ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΣΩΡΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

 

 

 

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο θάνατος του Μ Αλεξάνδρου.

 

 

(1.)     Ἐπ’ ἄρχοντος δ’ Ἀθήνησι Φιλοκλέους ἐν Ῥώμῃ κατεστάθησαν ὕπατοι Γάιος Σολπίκιος καὶ Γάιος Αἴλιος. ἐπὶ δὲ τούτων Ἀρριδαῖος ὁ κατασταθεὶς ἐπὶ τὴν κατακομιδὴν τοῦ Ἀλεξάνδρου σώματος, συντετελεκὼς τὴν ἁρμάμαξαν ἐφ’ ἧς ἔδει κατακομισθῆναι τὸ βασιλικὸν σῶμα, παρεσκευάζετο τὰ πρὸς τὴν (2.) κομιδήν.

 

 ἐπεὶ δὲ τὸ κατασκευασθὲν ἔργον, ἄξιον ὑπάρχον τῆς Ἀλεξάνδρου δόξης, οὐ μόνον κατὰ τὴν δαπάνην διήνεγκε τῶν ἄλλων, ὡς ἀπὸ πολλῶν ταλάντων κατασκευασθέν, ἀλλὰ καὶ τῇ κατὰ τὴν τέχνην περιττότητι περιβόητον ὑπῆρξε, καλῶς ἔχειν ὑπολαμβάνομεν (3.)

 

ἀναγράψαι περὶ αὐτοῦ. πρῶτον μὲν γὰρ τῷ σώματι κατεσκευάσθη χρυσοῦν σφυρήλατον ἁρμόζον καὶ τοῦτ’ ἀνὰ μέσον ἐπλήρωσαν ἀρωμάτων τῶν ἅμα δυναμένων τὴν εὐωδίαν καὶ τὴν διαμονὴν παρέχεσθαι τῷ σώματι. (4.)

 

ἐπάνω δὲ τῆς θήκης ἐπετέθειτο καλυπτὴρ χρυσοῦς, ἁρμόζων ἀκριβῶς καὶ περιλαμβάνων τὴν ἀνωτάτω περιφέρειαν. ταύτης δ’ ἐπάνω περιέκειτο φοινικὶς διαπρεπὴς χρυσοποίκιλτος, παρ’ ἣν ἔθεσαν τὰ τοῦ μετηλλαχότος ὅπλα, βουλόμενοι συνοικειοῦν τὴν ὅλην φαντασίαν ταῖς προκατειργασμέναις πράξεσι. (5.)

 

μετὰ δὲ ταῦτα παρέστησαν τὴν τοῦτο κομιοῦσαν ἁρμάμαξαν, ἧς κατεσκεύαστο κατὰ μὲν τὴν κορυφὴν καμάρα χρυσῆ, ἔχουσα φολίδα λιθοκόλλητον, ἧς ἦν τὸ μὲν πλάτος ὀκτὼ πηχῶν, τὸ δὲ μῆκος δώδεκα, ὑπὸ δὲ τὴν ὑπωροφίαν παρ’ ὅλον τὸ ἔργον θριγκὸς χρυσοῦς, τῷ σχήματι τετράγωνος, ἔχων τραγελάφων προτομὰς ἐκτύπους, ἐξ ὧν ἤρτηντο κρίκοι χρυσοῖ διπάλαιστοι, δι’ ὧν κατακεκρέμαστο στέμμα πομπικόν, χρώμασι (6.)

 

παντοδαποῖς διαπρεπῶς κατηνθισμένον. ἐπὶ δὲ τῶν ἄκρων ὑπῆρχε θύσανος δικτυωτός, ἔχων εὐμεγέθεις κώδωνας, ὥστ’ ἐκ πολλοῦ διαστήματος προσπίπτειν τὸν ψόφον τοῖς ἐγγίζουσι. κατὰ δὲ τὰς τῆς καμάρας γωνίας ἐφ’ ἑκάστης ἦν πλευρᾶς Νίκη χρυσῆ τροπαιοφόρος. τὸ δ’ ἐκδεχόμενον τὴν καμάραν περίστυλον χρυσοῦν ὑπῆρχεν, ἔχον Ἰωνικὰ κιονόκρανα. ἐντὸς δὲ τοῦ περιστύλου δίκτυον ἦν χρυσοῦν, τὸ πάχος τῇ πλοκῇ δακτυλιαῖον καὶ πίνακας παραλλήλους ζῳοφόρους

