ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ ΚΑΙ ΤΑ ΓΙΟΥΡΑ

            Την 1/4/1946 σχηματίζεται η κυβέρνηση που προήλθε από τις πρώτες εκλογές που έγιναν μεταπολεμικά, οι εκλογές αυτές δίνουν μεγάλη νίκη στο Λαϊκό Κόμμα, σχηματίζεται κυβέρνηση από τον Κ Τσαλδάρη, στις εκλογές αυτές η Αριστερά επείχε και ως εκ τούτου βρέθηκε εκτός κοινοβουλίου.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γυναίκες εξόριστες στο Τρίκερι.

            Στόχος ευθείς εξ αρχής στάθηκε η εκκαθάριση του στρατού και των σωμάτων ασφαλείας από το «κομμουνιστικόν μίασμα». Φυσικά όταν επιχειρήθηκε η στράτευση μόνο εθνικοφρόνων, αρκετοί από αυτούς προσπάθησαν να τύχουν απαλλαγής παρουσιαζόμενοι σαν αριστεροί, όσοι πάλι εκ των πραγματικών αριστερών προσπάθησαν να στρατευτούν, βρήκαν πόρτες κλειστές, οι στρατιωτικοί ιατροί έβρισκαν ένα σωρό αριστερές ασθένειες για τους ανεπιθύμητους (αριστερά πλευρίτης,  αριστερή μυωπία κλπ), η ηγεσία του στρατού δεν ήθελε αριστερούς στρατιώτες αυτή την περίοδο.

            Τέλος πάντων κάποια στιγμή το στράτευμα αφού ήδη είχε στελεχωθεί με διοικητές της αρεσκείας του άνοιξε τις πόρτες του σε όλους τους Έλληνες.

            Στα τέλη Ιουλίου του 1946 είκοσι (20) φαντάροι από την μονάδα τους που ήταν στο Λουτράκι αφοπλίστηκαν και οδηγήθηκαν στο Ζευγολατιό της Πελοποννήσου όπου και δημιουργήθηκε μονάδα αόπλων, αυτή η μονάδα έζησε εδώ για ένα μήνα.

            Σύντομα όπου υπήρχε στρατιωτική μονάδα δημιουργήθηκε και μονάδα αόπλων. Ο Δ Ζαφειρόπουλος αναφέρει : « …. Τότε απεφασίσθη ο περιορισμός των αριστερών στρατευσίμων εις ωρισμένα στρατόπεδα δια να υποστούν αποτοξίνωσιν……».

            Ο δε Θρ Τσακαλώτος γράφει : «…. Δια την εξυγίανσιν , αφωπλίσθησαν περί τους 3.000 οπλίται και συνεκροτήθησαν τέγματα Σκαπανέων………».

            Η διαταγή υπήρξε σαφής : «Εκκαθάρισις όλων των μονάδων από τα αριστερά, αριστερίζοντα και ύποπτα αριστερισμού στοιχεία». Ο εμφύλιος ετοιμάζεται με ταχύτητα και απαιτείται «καθαρός στρατός».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εξόριστοι.

ΛΙΟΠΕΣΙ

            Τον Ιούλιο του 1946 οι άοπλοι του Ζευγολατιού οδηγήθηκαν στο Λιόπεσι, στο στρατόπεδο αυτό καταφτάνουν σταδιακά και οι άοπλοι των άλλων στρατιωτικών μονάδων της Ν Ελλάδας. Το κόσκινο στις στρατιωτικές μονάδες δουλεύει ασταμάτητα, σε κάποιους δίνουν προσωρινό απολυτήριο λόγω ελλείψεως χώρου και οι πιο επικίνδυνοι στέλνονται στο Λιόπεσι που δημιουργείται το Α Τάγμα Σκαπανέων, εδώ υπάρχει διαρκής παρακολούθηση από την Αστυνομία Μονάδος (ΑΜ), ωστόσο δεν υπάρχουν μαρτυρίες βασανισμών παρά μόνο απειλές.

            Στις 12/8/1946 μπλοκαρίστηκαν 30 συνοικίες της Αθήνας και πιάσανε στα κρεβάτια τους 33 μονίμους αξιωματικούς που πολέμησαν στον ΕΛΑΣ, τους έδωσαν «φύλλα πορείας» και στην συνέχεια οδηγήθηκαν στην Φολέγανδρο και την Νάξο. Αργότερα ομάδα 30 αξιωματικών του ΕΛΑΣ εκτοπίστηκαν στην Ικαρία.

