ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ή ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΟΥ 1922;

ΠΡΟΣΦΟΡΑ TΩΝ  ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ


   Ο ι πρόσφυγες βουλευτές, πολιτευτές  και γερουσιαστές μαζεύτηκαν στη Θεσσαλονίκη στα τέλη του 1929 και συνέταξαν εκτενές υπόμνημα προς τον τότε πρωθυπουργό Ε Βενιζέλο με το οποίο κατέρριπταν την επικρατούσα αποψη ότι οι πρόσφυγες του 1922 και προγενέστεροι πρόσφυγες ήταν «βάρος» που «όλο ζήταγε από το Ελληνικό κράτος».

   Η εισήγηση γίνηκε από τον βουλευτή Καβάλας Σταύρο Νικολαίδη και δημοσιεύθηκε στο «Ελεύθερο Βήμα» την  5η και 6η Ιανουαρίου 1930.
Τα  στοιχεία είναι αποκαλυπτικά και αφορούν την περίοδο από το 1922 μέχρι και το 1929 επτά μόλις χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή.

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εγκατάσταση προσφύγων στην Παραμυθιά, οι κατανομή τους στόχο είχε να διεμβολίσει το τοπικό μουσουλμανικό στοιχείο.

ΔΑΠΑΝΕΣ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ


ΠΙΝΑΞ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

Τίτλος δαπανών………………………………Δαπανηθέντα μέχρι το 1929

Δαπάναι αποκαταστάσεως

1.   Περίθαλψις, μετακίνησις, στέγασις,
Εποικισμός, πρόνοιακαι ανταλλαγή……2.782.486.525 Δραχ
2.   Υπηρεσία α και β προσφυγικού
Δανείου ……………………………….........1.280.346.000 Δραχ
Συνολον………………………………………………………4.062.832.525 Δραχ
Συν
Δαπάνες Αποζημιώσεως………………………………………..807.871.695 Δραχ
Συν
-Υπηρεσία Δανείου ελληνοβουλγαρικής μετατα-
Ναστεύσεως
-Υπηρεσία δανείου Ελλήνων υπηκόων
-Δαπαναι διοικήσεως 1924-29
-Υπουργ Δικαιος 789 εκ 15%
-Υπ Εσωτ 2316 εκ 15%
-Υπ Παιδείας 2255 εκ 15%
-Υπ Οικον 885 εκ 15%
Συνολον Δαπανών ………………………………………….5.802.954.220 Δραχ

Εις ταύτα προσθετέον τα προυπολογισθέντα δια το 1929 -30 εκ  Δραχ 1.449.339.875

Γενικόν σύνολον Δραχ 7.252.294. 095

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το σχέδιο εγκατάστασης προσφύγων στην Παραμυθιά.
 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.
Οι δαπάνες αποκαταστάσεως έχουν χαρακτήρα ΜΟΝΟ πιστωτικής φύσεως, γιατί ΠΟΤΕ δεν δαπανήθηκαν. Δεν είναι λοιπόν δαπάνες του δημοσίου ανεπιστρεπτων.

2.
Εκ των δαπανών αποζημιώσεως
   Α. Τα κονδύλια της υπηρεσίας δανείου ελληνοβουλγαρικής μεταναστεύσεως και Ελλήνων υπηκόων εκ Τουρκίας δεν θα έπρεπε ούτε να αναγραφούν, διότι είναι καθαρά υποχρέωση του κράτους προς τους δικαιούχους, η δε μη εκπλήρωση καθιστά χρεώστη το ίδιο το κράτος και αστικά υπεύθυνο.
   Β. Το κονδύλι της υπηρεσίας δανείων αστών ανταλλαξίμων χαρακτηρίζεται σαν εγγύηση που θα επιστραφεί με την βαθμιαία ρευστοποίηση της αστικής περιουσίας.

3.
Οι δαπάνες διοικήσεως υπολογίστηκαν grosso modo με αναλογία 15%του όλου ποσού, αν και υπάρχουν δαπάνες τελείως άσχετοι προς την εισροή των προσφύγων.

4.
Θα έπρεπε να υπολογιστούν μόνο τα ποσά των δαπανών στεγάσεως, περιθάλψεως και μετακινήσεως δηλαδή:
Δαπάνη μετακινήσεως……………1.199.700.000
Δαπάνη περιθάλψεως κλπ ………..500.000.000
Σύνολο……………………………....1.699.700.000
Και το υπόλοιπο 4.171.935,40 δραχ είναι πιστώσεις επιστρεπτέαι προς τους πρόσφυγας, το δε υπόλοιπο 1.380.658.625 δραχ εκαλύφθη ή θα καλυφθήδια του αντιτίμου των αναχωρησάν των Τούρκων και Βουλγάρων.

5.
Οι οποιεδήποτε δαπάναι του δημοσίου υπέρ των προσφύγων ανέρχονται στο ποσό των Δραχ 7.252.294. 095.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οικογένεια προσφύγων από τη Μ. Ασία το 1922 στην Ελλάδα. Συλλογή Α. Ερυθρού Σταυρού (Νο. RC-33874)

 

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

ΠΙΝΑΞ ΣΥΜΒΟΛΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ. ΤΑ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ 1923-1929 ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ 1929-30

Άμεσος φορολογία……………. 1.151.902738
Έμμεσος φορολογία…………...4.568.462.600
Μονοπώλια……………………........433.054.874
Τέλη χαρτοσήμου………………...616.336.966
Δικαιωμ κράτους………………......246.806.344
Υπηρ. Ενερ. υπό του κράτους…305.245.490
Πρόσθετοι φόροι………………......342.220.206

ΣΥΝΟΛΟΝ…………………….......8.663.952.337

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ



   Εκ του πίνακος βγαίνει αβίαστα το πιο κάτω συμπέρασμα:
Το ποσό των 8.663.952.337 είναι το αναλογούν ποσό για τους πρόσφυγας που προέρχεται από τον προϋπολογισμό του κράτους δηλαδή  εισαχθέντα1923-29 και προϋπολογισθέντα 1929 -30 που ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 45.240.595.976 δραχ 
Μια πρώτη λοιπόν ανακεφαλαίωση των δύο πινάκων δίνει την πιο κάτω εικόνα:

Ενεργητικό προσφύγων………………….8.663.952.337 δραχ
Μείον
Παθητικό προσφύγων …………………..7.252.294. 095 δραχ
ΔΙΑΦΟΡΑ ………………………………......1.411.658.238 ΔΡΑΧ

Αν δε συνυπολογίσουμε και το 10% την συνεισφορά των προσφύγων επί του συνόλου των εισπραχθέντων και προυπολογισθέντων, έχουμε το ποσό των 4.524.059.597 δραχ
Βέβαια τότε θα ήταν δίκαιο να συνυπολογίσουμε την συμβολή του Δημοσίου υπέρ την προσφύγων και αυτή είναι 1.699.700.000 δραχ και έτσι ο ισολογισμός θα έχει την πιο κάτω εικόνα:

Ενεργητικό προσφύγων …………….. δραχ 4.524.059.597
Παθητικό προσφύγων ………………...δραχ 1.699.700.000
Υπόλοιπο πιστωτικό………………….....δραχ 2.824.700.000


Από την πρώτη κιόλας 5 ετία το Ελληνικό κράτος χρωστά στους πρόσφυγες και όχι αυτοί στο κράτος ...............και αυτό είναι μόνο η αρχή.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : <<“To Παιδί Στην Πόρτα σου”, 400 χιλ. ορφανά λιμοκτονούν. Δεν υπάρχει κυβερνητική βοήθεια. Καμπάνια εξεύρεσης $30 εκατ. Επιτροπή Αμερικανικής ανακούφισης στην Εγγύς Ανατολή. Αρμενία, Ελλάδα, Συρία, Περσία…>> είναι η μετάφραση της λεζάντας. Αφίσα που δημοσιοποιήθηκε το 1917, μετά από παγκόσμια κατακραυγή. H Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού προσπαθούσε να σώσει όσα ορφανά ήταν δυνατόν στη Μικρά Ασία.
 

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ


   Πέρα λοιπόν από τα Δημόσια οικονομικά μεγέθη, υπάρχει και οικονομική συμβολή των προσφύγων στην ιδιωτική οικονομία και αυτή η δραστηριότητα μπορεί να χωριστεί:
1.   Την γεωργική παραγωγή
2.   Την εμποροβιομηχανική παραγωγή
3.   Την κτηματική παράμετρο.

 

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΠΙΝΑΞ ΕΜΦΑΙΝΩΝ ΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΚΗΝ ΑΠΟΔΟΣΙΝ ΑΠΟ ΤΟ 1923 – 1929

1923-24 : 12.690.281 στρέμματα   6.705.057.888 αξία παραγωγής
1924-25 : 14.670.741 στρέμματα   6.960.371.364 αξία παραγωγής       
1925-26 : 14.655.260 στρέμματα   7.392.671.626 αξία παραγωγής
1926-27 : 16.232.471 στρέμματα   8.945.077.164 αξία παραγωγής
1927-28 : 15.200.830 στρέμματα 10.282.324.145 αξία παραγωγής
1928-29 : 11.974.278 στρέμματα 11.268.156.887 αξία παραγωγής

Σύνολον Ελλήνων γεωργών (άνω 10 ετών)  απογραφή 1928 : 1.293.398
Σύνολον  Προσφύγων γεωργών (άνω 10 ετών) : 242.569
Δηλαδή το σύνολο των αγροτών είναι 1.536.967 και μια απλή μέθοδο των τριών βγαίνει ότι η αναλογία των προσφύγων αγροτών είναι 15,95% (κατά προσέγκιση εκατοστού).

Εδώ λοιπόν φαίνεται η συνολική παραγωγική διαδικασία.

1. Ας πάρουμε την περίοδο 1928-29 εφ όσον έχουμε απόδοση της τάξης 11.268.156.887 οι πρόσφυγες θα πρέπει να απέδωσαν προϊόντα αξίας  2.118.274.915.

2. Μεταξύ των ετών 1923 και 1929 υπάρχει μια διαφορά της τάξης 4.563.098.999 δραχ δηλαδή μια αύξηση 168% αυτή λοιπόν η αύξηση οφείλεται στους πρόσφυγες. Μιας και τα στρέμματα παραμένουν περίπου τα ίδια η επιπλέον παραγωγικότητα είναι αποτέλεσμα της δραστηριοποιήσεως των αγροτικών πληθυσμών των προσφύγων.

 

ΠΙΝΑΞ ΕΜΦΑΙΝΩΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΝ ΣΙΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ ΤΟ 1923 – 1929

1923-24 : 8.752.750 στρέμματα 1.820.760.270 αξία παραγωγής
1924-25 : 10.159.266 στρέμματα 1.779.100.672 αξία παραγωγής
1925-26 : 10.289.410 στρέμματα 2.699.524.288 αξία παραγωγής
1926-27 : 11.775.939 στρέμματα 3.413.820.956 αξία παραγωγής
1927-28 : 10.828.646 στρέμματα 3.476.432.238 αξία παραγωγής
1928-29 : 11.389.943 στρέμματα 3.535.070.100 αξία παραγωγής


Βλέπουμε δηλαδή αύξηση 100% μεταξύ των ετών 1923 και 1928

 

ΠΙΝΑΞ ΕΜΦΑΙΝΩΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΝ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΦΙΔΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ ΤΟ 1923 – 1929


1923-24 :  1.939.008 στρέμματα    1.453.657.933 αξία παραγωγής
1924-25 :  2.086.210 στρέμματα    1.578.218.063 αξία παραγωγής       
1925-26 :  2.011.888 στρέμματα    1.589.123.966 αξία παραγωγής
1926-27 :  1.921.070 στρέμματα    1.715.681.227 αξία παραγωγής
1927-28 :  1.785.866 στρέμματα    2.053.842.856 αξία παραγωγής
1928-29 :  1.973.275 στρέμματα    2.384.269.783 αξία παραγωγής

H τεραστία κατα 930.639.850  δραχ διαφορά μεταξύ 1923 και 1929 οφείλεται στην φύτευση από τους πρόσφυγες νέων ποικιλιών αμπέλου, αναλυτικότερα θα επανέλθω πιό κάτω.

Δηλαδή έχουμε την πρώτη εξαετία, χρηματική  αύξηση 65 % μεταξύ της χρηματικής απόδοσης 1923 και 1928

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ορφανά προσφυγόπουλα κάτω από την προστασία της Επιτροπής Αμερικανικής Μέριμνας για τη Μέση & Εγγύς Ανατολή, στον περίγυρο του Ναού του Διός στην Αθήνα, με φόντο την Ακρόπολη. Κάνουν γυμναστικές επιδείξεις (1921). Η φωτογραφία ανήκει στον Ερυθρό Σταυρό και βρίσκεται στο Library of Congress.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ


Χωρίς να θέλει κανείς να υποτιμήσει την προσπάθεια του ιθαγενούς πληθυσμού, είναι αδύνατον να μη ομολογηθεί ότι ο διπλασιασμός της παραγωγής οφείλεται στους φημισμένους καλιεργητάς της ανατολής, οι οποίοι συνέβαλον και στην ποιοτική αναβάθμιση του προϊόντος και της καλλιέργειας της σταφιδοπαραγωγής, η ποιοτική αυτή βελτίωσις προήλθε :

1.   Από την εισαγωγή τελειότερων εκκοκκιστικών μηχανημάτων της Σμύρνης.
2.   Εισροή προσφυγικών χειρών που εντατικοποίησαν την καλλιέργεια.
3.   Ύπαρξη ειδικών προσφύγων επιστημόνων όπως του Γενηδουνιά.

