Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2014

ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΣ ΚΗΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ



 

ΤΟ ΚΕΡΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

 

Δεν είναι χρονικά προσδιορισμένο πότε πρωτοπαρουσιάστηκε το κερί σαν φωτιστικό ή μέσο στην λατρευτική διαδικασία.

Από γραπτές πηγές κι από ευρήματα , είναι γνωστό πως χρησιμοποιείται ευρύτατα από τους Γαλάτες, τους Ρωμαίους, τους Ετρούσκους, τους Έλληνες και τους ανατολικούς λαούς επίσης στην εθνική λατρεία, αλλά και σε τελετές και σε γάμους, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Πλουτάρχου. Από την εθνική λατρεία πήραν τη χρήση του κεριού και οι Χριστιανοί και, έχουν βρεθεί σε κατακόμβες παραστάσεις με παλαιοχριστιανικά κεριά.





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Άγιος Φανούριος είναι από τους πιο αγαπητούς άγιους σε όλο τον ελληνικό λαό, που κάθε χρόνο τιμά και πανηγυρίζει την μνήμη του στις 27 Αυγούστου.



Στις μεγάλες Χριστιανικές γιορτές και τελετές έπαιρναν πανηγυρικό χαρακτήρα οι λαμπάδες και η χρήση τους συνδέονταν και με καθαρά λειτουργικές ανάγκες. Στο Βυζάντιο, μάλιστα, σύμφωνα με μια φλωρινιώτικη προφορική παράδοση, ορισμένες λαμπάδες με ανάγλυφες κέρινες παραστάσεις δικέφαλων αετών και σταυρών  τις άναβαν μπροστά στο θρόνο της εκκλησίας, όπου κάθονταν ο αυτοκράτορας. Τέτοιες λαμπάδες άναβαν και δεξιά κι αριστερά από την ωραία πύλη και μπροστά σε εικονίσματα αγίων.


Σπανιότατα το κερί εμφανίζεται σε τοιχογραφίες εκκλησιών και σε φορητές εικόνες. Ο μόνος άγιος που παριστάνεται να κρατάει κερί είναι ο Άγιος Φανούριος, ενώ κλασική είναι η παράσταση των Εισοδίων της Θεοτόκου με τις λαμπαδηφόρες κοπέλες, όπως στο ψηφιδωτό που βρίσκεται στο νάρθηκα της Μονής Δαφνίου, σε αυτό το σημαντικότατο μνημείο στην Αττική από την εποχή της μεγάλης ακμής της βυζαντινής τέχνης (11ος-12ος αιώνας).



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Βιομηχανικός τρόπος "βουτήματος" των τελάρων με τα κεριά.



ΚΗΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

 

Η κηροπλαστική, σαν ξεχωριστός κλάδος τέχνης, ήταν γνωστή στους Αιγυπτίους, στους Πέρσες, στους ανατολικούς λαούς και φυσικά στους Έλληνες. Στην αρχαία Ελλάδα , οι κηροτέχνες φτιάχνανε κυρίως πλαγγόνες , ανθρώπινα ομοιώματα και στέφανα, άνθη κ.ά. που τα χρησιμοποιούσαν στις εαρινές θρησκευτικές γιορτές. Από τον τέταρτο π.Χ. αιώνα ο αγαλματοποιός Λυσίστρατος ο Σικυώνιος χρησιμοποιεί κέρινα προπλάσματα και η κηροπλαστική γνωρίζει άνθιση.


 
 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ένας άλλος τρόπος βουτήγματος (βιομηχανικός), η ανέμη δουλεύει κάθετα. δίπλα διακρίνουμε τον χώρο όπου τα κεριά έτοιμα περιμένουν να κρυώσουν ώστε να αποκωπούν από τα τελάρα και να συσκευαστούν για το εμπόριο.
 
 
 
 
Οι πρώτοι Χριστιανοί κληρονόμησαν αυτή την τέχνη και δείγματα κηροπλαστικών έργων (άγια πρόσωπα, αγαλματίδια κ.λ.π.) βρέθηκαν σε κατακόμβες και εκκλησίες. Επίσης και σε πολλές φορητές εικόνες τα πρόσωπα των αγίων είναι ανάγλυφα , πλασμένα με κερί και μαστίχα.


