Δευτέρα 25 Ιουλίου 2016

Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΩΝ ΚΥΔΩΝΙΩΝ


Ο πατέρας της Ακαδημιάς είναι ο ιδρυτής της πόλεως των Κυδωνιών Ιωάννης Οικονόμος Δημητρακέλλης (1734 – 1791), μέχρι εκείνη την στιγμή κανένα αξιόλογο σχολείο, καλά οργανωμένο  δεν υπήρχε στην ανατολή.

 

 
            ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Ακαδημία των Κυδωνιών.

 

Το οικόπεδο όπου κτίσθηκε η σχολή στα πρώτα στάδια  ήταν δωρεά του Ιωάννη Οικονόμου και του γαμπρού του Χατζηχριστοφά Παντσάρη και ευρίσκετο στο περίβολο της Παναγιάς των Ορφανών μαζί με το Νακέλειο Παρθεναγωγείο.

Η σχολή είχε 22  (είκοσι δύο) δωμάτια  και μεγάλο διάδρομο, πολλά εκ των δωματίων χρησίμευαν για κατοικία των δασκάλων, 25 (είκοσι πέντε) δωμάτια από τα κτίρια της Παναγίας των Ορφανών χρησίμευαν για κατοικία των κληρικών δασκάλων και για μαθητές που προερχόντουσαν από άλλα μέρη της Ελλάδας. Οι χώροι εκοσμούντο με επιγραφές.

Το 1800 με απόφαση των προχούντων της πόλης αποφασίστηκε η ίδρυση λαμπράς σχολής με επίσημη ονομασία ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΥΔΩΝΙΩΝ:

Δωρήθηκε νέο οικόπεδο από τους Χατζηγεώργη, Χατζηθανάση, Ζατζηκαμπούρη  και Χατζηθανάση, η δαπάνη καλύφθηκε από τα περισσεύματα των λιμενικών δικαιωμάτων και δωρεών των δυναμένων Κυδωνέων και άλλων, η δαπάνη έφτασε στο ποσό στα 110.000 χρυσά γρόσια  δηλαδή 5.500 χρυσές Τούρκικες λίρες, η άδεια από την Πύλη πάρθηκε με την βοήθεια του Παναγιώτη Μουρούζη. Αρχιτέκτων ορίστηκε από την Κωνσταντινούπολη Λέσβιος, την εποπτεία είχαν οι Κυδωνιάτες Παρασκευάς Σαλτέλλης και Χατζηθανάσης  Χατζηγεωργίου Το 1803 τελείωσε η κατασκευή της σχολής, μέσα από δυσκολίες που Έλληνες έβαζαν και με την συνδρομή φωτισμένων Ελλήνων ξεπερνιώντουσα. Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ έφθασε να έχει 800 μαθητές από όλα τα μέρη που ζούσαν Έλληνες, με διδασκαλία 5ετή.





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Η Ακαδημία των Κυδωνιών σε κάρτα της εποχής.



 

ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ

 
Ήταν λαμπρή διώροφος οικοδομή σχήματος παραλληλογράμου με διαστάσεις 50 μέτρα Χ 30 μέτρα , στο μέσο της οποίας υπήρχε κήπος με άφθονο πόσιμο νερό από δεξαμενή (σώζεται μέχρι σήμερα), υπήρχε μεγάλη στοά μπρός από τις αίθουσες με θέα τον κήπο, στο ισόγειο υπήρχαν εστιατόριο, αποθήκες και 72 θαλάμους προς χρήση των πολυαρίθμων ξένων μαθητών, υπήρχε ιδιαιτέρα αίθουσα εργαστηρίου φυσικών επιστημών, 2 αίθουσες βιβλιοθήκης και αίθουσα ομαδικής προσευχής. Η πιο αξιόλογος αίθουσα ήταν το μεγάλο αμφιθέατρο των επιστημών με θέα προς τον κήπο και την θάλασσα.