 

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΑΠΝΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

1910-11   26.723.539 οκάδες
1911-12   30.174.544 οκάδες
1912-13   20.796.818 οκάδες
ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ : 25.898.800


1920-21   25.439.905 οκάδες
1921-22   19.833.825 οκάδες
1922-23   19.770825 οκάδες
ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ : 21.681.000


1924-25   36.137.588 οκάδες
1924-26   51.142.196 οκάδες
1924-27   42.735.729 οκάδες
ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ : 44.192.855

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παιδιά που λαμβάνουν τρόφιμα από την Επιτροπή του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού στη Χίο. Οι Αμερικανοί λένε ότι τάϊζαν τρεις χιλιάδες παιδιά προσφύγων καθημερινά στη Χίο. Επίσης ισχυρίζονται ότι τάιζαν άτομα που περιπλανιόταν στα βουνά του νησιού και ούτε η ελληνική κυβέρνηση δεν ήξερε γι’ αυτούς. Η φωτογραφία είναι παρμένη το 1922 στο χωριό Θυμιανά της Χίου, κέντρο εφοδίων για τους πρόσφυγες στο νησί, και ανήκει στη συλλογή του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού (Νο. RC-33878).
 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Βλέπουμε ότι μετά το 1924 με την εισροή των προσφύγων η παραγωγή ανέβηκε κατά 22.000.000 οκάδες.
Ο Α Μάντζαρης στο έργο του «τα καπνά μας» αναφέρει ότι η αύξηση κατά 22.000.000 οκάδες ετησίως πράγμα που οφείλεται εξ ολοκλήρου εις τους πρόσφυγα, αύξησε τα έσοδα της εθνικής οικονομίας για την τριετία 1924- 26  κατά 66.000.000 οκάδες Χ 4 = 284.000.000 δραχ : 20 = 200.000 λίρες Αγγλίας.


Και θα μπορούσαμε να πούμε ότι η μέση παραγωγή :
Μεταξύ 1910-13 σε σχέση με 1924-27 παρουσιάζει αύξηση 70,64%
Και
Μεταξύ 1920-23 σε σχέση με 1924-27 παρουσιάζει  αύξηση 103,84%

 

ΠΙΝΑΞ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ (σε δραχμές)


……………………………………..........1923…………..1927-28
Α Παραγωγή
Αξία γεωργικής παραγωγής….6.705.057.888.….13.500.000.000
Αξία βιομηχανικής  «………....4.467.590.000…….5.000.000.000
Αξία κτηνοτροφικής  «……….3.946.218.232…….6.500.000.000
Αξία δασικής  παραγωγής……...250.000.000………400.000.000
Αξία παραγωγής κυνηγίου
Και αλιείας……………………........600.000.000…….1.000.000.000
Αξία παραγωγής ορυχίας
Και αλικών……………………........200.000.000……….350.000.000

ΣΥΝΟΛΟΝ………………........15.163.816.120……26.750.000.000
ΜΕΊΟΝ 3% ΛΟΓΩ
ΦΘΟΡΑΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ…………………........484.914.483……….802.000.000
ΣΥΝΟΛΟΝ……………….........15.678.901.637…....25.948.000.000

Πλεόνασμα εισαγ
Υπέρ των εξαγωγών………......3.531.304.666……....6.565.000.000
Εμπορικά κέρδη και μισθοί.....3.000.000.000……….5.500.000.000
Συγκοινωνία κα μεταφορά…...1.500.000.000……...2.300.000.000
Ελεύθερα επαγγέλματα……….....750.000.000……...1.600.000.000
Ε Δημόσιοι υπάλληλοι
Μισθοί…………………….............1.500.000.000………2.000.000.000
Υπηρεσίαι πραγματ
Κεφαλαίου…………………..........1.600.000.000………3.000.000.000

ΣΥΝΟΛΟ ΕΘΝ ΕΙΣΟΔ …........27.560.206.303…….46.913.000.000

Βλέπουμε λοιπόν μια διαφορά μεταξύ 1923 και 1927 19.352.893.697 δραχ Δηλαδή σε τρία μόλις χρόνια το Εθνικό εισόδημα αυξήθηκε κατά το ποσό των 19.352.893.697 δραχ αύξηση 40,20% περίπου και αυτό οφείλεται αποκλειστικά στο προσφυγικό στοιχείο.

 

ΚΤΗΜΑΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ

   Με την εισροή των αστέγων προσφύγων, δόθηκε αλματική αύξηση της αστικής και αγροτικής κτηματικής περιουσίας, στην αρχή μεν οι εξαθλιωμένοι πρόσφυγες δεν συμμετείχαν σαν αγοραστές.
Αλλά η ανέγερση νέων οικισμών για την αποκατάσταση των προσφύγων, επέφερε ύψωση της τιμής των γηπέδων, με αποτέλεσμα πολλοί ιδιοκτήτες οικοπέδων να εύχονται την απαλλοτρίωση των ιδιοκτησιών τους  για εγκατάσταση προσφύγων.

 

 

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΓΓΑΓΗ


   Ο εκριζωθείς κόσμος της ανατολής, προσέδωσε στην Ελλάδα ομοιογένεια πληθυσμιακή, τα οποία βεβαίως είναι ανανταπόδοτα.
   Η πυκνότητα του πληθυσμού με την απογραφή του 1920 ήταν 37 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, στην απογραφή του 1928 ήταν 49  κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Και αυτό παρά την ελάττωση της Ελλάδος με την απώλεια της Ανατολικής Θράκης, της Ίμβρου και Τενέδου.

Δηλαδή η Ελλάδα του 1920 ήταν 147.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα και του 1928 127.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Προσφυγόπουλα από τη Σμύρνη το 1922. Συλλογή Α. Ερυθρού Σταυρού (Νο. RC-33874).
 

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Α ΠΑΛΛΗ


……………….......1920……....%……….1928…….......%

ΕΛΛΗΝΕΣ….  4.470.000….80,75…..5.822.000….93,83
ΤΟΥΡΚΟΙ……....770.000...13,91……..103.000……1,66
ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ…...139.000…..2,51……....82.000……1,32
ΑΛΒΑΝΟΙ………...18.000…..0,32……....20.000……0,32
ΙΣΡΑΗΛΙΤΑΙ……..65.000…..1,17……....70.000……1,13
ΑΡΜΕΝΙΟΙ………....1.000....0,02……....35.000……0,56
ΞΕΝΟΙ ΥΠΗΚ.....73.000…...1,32….....73.000…….1,18

ΣΥΝΟΛΟ……..5.536.000…100……...6.205.000…100

 

Βλέπουμε λοιπόν ότι το 1920 επί πληθυσμού 5.536.000 υπήρχαν 1.066.000 ξένοι δηλαδή 20% του πληθυσμού. Ενώ το 1928 επί πληθυσμού 6.205.000 υπήρχαν 383.000 ξένοι ποσοστό 6 ¼% Το Ελληνικό στοιχείο ήταν 93,75%
   Το προσφυγικό στοιχείο ως επί το πολύ εγκαταστάθηκε στις νέες χώρες, οι οποίες ήταν και παραμεθόριες, διατήρησε λοιπόν ενόπλως την φρούρηση των συνόρων, ύψωσε έμψυχο τείχος ακριτών που επαγρυπνούσαν για την ασφάλεια της χώρας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ


   1. Οι δαπάνες υπέρ των προσφύγων στην πραγματικότητα ήταν 1.799.700.000 δραχ και προς ελευθερότερο υπολογισμό 7.252.294.095δραχ

2. Η συνεισφορά των προσφύγων υπέρ του Δημοσίου από το 1923 – 1930 είναι τουλάχιστον 8.663.952.333 δραχ.

3. Σε τρία χρόνια μόνο το εθνικό εισόδημα ανήλθε από 27.560.206.303 δραχ σε 46.213.000.000 δραχ δηλαδή έχουμε αύξηση 19.352.783.697 δραχ.

4. Υπερτιμήθηκε η αξία της γης.

5. Άλλαξε η Εθνολογική σύσταση της Ελλάδος.

Σε αυτό το σημείο τελειώνει η περίληψη της επιτροπής προσφύγων βουλευτών η οποία δημοσιεύτηκε και διαβιβάστηκε στον Ε Βενιζέλο, βέβαια δεν σταματούν εδώ τα στοιχεία που θα παραθέσω, στην συνέχεια θα παρουσιάσω στοιχεία από άλλες πηγές που συνηγορούν με αυτά που έγραψαν οι πρόσφυγες βουλευτές.

 

 


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παιδιά προσφύγων από τη Σμύρνη στην Αθήνα (1923). Φωτ. ανήκει στην συλλογή του Frank, Francis Carpenter Collection (Library of Congress LC – C26).
 

B ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

   Η επανάσταση αυτή άρχισε πολύ πριν την εμφάνιση των προσφύγων, ολοκληρώθηκε όμως μετά το 1922.
Στόχο είχε την απαλλοτρίωση των μεγάλων τσιφλικιών και τον αναδασμό της γης.
Ως το 1881 οι διανομές της γης ήταν ελάχιστες, ενώ κυριαρχούσε η αρπαγή της «Εθνικής γης».Οι αγρότες  της Θεσσαλικής γης ήταν απλά κολίγοι (δουλοπάροικοι) . Με τον νόμο ΑΩΝΒ του 1890 καθορίστηκε η αγορά κτημάτων από τους κολίγους με την εγγύηση του δημοσίου και  με τοκοχρεολυτικά δάνεια. Όπως καταλαβαίνεις αυτός ο νόμος δεν ήταν δυνατόν να εφαρμοστεί έγινε έτσι για τα μάτια, για να ξεγελάμε τον λαουτζίκο, και σιγά τώρα οι παλατιανές κυβερνήσεις μη είχαν διάθεση να εφαρμόσουν γεωργική πολιτική.

Η πρώτη απαλλοτρίωση πραγματοποιήθηκε με την εκδίωξη των Ελλήνων από την Βουλγαρία το 1906 και την εγκατάστασή τους στην Θεσσαλία, με τον νόμο ΓΣΒ /7-4-1907  που ιδρύθηκε το «Θεσσαλικό Γεωργικό Ταμείο» που μοίρασε τα Στεφανοβίκια, Ζάππια, Τυπάλιακαι Μουφίτια κτήματα στους πρόσφυγες και ακτήμονες.
   Η αργοπορία απαλλοτριώσεων οδήγησε στο Κιλελέρ το 1910.
   Με την εμφάνιση του Ε Βενιζέλου έχουμε τα πρώτα σοβαρά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, ο Ε Βενιζέλος παρουσίασε την «μεσαία» λύση και με αυτή απαλλοτριώθηκαν 54 μεγάλα κτήματα στη Θεσσαλία έκτασης 1.050.000 στρέμματα  μέχρι το 1918 που μοιράστηκαν σε 7500 οικογένειες ακτημόνων και προσφύγων.

Η αλλαγή που έγινε το Νοέμβριο του 1920 σταμάτησε τις απαλλοτριώσεις και την κατάργηση των μεταρρυθμίσεων που προγραμμάτιζε ο Ε Βενιζέλος και την διάλυση των «Συνεταιρισμών των Ακτημόνων». Μέχρι αυτή την εποχή υπήρχαν 2.259 τσιφλίκια

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ........................818
ΘΕΣΣΑΛΙΑ-ΑΡΤΑ…….........584
ΗΠΕΙΡΟ………………….........410
 Δ ΘΡΑΚΗ………………..........84
Π ΕΛΛΑΔΑ – ΝΗΣΙΑ….......363

ΣΥΝΟΛΟ…………….........2.259

   Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου σάρκα απ την σάρκα των μεγάλων συμφερόντων, ήθελε να ανατραπεί το καθεστώς των απαλλοτριώσεων των τσιφλικιών.

 

 


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Γιάννενα πρόσφυγες από τη Σμύρνη το 1922. Συλλογή Α. Ερ. Σταυρού (No. RC-33873)
 

ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ

Με την επανάσταση του πλαστήρα το 1922 και η οργή του λαού κατά του παλατιού για την ήττα στην Μ Ασία έφεραν στην επιφάνεια το πρόβλημα της Ελληνικής γης.

Με την υπ αριθμ 3473/12-2-1923 επέτρεψε την αθρόα απαλλοτρίωση των αγροκτημάτων για την αποκατάσταση των προσφύγων ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΡΟΗΓΗΘΕΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ.