Η κηροπλαστική έφτασε σε ακμή κατά το μεσαίωνα, ιδίως στην Ιταλία και στη Γαλλία. Στα νεώτερα χρόνια η χρήση του κεριού περιορίστηκε σε πρωτοπλάσματα ιατρικής, φυσικής και άλλων επιστημών. Σήμερα, η κηροτεχνία είναι ξεχωριστός κλάδος της καλλιτεχνικής βιοτεχνίας και στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά εργαστήρια που ασχολούνται με τη παραγωγή κεριών διακοσμητικών ή χρήσης  που πολλά από αυτά διακρίνονται για τις ωραίες φόρμες τους και την ποικιλία σχεδίων και χρωμάτων τους. Πρόκειται για την παραγωγή των γνωστών χυτών κεριών, για τα οποία χρησιμοποιούνται διάφορες ύλες (παραφίνες , στεατίνες κ.λ.π.) και όχι αγνό μελισσοκέρι. Παράλληλα επιβιώνει ακόμη και η καλλιτεχνική κηροπλαστική του χεριού , όπως συμβαίνει στην Έδεσσα και τη Φλώρινα.

Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι τρεις, το βούτηγμα (Drawing), η χύτευση (moulding), το γέμισμα. (filling).

Η τεχνική που θα περιγράψω εδώ είναι το βούτηγμα (Drawing) και μάλιστα με χρήση αγνού μελισσοκεριού.

 
 
 



ΥΛΙΚΑ

 

ΠΑΡΑΦΙΝΗ

 


Οι παραφίνες παράγονται από πετρέλαιο. Υπάρχουν σκληρές, μαλακές και υγρές παραφίνες. Σήμερα με διαδικασίες ραφιναρίσματος παράγονται παραφίνες απόλυτα ακίνδυνες και κατάλληλες για φαρμακευτική χρήση.


ΣΤΕΑΤΙΝΗ




Προέρχεται από φυτικά λιπαρά (κοκκοφοινικέλαιο). Είναι άοσμη, λευκή.
Χρησιμοποιείται σαν πρόσθετο της παραφίνης σε ποσοστό 10% για να βελτιώσει την όψη του κεριού κάνοντάς το πιο opaque.




 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το φυσικό μελισσοκέρι , είναι ένα φυσικό κερί που παράγεται στη κυψέλη από μέλισσες-εργάτριες. Είναι εντελώς ακατέργαστο – διατηρεί το φυσικό χρώμα και τη χαρακτηριστική μυρωδιά του.
 

 ΜΕΛΙΣΣΟΚΕΡΙ


Είναι φυσικό προϊόν που καίγεται με ευχάριστη οσμή μελιού. Συνήθως περιέχει διάφορες φυσικές προσμίξεις που δυσκολεύουν την καύση βουλώνοντας το φυτίλι. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούμε στρογγυλά φυτίλια που διευκολύνουν την καύση.


100% μελισσοκέρι πρέπει να μην περιέχει τίποτε άλλο. Το άρωμα πάντως είναι άλλο θέμα καθότι με το χρόνο το φυσικό άρωμα εξατμίζεται. Επίσης επηρεάζεται από την θέρμανση και ανάλογα με την προέλευση διαφέρει πολύ. Για ενίσχυση του αρώματος προσθέστε άρωμα μελιού σε ποσοστό 0,5%.

 

 





ΝΗΜΑ

 

            Είναι τρίκλωνο , εξάκλωνο ή περισσοτέρων κλώνων βαμβακερή κλωστή που χρησιμοποιείται για φυτίλι.

 

 

 
ΕΡΓΑΛΕΙΑ

 

  1. ΤΕΛΑΡΑ είναι σιδερένια (συμπαγές λαμάκι πλάτους 3 πόντων) παραλληλόγραμμα ύψους 30 εκατοστών και πλάτους 50 εκατοστών (η διαστάσεις ποικίλουν ανάλογα με το ύψος του κεριού που θέλουμε να φτιάξουμε και  την ποσότητα). Στο πάνω μέρος δεξιά και αριστερά υπάρχουν εγκοπές για να  μπορούμε να τα κρεμάσουμε, στα μεσαία λαμάκια στο μέσο ακριβώς, υπάρχουν τρύπες για να προσαρμοστούν στον μηχανισμό που θα γίνει το τύλιγμα.

