ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΙΤΑΛΩΝ ΤΟ 1943

ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΙΤΑΛΩΝ

Η κατάρρευση της Ιταλίας πλησίαζε ο διάδοχος του Μουσολίνι ήταν ο στρατηγός Μπαντόλιο, ο οποίος άρχισε τον Αύγουστο του 1943  μυστικές επαφές σε ανώτατο επίπεδο με τους Συμμάχους.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παράδοση Ιταλών στους Γερμανούς στην Κεφαλονιά.

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΠΙΝΕΡΟΛΟ

            Δόθηκε εντολή να αρχίσουν να αρχίσουν διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Κοινό Γενικό Αρχηγείο και τους Ιταλούς διοικητές των μονάδων της Θεσσαλίας.

            Οι διαπραγματεύσεις άρχισαν χωριστά από κάθε οργάνωση που μετείχε στο Κοινό Αρχηγείο, με την επιδίωξη να εξασφαλίσει κάθε μια περισσότερα όπλα για τον εαυτό της.

            Το Κοινό Αρχηγείο δεν λειτούργησε συντονισμένα, ως την ημέρα που ανακοινώθηκε ότι η κυβέρνηση Μπαντόλιο συνθηκολόγησε άνευ όρων στις 8 Σεπτέμβριου του 1943.

            Η μεραρχία που αποφάσισε να παραδοθεί ήταν η μεραρχία Πινερόλο με δύναμη 12.000 άνδρες και πλήρη εξοπλισμό, είχε έδρα την Λάρισα κα διοικητή τον στρατηγό Ινφάντε.

            Ο στρατηγός  Ινφάντε προσφερόταν να παραδοθεί σε αντιπροσώπους των Συμμάχων στην Ελλάδα, το Κοινό Αρχηγείο αποφάσισε να δράσει γρήγορα και συντονισμένα από τον φόβο μήπως κάποιος άρπαζε μόνος του την ευκαιρία της αιχμαλωσίας των Ιταλών δε, ή μήπως οι Γερμανοί πάρουν τέτοια μέτρα που ακυρώσουν την παράδοση.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παράδοση του ατομικού οπλισμού από τους Ιταλούς της Μεραρχίας Άκουι. 

            Η πρώτη συνάντηση του στρατηγού Ινφάντε και του κοινού Αρχηγείου έγινε στις 11/9/1943, ο στρατηγός  Ινφάντε ενδιαφερόταν να μη θεωρηθεί από την Ιταλική ανωτάτη διοίκηση προδότης και να τύχει επιδοκιμασίας για την πρωτοβουλία του. Ταυτόχρονα δήλωσε ότι δεν θα έκλεινε καμιά συμφωνία με τους ηγέτες των ανταρτών μόνο, ήθελε την εγγύηση της ΒΣΑ (Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή).

            Οι αντάρτες τώρα ήταν πρόθυμοι να δεχτούν το οτιδήποτε προκειμένου να βάλουν στο χέρι τον οπλισμό της μεραρχίας. Οι μονάδες της μεραρχίας αυτής έτυχε να βρίσκονται κοντά σε σημεία που έλεγχε ο ΕΛΑΣ  και πολύ λιγότερο σε σημεία ελέγχου του ΕΔΕΣ (είχε κάποιες μονάδες του στην Θεσσαλία) και του ΕΚΚΑ, ο Σαράφης αξίωνε για λογαριασμό του ΕΛΑΣ όλο τον οπλισμό, ο οπλισμός αυτός περιελάμβανε όλα τα όπλα από πυροβολικό και κάτω, ο Woodhouse αναφέρει ότι «………με δύναμη πυρός που  οι Έλληνες αντάρτες ούτε την είχαν ονειρευτεί ως τότε……».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο στρατιωτικός διοικητής του ΕΛΑΣ, στρατηγός Στέφανος Σαράφης (αριστερά), δέχεται την παράδοση της ιταλικής μεραρχίας Πινερόλο από τον διοικητής της στρατηγό Αντόλφο Ινφάντε (δεξιά), τον Οκτώβριο του 1943.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ

            Στην κατεχόμενη Ελλάδα ο στρατηγός Ινφάντε ήταν ο μόνος αξιωματικός μεγάλης  μονάδος που έδειξε προθυμία να παραδοθεί, έτσι είχε την ευχέρεια να διαπραγματευτεί, η παράδοση δεν θα γινόταν αν δεν εγγυόταν η ΒΣΑ ότι οι αντάρτες θα σεβόντουσαν το πρωτόκολλο παράδοσης, ο ίδιος ο αρχηγός της ΒΣΑ και μέλος του Κοινού Γενικού Αρχηγείου Woodhouse εγγυήθηκε στον στρατηγό Ινφάντε, ο οποίος ασφαλώς είχε την επιλογή της παράδοσής του στους Γερμανούς.

            Αποφασίστηκε η μεραρχία να προσχωρήσει στους αντάρτες με τον οπλισμό της και επειδή ο ΕΚΚΑ  και ΕΔΕΣ δεν είχαν την δυνατότητα να απορροφήσουν μια ολόκληρη μεραρχία αποφασίστηκε  να παραδοθεί στον ΕΛΑΣ, τον οπλισμό της η μεραρχία θα τον κρατούσε όσο θα έδειχνε προθυμία να πολεμά τους Γερμανούς και μόνο τα πλεονάζοντα όπλα της θα παραδιδόντουσαν στους αντάρτες και αυτά θα μοιραζόντουσαν αναλογικά σε όλες τις αντάρτικες οργανώσεις.

            Το μοίρασμα αυτό ανέλαβε να το κάνει ο ΕΛΑΣ, περιττό να πούμε ότι καμιά άλλη οργάνωση δεν πήρε ποτέ το μερίδιό της.

            Με την υπογραφή του πρωτοκόλλου παράδοσης η μεραρχία Πινερόλο αποτέλεσε τον πρώτο ιταλικό σχηματισμό που γινόταν ενεργά συμπολεμιστής των Συμμάχων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η δημοσίευση της ανακατάλυψης της Σάμου.

ΑΦΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ

            Για τον ΕΛΑΣ το   πρόβλημα ήταν με ποιο τρόπο θα αφόπλιζε την μεραρχία Πινερόλο, προς τον σκοπό αυτό έκανε την πιο κάτω πονηριά:

            Μοίρασε τις μονάδες της Μεραρχίας Πινερόλο σε κατάλληλες θέσεις για να μπορέσει να τις αφοπλίσει, με πρόφαση την διάταξη των δυνάμεων σε μεγάλη κλίμακα  και με καλλιέργεια κομμουνιστικής προπαγάνδας στους Ιταλούς που βρισκόντουσαν σε αμηχανία, άρχισαν να δανείζονται ειδικούς στον ιταλικό οπλισμό και όπλα, που φυσικά ποτέ δεν επέστρεφαν πίσω. Στα τέλη Σεπτεμβρίου 1943 η μεραρχία δεν υπήρχε πια παρά μόνο στα χαρτιά.

            Η κατάσταση αυτή φάνηκε όταν 29/9/1943 η ΒΣΑ που πιεζόταν από τους Γερμανούς στα νησιά που είχαν απελευθερώσει, όπως την Σάμο, ζήτησε από τον ΕΛΑΣ να επιτεθεί σε δέκα αεροδρόμια ο ΕΛΑΣ  προς αντιπερισπασμό και κατάστρωσε το σχέδιο ενέργειας, καθορίστηκε από τον ΕΛΑΣ η επίθεση στο αεροδρόμιο της Λάρισας την 1/10/1943 από μια μικτή ομάδα του ΕΛΑΣ και της Μεραρχίας Πινερόλο , η οργάνωση της επίθεσης έγινε με τέτοιο τρόπο που οδήγησε σε πλήρη αποτυχία, η Μεραρχία είχε δε τόσο απογυμνωθεί που πλέον αποτελείτο από μονάδες μικρότερες του λόχου διασκορπισμένες σε εκατό μίλια μέτωπο, η επίθεση στα υπόλοιπα αεροδρόμια δεν έγιναν διότι ο ΕΛΑΣ είχε «άλλες υποχρεώσεις», οι Βρετανοί έκαναν δύο επιθέσεις με δικές τους δυνάμεις!

