευόταν μια «ΑΡΧΑΙΑ ΓΡΑΙΚΙΚΗ ΜΟΝΑΡΧΙΑ» στο θρόνο της οποίας θα καθόταν ο εγγονός της ο Μέγας δούκας Κωνσταντίνος, μερικά μόνο νησάκια τα ήθελε   Ρώσικα για την «διευκόλυνση του ρωσικού εμπορίου».

Στα σχέδια αυτά του διαμελισμού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, συμφωνούσε και ο αυτοκράτορας της Αυστρίας Ιωσήφ Β. Συμφωνούσε και στην ανίδρυση του ελληνικού βασιλείου , αλλά ήθελε η Πελοπόννησος, η Κρήτη και κάποια νησάκια να παραδοθούν στην Ενετική Δημοκρατία.

Βέβαια αυτό δεν άρεσε στην Αικατερίνη, η οποία συνέχισε να στέλνεί προκυρήξεις στους Έλληνες για επανάσταση , στα Επτάνησα μάλιστα διορίστηκαν υποπρόξενοι της Ρωσίας Έλληνες, στην Κέρκυρα ο γιος του Μπενάκη,   στην Κεφαλονιά ο αιγαιοπελαγίτης Κομνηνός και στην Ζάκυνθο ο αρματολός Ζαγορίσκης.

 

 

ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣ

 

Η Ελληνική κοινότητα της Τεργέστης με εράνους μάζεψε μεγάλ ποσά για να πραγματοποιηθούν τα όνειρα της απελευθέρωσης της Ελλάδος, ένας ομογενής έδωσε 2.000 χρυσά νομίσματα και με αυτά αγόρασε δύο καταδρομικά πλοία, μόλις το έμαθαν οι Τούρκοι σκότωσαν τον αδελφό του και την μητέρα του που ήταν στην Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 1788 ήρθε στην Τεργάστη ο Λοκρό Βοιωτός Λάμπρος Κατσώνης και με τις συνεισφορές των ομογενών αγόρασε ένα αμερικάνικο καταδρομικό με 26 πυροβόλα το ονόμασε «Αθηνά της Άρκτου» με αυτό το πλοίο και τα άλλα που αγόρασε η ορογένεια ήρθε στο Αιγαίο και ξεκίνησε καταδρομές κατά των Τούρκων.

Δυστηχώς τον αγνό πατριωτισμό της ομογένειας εκμεταλλευτήκαν και πατριδοκάπηλοι τυχοδιώκτες όπως ο Μυκονιάτης Αντ Ψαρός που έφτασε στην Σικελία με μεγάλα χρηματικά ποσά εράνων της ομογένειας για την βοήθεια των σκοπών της επανάστασης, αυτός ο άνθρωπος δεν ξόδεψε ούτε ένα γρόσι και σφετερίστηκε όλο το ποσό, ενώ ταυτόχρονα ήθελε να ανακηρυχτεί αρχιστράτηγος.

Απεσταλμένοι στάλθηκαν στην Πετρούπολη και η Αικατερίνη τους δέχτηκε θερμά και τους έδωσε πλήθος υποσχέσεων, δεν παρέλειψε να οδηγήσει, όσους πήγαιναν σαν εκπρόσωποι των Ελλήνων, στα διαμερίσματα των εγγονών της για να ασπαστούν το χέρι του δούκα Αλεξάνδρου, ο οποίος δείχνοντας τον αδελφό του Κωνσταντίνο είπε ότι σε αυτόν πρέπει να δείχνουν τον σεβασμό τους, στο τέλος ο πρίγκηπας είπε στα Ελληνικά «Υπάγετε και όλα θέλουσιν εκτελεστή κατά την επιθυμίαν σας».

 

Ο Κατσώνης τώρα ρήμαζε τους Τούρκους στο Αιγαίο. Ας δούμε μερικές από τις επιτυχίες του :

- Στο Ιόνιο (Ιανουάριος 1788) καταναυμάχησε ένα δουλχινικό πλοίο και το κυρίευσε .

- Στο Αιγαίο αιχμαλώτισε έξι εχθρικά πλοία.

- Πολιόρκησε και κατέλαβε το φρούριο του Καστελόριζου.

- Στην περιοχή της Κύπρου αιχμαλώτισε έξι οθωμανικά πλοία.

-  Στα παράλια της Αιγύπτου λεηλάτησε και κατάστρεψε κάθε τι τούρκικό.

Οι Τούρκοι έστειλαν προς καταδίωξή του ένα πολεμικό με 74 πυροβόλα, ένα καταδρομικό και 55 ακόμα πλοία με 30 πυροβόλα το κάθε ένα.

Στην Κάρπαθο συναντήθηκε με τον καδιωκτικό στόλο των Τούρκων, τον οποίο έτρεψε σε φυγή σκοτώνοντας 500 Τούρκους.

Μετά από αυτές τις επιτυχίες η Αικατερίνη ονόμασε τον με Ελληνικά χρήματα στόλο του Κατσώνη «στόλο της ρωσικής αυτοκρατορίας».

Τον Απρίλιο του 1789  ο Λάμπρος Κατσώνης έφυγε από την Τεργέστη και στις 15/4/1789 συνάντησε τον οθωμανικό στόλο στο Δυρράχιο , η ναυμαχία που ακολούθησε ήταν νικηφόρα για τον Λάμπρος Κατσώνης. Στο Δυράχιο κατέστρεψε τους προμαχώνες έκαψε εχθρικά πλοία και σκόρπισε 12.000 Αλβανούς, πραγματοπ[οίησε δε καταδρομική ενέργεια την νύκτα σκοτώνοντας πλήθος Τούρκων.