 



 

ΠΟΡΟΙ ΣΧΟΛΗΣ

 

v Δόθηκαν πόροι στην σχολή 20.000 γρόσια από λιμενικά δικαιώματα.

v  Εισφορά τόκων εικονικών γραμματίων ευπόρων πολιτών.

v  Δίδακτρα ευπόρων μαθητών.

v  Έκτακτες δωρεές

 

ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ

           

1.     ΕΥΓΕΝΙΟΣ από τα ΒΟΥΡΛΑ. (Την πρώτη περίοδο)

2.     ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ από την ΣΥΜΗ. (Την πρώτη περίοδο)

3.     ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ από τα ΜΟΥΔΑΝΙΑ. (Την πρώτη περίοδο)

4.     ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΟΣ από την ΚΕΑ. (Την πρώτη περίοδο)

5.     ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΣΑΡΑΦΗΣ από τις ΚΥΔΩΝΙΕΣ. (Την πρώτη περίοδο)

6.     ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΣΑΡΑΦΗΣ ( Ολοκληρώσας τις σπουδές του στην Α.Κ. σπούδασε με υποτροφία του Χατζή - Διαμαντή στην Πάτμο και την Χίο, το 1800 έγινε Διευθυντής μέχρι 3-6-1821 ).

7.     ΒΕΝΙΑΜΙΝ Ο ΛΕΣΒΙΟΣ (Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Α.Κ. και με υποτροφία της πόλης σπούδασε στην Πίζα και το Παρίσι Φιλοσοφία Φυσική και Μαθηματικά ).

8.     ΝΕΟΦΥΤΟΣ

9.     ΤΖΟΥΑΝΟΣ ΖΟΡΜΠΑΧΕΙΛΑΣ

10.  ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΠΕΤΡΟΥ ή ΠΕΤΡΙΔΗΣ

11.  ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΑΙΡΗΣ κ.α.

 

 





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Φιλόθεος Καΐρης υπήρξε δάσκαλος στην Ακαδημία Κυδωνιών.

 

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

 

            Στην πρώτη περίοδο: Στεγαζόταν σε μεγάλο δωμάτιο και είχε κατ’ αρχή 300 τόμους  ( συγγραμμάτων φιλοσοφικών, θεολογικών αρχαίων Ελληνικών κειμένων κλπ) που ήταν δωρεά του Μητροπολίτου Εφέσσου Εμμανουήλ, ο οποίος χωρήγησε επιπλέον 10.000 γρόσια για περαιτέρω εμπλουτισμό της .

            Στην δεύτερη περίοδο : Από επιστολή το Θ Καίρη προς τον Α Κοραή μαθαίνουμε ότι υπήρχαν

Ø  Βιβλία ετερόγλωσσα.

Ø  Πρακτικά διαφόρων Ακαδημιών  της Ευρώπης.

Ø  Συγγράμματα  φυσικών και μαθηματικών .

Ø  Διέθετε εποπτικά εργαλεία όπως ΑΕΡΑΝΤΛΙΑ και ΠΛΗΡΕΣ ΗΛΕΚΤΡΕΙΟΝ.

Από το 1814 οι άρχοντες της πόλης ψηφίζουν κονδύλιο 400 γροσίων ετησίως για εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης. Την 29-12-1814 στέλνονται 5.000 γρόσια στον Α Κοραή για την αγορά βιβλίων. Πάντες οι έχοντες κάνουν δωρεές προς την βιβλιοθήκη. Ο Κοραής ανταποκρίθηκε και αγόρασε μέρος των χρημάτων βιβλία τα οποία και έστειλε την 29-12-1814, δες τι γράφει προς τον εν Βιέννη Αλ. Βασιλείου : «….Όσην χαράν μοι επροξένησαν οι Κυδωνιάται δια την εις καλά προθυμία των…»

 

ΥΠΟΤΡΟΦΙΑΙ

 

            Η πόλη των Κυδωνιών έδιδε σε εύελπεις νέους που φυτούσαν σε σχολεία της πόλης  υποτροφίες για να σπουδάσουν σε σχολές της Ελλάδος όπως η Χίος, η Κωνσταντινούπολη κλπ  ή και σε πόλεις της Ευρώπης, με υποχρέωση των υπότροφων μετά το πέρας των σπουδών να επιστρέψουν στις Κυδωνίες για να προσφέρουν εκεί τις γνώσεις που απέκτησαν, παράδειγματα που ήδη αναφέραμε είναι οι Γρηγόριος Σαράφης και Βενιαμίν ο Λέσβιος, πιο κάτω σου αναφέρω ακόμα μια περίπτωση και τα αποτελέσματά της:

            ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΟΜΠΡΑΣ  σπούδασε με δαπάνες της οικογένειας Σαλτέλλη στο Παρίσι ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ, διότι η πόλη ήθελε να τυπώνει βιβλία στις Κυδωνίες, ο Τόμπρας ήταν τρόφιμος της Ακαδημίας και αρίστευσε. Μετά τις σπουδές του στο Παρίσι, επιστρέφει στην πόλη μεταφέροντας πλήρες τυπογραφικό συγκρότημα. Αυτό το τυπογραφείο δεν κατάφερε να το σώσει από την φωτιά κατά την καταστροφή της πόλης μετά την αποτυχημένη επανάσταση του 1821, ο ίδιος  πήγε στα Ψαρά , το Ναύπλιο και τέλος ΔΙΕΥΘΥΝΕΙ το πρώτο τυπογραφείο της ελεύθερης Ελλάδας  στην Καλαμάτα ( το τυπογραφείο το έφερε από την Τεργέστη ο Δημήτριος Υψηλάντης), στο τυπογραφείο αυτό εκδίδοντο επίσημα έγγραφα  και η εφημερίδα «Ελληνική σάλπιγγα» που έγραφε ο Θεόκλητος Φαρμακίδης, το τυπογραφείο αυτό μεταφέρθηκε στην Κόρινθο και καταστράφηκε το 1822 από τον Δράμαλη, διασώθηκε ο Τόμπρας και το 1824 στην Ύδρα διευθύνει νέο τυπογραφείο, όπου εκδίδετο μεταξύ των άλλων και η εφημερίδα « ο φίλος του νόμου».

            Πλησίον του Κ Τόμπρα μαθήτευσαν την τέχνη νέοι όπως ο Α Χαιδεμένος και άλλοι και έτσι δημιουργήθηκε μαγιά για την εκμάθηση της Τυπογραφίας στην Ελλάδα.

Για να είμαστε ακριβείς υποτροφία εκμάθησης τυπογραφίας στο Παρίσι πήρε μετά και εκ Φιλιππουπόλεως  Γεώργιος Κλεόβουλος και αυτός ήταν τρόφιμος της Ακαδημίας ο οποίος μετά δίδαξε την τυπογραφική μέθοδο σε πόλεις του Ελληνισμού.

 




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο χάρτης των Κυδωνιών με τα Μοσχονήσια.





ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ

 

ü  ΙΩΝΙΛ Ο ΚΥΝΟΥΡΕΥΣ  Αρχιδιδάσκαλος στη Ψωμαθιά.

ü  ΣΤΕΡΓΙΟΣ Ο ΣΙΑΤΙΣΤΕΥΣ  Αρχιδιδάσκαλος στη Θεσσαλονίκη.

ü  ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ Ο ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΑΝΟΣ  Αρχιδιδάσκαλος στην Ίμβρον.

ü  ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΔΗΜΙΤΣΑΣ Αρχιδιδάσκαλος στην Κύπρο.

ü  ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΝ ΚΑΣΤΟΡΧΗΣ Σχολάρχης στη Δημιτσάνα.

ü  ΔΑΝΙΗΛ ΓΟΥΓΟΠΟΥΛΟ δάσκαλο στη Ζυγοβίτσα.

ü  ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΠΑΠΑΓΟ Δασκαλο στα Λαγκάδια

ü  ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟ Δάσκαλο στο Άστρος.

ü  ΖΑΧΑΡΙΑ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟ Ιεροκήρυκα και δάσκαλο στη Βρυούλα.

ü  ΔΩΡΟΘΕΟ Καθηγητή στην Ευαγγελική σχολή της Σμύρνης

ü  ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΡΟΙΔΗ στην Αγχίαλο

ü  ΑΚΑΚΙΟ στην Μαριανούπολη.

ü  ΘΕΟΔΩΡΟ ΠΕΡΓΑΜΗΝΟ στο Ναύπλιο.