            Τώρα ο οπλισμός της Μεραρχίας Πινερόλο  και ιδιαίτερα η ορεινή πυροβολαρχία του μεταφέρθηκε γρήγορα διαμέσου της Πίνδου για να χρησιμοποιηθεί από τον Άρη Βελουχιώτη στις επιχειρήσεις κατά του Ζέρβα, κάνοντας ταυτόχρονα τοπική ανακωχή με τους Γερμανούς.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ιταλοί αιχμάλωτοι των Γερμανών στο νησί της Κέρκυρας, τον Σεπτέμβριο του 1943.

ΙΤΑΛΙΚΟΣ ΑΦΟΠΛΙΣΜΟΣ

ΑΘΗΝΑ

            Ο ΕΛΑΣ σε όλη την Ελλάδα κατάφερε να αποσπάσει οπλισμό από τους Ιταλούς, είτε με την πειθώ, είτε με εξαγορά, είτε με την βία, είτε με κλοπή , στην Αθήνα και τον Πειραιά περιήλθαν στα χέρια του ΕΛΑΣ 4.000 τουφέκια 150 αυτόματα, 30 οπλοπολυβόλα και πολυβόλα, 300 πιστόλια, 800 χειροβομβίδες και σχετικά λίγα πυρομαχικά.

Οι Ιταλοί φαντάροι υπό μορφή παζαριού πουλούσαν τον ατομικό τους οπλισμό και το περιεχόμενο των ιταλικών αποθηκών με αντάλλαγμα χρήματα και λίρες ή πολιτικές ενδυμασίες, έτσι έκπληκτοι είδαν οι αθηναίοι γνωστά στελέχη του ΕΑΜ να τρέχουν σε κεντρικούς δρόμους των Αθηνών με τα εσώρουχά τους κρατώντας ιταλικά όπλα, είχαν επί των οδών της πόλης  ανταλλάξει  τα ρούχα τους με τον οπλισμό των Ιταλών στρατιωτών, οι οποίοι χρειαζόντουσαν πολιτικά για να χαθούν στην Ελλάδα από την δίωξη των Γερμανών και των Φασιστών συμπατριωτών τους.

 

ΡΟΥΜΕΛΗ

            Στην Ρούμελη παραδόθηκαν:

  Έξη ιταλικά τμήματα.

Στην Εύβοια παραδόθηκε μέρος ενός Ιταλικού τάγματος με τρία βαριά πυροβόλα, πολυβόλα , οπλοπολυβόλα ομαδικούς και ατομικούς όλμους, πυρομαχικά κλπ πολεμοφόδια που μεταφέρθηκαν με βενζινόπλοια στη Λοκρίδα κα από εκεί δια της πεδιάδας του Δαδιού στην ορεινή Παρνασίδα .

Παραδόθηκε η φρουρά των ορυχείων νικελιούχου σιδηρομεταλλεύματος Λάρυμνας-Λοκρίδας (200 περίπου Ιταλοί και 13 Γερμανοί).

 Ένα τάγμα στην Αράχοβα της Παρνασίδος ήρθε σε συνεννόηση με τον ΕΛΑΣ στις 10/9/1943  και ο οπλισμός από 8 πολυβόλα, 15 ατομικούς όλμους, 45 οπλοπολυβόλα 600 τουφέκια 2 αυτοκίνητα πολλά ζώα κλπ επιμελητειακό υλικό περιήλθαν στον ΕΛΑΣ προς αποτροπή αυτού του ενδεχομένου προσπάθησαν οι Γερμανοί και έγινε μάχη στον Ελαιώνα των Δελφών με την ΧΙΙΙ Μεραρχία του ΕΛΑΣ .