Ο σουλτάνος έγραψε επιστολή προς τον   Λάμπρο Κατσώνη στην οποία δεν καταδέχτηκε καν να απαντήσει .

3/6/1789 συνάντησε τον τουρκικό στόλο (14 μεγάλα πλοία) στην Τήνο, μετά από τρίωρη μάχη τα έτρεψε σε φυγή. Ο πλοίαρχος ενός γαλλικού πολεμικού που παρακολούθησε την ναυμαχία έγραψε «Είναι γνωστό σε όλους τους Ευρωπαίους ότι οι απόγονοι των Ελλήνων διασώζουν ακόμη και σήμερα την προγονική αρετή και ανδρεία….» .

3/8/1789 στην περιοχή της Μακρονήσου καταναυμάχησε έξι αλγερινά πλοία.

Τον Φεβρουάριο του 1790 παίρνει τον Ανδρούτσο με 800 παλικάρια του και πλέει στην Τένεδο. Εν τω μεταξύ οι Τούρκοι συγκέντρωσαν δύο στόλους στην Κέα ένα από την Κωνσταντινούπολη και ένα από την Αλγερία. Ο στόλος της Κωνσταντινούπολης (115 μεγάλα πλοία)  στην σύγκρουση του με τον Λάμπρο Κατσώνη, ύστερα από πείσμονα ναυμαχία ετράπη σε φυγή.  Το πρωί φάνηκε ο Αλγερινός στόλος (12 πλοία) και ενώθηκε με τον στόλο της Κωνσταντινούπολης, ο Λάμπρος Κατσώνης είχε μόλις 7 πλοία αλλά δέχτηκε την πρόκληση για ναυμαχία, ο εχθρός μετά από εύστοχες βολές των πλοίων του Λάμπρου Κατσώνη υποχρεώθηκαν να διακόψουν τη μάχη. Η ναυμαχία επαναλήφθηκε μόνο που τώρα οι Τούρκοι την μετέτρεψαν σε πεζομαχία με επιθέσεις στα Ελληνικά πλοία. Επικές μάχες διεξήχθησαν με πλήθος νεκρών και από τις δύο μεριές ενδεικτικά ανφέρω ότι από το πλήρωμα 295 ανδρών της «Αθηνάς της Άρκτου» διασωθήκαν μόνο 5 αξιωματικοί και 55 ναύτες από τους οποίους 38 τραυματισμένοι. Στην ναυμαχία αυτή ο Λάμπρος Κατσώνης έχασε 2 πλοία που αιχμαλωτίστηκαν και 3 που κάηκαν από τους κυβερνήτες τους και έχασε 565 αξιωματικούς και ναύτες, οι απώλειες του εχθρού υπολογίζονται σε 3.000 άνδρες, τα δε πλοία τους εστάλθηκαν για επισκευές στην Κωνσταντινούπολη. 

Όσοι επέζησαν διέφυγαν προς την βορινή ακτή της Άνδρου και μετά πήγαν στην Μήλο. Την ναυμαχία παρακολούθησε ο Γάλλος κόμης Τενίν ο οποίος δεν πίστευε στα μάτια του για τον άθλο των Ελλήνων προ ασυγκρίτως υπέρτερου εχθρού, προσέφερε μάλιστα ιατρική βοήθεια επί της φρεγάτας του στους πολεμιστές του Λ Κατσώνη.