ü  ΙΓΝΑΤΙΟ ΣΑΡΔΕΛΛΗ στη Μυτιλήνη.

ü  ΝΙΚΗΤΑ ΣΥΜΑΙΟ στα Μήθυμνα.

ü  ΦΙΛΟΘΕΟΝ ΣΚΥΡΙΟ στο Πλωμάρι.

ü  ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ στη Λεμεσσό.

Και τελειωμό δεν έχει ο κατάλογος των δασκάλων που πήγαν σε κάθε μέρος για να φωτίσουν τα σκοτάδια που έσπειρε ο Τούρκος βάρβαρος δυνάστης.

 




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Βενιαμίν ο Λέσβιος.



ΤΙ ΕΓΡΑΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΥΔΩΝΙΩΝ

 

  • Αν και η Χίος έδωκεν εις τας Κυδωνίας το καλόν παράδειγμα  της μαθήσεως , αι Κυδωνίαι υπεράβησαν όλας τας πόλεις εις την παιδείαν διά της περιπτύστου Ακαδημίας των.                                                                                                                     ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΒΑΜΒΑΣ
  • Ούτω το 18ον αιώνα , ήκμασεν πόλις διαπρέπουσα εις την παιδείαν δια της περιφήμου Ακαδημίας της, αι Κυδωνίαι, η ύπαρξις της οποίας έπρεπε να ενθαρρύνη όλον το υπόδουλον Έθνος. Εφαίνετο η Ελλάς, ότι ηδύναται να ελπίση εις βελτίωσιν της τύχης της.                                                                                 Μ ΒΙΛΛΕΜΑΙΝ Γάλλος Ακαδημαικός – Ιστορικός
  • ….το μέγα κληροδότημα, εις τους απογόνους των, να λέγωνται Κυδωνείς.         Θ ΦΑΡΜΑΚΙΔΗΣ

 





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Στη προκυμαία τα παλιά ελληνικά καφενεία, με το γωνιακό του «Κανέλλου» και το μεσαίο το Δημαρχείο του Αϊβαλιού.
 

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ

 

ΤΕΛΕΙΩΣΕ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ και επιτέλους τον  Σεπτέμβριο του 1832 εξεδόθη αυτοκρατορικό φερμάνι για να ανακαινιστεί ο καζάς των Κυδωνιών, οι εις την Ελλάδα και αλλού Αιβαλιώτες ήρθαν στην πατρίδα τους και αγόρασαν από τους τούρκους σιγά σιγά τις περιουσίες τους !!! Και έφτιαξαν πόλη λαμπροτερη της πρώτης και η ΑΚΑΔΗΜΙΑ  τι έγινε;

      Από το 1834 άρχισαν την αποκατάσταση των ζημιών του παλαιού Γυμνασίου,  όμως το εκπαιδευτικό σύστημα της πόλεως πήρε άλλη μορφή κατασκευάστηκαν 3 αρρεναγωγεία, 3 παρθεναγωγεία, 1 ανώτερο παρθεναγωγείο, 1 νυκτερινή σχολή για τα παιδιά του λαού, δημιουργείται η ΔΙΔΟΤΕΙΟΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, σχολή εκμάθησης χειροτεχνίας για απόρους εργάτιδας, συνολικά 40 δάσκαλοι εκπαίδευαν τους πολίτες των Κυδωνιών, το 1900 υπήρχαν 1.100 μαθητές  στα αρρεναγωγεία, 850 στα παρθεναγωγεία, 150 στο ανώτερο παρθεναγωγείο και 300 στο Γυμνάσιο (ΑΚΑΔΗΜΙΑ), συνολικά η πόλη δαπανούσε για την λειτουργία των σχολείων 3.500 οθωμανικές λίρες και 400 άποροι μαθηταί λάμβαναν δωρεάν ιματισμό υπόδεση και βιβλία

      Έτσι το εκπαιδευτικό σύστημα έγινε πληρέστερο στο δημοτικό γινόταν μάθημα  ΓΕΩΡΓΙΑΣ σε αξιόλογο δωρηθέντα  κήπο από Κυδωνέα ευεργέτη, στο Γυμνάσιο λειτουργούσε και προγυμνάσιο (συνολική φοίτηση 7 ετής) και πλην των άλλων διδασκόντουσαν ΓΑΛΛΙΚΑ και ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 1884 αναγνωρίζεται ισόβαθμον και ομοταγές προς τα γυμνάσια του ελεύθερου κράτους, η αναγνώριση ανακοινώθηκε από το Υπουργείο των Εκκλησιαστικών  και της Δημόσιας Εκπαιδεύσεως στον υποπρόξενο της Ελλάδος στις Κυδωνίες κ Π Ψαρά.

