ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΤΣΕΣΜΕ

 

 

(Μια αγγλική νίκη με ρωσικά πλοία)

 



 

Κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1770, τα Ορλοφικά όπως είναι γνωστά που τόσο ακριβά πλήρωσε ο Ελληνικός λαός σημαδεύτηκε από μια ναυμαχία στα Μικρασιατικά παράλια στον Τσεσμέ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Πίνακας που δείχνει την εμπλοκή των δύο ναυαρχίδων στον Τσεσμέ.

Ο Οθωμανικός στόλος υπό τον καπουδάν πασά Χοζαμεδίν (έναν δειλό άνθρωπο)  αποτελείτο από 15 μεγάλες γαλέρες, 2 κορβέτες, 5 σεμπέκια και 7 γαλιότες αποφάσισε να προστατευθεί στο λιμάνι της Σμύρνης οι άνεμοι τον έριξαν στον κόλπο του Τσεσμέ (Κρήνη), παρατάχτηκε με σωστό τρόπο σε σχήμα  μισοφέγγαρου και είχαν την ισχυρή υποστήριξη από παράκτιες κανονιοστοιχίες, στον στόλο αυτό υπηρετούσε σαν πλοίαρχος ο Τζεζαιρλής Χασάν άνδρας εξαιρετικής ανδρείας.

Ο στόλος των Ρώσων εν τω μεταξύ σπαρασσόταν από αρχηγικές φιλοδοξίες μεταξύ του τραχύ Σκωτσέζου  Έλφινστον (George Keith Elphinstone )  και του Ρώσου τολμηρού και άπειρου  Σπιριτόφ , την διένεξη τερμάτισε ο Θεόδωρος Ορλόφ που ανάγκασε τον Σπιρίτοφ να υπαχθεί στον Έλφινστον. Όταν όμως έφτασε ο Αλέξιος Ορλόφ παρά τις διαμαρτυρίες του Έλφινστον αποφάσισε να υψωθεί η σημαία στην ναυαρχίδα του Σπιρίτοφ. Ο Ρωσικός στόλος αποτελείτο από 9 πλοία γραμμής και μερικές φρεγάτες.

 

Μόλις ο Οθωμανός καπουδάν πασάς έμαθε ότι ο Ρωσικός στόλος βρισκόταν στην Χίο, εγκατέλειψε την ναυαρχίδα του με κάποια πρόφαση  και βγήκε στην ξηρά, έτσι διοικητής του στόλου έμεινε ο Τζεζαιρλής Χασάν.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Ναύαρχος Grigory Andreyevich Spiridov (Григорий Андреевич Спиридов).

Την 5^η Ιουλίου 1770 ο ρωσικός στόλος μπήκε στον κόλπο του Τσεσμέ, ο Σπιριτόφ, μαζί με τον επιδέξιο Άγγλο αντιναύαρχο Γκρεγκ  μπήκε στην οπισθοφυλακή υπό την διοίκηση του Έλφινστον και το κύριο σώμα του στόλου διεύθυνε ο Αλέξιος Ορλόφ.

Ένα ρωσικό πλοίο κατευθύνθηκε προς την τουρκική ναυαρχίδα, η προσπάθεια αυτή δεν πέτυχε διότι το πλοίο χτυπήθηκε απ όλα τα τουρκικά πλοία που ήταν παραταγμένα στον κόλπο, το πλοίο όμως του Σπιριτόφ που επέβαινε ο Γκρεγκ και ο Θεόδωρος Ορλόφ (η ρωσική ναυαρχίδα) με μεγάλες αβαρίες πλησίασε την τουρκική ναυαρχίδα, ο Χασάν απέφυγε επιδέξια την σύγκρουση και αμέσως μετά έριξε άρπαγες, ακολούθησε ρεσάλτο των Τούρκων στο πλοίο, οι Ρώσοι πολέμησαν με πείσμα πάνω στο πλοίο τους, τους Τούρκους, ο Χασάν αιμόφυρτος πολεμούσε μαζί τους.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Τζεζαιρλής Χασάν (Cezayirli Gazi Hasan Pasha).

 

 Ο Έλφινστον παρακολουθούσε τις εξελίξεις της ναυμαχίας και έστειλε τρεις κανονιοφόρους εκ των οποίων η μία βυθίστηκε, οι δύο άλλες όμως αποβίβασαν στρατό στο πλοίο και οι Ρώσοι κατάφεραν να διώξουν τους Τούρκους, οι κανονιοφόροι ρυμούλκησαν το πλοίο στο οποίο υπήρχαν ακόμα Τούρκοι μαχόμενοι, ο Χασάν βλέπονταν την εξέλιξη ρίχτηκε στην θάλασσα και κολυμπώντας μπήκε σε μια τουρκική βάρκα και κατευθύνθηκε προς ενίσχυση, ανέβηκε στο ρωσικό πλοίο προς ενίσχυση  των Τούρκων, οι άνεμοι έφεραν το ρωσικό πλοίο πάλι πίσω στην τουρκική ναυαρχίδα. Ο Γκρεγκ βλέποντας ότι το πλοίο πια θα έπεφτε στα χέρια των Τούρκων ανέβηκε στις κεραίες και έβαλε φωτιά στα πανιά, αμέσως μετά με τον Σπιρίτοφ και 20 αξιωματικούς εγκατέλειψαν την ρωσική ναυαρχίδα, παρά την άνανδρη  φυγή των αξιωματικών οι Ρώσοι ναύτες μέσα στην φωτιά συνέχισαν να πολεμούν, ενώ οι τούρκοι βλέποντας η πυρκαγιά να εξαπλώνεται και στην δική τους ναυαρχίδα εγκατέλειπαν τον Χασάν και έσπευδαν στις βάρκες για να σωθούν. Την τελευταία στιγμή αναγκάστηκε ο Χασάν αιμόφυρτος  να ριχτεί πάλι στην θάλασσα, τον καταδίωξε στα κύματα  ένας Έλληνας, στην θολούρα που δημιουργούσαν οι καπνοί ο γενναίος αυτός άνδρας ενεπλάκη σε σύγκρουση με κάποιον από τους συνοδούς του Χασάν τον οποίο και έσφαξε, ο Χασάν αναίσθητος βοηθούμενος από έναν Αλγερινό δούλο του διασώθηκε στην ακτή. Οι δύο ναυαρχίδες αποσπάστηκαν και η μεν Ρωσική ανατινάχτηκε, η δε τουρκική καιόμενη σύρθηκε μέσα στα τούρκικα πλοία, τα οποία φοβούμενα, έκοψαν τα σχοινιά και ανοίγοντας πανιά απομακρύνθηκαν.