Απαλλοτριώθηκαν 1500 μεγάλα τσιφλίκια εκτάσεως 18.000.000 στρεμμάτων και δόθηκαν σε ακτήμονες και πρόσφυγες.. Από τα 2.259 τσιφλίκια μέχρι το 1932 έμειναν ελάχιστα και αυτά εκτάσεως μικρότερη των 3.000 στρεμμάτων, σήμερα και αυτά έχουν πουληθεί και διανεμηθεί.

Με την προσφυγική πλημμυρίδα τα υπολείμματα της φεδουαρχίας   εξαφανίστηκαν και πλήθος μικροκαλλιεργητές γης δημιούργησαν δομές για αστική μετατροπή της χώρας.

 

ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

   Το 1922 τα ίχνη του πολέμου ήταν ακόμα εμφανή στην γη της Μακεδονίας, ήταν διάσπαρτη κάλυκες, συρματοπλέγματα, κόκαλα νεκρών στρατιωτών  και χαρακώματα Αυτά βρήκαν οι  πρόσφυγες όταν πήγαν να καλλιεργήσουν τα χωράφια που πήραν και να ήταν μόνο αυτό.....

Σε αυτό το μεταπολεμικό χάος υπήρχαν ξένοι καλλιεργητές Βούλγαροι και Τούρκοι αλλά και ντόπιοι εθισμένοι στην μονοκαλλιέργεια των σιτηρών την αρχέγονη γεωργία.

Εργαλεία τους το Ησιόδειο ξύλινο αλέτρι και ένα ζευγάρι κακοσυντηρημένα βόδια.

Αυτή ήταν η ζοφερή εικόνα που αντίκρισαν οι πρόσφυγες, αυτό βέβαια δεν συνέβαινε μόνο στην Μακεδονία  αλλά και στην νότια Ελλάδα μονοκαλιέργεια, εξαθλιωμένοι αγρότες που ζούσαν στην σκιά του  «αφέντη» του χωριού.

   Οι πρόσφυγες έφεραν άλλη πνοή η αύξηση της παραγωγής συνοδεύτηκε με την ποιοτική αναβάθμιση των παραγομένων προϊόντων. Εισήγαγαν την πολυμορφία στην καλλιέργεια, νέα εργαλεία στις καλλιέργειες, σιδερένιο αλέτρι, τρακτέρ, αλωνιστικές μηχανές κλπ εργαλεία ήταν γεγονός που το έβλεπε πια κανείς στην Ελληνική επαρχία πριν ακόμα κλείσει η πρώτη δεκαετία από την Μικρασιατική καταστροφή.

 

 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ορφανά από την Μ Ασία προς την Θεσσαλονίκη.


 

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ


Δυστυχώς οι πρώτοι αγνοούμενοι που έφθασαν στον Πειραιά και διηγήθηκαν όλα όσα έζησαν έσβησαν τα όνειρά τους. Εξάλλου ήταν δύσκολο για τους πρόσφυγες- αγρότες να συνηθίσουν να ζουν, ξαφνικά, σ’ ένα ξένο περιβάλλον, έτσι πίστευαν ότι η παραμονή τους στην Ελλάδα ήταν προσωρινή. Αντίθετα οι πρόσφυγες των πόλεων γνώριζαν καλά την κατάσταση και δεν έτρεφαν φρούδες ελπίδες. Ακόμα η συμπεριφορά των ντόπιων ήταν ρατσιστική: «Βγαίναμε στις ρούγες, μας πετροβολούσαν και μας έδερναν και πουλούσαμε τις προίκες των κοριτσιών μας για ένα κομμάτι ψωμί.»
Η έλλειψη των αντρικών χεριών, ακόμα και μετά την ανταλλαγή των αιχμαλώτων το 1926 καθιστούσε εξαιρετικά δύσκολες τις συνθήκες επιβίωσης για τους πρόσφυγες- κυρίως τα γυναικόπαιδα και τους ηλικιωμένους.
Τα στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας είναι σαφή: καταγράφεται η μέγιστη αναλογία γυναικών και παιδιών με ποσοστό 60-73%, ενώ το ένα τρίτο των οικογενειών αυτών δεν έχει έναν άντρα-προστάτη. Ακόμα συμπληρώνει με το μεγαλύτερο βαθμό προσέγγισης, ότι το 12% των προσφύγων είναι ανίκανοι να εργασθούν, ενώ οι άντρες αποτελούν μόλις το 30%. Αξίζει να μελετήσουμε μια εκτίμηση που έγινε το 1923 για τις δαπάνες εγκατάστασης μιας προσφυγικής οικογένειας:

- οικίσκος.......................................3000 δραχμές
- εργαλεία, ψεκαστήρες, σκαλιστήρια........600 δραχμές
- αρόσεις, διάφορα καλλιεργητικά έξοδα...1400 δραχμές
- θείο, θειικός χαλκός............................60 δραχμές
- ζωάρκεια......................................8000 δραχμές
- διάφοροι σπόροι..............................1200 δραχμές
- ΣΥΝΟΛΟ......................................14260 δραχμές

Τα κτήματα στα οποία θα εγκαθίστανται, ύστερα από υπογραφή συνθήκης, προέρχονταν από τους Τούρκους, κυρίως, ανταλλάξιμους, όμως δημιουργήθηκαν προβλήματα αφού πολλοί ντόπιοι διεκδικούσαν οι ίδιοι αυτά τα εδάφη και προσπαθώντας να αποκρίνουν τους πρόσφυγες έλεγαν στη Νομαρχία: «Μη δίνετε στους ξενομερίτες, στους «πρόσφιγγες» και στους τουρκόσπορους ελληνική γη» Τελικά όμως μετά από αυτές τις προστριβές που δίχασαν την κοινωνία των μεικτών χωριών, οι πρόσφυγες αφότου δήλωσαν τις αλλοτινές περιουσίες τους στην ΕΑΠ πήραν γη από το ελληνικό δημόσιο. Στην προσπάθεια του κράτους για επίλυση όλων των διαφορών βοήθησαν και τα Μεικτά Εκκλησιαστικά Συμβούλια Ανταλλαγής του Υπουργείου Γεωργίας. Αυτά αποτελούσαν ένα είδος ληξιαρχείου και υποθηκοφυλακείου κι αντιπροσώπευαν τις διάφορες ενορίες της Μικράς Ασίας και του Πόντου.

Το 1931 τα κτήματα δόθηκαν πλέον με συμβόλαια ιδιοκτησίας στους πρόσφυγες. Πήγαιναν στην ΕΑΠ και δήλωναν τα υπάρχοντά τους στον Ελληνικό χώρο τα οποία συνήθως ήταν: ένα δίπατο σπιτάκι με αποθήκες, ένα αμπέλι και το κρασί που παρήγαγε, ένα χωράφι με ελιές και το λάδι που παρήγαγε. Η ΕΑΠ επιβεβαίωνε τα λεγόμενά τους και το κράτος προχωρούσε σε μία γενική έκπτωση. Παρόλα αυτά η δυσπιστία του υπουργείου προκάλεσε αρκετά προβλήματα όπως για παράδειγμα όταν οι γονείς πέθαιναν και οι κληρονομικές δυσκολίες τυραννούσαν τους απογόνους τους.
Οι ίδιοι πάντως πίστευαν ότι αδικούνταν, αφού παραχωρούνταν γη και σε ντόπιους ακτήμονες και διαμαρτύρονταν μέσω του Αϊβαλιώτη βουλευτή και γιατρού Κ. Σίμου. Οι πρόσφυγες ήταν βαθιά απογοητευμένοι.
Στις 2 Μαΐου 1931, ο υπουργός Προνοίας, Λ. Ιασωνίδης στη Μυτιλήνη έγινε δέκτης του αιτήματος των Μικρασιατών για περισσότερη καλλιεργήσιμη γη, η οποία θα καθιστούσε ανθρώπινους τους προσφυγικούς συνοικισμούς που απειλούνταν από την ανεργία και τα ύπουλα συμφέροντα. Παρόλα αυτά η πείρα των προσφύγων τους βοήθησε, ακόμα και με τους μικρούς τους κλήρους να ορθοποδήσουν.
Η ανάγκη στέγασης όμως ήταν εξίσου επιτακτική κι έτσι οι Μικρασιάτες προχώρησαν από το φθινόπωρο του 1931 στη λήψη δανείων με όρους ιδιαίτερα ευνοϊκούς από τις Τράπεζες. Ωστόσο το στεγαστικό πρόβλημα ήταν ιδιαίτερα πιεστικό για τους αστούς που κατοικούσαν σε άθλιες τρώγλες. Στη συνέχεια αφού ικανοποιήθηκαν τα αιτήματα της καλλιεργήσιμης γης και της στέγασης, εκδηλώθηκε η επιθυμία λειτουργίας σχολείων και νεκροταφείων.
Η αγροτική αποκατάσταση ολοκληρώθηκε μέσα σε δέκα περίπου χρόνια (1922-1932), όμως η ομαλή ένταξή τους στα μεικτά χωριά και οι αρμονικές σχέσεις τους με τους ντόπιους κατορθώθηκαν μόλις μετά το Β Παγκόσμιο.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Πρόχειρη άντληση νερού.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΕΙΔΟΣ ΚΑΛΙΕΡΓ.. ΕΚΤΑΣΗ 1922.. ΔΡΑΧΜΕΣ..... ΕΚΤΑΣΗ 1931..... ΔΡΑΧΜΕΣ

Α ΣΙΤΗΡΑ

ΣΙΤΟΣ……………4.298.589…….....604.348.283…..6.053.347…….1.302.284.155
ΚΡΙΘΑΡΙ………..1.489.836…….....234.048.672…..2.226.616……….373.556.204
ΣΜΙΓΟΣ…………….436.821………....60.301.097……..532.277……….103.293.595
ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ…1.659.766…….....291.510.391…..2.501.089……….405.752.839
ΒΡΩΜΗ…………….691.958…….....120.715.566…...1.390.947………161.783.112
ΣΙΚΑΛΙΣ…………..357.046………....50.370.657……...694.464……...121.991.332
ΣΥΝΟΛΟ ΣΙΤ…8.933.016……..1.361.384.666….13.398.740……2.468.661.737

Β ΛΟΙΠΑ ΕΙΔΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓ.

ΟΣΠΡΙΑ………………741.693………..85.343.060…….736.757……157.460.884
ΛΑΧΑΝΙΚΑ………….262.300……….147.554.330……410.659……383.130.347

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΙΚΑ
Και ο καπνός……..497.863..……475.384.866…1.381.692…1.183.420.745
ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ…….355.675……….62.126.437…….884.331……591.943.677
ΑΜΠΕΛΟΙ………1.224.104……..366.596.393….1.416.033.....717.298.059
ΣΤΑΦΙΣ……………708.329……..672.791.705…....687.857…..745.022.964
ΛΟΙΠΑ ΕΙΔΗ….3.519.964……1.809.796.791…5.517.329…7.778.276.376

ΣΥΝΟΛΟ ΓΕΝ..12.452.980…….3.171.181.457…18.916.069..11.827.000.000
ΕΚΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ………............402.985

 

 

ΑΠΟΞΗΡΑΝΣΗ ΛΙΜΝΩΝ

   Μέγα επίτευγμα των προσφύγων ήταν τα τεράστια αποξηραντικά έργα
Στην Βόρειο Ελλάδα, έργα που γίνηκαν από τις κυβερνήσεις του Ε Βενιζέλου της περιόδου 1928 - 1932, αλλά και με πρωτοβουλία των ιδίων λόγω της ανάγκης που παρουσιάζετο για πολλαπλασιασμό της καλλιεργούμενης γης.

