Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2015

ΠΕΡΙ ΣΚΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ



Από την ελληνική μυθολογία βλέπουμε ότι πολλά τέρατα είχαν την μορφή σκύλου, όπως η Σκύλλα και η Χάρυβδη, ο Κέρβερος κ.ά. Αυτό ίσως να οφείλεται στο ότι την εποχή δημιουργίας της μυθολογίας, ο σκύλος να ήταν ακόμα άγριο και μη εξημερωμένο ζώο.



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Διογένης κυνικός φιλόσοφος, μια ολόκληρη κατηγορία φιλοσόφων αντλούσε το όνομά της από τον τρόπο ζωής της που έμοιαζε με αυτή των αδέσποτων σκύλων.



Ένας από τους μύθους που αφορούν τον σκύλο αναφέρει ότι ο σκύλος είναι αναπαραγωγή του Κέρβερου, την οποία επέτυχε ο εγγονός του Αχιλλέα ονόματι Μολοσσός. Γι’ αυτό το λόγο και η Εκάτη συντροφεύονταν πάντα από μαύρα σκυλιά ονόματι «Μολοσσοί». Μια φυλή της Ηπείρου ήταν οι  Μολοσσοί.

Άλλος μύθος αναφέρει ότι ο σκύλος είναι δημιούργημα του θεού Ηφαίστου, όπου ο θεός Απόλλωνας εξημέρωσε και τον έκανε δώρο στην αδελφή του θεά Αρτέμιδα για να τη συντροφεύει στο κυνήγι της.

Ο αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος έγραψε : «Όλοι οι πολιτισμένοι λαοί της αρχαιότητος είχον καλλιεργήσει κύνας (σκύλους). Οι Αιγύπτιοι συχνά μας τους παρουσιάζουν εις τα μνημεία των, εκ της κοιλάδος δε του Νείλου φαίνεται ότι κατάγονται ορισμένα είδη ευρωπαϊκών κυνών».

Η διακρίση των σκύλων είναι παρόμοια με την σημερινή :

Το  τσοπανόσκυλο, σκυλί εκπαιδευμένο στην φύλαξη αιγοπροβάων  (ποιμενικός κύων).

Ο  φύλακας το σκυλί προορισμένο για την φύλαξη χώρων (πυλωρός, θυρωρός, οικουρός ή δέσμιος κύων όταν ο φύλακας σκύλος ήταν δεμένος).

Το  κυνηγόσκυλο το σκυλί του κυνηγού (θηρευτικός, αγρευτικός κύων). Η ίδια η λέξη «κηνυγός» προέρχεται από την παρουσία του : Κυναγός > Κυνηγός = ο άγων τον κύνα, αυτός που οδηγεί το σκύλο).




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η παράσταση δείχνει αγώνες μεταξύ σκύλου και γάτας.


Ο Αρριανός αναφέρει:  «και στα σκυλιά αρέσουν οι έπαινοι, όπως στους ανθρώπους ευγενικής καταγωγής».

Τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ρωμαίοι υπενθύμιζαν ότι πρέπει  να μιλούν όμορφα και με επαινετικά λόγια στα σκυλιά τους. Ο Αρριανός, που έγραψε για τον  Μ. Αλεξάνδρου, σε μία μελέτη του για το κυνήγι αναφέρει ότι ο κυνηγός πρέπει να χαϊδεύει τον σκύλο του, ιδιαίτερα στο κεφάλι, να τραβάει προς τα πίσω μαλακά τα αυτιά του και να αναφέρει το όνομά του μαζί με μία-δύο εγκάρδιες κουβέντες: «Μπράβο σου! Καλό κορίτσι» για να το ενθαρρύνουν.