Ο Λάμπρος Κατσώνης μετά ήρθε στην Κύπρο όπου βρήκε τα δύο καταδρομικά των Σπετσιωτών και εξοπλίζοντας άλλα δύο που αιχμαλώτισε και ξανάφτιαξε στολίσκο από εννιά πλοία. Ο στόλος του Λ Κατσώνη συνέχισε την δράση του έκαψε ένα τούρκικο σεμπέκι 32 πυροβόλων στην Ιο, Εν τω μεταξύ από προσφορές των Ελλήνων ο στόλος του πολλαπλασιάστηκε σε 24 πλοία και σχεδίαζε πια να μπει στον Ελλήσποντο και να καταστρέψει τον τούρκικο στόλο. Τότε έφτασε η είδηση ότι οι Ρώσοι έκαναν ειρήνη με τους Τούρκους. Ο Λάμπρος Κατσώνης άρχισε πια να σκέφτεται να επαναστατήσει την Ελλάδα χωρίς την βοήθεια της Ρωσίας και ήρθε σε συνεννόηση με τους Μανιάτες. Χρήματα πιά όμως δεν υπήρχαν και η Ρωσία έκανε το 1792 την συνθήκη του Ιασίου στην οποία δεν θυμήθηκε καθόλου την Ελλάδα. Την στιγμή αυτή ο Λάμπρος Κατσώνης είπε την περίφημη φράση του «Αν η αυτοκράτειρα συνομολόγησε την ειρήνη της, ο Κατσώνης δε συνομολόγησε την δική του». Πήρε τον Ανδρούτσο, κατέβασε την Ρωσική σημαία και ήρθε στο Ταίναρο, η Πύλη έμαθε στις προθέσεις του Λ Κατσώνη και αποφάσισε την εξόντωσή του.  Ο καπουδάν πασάς με 12 μεγάλα πλοία, 6 φρεγάτες και ς μικρότερα και πολύ στρατό βγήκε προς συνάντηση του Λάμπρου Κατσώνη. Με μπαμπεσιά αιχμαλώτισε το πλοίο του Σπετσιώτη  Μήτρου Καρακατσάνη στη Μονεμβάσια., την ίδια μπαμπεσιά προσπάθησε να κάνει και στον Λ Κατσώνη στο ορμητήριό του , συνεπικουρούμενος ο τουρκικός στόλος και από δύο Γαλλικά πολεμικά, αλλά το τούρκικο κόλπο δεν έπιασε. Η πεζο-ναυμαχία που ακολούθησε προξένησε φθορές στους Τούρκους. στην συνέχεια οι Τούρκοι προσπάθησαν να κυριεύσουν τα οχυρώματα με αποβίβαση στρατού ο Ανδρούτσος προξένησε μεγάλες καταστροφές στους Γάλλους και στους τούρκους. Την 3^η μέρα των επιχειρήσεων ο καπουδάν πασάς επιχείρησε αποβίβαση ο Ανδρούτσος κατέσφαξε 4.000 Τούρκους και κατάστρεψε 12 βάρκες  κα από το αποβατικό σώμα των Τούρκων μόνο 100 κατόρθωσαν να σωθούν. Ο καπουδάν πασάς με απειλές ζήτησε την βοήθεια του μπέη της Μάνης Τζανέτο Γρηγοράκη , ο οποίος συγκέντρωσε 7.000 Μανιάτες και στράφηκα κατά του Κατσώνη αφού πρώτα μυστικά τον ειδοποίησε με καλόγερο για την δύσκολη θέση που ήταν από την Τουρκική απειλή, ο Λ Κατσώνης με μικρό σώμα στρατού του και μια βάρκα πέρασε ανάμεσα από τον τουρκογαλλικό στόλο και έπλευσε στα Κύθηρα και από εκεί στην Ιθάκη. Ο υπόλοιπος στραατός του Λ Κατσώνη διασκορπίστηκε στην Λακωνία και ο Ανδρούτσος υπό την καταδίωξη 6.000 Τούρκων επί 40 ημέρες και νύκτες πορευόμενος και πολεμώντας πέρασε στην Ρούμελη. Στις μάχες που έδωσε ο Ανδρούτσος σκότωσε 1500 Τούρκους και έχασε 96 και ένα σωματάρχη. Ο καπουδάν πασάς μη γνωρίζοντας την φυγή του Κατσώνη δεν τολμούσε να πλησιάσει το λιμάνι, οι Μανιάτες πλιατσικολόγησαν τα πλοία του Λάμπρου και άφησαν κενά σκαριά, μετά ο Τζανέτος ενημέρωσε τον καπουδάν πασά και τότε μπήκε ο τούρκικος στόλος στο λιμάνι. Στην εκστρατεία αυτή οι Τούρκοι έχασαν 6.000 άνδρες. Οι Ενετοί παρέδωσαν τους Έλληνες άνδρες του Κατσώνη στους Τούρκους ή τους αλυσόδεσαν και τους έστειλαν στα Ενετικά κάτεργα. Ανάμεσα σε αυτούς που παρέδοσαν οι Ενετοί ήταν και ο Ανδρούτσος ο οποίος πέθανε με βασανιστήρια στην Κωνσταντινούπολη. Ο Κατσώνης γλύτωσε. Και πέθανε στην Πετρούπολη σε ηλικία 52 χρονών.

 

 

Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

 

Υπό το πνεύμα της Γαλλικής επαναστάσεως οι Έλληνες ένοιωσαν για μια ακόμα φορά την ελπίδα της ελευθερίας να τους χαμογελά. Οι Γάλλοι κατέλαβαν τα Επτάνησα το 1797. Και τότε συνέβη το αδιανόητο  η Ρωσία υπέρ της οποίας έχυσαν το αίμα τους οι Έλληνες συμμάχησε με την Οθωμανική αυτοκρατορία και ο ενωμένος Ρωσοτουρκικός στόλος βρέθηκε στα Επτάνησα. « Ο σταυρός και η ημισέλινοςαδελφώθηκαν για να αποδιώξουν από τα Επτάνησα τους άθεους και άπιστους Φρατζέζους», σε αυτή την φιλία ενέπλεξαν και το Πατριαρχείο. Οι Οθωμανοί πάτησαν το πόδι τους στην Κέρκυρα και εκεί έκαναν τα αίσχη εις βάρος των Ελλήνων, ο Ρώσος Ουσακόφ στην Ζάκυνθο δεν φέρθηκε καλύτερα το ρωσικό κνουτό (μαστίγιο) ήταν η καθημερινή πραγματικότητα για κάθε παράπτωμα των Ελλήνων.

Όλη αυτή η υπόθεση είχε και το καλό της δημιουργήθηκε η πρώτη Ελληνική πολιτεία στις 21/3/1800 αυτή ήταν η ΙΟΝΙΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ. Η ανεξάρτητη αυτή Ελληνική γωνιά ήταν η πρώτη Ελληνική γη που επιτέλους είχε έστω και κατ όνομα Ελληνική διοίκηση μετά το 1453.

Η φιλία Ρώσων και Τούρκων κράτησε μέχρι το Αούστερλιτς, οι οποίοι λόγω της Γαλλικής νίκης άρχισαν να αλλάζουν πολιτική.

Το 1807 επενέβη ο Αγγλικός παράγοντας στέλνοντας στόλο ο οποίος αγκυροβόλησε μπροστά στην Κωνσταντινούπολη που ούτε λίγο ούτε πολύ ζήτησε ο Σουλτάνος να συμμαχήσει με την Ρωσία και την Αγγλία. κατά του Ναπολέοντα.