   Παλιοί χάρτες του 1920 εμφανίζουν τα Γιαννιτσά σαν παρόχθια πόλη, με μια μεγάλη έκταση λιμνών και βουρκόνερων, η επικοινωνία γινότανε με βάρκες (από αυτό το γεγονός η Π Δέλτα έγραψε και για τους Μακεδονομάχους). Η έκταση αυτή έφτασε 1.200.000 στρέμματα και αποτελούσε πηγή ασθενειών.
   Το ίδιο συνέβαινε και στην περιοχή Σερρών, με λίμνες του Αχινού και της Κερκίνης που μαζί με τις πλημμύρες του Στρυμόνα κάθε χρόνο κατέστρεφαν έκταση 2.000.000 στρεμμάτων.
   Με τα χέρια τους οι πρόσφυγες έφτιαξαν φράγματα για την εκτροπή του Αλιάκμονα, του Αξιού, έγιναν αποστραγγιστικοί τάφροι  και η μεγάλη τάφρος της «λίμνης» των Γιαννιτσών διοχετεύτηκε στον ποταμό Λουδία και απ εκεί στην θάλασσα. Με τα έργα αυτά που είναι αποτέλεσμα της Μικρασιάτικης εργατηκότητας η Θεσσαλονίκη απαλλάχτηκε από τα κουνούπια και μπήκαν στην παραγωγή τεράστιες εκτάσεις γης.   Στις Σέρρες αποξηράνθηκε η λίμνη του Αχινού και περιορίστηκε η λίμνη της Κερκίνης.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η πρώτη εγκατάσταση έγινε παντού σε όλους τους χώρους.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΚΑΛΙΕΡΓΗΘΗΚΑΝ

ΕΤΗ….ΕΚΤΑΣΕΙΣ (σε στρέμ) …….ΑΞΙΑ(σε δραχ)……Μ ΤΙΜΗ…..ΣΕ ΛΙΡΕΣ
1922….12.452.980……………3.171.181.457…………..166,54……17.100.000
1923….12.690.281……………6.026.369.258…………..296,44……20.330.000
1924….14.670.741……………5.326.492.461…………..247,35……21.560.000
1925….14.655.260……………6.347.795.567…………..312,62……20.350.000
1926….16.232.471……………7.677.486.428…………..386,51…....19.880.000
1927….15.200.830……………8.599.294.413…………..368,55……23.260.000
1928….15.974.278……………8.854.923.690…………..372,95……23.730.000
1929….15.446.291……………7.157.409.043…………..375……….19.080.000
1930….17.789.307……………6.442.512.066…………..375……….17.180.000
1931….19.319.054……………6.246.938.113…………..375……….16.658.000
1932….19.320.000………….11.826.698.201…………...600……….19.711.000

 

 

Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΑΠ



«Hαγροτική αποκατάσταση προκάλεσε, κατά φυσικό τρόπο αύξηση της παραγωγής της Ελλάδος.
«Έτσι το 1925 σε σχέση με τον προηγούνο χρόν η καλλιέργεια σίτου στη Θράκη αύξησε κατά 30% , στην Μακεδονία κατά 70% και του καλαμποκιού κατά 45%.
«Ο εποικισμός είχε άλλα ευτυχή αποτελέσματα στον αγροτικό τομέα της Ελλάδος. Οι χέρσες εκτάσεις που υπήρχαν στις περιοχές της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, της Μακεδονίας αντικαταστάθηκαν από την αμειψισπορά, η εκτατική καλλιέργεια από την εντατική, από την μονοκαλλιέργεια στην πολυκαλλιέργεια. Στα 1925 η καλλιέργεια των πτηνορτοφικών φυτών σχεδόν άγνωστος στη Μακεδονία αυξήθηκε Ραγδαία, ιδίως του βίκου πχ κατά 190% (σε σχέση με το 1924) και του τρυφιλλιού κατά 130%......................
«Παντού όπου έχουν εγκατασταθεί πρόσφυγες, οι καλλιέργειες έχουν διαφοροποιηθεί, ποικίλουν. Στην Θεσσαλία όπου οι μεσοαστοί πήραν γεωργικό κλήρο, έχουν εισαχθεί διάφορες ποικιλίες λαχανικών  και οσπρίων, όπως αρακ, φασολάκια, φακές.
« Στην Ήπειρο ο οικισμός της Μπουνίλα(;) κοντά στα Ιωάννινα- οργάνωσε τον περασμένο χρόνο (1924) μια αγροτική έκθεση που αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη για την ποικιλία των προϊόντων και ένα παράδειγμα για τους ντόπιους καλλιεργητές.
«Παρά την καθυστέρηση της οριστικής διανομής των γαιών, υπάρχει μια τάση ανάμεσα στους πρόσφυγες για την ανάπτυξη της δενδροκαλλιέργειας.
«Τίποτα άλλο δεν δένει τον άνθρωπο με την γη από την φυτοκαλλιέργεια. Ιδίως οι μισοαστοί πρόσφυγες με αγροτικό κλήρο , είναι εκείνοι που τείνουν προς την δημιουργία οπωρώνων, νοιώθοντας την ανάγκη αυτών των προιόντων.
.............................»

 

 

ΒΑΜΒΑΚΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

« Η βαμβακοκαλλιέργεια σημειώνει μια νέα ώθηση στην Μακεδονία...... Με την άφιξη των προσφύγων η βαμβακοκαλλιέργεια ξανάρχισε. Οι υπηρεσίες μας ενθαρρύνουν τόσο πολύ την καλλιέργεια αυτή ώστε η τοπική βιομηχανία που δημιουργήθηκε (10 υφαντήρια στην Μακεδονία) μπορεί να απορροφήση, το λιγότερο, το 1/3 της σημερινής παραγωγής».

   Η Έκθεση της επιτροπής αποκαταστάσεως προσφύγων εξαίρει τις προσπάθειες δημιουργίας ροδώνων για ροδέλαιο και την άρνηση της Βουλγαρίας να δώσει φυτώρια.

 

ΣΟΥΛΤΑΝΙΝΑ
Την εποχή αυτή η παραγωγή των προϊόντων της αμπέλου μειώθηκαν λόγω της φυλλοξήρας που υπήρχε σε όλη την Μεσόγειο. Η Θεσσαλονίκη και γενικότερα η Μακεδονία προμηθευόταν σταφύλια και οινόπνευμα από την Εύβοια, την κρήτη και την Βουλγαρία.
   Από το 1924 η αμπελοκαλλιέργεια άρχισε να ξαναζωντανεύει στη μακεδονία από τους πρόσφυγες που ήρθαν από την Βουλγαρία , την Σμύρνη, την Προύσα την Ερυθραία, σε δύο μόλις χρόνια αμπελώθηκαν 57.000 στρέμματα πέρα των παλαιών αμπελώνωνπου άφησαν οι Τούρκοι.
   Το κράτος δημιούργησε φυτώρια  για την δημιουργία αμπελιών που μόνο στην Θεσσαλονίκη ανήλθαν στο ποσό των 5.000.000 δραχμών.
   Η ΕΑΠ δημιούργησε και αυτή φυτώρια και έφερε από την Γαλλία 5 εκατομμύρια αντιφυλλοξηρικά αμερικάνικα κλίματα, 1.225.000 βλαστούς  και 400.000   ενοφθαλμένα κλίματα. Οι πρόσφυγες ετοίμασαν χέρσα εδάφη για να δεχτούν αυτά τα νέα κλίματα.
   Αμπελώνες λοιπόν τεραστίων διαστάσεων στο Κιλκίς, την Χαλκιδική με αποτέλεσμα να καλυφθεί η εγχώρια αγορά και να δημιουργηθεί εξαγωγικό εμπόριο προς βορρά.
   Η Σουλτανίνα ήρθε από την Μ Ασία και καλλιεργείται στην Σητεία και το Ηράκλειο με την άφιξη των προσφύγων, αποτέλεσμα η παραγωγή τριπλασιάστηκε περνώντας τα 2.000.000 χιλιόγραμμα του 1922 στα 5.500.000 στα 1925!!!!!!!!!!

Η Κρητική Σουλτανίνα προ των προσφύγων πουλιόταν στο 10% - 30% της αξίας της Σουλτανίνας της Σμύρνης, οι πρόσφυγες έφεραν την ποιότητα της στα επίπεδα της Σουλτανίνας της Σμύρνης, μεγάλοι οίκοι δημιουργήθηκαν στο ηράκλειο από Σμυρνιούς και Βουρλιώτες εμπόρους για την εξαγωγή του προϊόντος
Οι πρόσφυγες ήταν οι πρώτοι στην κρήτη που εγκατάστησαν στην κρήτη την χρήση ξυλοκυβωτίων (καφάσια) που τοποθετήτο η Σουλτανίνα για να πουληθεί στις αγορές της Αγγλίας.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μέσα από τέτοια παραπήγματα ξεπήδησε η ζωή.


 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΖΩΟΤΡΟΦΙΑΣ

ΕΙΔΗ ΖΩΩΝ………..1922………1931……….ΜΕΤΑΒΟΛΗ %

ΒΟΕΣ……………..375.246……457.555……….22 %
ΑΓΕΛΑΔΕΣ……..379.206……410.057…………8,8 %
ΒΟΥΒΑΛΟΙ………..31.087…….45.885……….48 %
ΦΟΡΒΑΔΕΣ……….52.070…….75.198………..4 %
ΙΠΠΟΙ……………..159.242……250.096………57 %
ΗΜΙΟΝΟΙ………..127.441……159.507………25 %
ΟΝΟΙ……………..249.557…….352.862…….42 %
ΠΡΟΒΑΤΑ……5.960.933….7.071.725……….19 %
ΧΟΙΡΟΙ………….406.508……..422.521………..4 %
ΑΙΓΕΣ…………4.211.851….4.625.990……….10 %
ΠΤΗΝΑ………5.777.340….9.037.099……….56 %
ΚΟΝΙΚΛΟΙ……..184.009……403.594………121 %

 

 

ΚΑΠΝΟΣ


   Πρίν έρθουν οι πρόσφυγες ο καπνός ήταν μορφή καλλιέργειας της Αργολίδας, Ακαρνανίας, Θεσσαλίας, Μιτυλήνης Σάμου και αλλού.
   Η Μακεδονία έγινε το κέντρο της καπνοκαλλιέργειας με την παρουσία των προσφύγων, οι οποίοι καλλιεργούν ποικιλίες που ζητούνται στην διεθνή αγορά.
   Ο καπνός είναι το «μάννα» της Ελλάδος. Στην Ξάνθη, την Κομοτηνή την Μακεδονία οι πρόσφυγες έδωσαν μια νέα ώθηση, η ποιότητα των καπνών των προσφύγων είναι καλύτερης ποιότητας των καπνών της παλαιάς Ελλάδος και είναι περιζήτητα, ενδεικτικά αναφέρω:
Παραγωγή καπνού στην Ελλάδα το 1922.....23.500 τόνοι
Παραγωγή καπνού το.................1925.......66.000 τόνοι
εξήχθησαν..............................................42.000 τόνοι και έφεραν 1.899.000.000 δραχ  ή 6.330.000 λίρες Αγγλίας. 

 

 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΗΣ ΓΗΣ
1921   στρέμματα 12.450.000
1922   στρέμματα 14.660.000
1923   στρέμματα 15.976.000
1924   στρέμματα 19.320.000

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : 10.000 Έλληνες πρόσφυγες στον Έβρο μέχρι να εκκενωθεί η Δυτ. Θράκη από μουσουλμάνους:

 

Γ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

   Εδώ πρέπει να πούμε ότι δεν υπάρχει μελέτη σχετικά με την συμβολή των Μικρασιατών και γενικότερα των προσφύγων για την συμβολή τους στην ανάπτυξη της χώρας στον συγκεκριμένο τομέα, αλλά είναι τοις πάσι γνωστό ότι οι τομείς πχ της κλωστοϋφαντουργίας, της πλεκτικής, της ταπητουργείας, της παραγωγής ειδών κιγκελαρίας και της βιοτεχνίας ήταν αποκλειστικά στα χέρια των προσφύγων.
   Το εμπόριο εισαγωγικό και εξαγωγικό πραγματοποιείται κατά συντριπτικό τρόπο από τους πρόσφυγες.
   Ο εκσυγχρονισμός της υπαρχούσης υποτυπώδους βιομηχανίας της οπισθοδρομικής Ελλάδος πραγματοποιήθηκε από το προσφυγικό στοιχείο.
   Οι πρόσφυγες ήταν η μαγιά της προόδου με τρεις τρόπους:
-   Σαν εργατικό δυναμικό
-   Σαν καταναλωτές
-   Σαν δημιουργικό κεφάλαιο στους χώρους της πρωτογενούς, δευτερογενούς  παραγωγής και της παροχής υπηρεσιών.

Δεν πρέπει να παραλείψουμε να υπογραμμίσουμε το γεγονός ότι πολλοί πρόσφυγες έφεραν στην υποανάπτυκτη Ελλάδα :
1.   Κεφάλαια
2.   Είδη μεγάλης αξίας που τελικά προσέδωσαν πλούτο στην Ελλάδα.

Ένας άλλος τομές που επιρέασε θετικά την Ελληνική οικονομία είναι το γεγονός ότι οι υπναλέοι και οπισθοδρομικοί παλλαιοελλαδίτες, προ της ανταγωνιστικής προς τους πρόσφυγες αντιδιαστολής τους υποχρεώθηκαν σε αφύπνιση  και έτσι δημιουργήθηκε άμιλλα που τελικά απέβαινε σε καλό της πατρίδας.
   Η ανταλλαγή των τεραστίων περιουσιών των προσφύγων με τις πενιχρές τουρκικες περιουσίες που εγκαταλείφθηκαν έφερα χρήμα στο Ελληνικό δημόσιο όχι φυσκά προς όφελος των προσφύγων αλλά προς όφελος των παλαιοελλαδιτών.

 

 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΝΕΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΙΠΠΟΔΥΝΑΜΗΣ ΤΩΝ


ΕΤΟΣ……………ΑΡΙΘΜΟΣ ……………ΙΠΠΟΔΥΝΑΜΗ

1921   ……………..56……………………..1822
1922   ……………..46………………………371
ΣΥΝΟΛΟ…………..102 …………………….2.193

ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ……...51…………………….1.096

1923………………….41…………………….1.217
1924………………...107…………………….2.517
1925………………...132…………………….4.624
1926……………...…124…………………….3.145
1927………………...214…………………….6.105
1928………………..192……………………..6.240
1929…………………63……………………..3.815
1930…………………45……………………..1.636
1931…………………93……………………..2.751
ΣΥΝΟΛΟ………..1.011……………………32.050

ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ……112……………………...3.561

Η κάμψη από το 1928 και μετά οφείλεται στο μεγάλο παγκόσμιο οικονομικό κραχ.