 

18.27. (1.)  τέσσαρας ἴσους τοῖς τοίχοις ἔχον. τούτων δ’ ὁ μὲν πρῶτος ἦν ἔχων ἅρμα τορευτὸν καὶ καθήμενον ἐπὶ τούτου τὸν Ἀλέξανδρον, μετὰ χεῖρας ἔχοντα σκῆπτρον διαπρεπές· περὶ δὲ τὸν βασιλέα μία μὲν ὑπῆρχε θεραπεία καθωπλισμένη Μακεδόνων, ἄλλη δὲ Περσῶν μηλοφόρων καὶ πρὸ τούτων ὁπλοφόροι· ὁ δὲ δεύτερος εἶχε τοὺς ἐπακολουθοῦντας τῇ θεραπείᾳ ἐλέφαντας κεκοσμημένους πολεμικῶς, ἀναβάτας ἔχοντας ἐκ μὲν τῶν ἔμπροσθεν Ἰνδούς, ἐκ δὲ τῶν ὄπισθεν Μακεδόνας καθωπλισμένους τῇ συνήθει σκευῇ, ὁ δὲ τρίτος ἱππέων εἴλας μιμουμένας τὰς ἐν ταῖς παρατάξεσι συναγωγάς, ὁ δὲ τέταρτος ναῦς κεκοσμημένας πρὸς ναυμαχίαν. καὶ παρὰ μὲν τὴν εἰς τὴν καμάραν εἴσοδον ὑπῆρχον λέοντες χρυσοῖ, δεδορκότες πρὸς τοὺς

 

(2.) εἰσπορευομένους· ἀνὰ μέσον δὲ ἑκάστου τῶν κιόνων ὑπῆρχε χρυσοῦς ἄκανθος ἀνατείνων ἐκ τοῦ κατ’ ὀλίγον μέχρι τῶν κιονοκράνων. ἐπάνω δὲ τῆς καμάρας κατὰ μέσην τὴν κορυφὴν φοινικὶς ὑπῆρχεν ὑπαίθριος, ἔχουσα χρυσοῦν στέφανον ἐλαίας εὐμεγέθη, πρὸς ὃν ὁ ἥλιος προσβάλλων τὰς ἀκτῖνας κατεσκεύαζε τὴν αὐγὴν ἀποστίλβουσαν καὶ σειομένην, ὥστ’ ἐκ μακροῦ διαστήματος ὁρᾶσθαι τὴν πρόσοψιν ἀστραπῇ παραπλησίαν.

 

 

(3.) ἡ δ’ ὑπὸ τὴν καμάραν καθέδρα δύο εἶχεν ἄξονας, οὓς περιεδίνευον τροχοὶ Περσικοὶ τέσσαρες, ὧν ὑπῆρχε τὰ μὲν πλάγια καὶ αἱ κνημίδες κατακεχρυσωμέναι, τὸ δὲ προσπῖπτον τοῖς ἐδάφεσι μέρος σιδηροῦν. τῶν δ’ ἀξόνων τὰ προέχοντα χρυσᾶ κατεσκεύαστο, προτομὰς

 

(4.) ἔχοντα λεόντων σιβύνην ὀδὰξ κατεχούσας. κατὰ δὲ μέσον τὸ μῆκος εἶχον πόλον ἐνηρμοσμένον μηχανικῶς ἐν μέσῃ τῇ καμάρᾳ, ὥστε δύνασθαι διὰ τούτου τὴν καμάραν ἀσάλευτον εἶναι κατὰ τοὺς σεισμοὺς καὶ

 

(5.) ἀνωμάλους τόπους. τεσσάρων δ’ ὄντων ῥυμῶν ἑκάστῳ τετραστοιχία ζευγῶν ὑπέζευκτο, τεσσάρων ἡμιόνων ἑκάστῳ ζεύγει προσδεδεμένων, ὥστε τοὺς ἅπαντας ἡμιόνους εἶναι ἑξήκοντα καὶ τέσσαρας, ἐπιλελεγμένους ταῖς τε ῥώμαις καὶ τοῖς ἀναστήμασιν. ἕκαστος δὲ τούτων ἐστεφάνωτο κεχρυσωμένῳ στεφάνῳ καὶ παρ’ἑκατέραν τῶν σιαγόνων εἶχεν ἐξηρτημένον κώδωνα χρυσοῦν, περὶ δὲ τοὺς τραχήλους χλιδῶνας λιθο κολλήτους.       