Βέβαια μετά την αποχώρηση των του ρωσικού στόλου ο Αλή πασάς προσπάθησε να καταλάβει την Ιόνιο πολιτεία. 5000 Αλβανοί  στις αρχές του Μαίου του 1807 υπό τον Βελή πασά επιτέθηκαν στην Πρέβεζα και την Βόνιτσα, μετά επιτέθηκαν κατά της Λευκάδος, οι κάτοικοι του νησιού μαζί με αρματολούς και Ρώσους και με επικεφαλής τον Ιωάννη Καποδίστρια απέκρουσαν τα αλβανικά στίφη. Η Ιόνιος πολιτεία κάλεσε τους πλοιάρχους « στο όνομα της Ελληνικής φιλοτιμίας» να προστατέψουν την Λευκάδα, στην προσπάθεια αυτή έλαβαν μέρος ο Κατσώνης και ο Κίτσος; Μπότσαρης.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Λάμπρος Κατσώνης.  
 

ΝΙΚΟΣ ΤΣΑΡΑΣ

 

Ο Κλέφτης  αυτός  την περίοδο αυτή διέτρεχε την Θεσσαλία καταστρέφοντας τα πάντα Συγκρότησε μάλιστα και σύνοδο στον Όλυμπο και στολίσκο στον Πλαταμώνα και παρενοχλούσε τα παράλια της Θεσσαλίας, ο κόσμος αγανάκτησε και έστειλε παράπονα κατά του Αλή πασά που ήταν αδύναμος να επιβάλει τάξη και ησυχία.

Ο Αλής φριαξε για τις επαναστατικές κινήσεις του Νικοτσάρα και απείλησε να πνίξει στο αίμα τον Όλυμπο, έστελνε λοιπόν στίφη από Αλβανούς στην Θεσσαλία, οι αρματολοί πολέμησαν με γενναιότητα, στο τέλος όμως προ υπερτέρων δυνάμεων έφυγαν στην Σκιάθο, σχημάτισαν πειρατικό στόλο και αιχμαλώτιζαν τα τουρκικά πλοία.

 Ο Νικοτσάρας από την Σκιάθο και την Σκόπελο αιχμαλώτιζε πλοία και ενεργούσε μέχρι τον Ελλήσποντο, ο αριθμός των πειρατικών πλοίων έφτασε στα 70 και χωρίστηκε σε νταιφάδες, ο κάθε ταιφάς έφερε το όνομα της πατρίδας του αρχηγού του όπως Βάλτος, Μοριάς, Ρούμελη , Όλυμπος, Άσπρη Θάλασσα, Σκιάθος, κασάντρα κλπ πρώτος καπετάνιος ορίστηκε ο Σταθάς και υποστόλαρχος ο Νικοτσάρας.

Το 1806 ο Νικοτσάρας καταδιώχτηκε από τον Οθωμανικό στόλο και πήγε στην Ύδρα παίρνοντας από τον εκεί πρόξενο υπηκοότητα της Ιονίου Πολιτείας. Η δράση του ήταν εκπληκτική και οι Ευρωπαϊκές δυνάμεις ήθελαν να την χρησιμοποιήσουν σαν αντιπερισπασμό στην Τουρκία. 

Με τους Ρώσους σχεδίαζε μια παράτολμη επιχείρηση που στόχο είχε την ένωση μέσω Μακεδονίας με τους Ρώσους της Μολδαβλαχίας  και με την βοήθεια του Καραγιώργη να μπει στην  Σερβία. Αυτό έκανε γνωστό ο Νικοτσάρας στους αρματολούς της Στερεάς Ελλάδος, στο σχέδιο τάχθηκαν 250 Στερεοελλαδίτες και ισάριθμοι Θεσσαλοί και Μακεδόνες, όλους τους όρκισε στο ευαγγέλιο και ύψωσε τρεις σημαίες που είχε στείλει ο Βενιαμίν ο Λέσβιος .

Εκστρατεύει  λοιπόν με  550 άνδρες από Σκόπελο και αποβιβάζεται στην Αικατερίνη. Στη μάχη που ακολούθησε στον Αξιό με τον Σερδάρη του πασά της Θεσσαλονίκης, ο Νικοτσάρας προξένησε μεγάλες ζημιές στους Τούρκους και προχώρησε μέχρι Κονιαροχώρι και ακολούθως έφτασε στο Δεμίρ Χισσάρ. Οι Τούρκοι αφού ενισχύθηκαν από γιουρούκους και Βούλγαρους περίμεναν τον Νικοτσάρα στο Δεμίρ Χισσάρ οχυρωμένοι. Η  παρουσία του όμως τους έτρεψε σε φυγή. Έτσι πιά κατευθύνθηκε προς το Νευροκόπι.Η πορεία του όμως με τις λιγοστές του δυνάμεις ήταν αδύνατη και γύρισε και προχώρησε προς τον Αίμο. Στο βουνό Μενοικέος πολιορκήθηκε από 4.000 Τούρκους, Αλβανούς και Γιουρούκους, τρία μερόνυκτα κράτησαν οι μάχες, τέλος με έξοδο διέφυγε προς Ζιχνα. Οι Τούρκοι ενισχύθηκαν από 5.000 του ναζίρη της Δράμας και 3.000 του μπέη των Σερρών. Ο Νικοτσάρας οχυρώθηκε στις κλεισούρες της Ζίχνας και προξένησε μεγάλες φθορές στους Τούρκους.

Περίφημο είναι το τραγούδι του Νικοτσάρα, ένα μικρό απόσπασμα παραθέτω πιο κάτω:

Τι έχουν της Ζίχνας τα βουνά και στέκουν μαραμμένα;
Μήνα χαλάζι τα βαρεί, μήνα βαρύς χειμώνας;
Ουδέ χαλάζι τα βαρεί, ουδέ βαρύς χειμώνας,
ο Νικοτσάρας πολεμάει, με τρία βιλαέτια….

