ΚΑΝΟ – ΚΑΓΙΑΚ

            Ο Γάλλος εξερευνητής Σαμουέλ ντε Σαμπλέν που διέσχισε τον Ατλαντικό και έφτασε στον  ποταμό Σεντ Λορεντς στον Καναδά, βρήκε μπροστά του ένα τεράστιο εμπόδιο: τα ορμητικά ρεύματα του Λασίν, έγραψε στο ημερολόγιό του το 1603 ότι η πεζοπορία σε αυτές τις περιοχές παρουσιάζει πρακτικές δυσκολίες λόγω του δάσους και της ανυπαρξίας δρόμων, έτσι σαν μέσον μετακίνησης χρησιμοποίησε, το μέσον που χρησιμοποιούσαν και οι ινδιάνοι, το κανό με «αυτό μπορεί κανείς να ταξιδέψει εύκολα και γρήγορα σε όλη την χώρα και στους μικρούς και μεγάλους ποταμούς» .

            Οι ποταμοί στην βόρεια Αμερική είναι οι φυσικοί λεωφόροι και το τέλειο όχημα είναι το κανό. Με αυτό γίνονται μετακινήσεις αλλά και μεταφορά προϊόντων.

ΕΙΔΗ ΚΑΝΟ

Το πιο συνηθισμένο κανό από φλοιό ήταν το διθέσιο. Όμως, είναι γνωστό πως στην Ασιατική Ήπειρο οι «Tungusen» κατασκεύαζαν εξαθέσια έως και οκταθέσια κανό από φλοιούς σημύδας, τα οποία κινούνταν με διπλό κουπί.

Τα σκάφη από φλοιούς, όπως και τα καγιάκ και τα μονόδεντρα, χρησίμευαν συνήθως στην εύρεση τροφής και γι’ αυτό παρέμεναν μικρά. Για τις ανάγκες του κυνηγιού, τα σκάφη τους έπρεπε να είναι μικρά, ελαφριά, ευκίνητα και ευέλικτα.

 

Ένας ανταποκριτής διηγείται για τα κανώ των Ινδιάνων:

« Οι Ινδιάνοι έκαναν μεγάλα ταξίδια, ολόκληρες εκστρατείες με τα κανώ τους και προπονούσαν τους νεαρούς σε αγώνες, οι οποίοι γίνονταν εξαιρετικοί κωπηλάτες. Φυσικά έπρεπε και ο λευκός να συνηθίσει αυτά τα μέσα μεταφοράς και να τα χρησιμοποιήσει στο κυνήγι και στο ψάρεμα. Η σωματική αγωγή όμως που ασκούσε ο Ινδιάνος στους πολεμιστές του έλειπε παντελώς από εδώ». (GLATE – FELDER 1928).

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΝΟ

            Οι κάτοικοι του δυτικού Καναδά φτιάχνουν μονόξυλα κουφώνοντάς κορμούς από γιγάντιες τούγιες,    στην συνέχεια γεμίζουν τους κορμούς με νερό και πυρακτωμένες πέτρες για να μαλακώσει το ξύλο και φυσικά να διαμορφωθεί, τα μεγαλύτερα και καλύτερα από αυτά τα κανό μπορούν να μεταφέρουν γρήγορα και με ασφάλεια φορτίο μέχρι και δύο τόνων.

 

            Στην Βόρεια Αμερική τα καλύτερα κανό φτιάχνονται από φλοιό σημύδας που είναι πολύ εύκαμπτος, ο φλοιός αυτός έχει την ουσία βετουλινόλη ο οποίος είναι ανθεκτικός  και αδιάβροχος, το κανό από φλοιό  σημύδας μπορεί να περάσει μέσα από ρεύματα τα οποία θα κατέστρεφαν ένα κοινό κανό από καραβόπανο ή ξύλο.  

   

Στη κατασκευή αυτού του κανό χρησιμοποιούν ξύλο σημύδας ή κέδρου και ρίζες ερυθρελάτης και ρητίνων δένδρων, ο φλοιός μαζεύεται την άνοιξη. Για την κατασκευή συμπηγνύουν στο έδαφος στύλους στη μορφή του υπό κατασκευή σκάφους, μεταξύ των οποίων οι λωρίδες φλοιού παίρνουν τη μορφή τους. Ο εσωτερικός σκελετός επεξεργάζεται επιμελώς και πλακώνεται με βαριές πέτρες, ώστε να πάρει την κατάλληλη μορφή.

Οι μεμονωμένες πλάκες φλοιού ράβονται μεταξύ τους με ίνες από ρίζες άσπρου ελάτου.  τα σκάφη αυτά ήταν σχετικά ελαφριά  και έτσι μεταφέροντο στα χέρια για να αποφευχθούν ρεύματα και εμπόδια. Οι Ινδιάνοι προτιμούσαν τα σκάφη από φλοιό, επειδή είναι πολύ πιο ελαφριά από τα μονόδεντρα και είναι καταλληλότερα για τη μεταφορά σε καταρράκτες, ο χρόνος κατασκευής του είναι πολύ μικρότερος σε σχέση με το χρόνο κατασκευής του μονόδεντρου με αποτέλεσμα ο χρόνος επισκευής του, ύστερα από κάποια ζημιά, να είναι πολύ μικρότερος. Όταν δε το κανό αχρηστευόταν επέστρεφε στο οικοσύστημα , όπως ένα πεσμένο δένδρο.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Καγιάκ με πανί.