 

18.28. (1.) ἡ μὲν οὖν ἁρμάμαξα, τοιαύτην ἔχουσα τὴν κατασκευὴν καὶ διὰ τῆς ὁράσεως μᾶλλον ἢ τῆς ἀπαγγελίας φαινομένη μεγαλοπρεπεστέρα, πολλοὺς ἐπεσπᾶτο θεωροὺς διὰ τὴν περιβόητον δόξαν· οἱ γὰρ ἐκ τῶν πόλεων καθ’ ἃς αἰεὶ γίνοιτο πανδημεὶ συνήντων καὶ πάλιν προέπεμπον, οὐκ ἐμπιμπλάμενοι τῆς

 

(2.) κατὰ τὴν θεωρίαν τέρψεως. ἀκολούθως δὲ ταύτῃ τῇ μεγαλοπρεπείᾳ παρηκολούθει πλῆθος ὁδοποιῶν καὶ τεχνιτῶν, ἔτι δὲ τῶν στρατιωτῶν παραπεμπόντων. Ἀρριδαῖος μὲν οὖν σχεδὸν ἔτη δύο καταναλώσας περὶ τὴν κατασκευὴν τῶν ἔργων ἀπεκόμισε τὸ σῶμα

 

(3.) τοῦ βασιλέως ἐκ Βαβυλῶνος εἰς Αἴγυπτον· Πτολεμαῖος δὲ τιμῶν τὸν Ἀλέξανδρον ἀπήντησε μετὰ δυνάμεως μέχρι τῆς Συρίας καὶ παραλαβὼν τὸ σῶμα τῆς μεγίστης φροντίδος ἠξίωσεν. ἔκρινε γὰρ ἐπὶ τοῦ παρόντος εἰς μὲν Ἄμμωνα μὴ παρακομίζειν, κατὰ δὲ τὴν ἐκτισμένην ὑπ’ αὐτοῦ πόλιν, ἐπιφανεστάτην οὖσαν σχεδόν τι τῶν

 

(4.) κατὰ τὴν οἰκουμένην, ἀποθέσθαι. κατεσκεύασεν οὖν τέμενος κατὰ τὸ μέγεθος καὶ κατὰ τὴν κατασκευὴν τῆς Ἀλεξάνδρου δόξης ἄξιον, ἐν ᾧ κηδεύσας αὐτὸν καὶ θυσίαις ἡρωικαῖς καὶ ἀγῶσι μεγαλοπρεπέσι τιμήσας οὐ παρ’ ἀνθρώπων μόνον, ἀλλὰ καὶ παρὰ θεῶν καλὰς ἀμοιβὰς ἔλαβεν.

 

 

 

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αναπαράσταση μεταφοράς της σωρού του Μ Αλεξάνδρου.

 

 

(1)  Όταν επώνυμος άρχων στην Αθήνα ήταν ο Φιλοκλής, στη Ρώμη ανήλθαν στο αξίωμα του υπάτου ο Γάιος Σουλπίκιος και ο Γάιος Αίλιος (322/1 π.Χ). Τα χρόνια αυτά, ο Αρριδαίος, που είχε οριστεί υπεύθυνος για την κατακομιδή του σώματος του Αλεξάνδρου, αφού ολοκλήρωσε την κατασκευή της αρμάμαξας, πάνω στην οποία επρόκειτο να μεταφερθεί το βασιλικό σώμα, προετοιμαζόταν για τη μεταφορά.

 

(2) Κι επειδή το έργο που δημιούργησε ήταν αντάξιο της δόξας του Αλεξάνδρου, όχι μόνο επειδή ξεχώριζε από τα υπόλοιπα ως προς τη δαπάνη που έγινε για την κατασκευή του (ξοδεύτηκαν πολλά τάλαντα γι᾽ αυτό) αλλά και επειδή ήταν περιβόητο και ως προς την εντυπωσιακή και πολυτελέστατη τέχνη του, θεωρούμε ότι αξίζει να γράψουμε λίγα πράγματα γι᾽ αυτό.