 

15.000 Τούρκοι πολεμούσαν τον Νικοτσάρα και είχαν υποστεί μεγάλες απώλειες, έφτασε στο σημείο λόγω ελλείψεως πολεμοφοδίων οι Έλληνες να πυροβολούν μόνο τους αρχηγούς των Τούρκων. Συνέχισε την πορεία του για να συναντήσει του Ρώσους οι οποίοι ήταν άφαντοι φυσικά, έτσι κατευθύνθηκε στον Άθω απ όπου με πλοία γύρισε στην Σκόπελο. Η εκστρατεία αυτή κράτησε δύο μήνες με διαρκείς μάχες. Ο Νικοτσάρας έχασε  370 άνδρες, ενώ ο ίδιος και όλοι οι επιζήσαντες ήταν γεμάτοι πληγές. Και οι Ρώσοι τι έκαναν όταν πολεμούσε ο Νικοτσάρας;  Μα έκαναν συνθήκη με τους Τούρκους 12/8/1807. Τέτοιο δούλεμα οι ομόδοξοι Ρώσοι εις βάρος των Ελλήνων.  Και ο Νικοτσάρας συνέχισε μετά από λίγο τον αγώνα κατά των Τούρκων έπεσε σε μάχη στη χερσόνησο Κασσάνδρα, στις 10 Ιουλίου του 1807.

 

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΥΔΡΑΣ

 

Ο Γ Βούλγαρης μετά την επικράτηση του Ρωσικού κόμματος στο νησί πήγε στον πόρο, το μεμπτό για αυτό τον έξοχο άνδρα ήταν η συμμετοχή του στα σουλτανικά στρατεύματα της Πελοποννήσου. Συγκράτησε τον Βεζίρη Βελή να αποβιαβαστή στην Ύδρα. Προδομένοι οι επαναστάτες της Ύδρας από τους Ρώσους αποφάσισαν μετανάστευση , σαν ημέρα ορίστηκε η 24/6/1807. Ο Βούλγαρης έστειλε τον Α Μιαούλη να ματαιώσει το καταστροφικά αυτό σχέδιο, ο Μιαούλης την 24/6/1807 αφαίρεσε τα πηδάλια των πλοίων, πήρε την διοίκηση του νησιού στα χέρια του και απαγόρευσε την φυγή. Μόνο οι πρόκριτοι μπήκαν στο πλοίο του Κυριάκου Σκούρτη και ακολούθησαν τον Ρωσικό στόλο. Τελικά εκδόθηκε φερμάνι που τους συγχωρούσε αφού πληρώσουν 2.000 δίστηλα και τον Νοέμβριο ξαναγύρισαν στην Ύδρα.

 

 

ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ

 

Η πρώτη επίθεση κατά του  Σουλίου έγινε το 1772, στο πλαίσιο του Α' Ρωσοτουρκικού Πολέμου, διότι θεωρήθηκε το Σούλι από την Πύλη ως κέντρο φυγόδικων και στασιαστών.

Με αφορμή την ανάμειξη των Σουλιωτών σε κινητοποιήσεις υπέρ των ρωσικών σχεδίων στην περιοχή, ο Τσαπάρης παίρνει  έγκριση της Πύλης για εκστρατεία. Στις 6 Απριλίου 1772, πέντε χιλιάδες Τουρκαλβανοί συγκεντρώνονται, υπό τις διαταγές Μαργαριτιωτών και Παραμυθιωτών αγάδων, του μπουλούκμπαση των Ιωαννίνων και του σπαχή του Σουλίου, στην Παραμυθιά. Στόχος τους είναι το Σούλι. "Ίνα αναγκάσουν", όπως αναφέρουν οι πληροφοριοδότες στις βενετικές αρχές της Κέρκυρας, "τους ατιθάσσους Σουλιώτας να επανέλθουν εις την προτέραν υποταγήν προς αυτούς, από την οποίαν απεμακρύνθησαν προ ετών στασιάσαντες...". Τα μονοπάτια από τη χαράδρα του Αχέροντα στο σουλιωτικό οροπέδιο καθώς και τα άλλα περάσματα από και προς τους οικισμούς δεν ευνοούσαν μαζικές στρατιωτικές διεισδύσεις. Ακόμη και αν ένα σώμα στρατού κατόρθωνε να παρεισφρήσει στην περιοχή - το Σούλι ήταν ευάλωτο από τη βόρεια πλευρά του, από τη μεριά της Παραμυθιάς - οι σουλιωτικές φάρες, ταμπουρωμένες στα λιθόκτιστα σπίτια τους ή στα φυσικά οχυρά τους, τους απόκρημνους λόφους του Κουγκιού και της Κιάφας, μπορούσαν να υπερασπιστούν τους οικισμούς τους. Οι Τουρκαλβανοί, χωρισμένοι σε τρία σώματα, διείσδυσαν στην περιοχή και πολιόρκησαν το Σούλι επί πέντε ημέρες, καίγοντας σπίτια και εκκλησίες. Μετά, όμως, από έξοδο και νυκτερινή μάχη των Σουλιωτών αναγκάστηκαν να τραπούν σε άτακτη φυγή.

Ας δούμε ένα χρονολόγιο των Σουλιώτικων πολεμικών ενεργειών:

1731-1733: Πολεμική κινητοποίηση οθωμανικών αρχών κατά του  Σουλίου. Συμμετοχή του πασά των Ιωαννίνων, Χατζή πασά Ασλάν ζαδέ.

1754: Εκστρατεία Μουσταφά πασά Ιωαννίνων εναντίον Σουλίου.

1771, 5 Απριλίου: Έγγραφη υπόσχεση Σουλιωτών προς Αλέξιο Ορλώφ για παροχή βοήθειας.