      Οι πολίτες προσέφεραν διαρκώς στην βελτώση του έργου που γινόταν στο Γυμνάσιο έτσι:

Ο Ιωάννης Μαλέλλης  έκανε μεγάλη δωρεά για την ίδρυση εργαστηρίου των φυσικών επιστημών , πλουτισθέν με πλούσια συλλογή οργάνων φυσικής και χημείας καθώς και εποπτικά μέσα ανθρωπολογίας, το εν λόγω εργαστήριο ήταν το μοναδικό στην Ασία και διαρκώς συνεπληρούτο με όργανα και υλικά.

 Οι αδελφοί Καλτή ιδρύουν παρά την θάλασσα σχολικό γυμναστήριο με τα χρήσιμα απαραίτητα όργανα.

Ο Αριστείδης Αδαμαντιάδης συμπληρώνει με νέα κτήρια το Γυμνάσιο.

   Το 1908 δημιουργείται μετεωρολογικός σταθμός υπό την διεύθυνση του καθηγητού των φυσικών μαθημάτων.

Δωρεές όμως γίνονται σε όλα τα σχολεία της πόλης, έτσι παρατηρείται συρροή μαθητών και από άλλα μέρη του Ελληνισμού.

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

 

            Αναφέραμε ότι η ετήσια δαπάνη ήταν 3.500 οθωμανικές λίρες το ποσό αυτό προερχόταν από τις πιο κατω πηγές:

v  1.000 λίρες  περίπου που προέρχοντο από κτήματα πού είχαν δωρηθεί υπέρ αυτού του σκοπού από Κυδωνείς και ανήρχοντο σε 1.000 στρέμματα.

v 600 λίρες από δίδακτρα.

v 600 από επιχορηγήσεις των ναών της πόλης, από την διαχείρηση του κηροποιείου , τα δικαιώματα των γάμων και βαπτίσεων και της εορτής του Σταυρού την 14 Σεπτεμβρίου,που γινόταν δημοπρασία ειδών για αυτό τον σκοπό .

v Εκ της διαχειρήσεως 12 αστικών  κτημάτων.

v Εκ της διαχειρήσεως του βιβλιοπωλείου.

v Έσοδα από τα απολυτήρια και ενδεικτικά.

v 350 λίρες από το ψυχομερίδιο  του Ευστρατίου Μανωλάκη (κάτι σαν ίδρυμα εκ δωρεάς για αγαθεργείς πράξεις).

v Το σχολικό ταμείο από μικρές δωρεές των μαθητών, που δεν είχε στόχο το χρήμα αλλά την εκμάθηση στους νέους της αρετής της δωρεάς, αργότερα ο θεσμός διευρύνθηκε σε προσφορές ειδών,  προαιρετικούς έρανους  ( βιβλίων, υποδημάτων, φαρμάκων  κλπ ) υπέρ απόρων μαθητών.

            Όλα τα πιο πάνω διεκόπησαν βίαια το 1922, όμως ακόμα μέχρι και σήμερα οι τούρκοι χρησιμοποιούν τις εγκαταστάσεις του Γυμνασίου (ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ) σαν δικό τους γυμνάσιο, ένα κτίριο που έφτιαξε το Ελληνικό πνεύμα σε καιρούς δουλείας και αν και έχει ξεπεράσει 200 χρόνια ζωής, 2 ολοκληρωτικές καταστροφές  προσφέρει ακόμα στην μόρφωση.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Στο βιβλίο της της Ιζαμπέλλας Παλάσκα αναφέρεται μια άγνωστη και εκπληκτική εξιστόρηση προσπάθειας του Θ Πάγκαλου να δει τον Μουσολίνι, ο ο...