 

  1. ΜΗΧΑΝΗ ΤΥΛΙΓΜΑΤΟΣ (αυτή που θα περιγράψω είναι χειροκίνητος ),  δύο μπράτσα δεξιά και αριστερά πλάτους όσο το τελάρο μας, με εγκοπές που μπορούμε να περάσουμε το τελάρο στις τρύπες που είναι στα μεσαία λαμάκια. Μηχανισμός που συνδέεται με μανιβέλα και με ατέρμονα κοχλία ώστε να μπορεί να γυρίζει το τελάρο, και τέλος υποδοχή που μπορεί να περάσει νήμα για να τυλιχτεί στο τελάρο.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι άνθρωποι αναζήτησαν τρόπους κατασκευής κεριού, στην συγκεκριμένη φωτογραφία, δεν γίνεται εμβάπτισμα των κεριών στο δοχείο αλλά ρίχνουν με κουτάλα κερί στα κρεμασμένα κεριά. 

 

  1. ΒΡΑΣΤΗΡΑΣ που αποτελείται από δύο λαμαρινένιους παραλληλόγραμμους  χώρους ανοικτούς από πάνω, ο ένας μέσα στον άλλο , ο εξωτερικός διαστάσεων 1Χ1Χ1 και ο εσωτερικός διαστάσεων δέκα πόντους μικρότερο σε όλες τις διαστάσεις , στον εξωτερικό βάζουμε νερό, και στον εσωτερικό κερί, το νερό κρατά τον εσωτερικό χώρο στο ίδιο ύψος αφήνοντας γύρω γύρω δέκα πόντους απόσταση (και δέκα πόντους από τον πάτο) από κάτω από τον εξωτερικό υπάρχει εστία (ασετιλίνης).

 

  1. ΧΩΡΟΣ ΒΟΥΤΗΜΑΤΟΣ ( ο χώρος αυτός τοποθετείται δίπλα από τον βραστήρα) είναι λαμαρινένιος χώρος ανοικτός από πάνω, διαστάσεων 50 εκατοστά πλάτος Χ100 εκατοστά ύψος Χ 100 εκατοστά μήκος, εκεί μπαίνει το λιωμένο κερί από τον βραστήρα, για να μη παγώσει το κερί από κάτω υπάρχει εστία (ασετιλίνη).

 

  1. ΑΝΕΜΗ έχει οκταγωνικό σχήμα για να μπορούν να κρεμιούνται οκτώ τελάρα που στηρίζεται σε σιδερένιο πόδι , το οκτάγωνο έχει την δυνατότητα να μετακινείται θέση θέση κυκλικά.

 

 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Κατασκευή κεριών με  ζωικό λίπος.

 
 

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

 

            Θα πρέπει να πούμε ότι η διαδικασία που εγώ γνωρίζω γίνεται σε ενορία και συμμετέχει, μεγάλος αριθμός ανθρώπων, οι άνθρωποι αυτοί προσφέρουν την εργασία τους όση ώρα μπορεί ο κάθε ένας, ανανεούμενοι  είναι από 15-25 άτομα, έτσι λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι :

Δύο άτομα τροφοδοτούν τον καυστήρα με κερί το οποίο λιώνει.

Δύο άτομα βουτούν τα τελάρα και τα τοποθετούν στην ανέμη , τα βουτήματα που κάνουν είναι περίπου οκτώ , δηλαδή η ανέμη γυρίζει σταδιακά οκτώ φορές για να ολοκληρωθεί η διαδικασία του βουτήματος.

Ένα άτομο τυλίγει τελάρα με κλωστή.

Ένα άτομα κόβει τα έτοιμα (βουτηγμένα ) τελάρα και παίρνει το κερί

Δέκα άτομα καθαρίζουν τα τελάρα μετά την απομάκρυνση του κεριού από το απόκερο που έχει καθίσει στα λαμάκια από τα βουτήματα.

Κάποια άτομα κάνουν εργασίες βοηθητικές(Πακετάρισμα, μεταφορές κλπ)

 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οικιακή κατασκευή κεριών.


 
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Στο βιβλίο της της Ιζαμπέλλας Παλάσκα αναφέρεται μια άγνωστη και εκπληκτική εξιστόρηση προσπάθειας του Θ Πάγκαλου να δει τον Μουσολίνι, ο ο...