Ένα σύνταγμα ιππικού της Αόστης.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ιταλός,  μαχητής του ελληνικού αντάρτικου στρατού ΕΛΑΣ.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Οι πολιτικές οργανώσεις του ΕΑΜ στην Μαγνησία έκαναν προσπάθεια να πείσουν τους Ιταλούς να παραδοθούν, αντιδρούσε προς τούτο ο στρατηγός Ντελούντιζε, στις 9/9/1943 με κινητοποίηση στον Βόλο ο λαός ήρθε σε συμφιλίωση με Ιταλούς στρατιώτες και τους αφόπλισε, όλος αυτός ο οπλισμός περιήλθε στον ΕΛΑΣ Πηλίου, την εξουσία για σύντομο διάστημα ανέλαβε η Παλλαική Επιτροπή Βόλου, ο στρατηγός Ντελούντιζε προσπάθησε χωρίς στρατιωτικό τμήμα ντυμένος πολιτικά να ξεφύγει προς την Λάρισα στους γερμανούς, πιάστηκε όμως από έξη ΕΛΑΣίτες ιππείς και οδηγήθηκε στην Δυτική Θεσσαλία όπου βοήθησε στην παράδοση των ιταλικών φρουρών, κάποια σημεία στον Βόλο  τα κρατούσαν οι Γερμανοί, 12/9/1943 100 αυτοκίνητα με την κάλυψη αεροπλάνων μπήκαν στον Βόλο.

 Στην Ζαγορά, Χορευτού και Άνω βόλου Πηλίου παραδόθηκαν  η ιταλικές  φρουρές μαζί με τον οπλισμό τους μαζί με έντεκα επάκτια πυροβόλα  με τα οποία εξοπλίστηκε το 54 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ.

Σε μάχη που γίνηκε με την φρουρά Χανίων από το τάγμα Πηλίου και το ΙΙΙ εφεδρικό τάγμα της περιοχής στις 9/9/43 στην περιοχή Αλυκόπετρα Πορταριάς Πηλίου αποδεκατίστηκε η φρουρά  και περιήλθαν στον ΕΛΑΣ  μεγάλο μέρος των εφοδίων του (πυροβόλα , όλμοι, αντιαρματικά, 39 μουλάρια κλπ εφόδια ), τα εφόδια αυτά προσπάθησαν να πάρουν πίσω οι προστρέξαντες Γερμανοί στις 17/9/43.

           

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ στα Ελληνικά και τα Ιταλικά που εξέδωσε κάποιο "Κέντρο Οργανώσεως Ιταλών" στις 8/9/1943, το σπάνιο αυτό έγραφο βρέθηκε στην Ιταλία στα χέρια της οικογενείας Damiani (σχισμένο πως διασώθηκε!).   

Οι Γερμανοί βέβαια δεν αμέλησαν να αφοπλίσουν πολλές ιταλικές φρουρές σε μάχες που έγιναν για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε πυροβολικό από τον ΕΛΑΣ που χειριζόντουσαν Ιταλοί πυροβολητές.

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

            Στον ΕΛΑΣ προσχώρησαν και από άλλες φρουρές Ιταλοί όπως στις 11/9/1943 στα Καλάβρυτα, την Τρίπολη,   το Αίγιο και την Πάτρα πρόλαβαν στις περισσότερες περιπτώσεις οι Γερμανοί να αφοπλίσουν τους ιταλούς   

 

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ

            Η ιταλική φρουρά στην Κεφαλωνία που αποτελείτο από 12.000 άνδρες της Μεραρχίας Άκουι δέχτηκε επίθεση από γερμανικές δυνάμεις και στις 22/9/1943 υποχρεώθηκε να παραδοθεί , οι Γερμανοί εκτέλεσαν 5.000 περίπου Ιταλούς μαζί και τον στρατηγό διοικητή της Άκουι Γκατίνι , όσοι έμειναν ζωντανοί με τους αξιωματικούς Απολλώνιο και Άμος Παμπολίνι προσχώρησαν στους αντάρτες του ΕΛΑΣ.

ΚΕΡΚΥΡΑ

            Την ίδια τύχη με την Κεφαλωνιά είχε και η φρουρά της Κέρκυρας με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Λουζινιάνι , που συναδελφώθηκε με τους κατοίκους στις 12/9/1943  και απελευθέρωσε τους 450 πολιτικούς κρατούμενους , η φρουρά αμύνθηκε επί 11 μέρες στους Γερμανούς και κάποιοι Ιταλοί πέρασαν μετά την επικράτηση των Γερμανών στον ΕΛΑΣ.

ΑΙΓΑΙΟ

            Στο Αιγαίο οι Ιταλοί είχαν περίπου 70.000 άνδρες:

Στην ΣΑΜΟ ο ΕΛΑΣ κατέλυσε τις κατοχικές αρχές  και σε μετά από διαπραγματεύσεις με την Μεραρχία Κουνέο παραδόθηκαν οι πολιτικοί κρατούμενοι , στις 13/9/1943 ο στρατιωτικός ακόλουθος στην αγγλική πρεσβεία της Άγκυρας φτάνει στο νησί και διορίζει 7μελή κυβερνητική επιτροπή με πρόεδρο τον Μητροπολίτη Σάμου Ειρηναίο και σε λίγες μέρες ο ταξίαρχος Μπερντ έφτασε με εκπροσώπους της εξόριστης κυβέρνησης και αναλαμβάνει την διοίκηση στο νησί , απαγορεύονται οι εκδόσεις εφημερίδων του ΕΑΜ όπως η εφημερίδα «Λαοκρατία» και «Καρμανιόλα». Στις 17 και 18 Νοεμβρίου 1943 οι Γερμανοί ανακαταλαμβάνουν το νησί , ο ιερός Λόχος και κάποιοι άμαχοι μαζί με τους Άγγλους εκκενώνουν το νησί, ο μαχητές του ΕΛΑΣ που ακολούθησαν τους Άγγλους κλείστηκαν σε στρατόπεδο στην Παλαιστίνη 

Για την τακτική αυτή των Ιταλών να παραδίδονται στους αντάρτες εξόργισε τους Βρετανούς και ξέχασαν όλες τις υποσχέσεις που είχαν δώσει για την στήριξη των Ιταλών που θα παραδίδονταν στους συμμάχους, ο ΕΛΑΣ αποκτά πολεμικό υλικό που μπορεί να εξοπλίσει δύο πλήρεις Μεραρχίες οι Ιταλοί αφοπλισμένοι πια κάποιοι λίγοι μπήκαν στις γραμμές του ΕΛΑΣ για να συνεχίσουν να πολεμάνε κατά των Γερμανών, οι υπόλοιποι άοπλοι μοιράστηκαν με την ευθύνη των πολιτικών οργανώσεων στα χωριά της Ελεύθερης Ελλάδος , όπου οι αγροτικές τους γνώσεις και η δεξιότητά τους αποδείχτηκαν πολύτιμες για την τοπική οικονομία.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 ΤΟ ΜΗΛΟ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ του  C.M. WOODHOUSE εκδόσεις το ΒΗΜΑ.

 ΣΤ  ΑΤΜΑΤΑ ΣΤ ΑΡΜΑΤΑ  εκδόσεις ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ  Αθήνα 1967.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΜΟΣ 16 εκδόσεις ΔΟΜΗ.

ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΤΣΕΚΟΥΡΙ  του Ε. Αβέρωφ Τοσίτσα Εκδόσεις το ΒΗΜΑ