 

 

ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ


   Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Επιτηρίδας της Ελλάδος του 1931, το βιομηχανικό δυναμικό της χώρας αποτελούσαν:

1920….33.811 μονάδες… 7.887 χρησιμοποιούσαν  110.673 ίππους
1931….34.924 μονάδες…………………………….144.916 ίππους


Δηλαδή σε εννιά χρόνια ιδρύθηκαν 1.011 νέα εργοστάσια που όλα χρησιμοποιούσαν κινητήριο δύναμη με συνολική ισχύ 32.050 ίππους.

Με άλλα λόγια :

1.   έχουμε αύξηση του βιομηχανικού δυναμικού 2,9 %.
2.   Έχουμε αύξηση του αριθμού των εργοστασίων που χρησιμοποιούν κινητήριο δύναμη κατά 12,6%.
3.   Αύξηση της ιπποδύναμης της βιομηχανίας σε σχέση με το 1922 κατά 28%.


Το εργατικό δυναμικό που ασχολείται στην βιομηχανία και την βιοτεχνία φαίνεται από τα πιο  κάτω συγκριτικά στοιχεία:

1920….. 154.633 εργατικά χέρια
1928….. 429.831 εργατικά χέρια (παίρνω αυτή την χρονιά διότι έγινε απογραφή)
Δηλαδή αύξηση κατά 275.198 επιπλέον εργάτες και αν θέλουμε να το δούμε σαν ποσοστό 177% αύξηση του εργατικού δυναμικού.
Τώρα να θέλουμε να δούμε και τους κλάδους που κατανεμήθηκαν οι νέες μονάδες από το 1923 με το 1931 παρατηρούμε:

Βιομηχανίες διατροφής … 636 εργοστάσια με μέσο όρο 70 έναντι 13 του 1921-22
Κλωστοϋφαντουργία…….106  εργοστάσια με μέσο όρο 11 έναντι   4 του 1921-22
Βιομηχανία ξύλου………...99  εργοστάσια με μέσο όρο  11 έναντι  6 του 1921-22
Χημική βιομηχανία……….45  εργοστάσια με μέσο όρο   5  έναντι  4 του 1921-22

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Σκηνές προσφύγων στην Καισαριανή.

 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

1921….1.077 ΕΚΑΤ………-
1922….1.958 ΕΚΑΤ……81 %
--------------------------------------
1923….3.190 ΕΚΑΤ……62 %
1924….3.883 ΕΚΑΤ……21 %
1925….4.978 ΕΚΑΤ……28 %
1926….5.472 ΕΚΑΤ……9 %
1927….6.655 ΕΚΑΤ……21 %
1928….7.115 ΕΚΑΤ……6 %
1929….7158 ΕΚΑΤ…… -
1930….6.631 ΕΚΑΤ…… -8 %
1931….6.062 ΕΚΑΤ……-9 %

 

 

ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ


   Η μεγαλύτερη αύξηση από το βιομ δυναμικό σημείωσε η αξία της βιομ παραγωγής από :

1922…. 1,96 δις
1923…. 3,19 δις
1924…. 4,98 δις
……………….
1929….7,16 δις

Με μικρή υποχώρηση τα επόμενα δύο χρόνια λόγω της οικονομ κρίσεως.
    Βλέποντας τους δείκτες του πιο πάνω πίνακα θα παρατηρήσει κάποιος ίτι το 1922 είχαμε μεγαλύτερο δείκτη, αλλά αυτό οφείλεται στον απλό λόγο ότι η Ελλάδα τότε ήταν σε πολεμική περίοδο, ομοίως το 1923 έφερε κάποια ανάσχεση των ρυθμών ανόδου.
   Αν εξετάσουμε τα στοιχεία  από το 1922 μέχρι το 1928 η αξία της βιομηχανικής παραγωγής αυξήθηκε κατά 225% δηλαδή με ετήσιο ρυθμό 45% και φυσικά αυτή η αύξηση οφείλεται κυρίως στο προσφυγικό στοιχείο.

 

 

ΚΑΤΑ ΚΛΑΔΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ


ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ

1921….αξία παραγωγής…182,2 εκ δραχ
1922….αξία παραγωγής…407.7 εκ δραχ
…………………………………………
1923…. αξία παραγωγής....751,0 εκ δραχ
1925…. αξία παραγωγής…1.000 εκ δραχ
1927…. αξία παραγωγής…1.550 εκ δραχ
1929…. αξία παραγωγής…1.860 εκ δραχ
Τα δύο επόμενα χρόνια έχουμε μια μικρή ελάττωση λόγω παγκοσμίου κρίσεως.


ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 1923-1929

12.400.000.000 ΔΡΑΧ

ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ  1923-1929

1.380.000.000 ΔΡΑΧ

ΕΝΑΝΤΙ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1921-1922
294.900.000 ΔΡΑΧ

Που οφείλεται άραγε αυτή η διαφορά στην παραγωγή;

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παραμονή σε σκηνές μέχρι να δημιουργηθούν οι πρώτες άθλιες κατοικίες.


 

ΕΙΔΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ


1921…. αξία παραγωγής 241 εκ δραχ
1922…. αξία παραγωγής 400 εκ δραχ

1923…. αξία παραγωγής 671,15 εκ δραχ
Και τα υπόλοιπα χρόνια υπήρχε διαρκής αύξηση με μέτρια κάμψη τα δύο χρόνια της οικονομικής ύφεσης.
Η συνολική αξία παραγωγής των εννιά χρόνων 1923-1931 10.500.000.000 δραχ και μέσος όρος 1.170.000.000 για τα χρόνια 1923 -1931 έναντι του μέσου όρου των ετών 1921-1922 που ήταν 322.300.000 δραχ

 

 

ΧΗΜΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Η διετία 1921-1922 έχει μέσο όρο αξίας παραγωγής 227.000.000 δραχ
Η εννιετία 1923-1931 έχει μέσο όρο αξίας παραγωγής 794.000.000 δραχ
Η συνολική αξία παραγωγής των ετών 1923 – 1931 ανέρχεται στο ποσό των 7.160.000.000 δραχ

 

 

ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Η διετία 1921-1922 έχει μέσο όρο αξίας παραγωγής 277.250.000 δραχ
Η εννιετία 1923-1931 έχει μέσο όρο αξίας παραγωγής 785.000.000 δραχ
Η συνολική αξία παραγωγής των ετών 1923 – 1931 ανέρχεται στο ποσό των 7.100.000.000 δραχ

 

 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΒΙΟΜ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ  (σε εκατ δραχ)

ΚΛΑΔΟΙ …………1921-22……… ΜΟ……….1923-31………….ΜΟ

ΚΛΩ/ΡΓΙΑΣ………589,8…………294,09…….12.400………….1.380
ΔΙΑΤΡΟΦΗ……….644,6…………322,03……10.500………….1.170
ΧΗΜΙΚΗ ΒΙΟΜ….454……………227,00…….7.160…………....794
ΔΕΡΜΑ…………...554,5………….277,25…….7.100……………785

ΣΥΝΟΛΟ………..2.242,9…………1.121,45… 37.160………...18.580

 

 

ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από τα πιο πάνω στοιχεία φαίνεται η αλματώδης αύξηση του βιομηχανικού δυναμικού της Ελλάδος στην περίοδο 1923-1931.
Είναι γνωστό ότι σε μια πολεμική περίοδο η παραγωγή μιας χώρας προσαρμόζεται στις ανάγκες του πολέμου οι δε απαιτήσεις του πληθυσμού συμπιέζονται μετά δε το τέλος του πολέμου η παραγωγή προσαρμόζεται προς τις ανάγκες της ειρήνης. Έτσι παρουσιάζεται αυξημένη εγχώρια ζήτηση αγαθών τα οποία ήταν σε στέρηση στον πληθυσμό.
   Αυτή ακριβώς την λογική κάλυψε το μικρασιατικο εμπορικό και επιχειρηματικό  πνεύμα.
Ο αριθμός των βιομηχανικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα αυξάνει στο διάστημα 1920-29 κατά 82% και στο διάστημα 1930-40 κατά 40%.

Πάνω από τις μισές επιχειρήσεις που λειτουργούσαν το 1940 είχαν ιδρυθεί μετά το 1920. Η βιομηχανική απασχόληση αυξάνεται από 154 χιλιάδες εργαζομένους το 1920, σε 280 χιλιάδες το 1930 και 350 χιλιάδες εργαζομένους το 1938.
Η εγκατεστημένη βιομηχανική ισχύς αυξάνει από 110 χιλιάδες ΗΡ το 1920 σε 230 χιλιάδες ΗΡ το 1930 και 277 χιλιάδες ΗΡ το 1938.
Σύμφωνα με στοιχεία της Κοινωνίας των Εθνών, η ελληνική βιομηχανική παραγωγή αυξάνεται στο διάστημα 1928-1938 κατά 68%, επιτυγχάνοντας έτσι τους ψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κόσμο, μετά τη βιομηχανία της Σοβιετικής Ένωσης (αύξηση κατά 87%) και της Ιαπωνίας (73%).

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Πρώτο μέλημα των ξεριζωμένων οι εικόνες τους, γύρω απ αυτές μαζεύτηκαν οι οικογένειες.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

   Ο κατάλογος αυτός δεν είναι παρά ένα μικρό δείγμακαι φυσικά δεν είναι ούτε πλήρης ούτε ακριβής, απλά παρουσιάζει μερικά γνωστά ονόματα προσφύγων (ή παιδιά προσφύγων) επιχειρηματιών :

Δ ΑΒΡΑΣΟΓΛΟΥ ΑΕ
Γ ΑΛΕΥΡΑΣ ΚΑΙ ΥΙΟΙ ΑΕ (εμπόριο χάρτου)
Α ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ (Αντιπρ οίκων εξωτερικού)
ΜΠΟΔΟΣΑΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ (Ομιλος βιομ επιχειρησεων και μεταλευτικών δραστηριοτητων, γνωστότερη τα ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ)
ΑΝ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ (ΑΘΑ-ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΟΕ)
Π & ΓΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ (Εκδόσεις Εφημερίδων πχ ΒΡΑΔΥΝΗ και μεταφορικη εταιρεία)
Λ. ΑΙΝΑΛΗΣ (ΔΑΝΤΈΛΕΣ)
Κ ΑΛΓΙΑΝΝΑΚΙΔΗΣ  (υφαντήριο)
Γ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ (Χαλυβουργείο)
Β ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ (Βιομ βάμβακος)
Π ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ (ΛΑΜΚΟ ΕΛΛΑΣ)
Ν ΑΡΣΑΝΟΓΛΟΥ
Β ΒΑΣΟΣ (Εμπόριο αυτοκινήτων και μηχανηματων)
Δ ΒΑΤΜΑΝΙΔΗΣ (Γεωργικαί επιχειρησεις)
Κ ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ (Τεχνική εταιρεία)
Ι ΘΕΟΔΟΣΙΑΔΗΣ (Υποδήματα)
Κ ΙΣΙΓΟΝΗΣ (Δεξαμενοπλοια)
Ν ΚΑΡΒΟΥΝΙΔΗΣ (Ναυτιλιακές επιχειρήσεις)
Ε ΚΟΚΟΣ
ΟΜ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ (ΒΙΟΜ ΧΡΩΜΜΆΤΩΝ)
ΟΡ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ
Σ ΚΟΡΑΗΣ (Χαλυβδόφυλλα)
ΚΑΡ ΚΟΥΝ ( Θεατρικές επιχειρήσεις)
ΑΦΟΙ ΚΑΧΡΑΜΑΝΟΓΛΟΥ ( ΕΡΙΟΥΡΓΙΑ ΒΙΧΕΠ ΜΕΡΙΝΟΣ)
Β ΚΟΝΤΑΖΙΑΝ- Β ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ ΟΕ
Ε ΚΟΥΣΗΣ (ΒΙΟΜ πλαστικών)
Γ ΚΟΥΣΗΣ (βιομ πλεκτικής)
Σ & Ν ΚΟΝΤΟΥΖΟΓΛΟΥ
Μ ΛΕΝΤΑΚΙΣ
Φ ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ (Εισαγωγές εξαγωγές)
Ι Ε ΛΑΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ( βιομ και εμπ αυτοκινήτων και μηχανημάτων)
ΜΙΝΩΣ ( Εμπ δίσκων κλπ)
Π ΜΑΚΡΙΔΗΣ
Α ΜΠΑΡΚΟΥΛΗΣ
Ι ΜΟΥΡΙΑΔΗΣ (Βιομ υποδημάτων)
Δ ΝΟΤΑΡΑΣ
ΑΦΟΙ ΠΑΝΙΔΗ (Βιομ ιματισμού)
Α ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Μ & Α ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ι (Εισαγωγές)
Ι ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ (ηλεκτρονικά)
Λ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ (οικοδομικές επιχ)
Δ ΠΑΥΛΙΔΗΣ
Σ ΠΡΟΥΣΑΛΟΓΛΟΥ ( Νηματουργεία)
Ν & Ε Ι ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ( βιομ μπισκότων)
ΕΛ ΣΑΡΙΔΗΣ (βιομ επίπλων)
Ι ΣΕΙΟΜΑΝΟΓΛΟΥ ( ναυτιλιακές επιχειρήσεις)
Μ ΣΟΥΓΙΟΥΜΤΖΟΓΛΟΥ (καπνεμπόριο)
Ι ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ (τουριστικές επιχ)
ΣΥΜΕΩΝΟΓΛΟΥ ΑΝ (μύλοι Αγ Γεωργίου)
Ν ΤΑΣΗΣ ( εριοβιομηχανία)
Κ ΤΖΟΒΑΝΟΣ (υφαντήριο)
Σ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
Χ ΤΣΑΟΥΣΟΓΛΟΥ (βιομ μεταλικων επίπλων)
ΑΦΟΙ ΤΣΙΡΟΖΙΔΗ ΑΕ ( πλεκτήρια)
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΑΕ (ΤΡΙΑ ΔΕΛΤΑ)
ΣΤΥΛΟΓΛΟΥ – ΕΦΡΑΙΜΟΓΛΟΥ & ΣΙΑ ΑΕ (ΤΡΙΑ ΑΛΦΑ)
ΑΦΟΙ ΤΣΙΤΣΟΠΟΥΛΟΙ (Πολυκαταστήματα)
Α ΤΣΙΝΙΒΙΔΗΣ (βιομ υποδημάτων)
Σ ΦΩΣΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ (Εμπ αυτοκινήτων)
Ξ ΦΩΤΙΙΑΔΗΣ - ΜΗΝΑΙΔΗΣ (εριοβιομηχανία)
Μ ΦΩΣΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ ( βιομ αυτοκινήτων, εμπόριο σταφίδας ΒΙΑΜΑΞ)
Σ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ (πλεκτήριο)
Π ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ  ΚΑΙ ΣΙΑ ( πλεκτηρια ΤΡΙΚΟ ΠΙ)
Ι ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ  (πλεκτήρια ΤΡΙΚΟΧΑΡ)
ΑΡ ΩΝΑΣΗΣ