 

(3) Πρώτα από όλα, κατασκευάστηκε ένα χρυσό σφυρήλατο φέρετρο πάνω στα ακριβή μέτρα του νεκρού, το οποίο παραγέμισαν με αρώματα, που είχαν τη δυνατότητα και να συντηρήσουν το σώμα αλλά και να το κάνουν να μυρίζει όμορφα. Πάνω στο φέρετρο αυτό τοποθετήθηκε χρυσός καλυπτήρας, προσαρμοσμένος ακριβώς και ταιριασμένος στην άνω περιφέρειά του.

 

(4) Πάνω από τον καλυπτήρα τοποθετήθηκε ένα λαμπρό χρυσοποίκιλτο ρούχο από χρώμα πορφυρό, δίπλα από το οποίο έβαλαν τα όπλα του νεκρού, θέλοντας το όλο θέαμα να εναρμονίζεται με τα κατορθώματά του εν ζωή.

 

(5) Μετά από αυτά έφεραν δίπλα από το φέρετρο την αρμάμαξα που επρόκειτο να το μεταφέρει, στην κορυφή της οποία είχε κατασκευαστεί χρυσός νεκρικός θάλαμος, που είχε λιθοκόλλητη φολιδωτή οροφή με πλάτος οκτώ πήχες και μήκος δώδεκα. Στην υπωροφία απ᾽ άκρου εις άκρον του έργο υπήρχε χρυσός θριγκός τετράγωνου σχήματος διακοσμημένος με έκτυπες προτομές τραγελάφων, από τις οποίες εξείχαν χρυσοί κρίκοι εύρους δύο παλαμών με κρεμασμένο πάνω τους ένα στεφάνι πομπής λαμπρά στολισμένο με κάθε λογής χρώματα.

 

(6) Στα άκρα υπήρχε δικτυωτός θύσανος με κουδούνια αρκετά μεγάλα, ώστε όσοι προσέγγιζαν να μπορούν να ακούσουν τον ήχο τους σε μεγάλη απόσταση. Στις γωνιές του νεκρικού θαλάμου, σε κάθε πλευρά, υπήρχε μια χρυσή τροπαιοφόρος Νίκη. Το περίστυλο που περιείχε την κάμαρα ήταν χρυσό με ιωνικά κιονόκρανα. Μέσα στο περίστυλο υπήρχε χρυσό δίχτυ, που ήταν πλεγμένο από σχοινιά πάχους ενός δακτύλου και έφερε τέσσερις παράλληλες ζωγραφιστές ζωφόρους, που είχαν μήκος ίσο με τις πλευρές του περιστύλου.

 

(18.27.1) Από τις ζωφόρους αυτές η πρώτη απεικόνιζε τον Αλέξανδρο να κάθεται πάνω σε ένα ανάγλυφο άρμα έχοντας στα χέρια του σκήπτρο λαμπρό. Γύρω από τον βασιλιά υπήρχε μία ακολουθία ενόπλων Μακεδόνων, μία ακόμη φρουρά από μηλοφόρους Πέρσες [που αντί για αιχμές είχαν στις άκρες των δοράτων τους χρυσά μήλα] και μπροστά από αυτούς άλλη μία ομάδα ενόπλων στρατιωτών. Η δεύτερη ζωφόρος απεικόνιζε τους ελέφαντες που ακολουθούσαν τη φρουρά προετοιμασμένους για πόλεμο, έχοντας αναβάτες από μπροστά Ινδούς και από πίσω Μακεδόνες εξοπλισμένους με τη συνηθισμένη τους πολεμική σκευή, ενώ η τρίτη ζωφόρος έδειχνε ίλες ιππέων που μιμούνταν τις διάφορες παρατάξεις μάχης και η τέταρτη πλοία έτοιμα για ναυμαχία. Δίπλα από την είσοδο του νεκρικού θαλάμου υπήρχαν χρυσοί λέοντες με τα μάτια τους στραμμένα προς τους εισερχομένους.

 

(2) Μια χρυσή άκανθος ανελισσόταν λίγο-λίγο από το μέσον κάθε κίονα μέχρι τα κιονόκρανα. Πάνω από τον νεκρικό θάλαμο, στη μέση της σκεπής της, υπήρχε εκτεθειμένο πορφυρό ρούχο, που είχε ευμέγεθες χρυσό στεφάνι από ελιά, πάνω στο οποίο καθώς χτυπούσαν οι ακτίνες του ήλιου η λάμψη ήταν τόσο εκτυφλωτική και σειόμενη, ώστε ήταν ορατή από μεγάλη απόσταση και έμοιαζε με αστραπή.

