Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΗΣ ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑΣ

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Τσεχοσλοβακία από το 1968 μέχρι το 1989 και τη Βελούδινη Επανάσταση.


 

Στο κράτος των Αψβούργων υπήρχαν επικράτειες με διαφορετική οικονομική ανάπτυξη και πολιτιστική κουλτούρα.

 

Η Βοημία και η Μοραβία αποτελούσαν ιστορικό έδαφος της Τσεχίας, με αξιόλογο παρελθόν κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, με αξιόλογη συμμετοχή κατά την εκβιομηχάνιση της Ευρώπης, οι Τσέχοι στην Αυστροουγγαρία είχαν αυτονομία και ευημερία. Η μεγαλύτερη πόλη τους ήταν η Πράγα κέντρο μοντερνισμού στις εικαστικές τέχνες και στη λογοτεχνία.

Οι Σλοβάκοι δεν είχαν καμιά αξιόλογη εθνική ιστορία, ήταν σλαβόφωνοι αγρότες της βόρειας Ουγγαρίας με μεγαλύτερη πόλη την Μπρατισλάβα (για τους γερμανόφωνους το Πρέσμπουργκ και για τους Ούγγρους το Ποζόνυ), οι κάτοικοι στην Σλοβακία ήταν Σλάβοι, Γερμανοί, Ούγγροι ή Εβραίοι.

 

Οι δύο αυτές περιοχές το 1918 δημιούργησαν την Τσεχοσλοβακία, το 1939 ο Χίτλερ απορρόφησε  τις τσέχικες περιοχές στο «προτεκτοράτο της Βοημίας και της Μοραβίας» και ο ιερέας Γιόσεφ Τίσο εγκαθίδρυσε κληρικανικό σλοβακικό κράτος ανδρεικέλων υπό τις διαταγές του Χίτλερ. Η Σλοβακία έστειλε όλο τον προπολεμικό εβραϊκό πληθυσμό των 140.000 σε γερμανικά στρατόπεδα θανάτου.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : O Γιόζεφ Τίζο με τον Χίτλερ το 1939.

Μετά το τέλος του Β ΠΠ δημιουργήθηκε το κράτος της Τσεχοσλοβακίας και ο «σλοβακικός αστικός εθνικισμός» θεωρήθηκε μια από τις κατηγορίες που οδηγήθηκαν σε στημένες δίκες κατά την περίοδο του σταλινισμού, ο Γκουστάφ Χούσακ για παράδειγμα έμεινε έξη χρόνια φυλακή με αυτή την κατηγορία.

Οι κομμουνιστές με την πάροδο του χρόνου αποδέχτηκαν την ανάπτυξη εθνικού αισθήματος και οι μεταρρυθμιστές που η πλειοψηφία τους ήταν Σλοβάκοι πρότειναν ένα ομοσπονδιακό σύστημα δύο Δημοκρατιών.

Η καθυστερημένη Σλοβακία υπέφερε λιγότερο από την Τσεχία κατά τις εκκαθαρίσεις του 1970, το γεγονός αυτό δημιούργησε μια εχθρότητα, η πολιτιστική διαφορά μεγάλωσε το χάσμα, οι  Σλοβάκοι δάσκαλοι πχ στην Πράγα θεωρούντο από τους Τσέχους επαρχιώτες και ανεπαρκείς για τα παιδιά τους.

 

Τα τελευταία χρόνια της ύπαρξης του κομμουνιστικού καθεστώτος έδειχναν ότι η πλειοψηφία Τσέχων και Σλοβάκων (και πολιτών και πολιτικών) ήταν υπέρ ενός κοινού Τσεχοσλοβακικού κράτους, αυτό ήθελε και ο πρόεδρος Βάτσλαβ Χάβελ.
 

Μετά το 1991 άρχισαν να βγαίνουν πολιτικές διαφορές, Το Δημοκρατικό Κόμμα Πολιτών του Κλάους ήταν αποφασισμένο να οδηγήσει την χώρα γρήγορα στον καπιταλισμό, οι ιδιωτικοποιήσεις και η ελεύθερη αγορά δεν είχαν ελκυστικότητα στην Σλοβακία, οι οποίοι εξαρτιόταν από τους Τσέχους, για κάποιους λοιπόν στην Πράγα, η Σλοβακία ήταν επαχθής κληρονομιά.

Στην Σλοβακία εμφανίστηκε ένας πρώην πυγμάχος ο Βλαντιμίρ Μέτσιαρ ο οποίος δημιούργησε το Κίνημα για μια Δημοκρατική Σλοβακία μια παράταξη που διαρκώς έγερνε στον Σλοβακικό εθνικισμό, και στις εκλογές του Ιουνίου του 1992 κέρδισε με 40% των ψήφων στην Σλοβακία. Αντίθετα στην Τσεχία κυριάρχησε ο Βάτσλαφ Κλάους, έτσι και τα δύο μέρη της χώρας ήταν υπό ην επιρροή ανδρών που ήθελαν την διάλυση της χώρας, ο δε Χάβελ δεν ήταν πια τόσο δημοφιλής.

Ο Χάβελ το πρώτο ταξίδι που έκανε δεν ήταν στην Μπρατισλάβα αλλά στη Γερμανία η οποία για τους Τσέχους ήταν διαχρονικά μια εχθρική χώρα, για τους Σλοβάκους πάλι η Χιτλερική περίοδος (δηλαδή η περίοδος του πρώτου Σλοβακικού  κράτους) ήταν «η χρυσή περίοδος του σλοβακικού έθνους».

 

Τον Ιούνιο και Ιούλιο του 1992 ο Μετσιάρ και ο Κλάους προσπάθησαν να συνεννοηθούν αλλά χωρίς αποτέλεσμα και διακόπτοντας τις διαπραγματεύσεις ο Βάτσλαβ Κλάους  είπε στους Σλοβάκους: «Αφού δεν μπορούμε να έρθουμε σε συμφωνία, θα πρέπει να εγκαταλείψουμε αυτές τις άκαρπες προσπάθειες και να ακολουθήσουμε ξεχωριστούς δρόμους».

Στις 17/7/1992 το Σλοβακικό Εθνικό Συμβούλιο υιοθέτησε νέα σημαία, νέο Σύνταγμα και νέα ονομασία «Δημοκρατία της Σλοβακίας».

Μια βδομάδα αργότερα  οι  Μετσιάρ και  Κλάους συμφώνησαν να διαιρέσουν την χώρα από την 1^η Ιανουαρίου 1993. Την ημερομηνία αυτή δημιουργήθηκαν δύο μικρότερα κράτη με τους Μετσιάρ και  Κλάους πρωθυπουργούς και τον Χάβελ πρόεδρο της Τσεχικής Δημοκρατίας. Τόσο ο εθνοκουμμουνισμός του Μετσιάρ όσο και ο καπιταλισμός Κλάους απέτυχαν, η διάλυση της Τσεχοσλοβακίας ήταν προϊόν ανθρώπων, γεγονότων και περιστάσεων έγινε χωρίς αίμα με ένα «βελούδινο διαζύγιο» για το οποίο κανείς δεν χάρηκε πολύ και κανείς δεν λυπήθηκε πολύ από τους λαούς της πρώην Τσεχοσλοβακίας.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Βάτσλαβ Κλάους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Η ΕΥΡΩΠΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ του Tony Judt εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