            Οι ινδιάνοι στην κατασκευή των κανό δεν χρησιμοποιούσαν καρφιά και βίδες, αλλά η συναρμολόγηση γινόταν με ραφές και δεσίματα, οι αρμοί, οι κόμποι και οι ραφές γινόντουσαν με μεγάλη συμμετρία σταθερότητα και καλαισθησία.

            Οι ινδιάνοι έχουν εντάξει το κανό στους θρύλους και την θρησκευτική τους ζωή για παράδειγμα στις περιγραφές κάποιου κατακλυσμού (κάτι ανάλογο με τον κατακλυσμό του Νώε) οι επιζώντες χρησιμοποίησαν κανό.

            Σήμερα το κανό φτιάχνεται από αλουμίνιο, καραβόπανο, ξύλο και φάιμπεργκλας, η χρήση φλοιού σημύδας είναι αδύνατη διότι το δένδρο αυτό γίνεται όλο και πιο δυσεύρετο.

Τα κανό δεν χρησίμευαν πια ως μέσα ικανοποίησης των βιοποριστικών αναγκών, αλλά ως μέσα ικανοποίησης των ψυχαγωγικών αναγκών των ανθρώπων. Στην Ευρώπη, λίγες είναι οι περιπτώσεις όπου το κανό χρησιμεύει ακόμα για την απόκτηση των αναγκαίων αγαθών και αυτό συμβαίνει σε χώρες, οι οποίες δεν είναι τεχνολογικά ανεπτυγμένες.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η λέξη καγιάκ σημαίνει το σκάφος του κυνηγού ή η εξάρτηση για το νερό και γι αυτό και κατασκευαζόταν όπως ένα κοστούμι, ακριβώς στα μέτρα του αναβάτη-κυνηγού.

ΚΑΓΙΑΚ

            Οι ιθαγενείς Ινουίτ του Καναδά χρησιμοποιούν καγιάκ που το φτιάχνουν από δέρμα φώκιας κόκκαλα , ξύλα  και καριμπού  το στεγανοποιούν με λίπος ζώων. Η διαφορά Κανό και καγιάκ είναι μόνο ως προς το κάλυμα του καγιάκ από πάνω ώστε να μη επιτρέπει το σκάφος να πάρει νερό σε περίπτωση που χρειαστεί να κάνει μια περιστροφή μέσα στο νερό.

Ο τρόπος κατασκευής του καγιάκ στη Γροιλανδία και την Αλάσκα είναι διαφορετικός. Στην Αλάσκα κατασκευαζόταν ένα μικρό και φαρδύ σκάφος, Γροιλανδία όμως ένα «ιδιαίτερα στενό σκάφος - το οποίο μαζί με την εξαιρετική ικανότητα του οδηγού αποδίδει μια απίστευτη πλευσιμότητα». (RITTLINGER, 1950).

Οι πρώτοι που έμαθαν για το καγιάκ των Εσκιμώων ήταν οι Βρετανοί, οι οποίοι το παρουσίασαν στην Ευρώπη στο τέλος του 19ου αιώνα (1890). Από τη δεκαετία του 1840 το καγιάκ αρχίζει να παίρνει την μορφή του αθλήματος. Η ανακάλυψή του χρονολογείται υποθετικά από το 1865. Η περισσότερη αναγνώριση στην Ευρώπη, η δημοτικότητα και η διάδοση του σύγχρονου ταξιδιωτικού και αγωνιστικού κανό, ανήκει σε έναν Σκωτσέζο δικηγόρο, τον John MacGregor από το Λονδίνο. Σχεδίασε και έφτιαξε το 1865 ένα μοναδικό σκάφος, το Rob Roy , το οποίο έγινε θρύλος στην εποχή του.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το καγιάκ είναι ίσως από τα παλαιότερα πλεούμενα που χρησιμοποιείται ακόμη, μια και που από ευρήματα πιθανολογείται πως χρησιμοποιούταν και πριν από 3000 χρόνια.

 Ήταν 4.57 μέτρα (περίπου 15 πόδια) μακρύ, 76 εκατοστά (περίπου 30 ίντσες) φαρδύ στο μέγιστο πλάτος του και το βάρος του ήταν γύρω στα 30kg. Το καγιάκ “Rob Roy” είχε δημιουργηθεί με το παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή από ξύλινο σκελετό και καλύπτονταν από ένα αδιάβροχο ύφασμα ειδικό για πανί πλοίου. Η ονομασία του καγιάκ ως “Rob Roy” έγινε προς τιμή του διάσημου “Rob Roy” της Σκωτσέζικης οικογένειας των MacGregor. Με το σκάφος του, ο MacGregor ταξίδεψε σε μεγάλο βαθμό στις λίμνες και στα ποτάμια της βόρειας και της κεντρικής Ευρώπης. Στην αρχή, ξεκίνησε ταξιδεύοντας σε Βρετανικά ποτάμια και στη συνέχεια ανέλαβε να κάνει πολυάριθμα ταξίδια σε λίμνες και ποτάμια των βορείων χωρών και στη κεντρική Ευρώπη (Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία). Επίσης, έφτασε στη κόκκινη θάλασσα, ταξίδεψε στην Ιορδανία, στο κανάλι του Σουέζ και στο Νείλο ποταμό.