 

(3) Ο κορμός του άρματος κάτω από τον νεκρικό θάλαμο είχε δύο άξονες, τους οποίους έστρεφαν τέσσερις περσικοί τροχοί, των οποίων οι μεν αφαλοί και οι ακτίνες ήταν ολόκληρες καλυμμένες με χρυσάφι, ενώ το μέρος που άγγιζε το έδαφος ήταν σιδερένιο.

 

(4) Τα σημεία που προεξείχαν από τους άξονες ήταν φτιαγμένα από χρυσάφι και είχαν προτομές λεόντων που κρατούσαν με τα δόντια τους ένα ακόντιο κυνηγίου. Στη μέση τους οι άξονες είχαν επίσης ειδικό μηχανισμό προσαρμοσμένο στη μέση του νεκρικού θαλάμου, ώστε ο νεκρικός θάλαμος να μπορεί χάρη σ᾽ αυτόν να παραμένει σταθερός, ανεπηρέαστος από τους κραδασμούς που θα προκαλούσε η διάβαση από ανώμαλο έδαφος.

 

(5) Καθώς επίσης ο κάθε άξονας είχε τέσσερις ρυμούς, στον καθένα ζεύχθηκε από μία τετραστοιχία ζευγών με τέσσερις ημιόνους προσδεδεμένους σε κάθε ζεύγος. Έτσι οι ημίονοι που έσερναν την άμαξα ήταν συνολικά εξήντα τέσσερις, διαλεγμένοι ένας­-ένας για τη ρώμη και το ανάστημά του. Κάθε ημίονος ήταν στεφανωμένος με χρυσό στεφάνι, από τις σιαγόνες του δεξιά κι αριστερά κρεμόταν χρυσό κουδούνι, ενώ γύρω από τον τράχηλό του είχε λιθοκόλλητα περιδέραια.

 

18.28.1. Η αρμάμαξα λοιπόν ήταν κατασκευασμένη με αυτό τον τρόπο και η όψη της ήταν μεγαλοπρεπέστερη από κάθε δυνατή περιγραφή. Χάρη στην περιβόητη δόξα της κέντρισε πολλούς να πάνε να τη δουν: από όποια πόλη κι αν περνούσε, ο λαός μαζευόταν πάνδημος να την προϋπαντήσει και κατόπιν να την ξεπροβοδίσει και δεν χόρταιναν την απόλαυση που τους προκαλούσε το θέαμα.

 

(2) Την αρμάμαξα την ακολουθούσε πλήθος οδοποιών και τεχνιτών, καθώς επίσης και συνοδεία στρατιωτών ανάλογη της μεγαλοπρέπειάς της.

 

(3) Ο Αρριδαίος λοιπόν, αφού ξόδεψε περίπου δύο χρόνια για την κατασκευή αυτών των έργων, μετέφερε το σώμα του βασιλιά από τη Βαβυλώνα στην Αίγυπτο. Ο Πτολεμαίος, τιμώντας τον Αλέξανδρο, προϋπάντησε με μια στρατιωτική δύναμη την πομπή στη Συρία και παραλαμβάνοντας το σώμα το θεώρησε άξιο να λάβει τη μεγαλύτερη δυνατή φροντίδα. Αποφάσισε να μην το οδηγήσει επί του παρόντος στον ναό του Άμμωνος Διός αλλά να το θάψει στην πόλη που ο Αλέξανδρος ο ίδιος είχει ιδρύσει και η οποία ήταν πλέον ουσιαστικά η πιο επιφανής ανάμεσα σε όλες τις πόλεις της οικουμένης.

 

(4) Κατασκεύασε λοιπόν τέμενος αντάξιο της δόξας του Αλεξάνδρου σε μέγεθος και τέχνη, στο οποίο τον έθαψε, αφού πρώτα τον τίμησε με θυσίες ανάλογες αυτών που προσφέρονταν σε ήρωες [δηλ. ημιθέους] και με μεγαλοπρεπείς αγώνες. Για τη φροντίδα του αυτή δεν ανταμείφθηκε επάξια μόνο από τους ανθρώπους αλλά και από τους θεούς.

 

 

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ εκδόσεις ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