Ο Μ. Αλέξανδρος είχε  πιστό σκύλο τον Περίτα που τον τίμησε δίνοντας το όνομά του σε μία πόλη (τον είχε αγοράσει 100 μνες). Ο Περίτας συμμετείχε στις μάχες μάλιστα  δάγκωσε έναν ελέφαντα όταν ο αφέντης του πολεμούσε εναντίον του Δαρείου Γ' και έσωσε τον Αλέξανδρο από βέβαιο θάνατο. Έναν άλλο σκύλο παιονικής καταγωγής, με το όνομα Τρίακος, είχε δωρίσει στον Αλέξανδρο ο σατράπης της Παιονίας. Στην αρχαιότητα αναφέρονται   65 ράτσες σκυλιών. Ο Άρειος , ο ιστορικός της μακεδονικής εκστρατείας, αναφέρει: ένας πρέπει να αγγίξει το κεφάλι του σκύλου το, να το χαϊδέψει τραβώντας απαλά τα αυτιά του και να πει το όνομα του ή μια-δυο ενθαρρυντικές εκφράσεις, μπράβο!, καλό σκυλί! Εξάλλου τα σκυλιά απολαμβάνουν την ενθάρρυνση όσο και οι τίμιοι άνθρωποι. Αλλά και ο Αριστοτέλης στο «Περί Ζώων Ιστορίαι» αναφέρεται στις ράτσες των σκύλων κατά την αρχαιότητα.

Υπήρχαν οι πολεμισταί κύνες, οι άθλοι των οποίων αναφέρονται σε περιγραφές μαχών όπως του Μαραθώνα, της Μαντινείας κ.α. Ο ζωγράφος Μίκων, τίμησε το σκύλο που συνόδευε τον Αθηναίο κύριό του στην μάχη του Μαραθώνα, απεικονίζοντας τον μεταξύ των καλύτερων Ελλήνων πολεμιστών.

Υπήρχαν ακόμη οι μαχηταί κύνες, οι οποίοι πάλευαν με τα θηρία στον στίβο, παρέχοντας θέαμα, ιδιαίτερα στους Ρωμαίους. Υπήρχαν, τέλος, μικρόσωμα σκυλιά, όπως αυτά της Μάλτας που συνόδευαν τις πλούσιες κυρίες τους στον περίπατο, στο φαγητό ακόμη και στον ύπνο τους.




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η αναγνώριση του Οδυσσέα από το σκυλί του τον Άργο.



Στην αρχαιότητα. Η εκπαίδευση ενός σκύλου ξεκινούσε μετά περίπου μετά τον ενάμιση χρόνο από την γέννησή του. Αλλά το κουτάβι χρειάζεται να έχει ένα όνομα από την αρχή. Ο Ξενοφώντας, που έγραψε για τα κυνηγόσκυλα τον 4ο αι. π.Χ. υποστήριζε ότι τα πιο καλά ονόματα είναι τα σύντομα, μονοσύλλαβα ή δισύλλαβα, για να μπορεί κάποιος να τα προφέρει με ευκολία. Τα πολυσύνθετά ονόματα δεν δινόντουσαν ποτέ σε σκυλί. Τα συνηθισμένα κουτάβια τρέφονταν με κριθαρένιο ψωμί που είχε μαλακώσει μέσα σε αγελαδινό γάλα ή ορό γάλακτος. Συνήθως πρόσθεταν και λίγο από το αίμα του ζώου εκείνου που ήθελαν να εκπαιδεύσουν το κουτάβι να κυνηγήσει.

Πως να επιλέξεις το καλύτερο κουτάβι από μια γέννα;
Ο Ρωμαίος συγγραφέας Νεμεσιανός, γράφει : “Πάρε από αυτήν τα κουταβάκια της, περικύκλωσέ τα με ένα σκοινί που θα το έχεις βουτήξει σε λάδι και βάλε του φωτιά. Η μητέρα θα πηδήσει μέσα από τη φωτιά και θα σώσει τα κουτάβια το ένα μετά το άλλο σε σειρά προτίμησης.”. Έτσι με την ίδια την επιλογή της σκύλας μάνας γινόταν η επιλογή του καλύτερου κουταβιού. 