Βεβαίως αυτό αποτελεί ένα πολύ μικρό δείγμα της επιχειρηματικής προσπάθειας των προσφύγων, πλήθος μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις (για να μη πω συγκριτικά με την αναλογία ντόπιου - προσφυγικού πληθυσμού, η συντριπτικά πολυαριθμότερες) από το 1923 μέχρι και σήμερα δημιουργήθηκαν και διευθύνονται από πρόσφυγες ή τους απογόνους τους.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Από τα ενδύματά τους φαίνεται ότι οι πρόσφυγες αυτοί ήταν ευκατάστατοι αστοί, από τις σκηνές αυτές λοιπόν το προσφυγικό δυναμικό έφτιαξε την νέα Ελλάδα.


 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

ΠΟΛΗ……………….1920………….1928…………..ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

ΑΘΗΝΑ……………317.209………459.380…………129.380
ΠΕΙΡΑΙΑΣ…………135.833………251.659…………101.185
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ….174.290……..244.680…………117.041
ΠΑΤΡΑ……………...53.255………..64.636……………6.967
ΚΑΒΑΛΑ…………...22.939………..50.852…………..28.927
ΒΟΛΟΣ……………..30.046………..47.892…………..13.773
ΗΡΑΚΛΕΙΟ…………29.491………..39.231…………..14.069
ΞΑΝΘΗ……………..16.584………..35.912…………..14.867
ΚΕΡΚΥΡΑ…………..30.569………..34.193…………….2.064
ΧΑΝΙΑ……………...28.373………..32.239…………….6.925
ΔΡΑΜΑ……………...16.755……….32.186…………..22.601
ΜΥΤΙΛΗΝΗ………...20.081……….31.661…………..14.820
ΚΟΜΟΤΙΝΗ………..21.294………..31.551………….10.745
ΚΑΛΛΙΘΕΑ………….4.185……….29.656…………...15.516
ΣΕΡΡΕΣ……………..14.564………29.640……………15.950
ΚΑΛΑΜΑΤΑ………..20.977………28.961…………….3.587
ΧΙΟΣ………………...20.032……….26.167…………….9.357
ΛΑΡΙΣΑ……………..22.401……….25.861…………….4.400
ΤΡΙΚΑΛΑ…………..21.474……….22.117………………..632
ΙΩΑΝΝΙΝΑ………...21.266……….21.503……………..3.032
ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ…….18.663……….21.416……………..3.032
ΠΥΡΓΟΣ…………...13.246……….20.496………………..772
ΧΑΛΚΙΔΑ…………..14.498……….18.577……………..4.896
ΑΓΡΙΝΙΟ…………...11.892……….16.735……………..2.863
ΒΕΡΟΙΑ…………….14.279……….16.303……………..7.026
ΛΑΜΙΑ……………..11.895……….15.357……………..1.061
ΚΑΤΕΡΙΝΗ………….8.466……….14.557……………..6.999
ΤΡΙΠΟΛΙΣ……….12.Ο67……….14.397………………...709
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠ….6.963……….14.019………………8.262
ΚΑΡΔΙΤΣΑ………..12.618………13.883………………...327
ΕΔΕΣΣΑ…………...10.544………13.743……………...5.580
ΛΕΙΒΑΔΙΑ………….8.470……….13.414………………...592
ΑΜΑΛΙΑΣ………...10.090………12.777………………...320
ΚΟΖΑΝΗ………….10.334………12.702………………....995
ΑΡΓΟΣ……………...9.810………12.619……………....1.539
ΣΑΛΑΜΙΝΑ………11.468………12.564………………....678
ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ……….8.683………12.270…………….....7.162
ΞΑΝΘΗ…………..12.298………12.063...…………….....289
ΜΕΓΑΡΑ………….9.675………..11.844……………....1.132
ΚΑΣΤΟΡΙΑ……….7.871……….11.303……………..1...546
ΑΙΓΙΟ……………..7.746……….11.253…………….....1.941
ΦΛΩΡΙΝΑ……….12.513………10.585…………….....3.612
ΡΕΘΥΜΝΟ……….8.782……….10.558………………..2.640
ΝΑΟΥΣΑ…………8.483………..10.438………………..2.080
ΠΡΕΒΕΖΑ………..8.993………..10.112………………..1.144

 

 

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΝΤΟΥΓΚΛΑΣ ΝΤΑΝΚΙΝ


   Ο καθηγητής Ντάνκιν είναι διδάκτωρ Ιστορίας του κολεγίου Μπέρμπεκ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ο εν λόγω καθηγητής δημοσίευσε στο «Βήμα» την 3/12/1972 άρθρο στο οποίο τόνισε:

«Με ένα εκατομμύριο πρόσφυγες – ένα φοβερό βάρος στον αδύνατο προυπολογισμό της- η Ελλάδα κατάφερε σε λίγα χρόνια να ορθοποδήσει και να σβήσει τα ίχνη της καταστροφής. Λίγες χώρες θα μπορούσαν να πετύχουν κάτι τέτοιο σε τόσο δύσκολες στιγμές. Η ανταμοιβή δεν άργησε να έρθει. Οι Μικρασιάτες και Θρακιώτες πρόσφυγες έφεραν μαζί τους πολύ λίγα αγαθά, αλλά η φιλοπονία και η ευστροφία τους γρήγορα αναπλήρωσαν την έλλειψη αυτή.
   Η κατάσταση αυτή – κυρίως στη Μακεδονία και την Θράκη -  δημιούργησε μια Ελλάδα χωρίς σοβαρά προβλήματα μειονοτήτων................. Έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες νέες μεθόδους και νέα είδη γεωργικής καλλιέργειας.
   Τα ο 1926 κιόλας είχαν στα χέρια τους τα δύο τρίτα της καπνοπαραγωγής. Πρωτοπόρησαν ακόμα στον των γεωργικών συνεταιρισμών.
   Η συμβολή τους στη γενική οικονομική ανάπτυξη της χώρας είναι δύσκολο να εκφραστεί με αριθμούς γιατί σταδιακά οι δραστηριότητες τους ενσωματώνονται στο σύνολο των λειτουργιών της Ελληνικής οικονομίας. Γεγονός είναι πάντως ότι η συμβολή τους υπήρξε και θετική κα πολλαπλάσια των οικονομικών θυσιών που αναγκάστηκε το κράτος να κάνει για την συντήρησή τους στα πρώτα χρόνια.

   Στον πολιτικό τομέα η παρουσία των προσφύγων είχε επίσης σοβαρά και σταθμητά αποτελέσματα. Αντιπροσώπευαν ένα σύνολο 300.000   ψήφων σε μια εκλογική δύναμη 800.000. Σχεδόν όλοι ήσαν Βενιζελικοί, γιατί ταύτιζαν την δυστυχία τους με τον Αντιβενιζελισμό και τον Κωνσταντίνο. Αποφασιστική στάθηκε η ψήφος τους στο δημοψήφισμα του 1924 όταν 760.000 Έλληνες ψήφισαν υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας και 325.000 υπέρ της Μοναρχίας.

   Επλούτισαν την Ελληνική κουζίνα με το τόσο χαρισματικό ανατολίτικο χρώμα της, την νεοελληνική μουσική με νέες μελωδίες και νέα μουσικά όργαν, πλούτισαν τη λογοτεχία τόσο θεματογραφικά και με νέους εκφραστικούς τρόπους, και δεν άργησαν να επηρεάσουν και τις εξελίξεις στο γλωσσικό ζήτημα με την καθολική σχεδόν αντίθεσή τους στην καθαρεύουσα, που ποτέ άλλωστε δεν είχαν διδαχθεί.

   Μπήκαν στον εθνικό κορμό τελικά , μέσα από μια διαδικασία που κράτησε πολλά χρόνια χωρίς όμως να δημιουργήσουν σοβαρές διαταραχές και κινδύνους για την κρατική συνοχή. Κοινή άλλωστε είχαν με τους υπόλοιπους Έλληνες τη γλώσσα , κοινή τη θρησκεία και κοινό το τόσο μακρινό και ένδοξο παρελθόν»


   Βλέπεις πόσο εύστοχα εντόπισε ο ξένος ιστορικός καθηγητής Πανεπιστημίου τι ακριβώς συνέβη με τους πρόσφυγες!!!!!!!!!!!!

 

 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Κύριο χαρακτηριστικό γυναίκες και πολλά παιδιά, οι άντρες έμειναν στην Μ Ασία σφάγια του Κεμάλ.



 

ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ

Η διαφύλαξη της ελληνικότητας στην Μ Ασία ξεκίνησε από πολύ νωρίς αλλά η πολιτική οργάνωση των Ελλήνων  ξεκίνησε  το 1891 όταν δημιουργήθηκε ο Σύλλογος «Ανατολή» που ο σύλλογος αυτός είχε χαρακτήρα πολιτικού οργανισμού.
   Μια μικρή καταγραφή των προσωπικοτήτων του Μικρασιάτικου πνεύματος θα μας οδηγούσε στα πιο κάτω ενδεικτικά  ονόματα:

Παύλος Καρολίδης, ο μεγάλος αυτός Έλληνας συμπλήρωσε την ιστορία του Παπαρηγόπουλου με πλείστες σημειώσεις.

Μαργαρίτης Ευαγγελίδης υφηγητής της έδρας της ιστορίας

Χρυσόστομος Παπαδόπουλος ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών που έγραψε πάνω από 400 τόμους επιστημονικής εργασίας

Χρίστος Ανδρούτσος καθηγητής σχολών στην Κωνσταντινούπολη και την Ρουμανία

Στυλιανός Σεφεριάδης τι να πρωτοπείς για αυτό τον άνθρωπο Πρύτανης, Ακαδημαϊκός, μέλος του δικαστηρίου της Χάγης.

Στέλιος Σπεράτζας δδάκτορ ιατρικής, λογοτέχνης

Γεώργιος Ιωακείμογλου καθηγητής φαρμακολογίας, ακαδημαϊκός

Αρκάγαθος Γούτας τακτικός καθηγητής στην παθολογία

Σταύρος Πλακίδης

Ιωάννης Συκουτρής απεκλήθηκε ο νεώτερος Κοραής

Αλεξανδρος Λιτζερόπουλος

Δημ Ελευθερίου

Θεόδωρος Κουγιουμτζέλης καθηγητής φυσικής, ΓΓ της επιτροπής ατομικής ενεργείας

Μιχαήλ Αναστασιάδης

Ιωάννης Καπετανάκης καθηγητής δερματολογίας

Κωνσταντίνος Μουρατίδης

Αυτό είναι ένα ενδεικτικό επιστημονικό δυναμικό που ήρθε το 1922 μαζί με τον προσφυγικό κόσμο για να ανοίξει νέους επιστημονικούς ορίζοντες.

 

 

ΜΕΡΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΤΩΝ

Κωνσταντίνος Σχοινάς (από την Ανδριανούπολη) : Υπήρξε ο πρώτος πρύτανης του Οθώνειου Πανεπιστημίου


Αναστασιος Γεωργιάδης Λευκίας (Μικρασιάτης): Ο πρώτος καθηγητής Παθολογίας στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο.

Μιχαήλ Αποστολίδης (Σμυρναίος) :  Καθηγητής της Δογματικής και Ηθικής του Οθωναίου Πανεπιστημίου, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.
Υπέρμαχος της αυτοκεφάλου Ελληνικής Εκκλησίας,

Νικόλαος Κωστής (Σμυρναίος): ο πρώτος Καθηγητής Μαιευτικής και φαρμακολογίας, ο άνθρωπος που έζησε το δράμα του Βασιλικού ζεύγους (Όθωνος και Αμαλίας) για απόκτηση παιδιών.

Θεόφιλος Ορφανίδης (Μικρασιάτης) : Ο πατέρας της Βοτανικής στην Ελλάδα.

Στέφανος Κουμανούδης (Θραξ):  Καθηγητής Πανεπιστημίου Οικονομολόγος και νομομαθείς.

Παύλος Καλλιγάς:  Καθηγητής Ρωμαϊκού Δικαίου, Αντιεισαγγελέας Αρείου Πάγου, πληρεξούσιος Δ Εθνοσυνέλευσης, υπουργός Εξωτερικών και Οικονομικών, Διοικητής Εθνικής Τραπέζης.

Γεώργιος Πασασλιώτης : Καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών

Χρήστος Τσούντας : Καθηγητής Αρχαιολογίας

Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ( Α Θράκη, Ανδριανούπολη) : Μαθηματικός…….. τι να γράψει κανείς για αυτόν !!!!!!!!!
http://igaiolos.blogspot.com/2008/01/blog-post_22.html

Δημήτριος Χόνδρος
Γεώργιος Αθανασιάδης
Γεώργιος Ιωακείμογλου
Φρίξος Θεοδωρίδης
Νικόλαος Κριτικός
Αδαμάντιος Κοραής http://igaiolos.blogspot.com/2008/01/blog-post_8330.html
Χρυσόστομο Α Παπαδόπουλο
Χρυσόστομο Β Χατζησταύρου
Χρύσανθος
Φίλων Βασιλείου
Γεώργιος Φωτεινός
Κωνσταντίνος Μελισσηνός
Αρκάγαθος Γούτας
Δημήτριος Ελευθερίου
Ορέστης Λουρίδης μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Οδοντιατρικής.
Στέλιος Σεφεριάδης
Πέτρος Φωτιάδης
Α Λιτζερόπουλος
Σταύρος Πλακίδης
Γληνός Δημήτρης (Σμυρνιός) Παιδαγωγός
Ανδριώτης Νικόλαος
Χαριτωνίδης Χαρ
Ενεπεκίδης Πολυχρόνης
Δεσποτόπουλος Κωνσταντίνος (Σμυρνιός) : Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Παρίσι
Δεσποτόπουλος Αλέξανδρος (Σμυρνιός)
Αγγελομάτης Χρήστος (Σμυρνιός)
Τατάκης Βασίλειος
Ανθιμος Παπαδόπουλος (Πόντος)
Ιμβριώτης Γιάννης (Αιβαλί)
Φωτιάδης Δημήτρης (Σμυρνη) Ιστορικός
Ανδρόνικος Μανώλης (Προύσσα) Αρχαιολόγος
Οδυσσεύς Λαμψίδης (Πόντο)

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Από το τίποτα και με όπλα την δυστυχία τους δημιούργησαν προοπτικές στην Ελλάδα.


 

ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Είναι αδύνατη η καταγραφή όλων , και ως εκ τούτου παραθέτω ενδεικτικά ονόματα

ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ (Σουλτάν Τσαίρ) Σκιτσογράφος Γελοιογράφος.

ΑΠΑΡΤΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ (Σμύρνη) Γλύπτης.

 Οι φιλόσοφοι

Κορνήλιος Καστοριάδης
Δημήτρης Γλυνός

Ο παιδαγωγός Γιάννης Δεσποτόπουλος

Ο μουσικός Μανόλης Καλομοίρης,

H  Σοφία Βέμπο

Ο Ηλίας Καζάν (Ηλίας Καυτατζόγλου),

O Βασίλης Λογοθετίδης

0ι καλλιτέχνες του ρεμπέτικου και σμυρναίικου τραγουδιού:

Γιάννης Παπαιωάννου,
Βαγγέλης Παπάζογλου,
O Νταλγκάς,
H Νίνου,
H Ρόζα Εσκενάζυ

και μερικά ονόματα σύγχρονων καλλιτεχνών, έτσι ενδεικτικά :

Τόλης Βοσκόπουλος,
Νταλάρας,
Καζαντζίδης
Μεταξόπουλος,
Αλεξίου,
Πασχάλης.

ΑΡΓΥΡΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ( Αν Ρωμυλία) Ζωγράφος

ΑΣΛΟΓΛΟΥ ΚΩΣΤΑΣ (Κων/λη) Γλύπτης

ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ (Σπάρτη Μ Ασίας) Αγιογράφος

ΒΑΛΣΑΜΑΚΗΣ ΠΑΝΟΣ (Αιβαλί) Ζωγράφος Κεραμιστής

ΒΑΡΝΑΛΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜ (Κων/λη) Ζωγράφος

ΔΟΥΚΑΣ ΕΚΤΩΡ (Σμύρνη) Ζωγράφος.

ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΦΩΚΙΩΝ ( Κων/λη) Διακοσμητής Γελοιογράφος

ΕΞΑΡΧΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ (Πύργος Αν Ρωμυλία) Ζωγράφος

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛΙΔΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ( Κων/λη) Χαράκτης.

ΖΑΙΡΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ (Αλικαρνασσός) Ζωγράφος.

ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ (Αιδίνι)  Ζωγράφος

ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ ΦΩΤΗΣ (Αιβαλί) Αγιογράφος, λογοτέχνης

ΚΑΝΑΣ ΑΝΤΩΝΗΣ (Σμύρνη) Ζωγράφος.

 Μου είναι αδύνατο να παραθέσω άλλους ο κατάλογος είναι μέγας.

 

 


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ζευγάρι Ποντίων προσφύγων
 

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΟΜΟΙΩΣΗ


Η αποκατάσταση των προσφύγων μπορεί να προχώρησε με γρήγορους ρυθμούς χάρις στην ΕΑΠ, δεν, συνέβη όμως το ίδιο και με την αφομοίωσή τους στις νέες τους πατρίδες, που αποδείχτηκε μια διαδικασία αρκετά δύσκολη και επώδυνη, καθώς δεν έλειψαν οι ανταγωνισμοί μεταξύ των προσφύγων και οι αντιθέσεις τους με τους ντόπιους. Οι προκαταλήψεις, τα στερεότυπα, η ανάγκη να προστατευθούν οικονομικά συμφέροντα και προνόμια και τα πολιτικά πάθη συντήρησαν ένα κλίμα οξύτητας μεταξύ γηγενών και προσφύγων που κράτησε για χρόνια. Σχετικά με τα τελευταία αυτά, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος γράφει: “Το πολιτικό πάθος, οι κομματικοί φανατισμοί, έκαμαν μια μεγάλη μερίδα του Ελληνικού Λαού, που είχε από το 1915 διχασθεί, να μην αντικρίσει με συμπάθεια τους πρόσφυγες, όταν τα αδυσώπητα κύματα της Ιστορίας τους έριξαν επάνω στα βράχια της Ελλάδος. Το θυμάμαι και ανατριχιάζω”.
Οι πρόσφυγες, παρά τις μεταξύ τους διαφορές (κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές) διακρίνονταν πολιτικά από τους υπόλοιπους Ελλαδίτες. Είναι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, τουλάχιστον μέχρι το 1930, προσηλωμένοι στη βενιζελική παράταξη και στηρίζουν με την ψήφο τους τις βενιζελογενείς κυβερνήσεις. Οι αστικής προέλευσης πρόσφυγες, ιδίως εκείνοι από τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη (πάνω από το 50% του προσφυγικού πληθυσμού), είναι φορείς μιας υψηλού επιπέδου παιδείας, γνωρίζουν ξένες γλώσσες, έχουν κοσμοπολίτικο πνεύμα, κατέχουν τους κανόνες του εμπορικού ανταγωνισμού. Οι αγροτικής προέλευσης είναι πολύ πιο έμπειροι και ανοιχτοί σε νέου τύπου μεθόδους καλλιέργειας που ως τότε ήταν άγνωστοι στην Ελλάδα.

Οι ξεριζωμένοι Έλληνες της Ανατολής αντιμετώπισαν την αποστροφή, τη λοιδορία, την επιθετικότητα, που εκφράστηκε όχι μόνο με τα λεκτικά συνθήματα (“κάψτε τις παράγκες”, “κάψτε τους προσφυγικούς συνοικισμούς”) αλλά και με συγκεκριμένες πράξεις βίας, τον αποκλεισμό από διάφορες μορφές συμμετοχής, την αμφισβήτηση του πατριωτισμού και της ηθικής τους.

Ο Γεώργιος Βλάχος, ο εγκυρότερος αρθρογράφος του αντιβενιζελισμού, συνιστούσε στο Λαϊκό Κόμμα να μην συμπεριλάβει στους συνδυασμούς του πρόσφυγες υποψηφίους “Γιατί δεν είναι Έλληνες” και έγραφε: “θα μου πείτε: Μα είναι ομόαιμοι και αδελφοί. Ας είναι και αδελφοί και εξάδελφοι. Όταν αποκτήσουν συνείδηση πολιτική και θέληση πολιτών ελευθέρων (πράγμα το οποίον δεν θα συμβεί ποτέ), τότε θα δικαιούνται να θεωρούνται μεταξύ ημών, όχι μόνον ως εκλογείς αλλά και ως εκλέξιμοι”.

Αρκετοί από τους πρόσφυγες του ’22, για να ξεφύγουν από τον κοινωνικό αποκλεισμό, αναγκάστηκαν να απαλείψουν από τα επίθετά τους το πρόθεμα “καρά -” ή την κατάληξη “- ογλού”.
Δεν τα αναφέρουμε αυτά για να αναζωπυρώσουμε εκδικητικά πάθη, ούτε για να καλλιεργήσουμε τάσεις ρεβανσισμού, αλλά δεν μπορούμε να αποσιωπήσουμε γεγονότα που έχουν καταγραφεί από την ιστορία, τη στιγμή μάλιστα που παρόμοια φαινόμενα αντιπροσφυγικού ρατσισμού κατά καιρούς επαναλαμβάνονται.
Τι να πρωτοθυμηθούμε; Τον γυμνασιάρχη στο Ρέθυμνο που από τον ραδιοφωνικό σταθμό της πόλης ισχυριζόταν ότι τα ναρκωτικά στην Ελλάδα τα έφεραν οι πρόσφυγες, ενώ είναι ιστορικά αποδεδειγμένο πως χρήστες ναρκωτικών υπήρχαν στην Ελλάδα πολύ πριν έρθουν στη χώρα οι πρόσφυγες του 1922.
Ή τον καθηγητή της Χημείας στη Νέα Αρτάκη της Εύβοιας, που μέσα στην τάξη επαναλάμβανε τη θεωρία για την παστρικιά Μικρασιάτισσα γυναίκα, όταν ήταν γνωστό ότι το επίθετο αυτό είχε καταστεί στην αντιπροσφυγική διάλεκτο συνώνυμο της πόρνης.
Ή τον θεωρητικό της 4ης Αυγούστου στην Ελλάδα, ο οποίος στην εβδομαδιαία εκπομπή του από το “ΤΕLΕ CIΤΥ” συκοφαντούσε συστηματικά τους Έλληνες της Μ. Ασίας ότι δεν στρατεύθηκαν για να υπερασπιστούν την ανεξαρτησία της πατρίδας τους, χωρίς να μπει στον κόπο να αναφέρει τίποτα για τους Μικρασιάτες εθελοντές που πολέμησαν στη μικρασιατική εκστρατεία, όπως και παλαιότερα κατά την Επανάσταση του 1821 και στους Βαλκανικούς πολέμους.
«Η βρισιά τουρκόσπορος εναντίον των προσφύγων, ήταν με σωρό άλλες ανάλογες βρισιές (όπως σκατοογλούδες, παληοαούτηδες, λεφούσια κ.λπ.), στην ημερήσια διάταξη, από ανώτερα κυβερνητικά όργανα». Ο Α. Βαζούρας (Βήμα, 20/6/76), δίνει τη διάσταση της υποδοχής που επιφύλαξαν στους Μικρασιάτες πρόσφυγες οι «γηγενείς» κάτοικοι της μητροπολιτικής Ελλάδας.

 

 

ΠΕΙΝΑ ΚΑΙ ΣΥΜΦΟΡΑ

   Οι πρόσφυγες υποχρεώθηκαν από την αρχή να στηριχθούν στις δικές τους δυνάμεις, το κράτος αδύνατο να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια, αρκέστηκε σε απραγματοποίητες υποσχέσεις και ότι έδωσε με το ένα χέρι το πήρε πολλάπλάσια με το άλλο.

150.000 πρόσφυγες πέθαναν από πείνα και αρρώστιες. Οι γηγενείς ένιωσαν να απειλούνται από το ξένο στοιχείο που γεννά αισθήματα φόβου, αηδίας, μίσους και έχθρας. Η εφημερίδα Τύπος, μάλιστα, πρότεινε το 1933 να φορούν οι πρόσφυγες κίτρινα περιβραχιόνια για να αποφεύγουν οι «Έλληνες» την επαφή μαζί τους...


Διασκορπισμένοι στη Δυτική Θράκη, τη Μακεδονία και την Αθήνα, οι πρόσφυγες εξακολούθησαν να ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες ακόμη και μετά τη σύναψη των προσφυγικών δανείων που εξανεμίστηκαν χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα.
Οκτώ χιλιάδες πρόσφυγες, κυρίως από τα Βουρλά, εγκαταστάθηκαν μεταξύ του 1922 και του 1923 στις δυτικές παρυφές του Υμηττού, δίπλα στο νοσοκομείο Συγγρού. Οι πλημμύρες του Ιριδανού δημιούργησαν τεράστια προβλήματα στους σκηνίτες του Συνοικισμού Συγγρού, που σταδιακά άρχισαν να στήνουν ξύλινες παράγκες (περίπου πεντακόσιες) και πλίνθινα σπίτια (περίπου χίλια). Σε κάθε σπίτι κατοικούσαν δύο με τρεις οικογένειες, ενώ οι πιο τυχεροί ζούσαν στα 350 σπίτια που κατασκεύασε η Επιτροπή Αποκαταστάσεως. Εξάλλου, μία παλιά φαρμακαποθήκη μετατρέπεται στον Ι. Ναό του Αγ. Νικολάου.
Τα παραπήγματα είχαν κοινόχρηστες τουαλέτες, οι αναθυμιάσεις των οποίων σκέπαζαν το συνοικισμό. Όγκοι σκουπιδιών συγκεντρώνονταν στην πλαγιά του Υμηττού, ενώ ο Ντερές ήταν γεμάτος ακαθαρσίες, σκουπίδια και ράκη ταπητουργίας. Κατσίκες, άλογα, πρόβατα, αγελάδες και χοίροι που έβοσκαν ανάμεσα στα σπίτια, συμπλήρωναν την εικόνα του συνοικισμού που μαστιζόταν από τη φυματίωση, τα εντερικά, τον παράτυφο κ.ά.
Το 1928 άρχισαν να γίνονται οι πρώτες συστηματικές προσπάθειες για τη βελτίωση των οικιστικών συνθηκών των 15.000 κατοίκων της περιοχής. Από το 1929 αρχίζει η παραχώρηση οικοπέδων και ξεκίνησε η οργανωμένη οικοδόμηση της Καισαριανής, ενώ την ίδια χρονιά δημιουργείται και σχολείο για τετρακόσιους μαθητές, με δωρεά της συζύγου του Ελ. Βενιζέλου, Έλενας. Οι προσφυγικές πολυκατοικίες ήταν διώροφες και φιλοξενούσαν τέσσερις οικογένειες. Οι περισσότεροι πρόσφυγες εργάστηκαν κάτω από άθλιες συνθήκες ως λιμενεργάτες, οικοδόμοι, αγωγιάτες, φορτοεκφορτωτές, πηγαδάδες και πλανόδιοι μανάβηδες, ενώ στα πλινθόκτιστα άρχισαν να ξεφυτρώνουν μικρά μπακάλικα.
Με την προσέλευση των Αρμένιων και των Πόντιων προσφύγων, ο πληθυσμός της Καισαριανής έφτασε το 1940 τους 20.000 κατοίκους, ενώ ήδη από το 1934 λειτουργούσε ως αυτόνομος Δήμος.
Σε αντίθεση με την Καισαριανή ο Βύρωνας σχεδιάστηκε επί χάρτου πριν οικοδομηθεί και κατοικηθεί από τους πρόσφυγες που κατέλυσαν αρχικά στη θέση των σημερινών σχολείων του Βενιζέλου, στην Καισαριανή. Ο συνοικισμός Παγκρατίου δημιουργήθηκε το 1923 από τον πολιτικό μηχανικό Γ. Σούλη, σε συνεργασία με τον Επ. Χαρίλαο, πρόεδρο του Ταμείου Περιθάλψεως Προσφύγων, στο πλαίσιο της προσπάθειας του υπουργού Περιθάλψεως Απ. Δοξιάδη να ανεβρεθεί καλύτερη στέγη για τους πρόσφυγες από τις αίθουσες των σχολείων όπου εγκαταστάθηκαν μετά την ομαδική τους άφιξη στην Αθήνα.
Στις 29 Απριλίου 1923 σε πανηγυρική τελετή, παρουσία του Βασιλιά Γεωργίου Β’ και του αρχηγού της Επανάστασης Ν. Πλαστήρα, παραδόθηκαν τα τέσσερα πρώτα οικοδομικά τετράγωνα που διέθεταν 305 δωμάτια. Ένα χρόνο αργότερα, το 1924, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων Μορκεντάου, ανακοινώνει από το παράθυρο του Διοικητηρίου, στην παλιά αγορά, τη μετονομασία του συνοικισμού σε «Βύρωνα», με αφορμή την εκατονταετηρίδα από το θάνατο του φιλέλληνα ποιητή.
Οι 15.000 πρώτοι κάτοικοι του Βύρωνα στεγάστηκαν σε κτίσματα που κατέλαβαν συνολικά 100 στρέμματα. Κάθε οικοδομικό τετράγωνο είχε στις άκρες διώροφα κτίρια και στο κέντρο ισόγειες κατοικίες ενός ή δύο δωματίων, με μία εξωτερική τουαλέτα ενός τετραγωνικού μέτρου. Σε κάθε οικογένεια αντιστοιχούσε ένα δωμάτιο.
Ο Βύρωνας διέθετε πρωτοποριακές για την εποχή υπηρεσίες και δημόσια κτίρια: Αγορά με είκοσι καταστήματα, σχολείο (στο κτίριο του 1ου-2ου-3ου Δημοτικού), παιδικό σταθμό, μηχανοκίνητο ξυλουργείο, δημόσια λουτρά στη θέση των σημερινών σχολείων της Αγ. Τριάδας, τουρκικό χαμάμ στην πλατεία Δεληολάνη, καθώς και τα κινηματοθέατρα Μον Σινέ και Μαριάννα, ενώ δημιουργείται και νοσοκομείο (στο κτίριο του παλιού Δημαρχείου). Στη Νέα Ελβετία, στο ρέμα που βρίσκεται σήμερα η οδός Καραολή-Δημητρίου, υπήρχαν βοσκοτόπια.
Ο συνοικισμός, παρά τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι πρόσφυγες στις σχέσεις τους με τους κατοίκους της Αθήνας, αναπτύχθηκε με ταχύτατους ρυθμούς και το 1934 ανακηρύχθηκε αυτόνομος Δήμος. Οι γειτονιές του είχαν διατηρήσει έντονα την προσφυγική προέλευση των κατοίκων: Κλαζομενές, Νέα Βρυούλλα, Νέα Αλάτσατα, Κορδελιό, Βυζάντιο, Νέα Έφεσος.
Το 1964 δημιουργείται στον Καρέα ένα καινούργιο κέντρο για την οργανωμένη εγκατάσταση προσφύγων, με την οικοδόμηση των προσφυγικών και εργατικών πολυκατοικιών, όπου στεγάζονται προσωρινά Ρουμάνοι και αργότερα Αρμένιοι και Πόντιοι. Την ίδια περίοδο ξεκινά η ανοικοδόμηση του Βύρωνα, με την αντικατάσταση των προσφυγικών κατοικιών από πολυκατοικίες.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Άγονες και ακαλλιέργητες περιοχές πήραν ζωή.
 

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΜΝΗΣΙΑ

Για επτά ολόκληρες δεκαετίες η μικρασιατική τραγωδία, η ερμηνεία της και τα συμπεράσματα που προέκυπταν από αυτήν, προκαλούσε τα αρνητικά αντανακλαστικά μεγάλου μέρους, τόσο των κρατικών λειτουργών όσο και των πολιτικών ιθυνόντων και καθοδηγητών. Tο «σοκ του ’22» οδήγησε σε μια ιδεολογική περιχαράκωση γύρω από τα στενά όρια των συμφερόντων του κράτους.
H παραγνώριση της ιστορίας των Eλλήνων της Mικράς Aσίας δεν έμεινε απαρατήρητη σε σημαντικούς ξένους ελληνιστές. O ιστορικός Richard Clogg, καθηγητής στην Oξφόρδη, διαπιστώνει: «...τάση παραμέλησης της ιστορίας έχει υπάρξει και σε σχέση με την ιστορία της ελληνικής Aνατολής. Yπήρχαν πολύ μεγάλοι ελληνικοί πληθυσμοί εκτός των περιοχών που απαρτίζουν σήμερα το ελληνικό κράτος, στα Bαλκάνια, στην Kωνσταντινούπολη, στη Mικρά Aσία και ειδικά στις δυτικές ακτές, στα παράλια της Θάλασσας του Mαρμαρά και στη Mαύρη Θάλασσα, στην Kαππαδοκία και στον Πόντο... Aυτός ο κόσμος με είχε συνεπάρει ήδη από το καλοκαίρι του 1960, όταν είχα μείνει για δύο μήνες στην Tραπεζούντα του Πόντου... Eκεί, τα τεκμήρια της ελληνικής παρουσίας, που είχε σβήσει μόλις 40 χρόνια πιο πριν, ήταν αναρίθμητα... Eνας ολόκληρος ελληνικός κόσμος είχε χαθεί μόλις πρόσφατα. Yπήρξε κάτι που με συνεπήρε από τότε, ειδικά επειδή μέχρι τότε δεν είχα τίποτε γι’ αυτόν τον κόσμο».Kαταστροφή της μνήμης


H Mικρασιατική Kαταστροφή υπήρξε αποτέλεσμα μιας ανορθολογικής διαχείρισης της μεγάλης πρόκλησης του 1919. Eκείνη την εποχή οι κάτοικοι της Eλλάδας ανέρχονταν σε πέντε εκατομμύρια και οι Eλληνες της Mικράς Aσίας και της Aνατολικής Θράκης σε δυόμισι.

 H Σμύρνη ήταν μια πόλη μεγαλύτερη από την Aθήνα με σημαντικότερη βιομηχανική παραγωγή. H ελληνική ήττα και η νίκη του τουρκικού εθνικισμού –που διαμόρφωσε τη σύγχρονη εικόνα του κόσμου μας– οφειλόταν στη συμπεριφορά του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων της Eλλάδας. Tο γεγονός αυτό, συνδυασμένο με μια ασύλληπτης έκτασης καταστροφή, οδήγησε σε μια πανομοιότυπη συμπεριφορά που επεδίωκε τη λήθη. Eκτός από τα προβλήματα που προκαλούσαν τα συναισθήματα ενοχής, υπήρξαν και άλλοι παράγοντες. Oπως η μεσολάβηση του Iταλού δικτάτορα Mουσολίνι μεταξύ Aθήνας και Aγκυρας, που δρομολόγησε την οριστική επίλυση των διαφορών για την εδραίωση της ελληνοτουρκικής προσέγγισης.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αρμένιοι πρόσφυγες στην Κοκκινιά το 1923.

ΟΙ ΟΓΛΟΥΔΕΣ ΕΥΕΡΓΕΤΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ


   Ας δούμε και μερικά κτυπητά δείγματα της σφραγίδας – προσφοράς των Μικρασιατών στον τόπο. Θα πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν πλήθος προσφορών προς τον τόπο που θα ήταν γιγάντιο έργο η ακριβής καταγραφή τους.
   Τα ιδρύματα που παρουσιάζω, το κάθε ένα έχει πολλαπλές προσφορές (υποτροφίες, χρηματοδότηση κτηρίων, χρηματοδότηση έρευνας, εκδόσεις κλπ)

ΕΥΓΕΝΕΙΔΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ
http://www.eugenfound.edu.gr/portal/gr/3000001/25625/3/1/showdoc.html

ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

http://www.bodossaki-foundation.gr/index-gr.htm

ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΣ ΙΔΡΥΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΩΝΑΣΗΣ

http://www.onassis.gr/

ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
http://www.onasseio.gr/

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΦΡΟΔΟΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ Α ΣΥΓΓΡΟΣ

http://www.syggros-hosp.gr/

Για να γίνει αντιληπτή η εθνική συμβολή των Μικρασιατών ακόμα και τώρα θα πρέπει να θυμηθούμε ότι οι Πόντιοι συνέβαλαν (με το μεγαλύτερο ποσό) της κατασκευής του υποβρυχίου «ΠΟΝΤΟΣ» υποβρύχιο κλάσης ΠΟΣΕΙΔΩΝ.