ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η στήλη του Staphhilos από το Παντικάπαιο, που απεικονίζει ένα στρατιώτη με την παραδοσιακή του Βοσπόρου γενειάδα.
 

Στον Πόντο βασίλευε ο Παρυσάδης βασιλιάς του Κιμμερικού Βοσπόρου, για 38 χρόνια, μετά τον θάνατό του τα τρία του παιδιά οι Εύμηλος, Σάτυρος και Πρύτανις έπεσαν σε διαμάχη για την διαδοχή στον θρόνο του πατέρα τους.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Χάρτης  του  βασιλείου  του  Κιμμερίου  Βοσπόρου  (μωβ  χρώμα),  των  άλλων  ελληνικών  κρατών  (ανοικτότερο  χρώμα),  της  Σκυθικής  περιοχής  (ανοικτό  πράσινο)  και  του  τελευταίου  καταφυγίου  των  Σκυθών  μετά  τις  ήττες  τους  από  τους  Σαρμάτες  (βαθύ  πράσινο)/  (Historical  Atlas  of  Ukraine:  Greek  colonies  and  the  hinterland).

Ο Σάτυρος σαν μεγαλύτερος παρέλαβε την εξουσία, αλλά ο Εύμηλος  που είχε φροντίσει να κάνει σχέσεις με βαρβαρικούς γειτονικούς λαούς και επομένως είχε αρκετή δύναμη αμφισβήτησε τον Σάτυρο.

Ο Σάτυρος κατευθύνθηκε εναντίον τουμε πολύ στρατό και αφού διέσχισε τον Θάτη ποταμό που εκβάλει στην Μαιωτική Λίμνη (Αζοφική θάλασσα), στρατοπέδευσε κύκλωσε το στρατόπεδο του με τις άμαξες των εφοδίων παρέταξε τον στρατό του που συμπεριελάμβανε 2.000 Έλληνες μισθοφόρους υπό την αρχηγία του Μενίσκου  και  2.000 Θράκες, 20.000 Σκύθες και 10.000 ιππείς.

Ο Εύμηλος είχε σύμμαχο τον Αριφάρνη βασιλιά των Σιρακών (περιοχή μεταξύ Αζοφικής και Καυκάσου) που διέθετε 20.000 ιππείς και 22.000 πεζούς.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Σύγχρονη  αποκατάσταση  Σκυθικών  γυναικείων  κοσμημάτων  και ενδυμάτων από  την  κοσμηματοποιό  Lidia  Stadnichenko, βασισμένη στα αρχαιολογικά ευρήματα από Σκυθικούς τύμβους της περιοχής του Ταναϊδος (Ντον)  (από  παρουσίαση  τους  στην  Αγία  Πετρούπολη).  Τα κοσμήματα  φιλοτεχνούντο  από  Ελληνες  τεχνίτες του Ευξεινου Ποντου και της κυρίως Ελλάδας.

Η μάχη που ακολούθησε ήταν σφοδρή, ο Σάτυρος με το ιππικό του αντιμετώπισε τον Αριφάρνη, ο οποίος μετά από αιματηρή αντιπαράθεση τράπηκε σε φυγή. Ο Εύμηλος στην δεξιά πτέρυγα έτρεψε σε φυγή  τους μισθοφόρους του Σάτυρου, η σύγκρουση των δύο αδελφών έφερε νικγητή τον Σάτυρο, τα υπολείματα των ηττημένων Αριφάρνη κια Εύμηλου κατέφυγαν στα ανάκτορα που βρισκόντουσαν κοντά στον Θάτη ποταμό, η θέση ήταν φύση οχυρά και περιβαλόταν από τον Θάτη που είχε αρκετό βάθος, δάσος, έλη και γκρεμούς, αλλά είχε και οχύρωση με ψυλούς πύργους και τείχος. Ο Σάτυρος λεηλάτησε την χώρα και συγκέντρωσε αιχμαλώτους και λάφυρα, μετά επιτέθηκε κατά των ανακτόρων, υπό τον φόβο να κυριευθή η ακρόπολη ο Αριφάρνης πολεμούσε τολμηρότερα και με τοξότες χτυπούσε όσους προσπαθούσαν να κόψουν το δάσος, επί τρεις ημέρες οι άντρες του Σάτυρου έκοβαν δένδρα για να ανοίξουν δρόμο και να πλησιάσουν το τείχος, την τέταρτη όταν βρέθηκαν κοντά στα τείχη αποθήθηκαν από τους τοξότες.

Στις συμπλοκές που ακολούθησαν ο Σάτυρος χτυπήθηκε με λόγχη στον βραχίονα και εξ αιτίας του τραύματος επέστρεψε στο στρατόπεδο, όπου την νύκτα πέθανε είχε βασιλέψει μόνον εννέα μήνες. «.... των πολεμίων υποστάς ετρώθη λόγχη δια του βραχίονος και κακώς απαλλάττων υπό του τραύματος επανήλθεν εις την παρεμβολήν και νυκτός επιγενομένης εξέλιπε τον βίον...».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Σκύθης  πολέμαρχος,  σε  πίνακα  του  Johnny  Shumate. 

Ο Μενίσκος έλυσε την πολιορκία και γύρισε στην πόλη Γάργαζα και από εκεί μετέφερε την σορό του Σάτυρου στο Παντικάπαιο στον αδελφό του Πρύτανι.

Ο Πρύτανις έκανε μεγααλοπρεπή κηδεία στον Σάτυρο και αμέσως μετά πήγε στα Γάργαζα και παρέλαβε τον στρατό του Σάτυρου, ο Εύμηλος του έστειλε πρέσβεις ζητώνταν να διαμοιράσουν το βασίλειοτου πατέρα τους, ο  Πρύτανις αδιαφόρησε και γύρισε στο Παντικάπαιο να διασφαλίσει τα βασιλικά του δικαιώματα, έτσι δόθηκε η ευκαιρία στον Εύμηλο να καταλάβει τα Γάργαζα και άλλες κωμοπόλεις και χωριά.

 

Ο Πρύτανις εξεστράτευσε αποκλείστηκε σε ισθμό ανατολικά του Κιμμερίου Βοσπόρου και υποχρεώθηκε να παραδώσει τον στρατό και τα βασιλικά του δικαιώματα, φτάνοντας όμως Παντικάπαιο επιχείρησε να ανακτήσει την βασιλεία, όμως ηττήθηκε και σε περιοχή που ονομάζεται Κήποι δολοφονήθηκε, ο Εύμηλος αφού σκότωσε τα δύο αδέλφια του, στην συνέχεια σκότωσε τους φίλους του Σάτυρου και του Πρυτάνεως, τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους, ο μόνος που διέφυγε πάνε σε άλογο  ήταν ο γιος του Σάτυρου ο Παρυσάδης, αυτός πήγε στον βασιλιά των Σκυθών τον Άγαρο. «...Εύμηλος δε μετά τον των αδελφών θάνατον βουλόμενος ασφαλώς θέσθαι τα κατά την αρχήν ανείλε τους τε φίλους των περί Σάτυρον και Πρύτανιν, έτι δε τας γεναίκας και τα τέκνα. Μόνος δε διέφυγε αυτόν ο παις ο Σατύρου Παρυσάδης, νέος ων παντελώς την ηλικίαν εξιππεύσας γαρ εκ της πόλεως κατέφυγε προς Άγαρον τον βασιλέα των Σκυθών...».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Νομισμα  του  βασιλιά  Ρησκουποριδος  Α΄  του  Κιμμεριου  Βοσπόρου.

 Τα φονικά δημιούργησαν αναταραχή στους πολίτες, γι αυτό συνεκάλεσε συνέλευση του λαού και απολογήθηκε, επέτρεψε κάποιες φοροαπαλλαγές  προκειμένου να πάρει τον λαό με το μέρος του και έτσι έγινε ο νόμιμος άρχων, τον οποίο μάλιστα θαύμαζαν για την αρετή του και για τις επιτυχίες του να απαλλάξει τη θάλασσα από τους πειρατές  και την στεριά από τους ληστές, οι έμποροι μίλαγαν για την μεγαλοψυχία του, κατάφερε να καταλάβει γειτονικές βαρβαρικές περιοχές και επιχείρησε να υποτάξει τα έθνη του Πόντου, δεν πρόλαβε όμως διότι βασίλεψε μόλις 5 χρόνια και 5 μήνες, ο θάνατός του ήταν σημαδιακός, επιστρέφοντας από την Σινδική πήγε να προσφέρει θυσία πάνω σε τετράτροχο τέρθιππο που είχε πάνω σκηνή, τρόμαξαν τα άλογα, ο ηνίοχος δεν μπόρεσε να να συγκρατήσει τα ηνία και στον πανικό του ο Εύμηλος πήδηξε το ξίφος του όμως μπλέχτηκε στον τροχό και έτσι παρασύρθηκε καισκοτώθηκε.

Για τους θανάτους του Εύμηλου και του Σάτυρου υπήρχαν χρησμοί.

Στον  μεν Σάτυρο υπήρχε χρησμός να φυλάγεται από ποντικό «...φυλάξασθαι τον μυν μηποτ αυτόν ανέλη...», γι αυτό ο Σάτυρος απαγόρευε να έχουν οι υπηρέτες ή όσοι ελεύθεροι τον υπηρετούσαν αυτό το όνομα, ακόμα έβαζε να κυνηγούν τους ποντικούς σε σπίτια και χωράφια... ο θάνατός του προήλθε από πληγή στο «ποντίκι» στον βραχίονά του.

Στον Εύμηλο πάλι ο χρησμός είπε να φυλάγεται από κινούμενο σπίτι  «.... εις οικίαν ουκ εισήει προχείρως ...», έτσι αυτός δεν έμπαινε σε σπίτι πριν οι δούλοι δεν εξετάσουν την οροφή και τα θεμέλια του σπιτιού, ο θάνατός του προήλθε στην σκηνή που είχε στο τέρθιππο που τον μετέφερε και έτσι ο λαός πίστευε ότι και σ αυτόν είχε πραγματοποιηθεί ο χρησμός.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:  Στατήρ Παντικαπαιου. Το Παντικάπαιο ήταν η ισχυρότερη ελληνική πόλη της βόρειας ακτής του Ευξεινου  και  πρωτεύουσα  του  Κιμμεριου  Βοσπόρου.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΔΙΟΔΩΡΟΣΟ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ τόμος ΙΗ εκδόσεις Γεωργιάδης.