1772: Ευρεία πολεμική κινητοποίηση των οθωμανικών αρχών Ιωαννίνων, εναντίον του Σουλίου. Η επιχείρηση γίνεται με πρόσχημα την καταστολή ενός κέντρου αντιοθωμανικών ενεργειών, στο πλαίσιο του Α' Ρωσοτουρκικού Πολέμου, και ήττα τουρκαλβανικών δυνάμεων.

1777-1778 (ή 1782): Σύγκρουση Σουλιωτών με Κουρτ Αχμέτ πασά.

1780: Πόλεμος με Μπεκίρ πασά Ιωαννίνων.

1782: Συμμαχία Σουλιωτών με Αλήμπεη Τεπελενλή εναντίον Κουρτ Αχμέτ πασά Μπερατίου.

1774-1783: Σύγκρουση Σουλιωτών με Μουσταφά πασά Κόκα, Μουτεσαρίφ Δελβίνου.

1780-1790: Συγκρούσεις με αγάδες Μαργαριτιού.

1789-1792: Πρώτη σύγκρουση Σουλιωτών με Αλή πασά Ιωαννίνων στο πλαίσιο του Β' Ρωσοτουρκικού Πολέμου. Σύμπραξη Σουλιωτών με ταγματάρχη Λ. Σωτήρη, συντονιστή των ρωσικών σχεδίων στην περιοχή, με έδρα τη βενετοκρατούμενη Πρέβεζα.

1789, Φεβρουάριος: Έναρξη εχθροπραξιών Αλή πασά - Σουλιωτών.

Το Σεπτέμβριο του 1788 κινήθηκαν οι Σουλίωτες κατά του Αλή με αρχηγούς τους Γ Μπότσαρη, Λ Τζαβέλα, Ν Ζέρβα, Χ Φωτομάρα και άλλους, τον Μάρτιο του 1789 ο Γιουσούφ αγάς διέλυσε τα κλέφτικα σώματα της Ηπείρου και μετά ο Αλής με 10.000 άνδρες βάδισε κατά των Σουλιωτών, η εκστρατεία αυτή κράτησε 4 μήνες και τον Ιούνιο του 1789 λόγω των τεραστίων απωλειών του υπέγραψε ανακωχή , οι Σουλιώτες δέχτηκαν αυτή την ανακωχή παρότι δεν είχαν απώλειες οι ίδιοι διότι αρκετοί Σουλιώτες σθυμμετείχαν σαν ναύτες στις επιχειρήσεις του Λ Κατσώνη. Ο Αλής υποχρεώθηκε να πληρώνει μισθούς στους αρχηγούς των Σουλιωτών και σαν εγγύηση πήρε πέντε παιδιά από τις πιο γνωστές σουλιώτικες οικογένειες.

Την Άνοιξη του 1791 (πριν την έναρξη του Ρωσο - τουρκικού πολέμου) , οι Σουλιώτες άρχισαν εχθοπραξίες κατά του Αλή, ο Αλής με δόλο συνέλαβε 70 άνδρες με επικεφαλής τον Λάμπρο Τζαβέλα και τον γιό του Φώτο που πήγαν να τον βοηθήσουν στις επιχειρήσεις κατά του Αργυρόκαστρου. Με όμηρους αυτούς έστειλε τον Λάμπρο Τζαβέλλα στο Σούλι ζητώντας την παράδοσή του. Ο ίδιος ο Λάμπρος αφού πήγε στο Σούλι ζήτησε την απόρριψη της πρότασης του Αλή.

Το Μάιο του 1792 10.000 άνδρες βάδισαν κατά του Σουλίου  και ο γιος του Αλή Μουχτάρ χτύπησε την Κιάφα, η μάχη έφερε μεγάλες απώλειες στο στρατό του Μουχτάρ και οι Σουλιώτες τους απώθησαν. Η αποτυχία του Αλή τον υποχρέωσε σε ταπεινωτική ανακωχή, απελευθέρωσε του ομήρους, κατέβαλε 100.000 πιάστρα και επιστροφή των χωριών στους Σουλιώτες.

Το 1800 ο Αλή κινήθηκε πάλι κατά των Σουλιωτών, οι πρώτες συγκρούσεις ήταν καταστροφικές για τον Αλή, έτσι επέλεξε την πολιορκία  του Σουλίου και ταυτόχρονα έσπειρε διχόνοια στις Σουλιώτικες φάρες. Με προδοσιά του Πήλιου Γούση κατέλαβε το χωριό Αβαρίκο. Η πείνα και οι αρρώστιες ανάγκασε τους Σουλιώτες να κάνουν έξοδο, αρκετοί τα κατάφεραν.

12/12/1803 αποφάσισαν να παραδοθούν, ο Καλόγερος Σαμουήλ με πέντε μοναχούς ανατίναξε το Κούγκι σκοτώνοντας πολλούς Αλβανούς. Μια ομάδα έφτασε στην Πάργαπολεμόντας, 100 οικογένειες στο Ζάλογγο αποκλείστηκαν, ο Κίτσος Μπότσαρης διέφυγε, όλοι οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις του Αλή. Στο Ζάλογγο 22 γυναίκες πήδηξαν στην χαράδρα προκειμένου να μη πέσουν στα χέρια των Αλβανών.

 

Βέβαια είναι αδύνατη η λεπτομερής καταγραφή των Σουλιώτικων πολεμικών ενεργειών, και πολύ περισσότερο η λεπτομερής εξιστόρηση των ανδραγαθημάτων που πραγματοποίησαν στον υπέρ της ελευθερίας αγώνες τους.

 

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο χορός του Ζαλόγγου.
 