            Την 1/9/1946 έγινε δημοψήφισμα για την επάνοδο του Γεωργίου Β στην Ελλάδα, το δημοψήφισμα αυτό μόνο αδιάβλητο δεν ήταν. Μετά το δημοψήφισμα το στρατόπεδο ξηλώθηκε από το Λιόπεσι. Το  Α Τάγμα Σκαπανέων φορτώθηκε σε αυτοκίνητα και μεταφέρθηκε στο Λαύριο και με οπλιταγωγό μεταφέρθηκε στην Κρήτη.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : ΕΞΟΡΙΣΤΕΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΣΣΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΧΕΙΜΩΝΙΟ.

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Το Α Τάγμα Σκαπανέων λοιπόν μεταφέρθηκε στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, εδώ οι κρητικοί είχαν κατάλληλα «ενημερωθεί» ότι οι φαντάροι που έφτασαν ήταν «βουλγαρόφωνοι» και θα έπρεπε να κρατηθούν μακριά τους.

Εγκαταστάθηκαν έξω από την πόλη, 500 μέτρα από την θάλασσα στην θέση Δεξαμενή, μόνοι τους συρματόπλεξαν το στρατόπεδο και στήθηκαν φυλάκια με σκοπούς από τον Λόχο διοικήσεως. Ο Διοικητής Κωνσταντόπουλος τους συγκέντρωσε και έβγαλε λόγο με θέμα «εαμοβούλγαροι προδόται της πατρίδος» στην συνέχεια απαγορεύθηκαν τα πάντα, η επικοινωνία των λόχων, οι στρατιώτες έπρεπε να μένουν εντός των σκηνών όλο το 24ωρο εκτός αν επρόκειτο για συσσίτιο, προσκλητήριο και για σωματικές ανάγκες, απαγορεύτηκε η τοιχοποιία των σκηνών, νερό δινόταν μόνο για τα παγούρια (βρύση δεν υπήρχε, η διανομή γινόταν με βυτιοφόρο), αποχωρητήριο υπήρχε υπαίθριοι λάκκοι δίπλα στον καταυλισμό (η μύγα σύννεφο και δυσοσμία αφόρητη), οι πενιχροί στρατιωτικοί μισθοί που όμως ήταν απαραίτητοι παρακρατούντο, το συσσίτιο άθλιο, τσιγάρα δεν μοιραζόντουσαν. Αυτές ήταν οι συνθήκες που επιβλήθηκαν με τις απαγορεύσεις της Διοίκησης.

Ο Κωνσταντόπουλος ήταν νευρικός φωνακλάς και βίαιος, δεν ήταν εμπαθής και δεν ήταν έκανε κακό σε στρατιώτη, δεν οργάνωσε βίαιες επιθέσεις κατά των σκαπανέων είχε στην ΑΜ τα δύο παιδιά του που μαζί με τον Γκούφα και κάποιους ακόμα οργανώνουν επεισόδια σε βάρος των σκαπανέων,  ο υποδιοικητής ταγματάρχης Κόττης δεν έκρυβε την συμπάθεια για τους σκαπανείς. Υπεύθεινος του Α2 ήταν ο  Χατζηπανάγος , αξιωματικοί του  Α Τάγμα Σκαπανέωνήταν οι Γιάννης Τζωρτζάκης, Χατζίνης και Λουκίδης που θα ακολουθήσουν το τάγμα στην Μακρόνησο.

Το Νοέμβρη του 1946 φτάνουν στο  Α Τάγμα Σκαπανέων  30 αεροπόροι, οι σκαπανείς οργανώνουν ένα γλεντάκι στις σκηνές τους και η ΑΜ επενέβει να επιβάλει την τάξη με ξυλοδαρμό, συνελήφθησαν οι Θ Κατριβάνος και Μ Φραγιαδάκης    με την κατηγορία ότι «συνεδρίαζαν» και «συνωμοτούσαν» τους έκλεισαν στο πειθαρχία και την άλλη μέρα τους ελευθέρωσαν.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ, έργο του Γ. Φαρσακίδη.