Η ναυμαχία λοιπόν φαινόταν ότι δεν είχε κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα έξω από την καταστροφή των δύο ναυαρχίδων, ο τουρκικός στόλος ήταν στρυμωγμένος σε   υφάλους και βράχους και ο ρωσικός διασκορπισμένος.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η ναυμαχία του Τσεσμέ έλαβε χώρα την 5 - 7 Ιουλ. 1770.

Ο Χασάν επισήμανε στον καπουδάν πασά την δυσκολία που βρισκόταν ο τούρκικος στόλος, αλλά ο  καπουδάν πασά Χοζαμεδίν θεωρούσε ότι ο στόλος ήταν αρκετά ασφαλής κάτω από τα πυροβόλα του φρουρίου του Τσεσμέ.

Την λύση έδωσαν δύο πυρπολικά των Ρώσων που διοικούσαν Άγγλοι, την νύκτα τα πυρπολικά προχώρησαν κατά των Τούρκων υπό την προστασία  3 πλοίων  γραμμής, μιας φρεγάτας και μιας βομβάρδας. Το πλοίο που διοικούσε ο Γκρεγκ έφτασε στο στόμια του όρμου και εκεί εκτεθειμένο στα πυρά των πυροβόλων ξηράς άρχισε να απασχολεί τους Τούρκους, σε λίγο πλησίασαν και τα άλλα πλοία.

 

Την ίδια στιγμή τα δύο πυρπολικά που κατεύθυναν Άγγλοι αξιωματικοί μπήκαν στον όρμο. Το ένα κάηκε παράκαιρα χωρίς αποτέλεσμα και αυτό οφειλόταν διότι ο Άγγλος διοικητής δεν μπόρεσε να συνεννοηθεί με το πλήρωμα που αποτελείτο από Σκλαβούνους και  Έλληνες.

Το άλλο πυρπολικό, ο Άγγλος αξιωματικός το έφερε στο κέντρο του εχθρικού στόλου, προσκολλήθηκε πάνω σε ένα μεγάλο τούρκικο πλοίο και του έβαλε φωτιά, σε πέντε λεπτά το πλοίο καιγόταν και ταυτόχρονα μετέδωσε την φωτιά σε άλλα 3 πλοία, οι πυρπολητές έσπευδαν να γλυτώσουν από το κακό που γινόταν στον όρμο, ενώ ο τούρκικος στόλος γρήγορα μεταβλήθηκε σε μια απέραντη φωτιά, το μεγαλύτερο μέρος των πληρωμάτων βγήκε στην ξηρά, τα πυροβόλα που ήταν ήδη γεμάτα εκρηκτικά έσκαγαν και έσπερναν την κόλαση στην ξηρά, η φωτιά μεταδόθηκε στην πυριτιδαποθήκη, ακολούθησε τρομερή καταστροφή. Οι εκρήξεις ήταν τόσο μεγάλες ώστε οι κάτοικοι της Σμύρνης αισθανόντουσαν την γη να τρέμει. Η καταστροφή κράτησε από την μία την νύχτα μέχρι τις επτά το πρωί.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο George Keith Elphinstone   (7 Ιανουαρίου 1746 – 10 Μαρτίου 1823).

Καταστράφηκαν 15 μεγάλα πλοία των 75 με 100 πυροβόλων το καθένα, 9 των 15 με 30 πυροβόλων το καθένα, πολλές γαλέρες. Οι Ρώσοι αιχμαλώτισαν ένα πλοίο των 60 πυροβόλων που προσπάθησε να βγει από τον όρμο και  5 γαλιότες.

Η ρωσική νίκη στον Τσεσμέ ήταν λοιπόν μια νίκη που πέτυχαν έμπειροι Άγγλοι αξιωματικοί. Όταν έφτασε η είδηση στην Κωνσταντινούπολη ο Σουλτάνος πανικοβλήθηκε φοβούμενος την παρουσία των Ρώσων στα τείχη του σαραγιού.

Πως αξιοποίησε ο Έλφινστον αυτή την νίκη.

http://pluton22.blogspot.gr/2015/11/blog-post_15.html

 

  

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μια απεικόνιση της ναυμαχίας του Τσεσμέ.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ του Κ Σαθά τόμος 4 εκδόσεις ΑΑ ΛΙΒΑΝΗ