 

 ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΘΑΣ

 

Ο Σταθάς είδαμε ότι στην Σκιάθο ορίστηκε πρώτος καπετάνιος, αυτός λοιπόν κατέβασε την Ρώσικη σημαία από τα πλοία  και σήκωσε την σημαία των Ελλήνων (Γαλάζια με λευκό σταυρό στην μέση). Ο Σταθάς με τον ταϊφά του έπλεε στον κόλπο της Θεσσαλονίκης, κυρίεψε κομωπόλεις, μια τουρκική κορβέτα  και τα ανδραγαθήματα του τελειωμό δεν έχουν. Η λαϊκή μούσα ύμνησε τα κατορθώματά του:

Μαύρο καράβ' αρμένιζ 'ς τα μερη της Κασάντρας.
Μαύρα παννιά το σκέπαζαν και τουρανού σημαία.
Κι’ ομπρός κορβέττα μ' άλικη σημαία του προβγαίνει.
"Μάινα, φωνάζει, τα παννιά, ρήξε τοις γάμπιαις κάτου.
-Δεν τα μαϊνάρω τα παννιά κι' ουδέ τα ρήχνω κάτω.
Μη με θαρρείτε νιόνυφη, νύφη να προσκυνήσω;
Εγώ είμαι ο Γιάννης του Σταθά, γαμπρός του Μπουκουβάλα
Τράκο, λεβένταις, δώσετε, απίστους μη φοβάστε. "
Κ' οι Τούρκοι βόλτα έρρηξαν κ' εγύρισαν την πλώρη.
Πρώτος ο Γιάννης πέταξε με το σπαθί 'ς το χέρι.
'Σ τα μπούνια τρέχουν αίματα, το πέλαο κοκκινίζει,
κι' αλλά! αλλάχ οι άπιστοι κράζοντας προσκυνούνε.

 

Η δράση του Σταθά έφτασε από την Εύβοια μέχρι την Μ Ασία και από τον Ελλήσποντο μέχρι την Κρήτη. Τα διβάνι έστειλε δύο κορβέτες και μια φρεγάτα να τον πιάσουν, στην σκιάθο οι πειρατές με την βοήθεια των Άγγλων βύθισαν τις κορβέτες και αιχμαλώτισαν την φρεγάτα. Η Πύλη αναγκάστηκε να ζητήσει από τον Αλη να αποσύρει τους Αλβανούς από την Θεσσαλία και τον Όλυμπο.  Για να φύγουν οι αρματολοί από την θάλασσα και να γυρίσουν στους τόπους τους, το πατριαρχείο συγχώρησε τα εγκλήματά τους  και έτσι γύρισαν στα σπίτια τους με την υπόσχεση ότι αν βρεθεί κάποιος σε κίνδυνο να τρέξουν όλοι να τον βοηθήσουν. Οι Ρώσοι ξαναπαρουσιάστηκαν βέβαια μετά από λίγο με υποσχέσεις για να επαναστατήσουν οι Έλληνες , οι οποίοι πια δεν τους εμπιστευόντουσαν.

 

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΑΠΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΒΛΑΧΑΒΑ

 

Ο αρματολός των Χασίων παπα Ευθύμιος Βλαχάβας συγκάλεσε σύνοδο καπεταναίων, η οποία τον έχρισε αρχηγό. Η σύνοδο που συνήλθε στον Όλυμπο όρισε αν ημέρα έναρξης της επανάστασης την 29/5/ 1808 που ήταν η επαίτειος της άλωσης της Κωνσταντινουπόλεως πριν 355 χρόνια. Όλα πήγαινα πολύ καλά τότε όμως ο αρματολός του Μετσόβου Δεληγιάννης πρόδωσε στον Αλή το σχέδιο και τις διακλαδώσεις της επαναστάσεως που είχε μάθει με όρκο. Ο Βλαχάβας ειδοποιήθηκε και ύψωσε  την σημαία της επαναστάσεως στα Χάσια την 5/5/1808και με 600 άνδρες κατέλαβε την καλαμπάκα.

 

Ο Δημήτριος Βλαχάβας κατέλαβε με 300 παλικάρια τη γέφυρα του Μπάρμανικώντας τον δερβέναγα Γιουσούφ αγά.

Ο Αλής έστειλε στις 7/5/1808  τον Μουχτάρ με 5.000 τουρκαλβανούς και τον Δεληγιάννη και προχώρησε προς την Καλαμπάκα που ήταν 600 Έλληνες. Οι μπροστοφυλακές του Μουχτάρ κατασφάχτηκαν, ύστερα από 18 ώρες μάχης οι επαναστάτες χωρίς πολεμοφόδια, έκαναν έξοδο με τα σπαθιά τους, και καταφάγησαν, ο παπαθύμιος έφτασε σε δύο ώρες μετά το κακό με 500 άνδρες, αλλά μαθαίνοντας την σφαγή τόσων συγγενών του υποχώρησε στον Όλυμπο. Η νίκη του Μουχτάρ ήταν πύρρειος, παρ όλα αυτά μπήκε στα τρίκαλα πυρπολώντας χριστιανικά χωριά και σφάζοντας, μετά ο Μουχτάε έγραρε τα κεφάλι των σκοτωμένων επαναστατών και αφού τα αλάτισε τα έστειλε στα Ιωάννινα , με τα κορμιά τους έκτισε πυραμίδα. Ο Βλαχάβας πέρασε στην Σκόπελο και αποφάσισε να συνεχίσει το έργο του στην θάλασσα. Συγκρότησε πειρατικό στόλο και άρχισε να χτυπά τούρκικα πλοία κα να κάνει αποβάσεις και να πραγματοποιεί απάνθρωπες σφαγές. Ο Βλαχάβας δεν λογάριασε μήτε τον οθωμανικό στόλο, η πύλη για να τον αντιμετωπίσει επιστράτευσε το πατριαρχείο, δημοσιεύτηκε φιρμάνι που έδινε αμνηστεία στον παπά Ευθύμιο και σε όλους τους επαναστάτες, ο Αλής διέταξε να σταματήσει κάθε εχθρική πράξη στην Θεσσαλία, ο πατριάρχης έγραψε συμβουλεύτικά γράμματα και τον εξόρκιζε σαν ιερέα του Υψίστου να σταματήσει τις επιχειρήσεις του.