Τον Δεκέμβρη του 1946 με επικεφαλής τον Κωνσταντόπουλο η ΑΜ μπήκε στις σκηνές των κρατουμένων και πήραν όλα τα ατομικά τους είδη τα οποία συσσώρευσαν υπό τις αποδοκιμασίες των σκαπανέων, οι αποδοκιμασίες αυτές κατεστάλησαν από την ΑΜ με ρόπαλα, έτσι στρατιώτης της ΑΜ ξυλοκοπούσε τον λοχία Θανάση Φουστάνου, το τάγμα απάντησε με απεργία πείνας και ζητείται η βοήθεια από το Σύνταγμα στο Ηράκλειο, το οποίο και μπλοκάρει το στρατόπεδο με πολυβόλα, ο Κωνσταντόπουλος λέει ότι έχει πληροφορίες ότι ετοιμάζεται στάσις, η απεργία πείνας λύνεται μόνο όταν ελευθερώνεται ο Φουστάνος την επομένη μέρα.

Εν τω μεταξύ ο ΔΣΕ την 7/1/1947 καταλαμβάνει το Διδυμότειχο, την 15/1/1947 τον Ίασμο, την 20/1/1947 την Ραχούλα της Καρδίτσας, την 22/1/1947 την Μελίβοια της Κομοτινής, την 12/2/1947 τον Μπράλο.

Η κυβέρνηση υπό τον Μάξιμο κάνει υπουργό Στρατιωτικών τον Γ Στράτο και αυτός αλλάζει την ηγεσία του στρατού, αρχηγός τοποθετείται ο στρατηγός Βεντήρης, άνθρωπος οργανωτικός και με σκληρή θέληση.

12/3/1947 καταφθάνει η πρώτη αμερικανική στρατιωτική βοήθεια, έτσι λοιπόν η εθνικόφρονες παίρνουν «ψωμί και μπαρούτι» από την υπερπόντια υπερδύναμη και ο «Θείος Τρούμαν» γίνεται ο θεός από την μια πτέρυγα και ο διάβολος από την άλλη.  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εξόριστοι φτιάχνουν την σκηνή τους.

           

Η ΑΠΟΔΡΑΣΗ

            Από τον Μάρτιο του 1947 στις τάξεις των σκαπανέων υπάρχει  φόβος και ανασφάλεια, αλλά και η διοίκηση του στρατοπέδου βλέπει να ανδρώνεται η δύναμη των ανταρτών στην Κρήτη και φοβάται ότι θα υπάρξει απόδραση των κρατουμένων στις τάξεις του ΔΣΕ.

            Και πράγματι τον Απρίλη του 1947 ο Κωνσταντόπουλος βρήκε ένα πρωί το στρατόπεδο άδειο, οι κρατούμενοι έφυγαν στα βουνά και μπήκαν στο τμήμα του καπετάν Ποδιά, οι εναπομείναντες στο στρατόπεδο δέχτηκαν την εκδίκηση των δεσμωτών μεταγωγές σε φυλακές και πυροβολισμοί από τους οποίους τραυματίστηκαν πέντε σκαπανείς, αποσπάσματα ξαμολήθηκαν να πιάσουν τους φυγάδες.

            Τον μεγαλύτερο αριθμό των σκαπανέων τον φόρτωσαν σε οπλιταγωγό ο «Άγιος Νικόλαος» που τους οδήγησε στην Γυάρο και στην Κρήτη έμειναν μόνο πολύ λίγοι.

            Τώρα οι δραπέτες όπως είπαμε μπήκαν στην ομάδα του καπετάν Ποδιά εκεί οι περισσότεροι σκοτώθηκαν στις μάχες που δόθηκαν   με την Χωροφυλακή και τον ΕΣ, όσοι πιάστηκαν ή εκτελέστηκαν (Κωσταρέλος) ή φυλακίστηκαν για πολλά χρόνια (Σωτ Κωστόπουλος), έζησαν μόνο 12.

 Στις 7/6/1947 η κυβέρνηση Τσαλδάρη κατάθεσε στην Βουλή το πρώτο νομοσχέδιο «περί εκτάκτων μέτρων» που με το άρθρο 10 υπήρχε δυνατότητα παραβίασης του οικογενειακού ασύλου όλο το 24ωρο, η απαγόρευση κυκλοφορίας των πολιτών κατά την κρίση των κατά τόπους αρχών. Τον Ιούλιο του 1947 συγκροτήθηκε το πρώτο έκτακτο στρατοδικείο και στις 16/7/1947 ανακοινώθηκε η πρώτη εκτέλεση ποινής με βάση το πιο πάνω νόμο δύο πολιτών στο Επταπύργιο της Θεσσαλονίκης.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εξόριστοι σε κάποιο νησί.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΥ του  Ν Μάργαρη εκδόσεις ΔΩΡΙΚΟΣ ΑΘΗΝΑ