Σημάδια για ένα καλό μελλοντικό κυνηγόσκυλο ήταν τα μεγάλα, μαλακά αυτιά σε αντίθεση με τα μικρότερα και τα πιο σκληρά. Ένας μακρύς εύκαμπτος λαιμός εφάρμοζε καλά σε ένα κολάρο. Το στέρνο του θα έπρεπε να είναι φαρδύ, οι ώμοι θα πρέπει να είναι σε κάποια απόσταση ο ένας από τον άλλον και τα πίσω του πόδια ελάχιστα πιο μακριά από τα μπροστινά για να κυνηγάει εύκολα λαγούς στις ανηφόρες. Το τρίχωμα του σκύλου, είτε μακρύ ή κοντό, θα μπορούσε να είναι οποιοδήποτε χρώμα, αλλά η γούνα του όφειλε να είναι γυαλιστερή, χοντρή και μαλακή.

Ο Ξενοφώντας φώναζε το σκύλο του Ορμή. Η μυθική κυνηγός Αταλάντη φώναζε το σκύλο της Αύρα. Σε ένα αρχαίο Ελληνικό αγγείο του 560π.χ. απεικονίζεται η Αταλάντη και άλλοι ήρωες μαζί με τα κυνηγόσκυλά τους κυνηγώντας τον περίφημο Καλυδώνιο Κάπρο. Πάνω στο αγγείο ο αγγειογράφος κατέγραψε τα ονόματα επτά σκύλων: Ορμένος, Μεθέπων, Εγέρτης, Κόραξ, Μάρψας, Λάβρος και Εύβολος.




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Κυνηγόσκυλα καταδιώκουν λαγό. Παράσταση σε αγγείο.



Ο Ρωμαίος ποιητής Οβίδιος δίνει τα Ελληνικά ονόματα για τα 36 σκυλιά που ανήκαν στον Ακταίωνα, αυτόν τον άτυχο κυνηγό της Ελληνικής μυθολογίας που κατασπαράχθηκε από τους ίδιους τους τετράποδους φίλους του: μερικά από αυτά τα ονόματα είναι Τίγρης, Λαίλαψ και Αρκάς. Η πιο μεγάλη λίστα με κατάλληλα ονόματα σκύλων σώζεται στο έργο του Ξενοφώντα, 46 συνολικά. 
Ο Πόλουξ αναφέρει άλλα 15 ονόματα σε μία λίστα που βρέθηκε στην Κολουμέλλα. Η μεγαλύτερη όμως συντάχθηκε από τον λάτρη των σκύλων Ξενοφώντα. Διάσημα ονόματα ήταν: ο Λευκός, ο Μελανός, ο Άνθος, η Θύελλα, ο Θηρευτής, ο Σκαφτιάς, ο Φύλαξ και διάφορα άλλα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε τον Άργο, τον πιστό σκύλο του Οδυσσέα, που πριν πεθάνει αναγνώρισε τον κύριο του μετά από είκοσι ολόκληρα χρόνια. Ο Αλκιβιάδης είχε αγοράσει τον περίφημο σκύλο του, που ενώ ήταν ακριβός λόγω της φουντωτής ουράς του, την ακρωτηρίασε για να προκαλέσει, στην τιμή των «ἑβδομήκοντα μνῶν».

Ο σκύλος αποτέλεσε έμπνευση για την ίδρυση της φιλοσοφικής σχολής του Κυνισμού και εκείνων που την ακολούθησαν, γνωστοί ως κυνικοί φιλόσοφοι. Οι κυνικοί φιλόσοφοι γύριζαν στους δρόμους των Αθηνών ζώντας μιμούμενοι τη ζωή των σκύλων.




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Σκύλος σε αρματοδρομία.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ


Άρθρο του Δρ Αναστασίου Αθ. Τσακνάκη (Επιμελητής Κτηνιατρικής Σχολής Α.Π.Θ.) στο περιοδικό «ΔΑΥΛΟΣ».

Άρθρο του Γιώργου Λεκάκη (Συγγραφέας – Λαογράφος) στην εφημερίδα «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ».


Άρθρο του Δημήτριου Ν. Γαρουφαλή (Αρχαιολόγος, Υπ. Δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων) στο περιοδικό «CORPUS».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Στο βιβλίο της της Ιζαμπέλλας Παλάσκα αναφέρεται μια άγνωστη και εκπληκτική εξιστόρηση προσπάθειας του Θ Πάγκαλου να δει τον Μουσολίνι, ο ο...