Ο Βλαχάβας πείστηκε και διέλυσε τον στολίσκο του, ο Αλής άφησε να γυρίσουν ανενόχλητοι στα σπίτια τους οι επαναστάτες και μετά ζήτησε να του παραδώσουν τον Βλαχάβα. Με μπαμπεσιά συνελήφθηκε ο Βλαχάβας και οδηγήθηκε στα Ιωάννινα, δέθηκε σε πάσαλα για δύο μέρες  ύστερα από μαρτύρια ημερών τον σκότωσαν.

Η λαϊκή μούσα πολύ-ύμνησε τον προδομένο Βλαχάβα:

 

«Αηδόνια μου περήφανα,

πεύκα καμαρωμένα φέτο

να μη λαλήσετε, φέτο να μαραθήτε.

Τον Παπαθύμιο πιάσανε, τον καπετάν Βλαχάβα…».

 

Έτσι περιγράφει το μαρτύριο του Βλαχάβα ο Σπύρος Μελάς: "Τον ξαπλώσανε πάνω στο μακρύ πάγκο, τον δέσανε μάνι-μάνι με τις αλυσίδες απ' το στήθος, τη μέση, του περάσανε τα σιδερένια βραχιόλια, χέρια και πόδια. Τους είχανε κάνει μαστόρους, ειδικούς και σπουδαίους στην τέχνη, αυτούς τούς γύφτους, τους ατσίγγανους μπόγηδες. Κι' αρχίζουνε, με τα χαντζάρια, να τον λιανίζουνε σαν το κριάρι. Και δε βιάζονται - δε βιάζονται καθόλου. Μία πρώτη χαντζαριά του κόβει τα δάχτυλα των ποδιών. Το αίμα τινάζεται, άλικα, μικρά συντριβάνια. Και δεύτερη χαντζαριά και τρίτη και τέταρτη. Του λιανίζουνε τα χέρια, του ανοίγουνε τα σπλάχνα.
- Μαρτύρα ορέ Βλαχάβα!
Μα ο παπα-Θύμιος δεν μίλησε….".

 

ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΟΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΝ

 

Αυτό που έκανα οι Ενετοί, οι Φράγκοι, οι Ρώσοι  και όλοι οι αυτόκλητοι προστάτες μας, αυτό ακριβώς σκέφτηκε ο Μ Ναπολέων, να χρησιμοποιήσει δηλαδή τους Έλληνες σαν όπλο αντιπερισπασμού κατά των Τούρκων.

Έλεγε ο Μ Ναπολέων όταν ήταν εξορία στην Αγία Ελένη « Είχα την δύναμη να διαμοιράσω  το τουρκικό κράτος με την Ρωσία. Αλλά η Κωνσταντινούπολη το διέσωσε…..  Όποιος κατέχει την Κωνσταντινούπολη μπορεί να κυβερνήσει τον κόσμο»., στον δε στρατηγό Γκεντιλί έγραψε « Αν οι κάτοικοι αυτών των μερών θέλουν ανεξαρτησία, κολάκευσέ την επιθυμία τους και να μην παραλείψεις στις προκηρύξεις σου να μιλάς για Ελλάδα, Αθήνα και Σπάρτη» αλλού έγραψε «…η Ελλάδα ίσως να αναγεννηθεί από την στάχτη της»,  και αλλού « …Η Ελλάδα , η Πελοπόννησος, τουλάχιστον , πρέπει να ανήκει στην ευρωπαική δύναμηπου κατέλαβε την Αίγυπτο. Δική μας πρέπει να είναι . Και έπειτα προς βορρά ένα ανεξάρτητο βασίλειο η Κωνσταντινούπολη με τις επαρχίες της , για να χρησιμεύει ως φραγμός στην ρωσική δύναμη». Αυτές ήταν οι σκέψεις εν ολίγοις των Γάλλων κυνικές και μακριά από τα εθνικά συμφέροντα των Ελλήνων.

Οι Έλληνες όμως είχαν τις δικές τους σκέψεις για την όλη υπόθεση.

 Το 1809 στο Παρίσι ιδρύθηκε  "Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον" από το Θεσσαλονικιό λόγιο και διπλωματικό εκπρόσωπο του ηγεμόνα της Βλαχίας Καλλιμάχη, Γρηγόριο Ζαλύκη, μέλη του ήταν ο κόμης Σουαζέλ Γκουφιέ σαν πρόεδρος, ο Στέφανος Χαλίας Μόσκος σαν γενικός γραμματέας και ταμίας, ο  Γρηγόριος Ζαλύκης  ήταν αντιπρόσωπος του προέδρου και ονομαζόταν «ξενοδόχος». Σε κάθε ένα που μυημένο έδιναν ένα δακτυλίδι  με χαραγμένα δύο χέρια συνδεδεμένα μεταξύ τους κυκλικά τα γράμματα ΦΕΔΑ  (Φιλίας Ελληνικής Δεσμός  Άλυτος), μέλος της ήταν και ο Τσακάλωφ και ο συνεργάτης του Ν Σκουφάς. Μετά την πτώση του Ναπολέοντα η εταιρεία χάνει τους Γάλλους υποστηρικτές της και μεταφέρεται στην Μόσχα με την ονομασία ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ.