ΚΑΤΟΧΙΚΗ ΠΕΙΝΑ

Η Γερμανο Αγγλική  Γενοκτονία του Ελληνικού πληθυσμού.

ΣΚΕΨΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΜΑΧΟΜΕΝΩΝ ΕΠΙΤΕΛΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΛΙΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

«……….και η σοδειά ήταν καλή.»

             

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παιδιά της κατοχής. 

Οι Γερμανοί σκεφτόντουσαν την καταδίκη του Ελληνικού λαού σε θάνατο ….. δια της πείνας. Και μη νομίζεται ότι είναι η γνώμη ενός μόνο Γερμανού, ας δούμε πως αντιμετώπισε ο Χέρμαν Γκαίρινγκ το ζήτημα της πείνας στην Ελλάδα: 

«Δεν μπορούμε να μεριμνήσουμε υπερβολικά για τους Έλληνες που πεινούν. Αυτό είναι ένα κακό που θα πλήξει και πολλούς άλλους λαούς».

            Αλλά και Γιοζεφ Γκαίμπελς στο ημερολόγιό του με ημερομηνία 31-1-1942 σημειώνει:

« Έλαβα μιαν αξιοθρήνητη αναφορά για την κατάσταση στην Ελλάδα. Εκεί η πείνα έχει καταστεί ενδημική νόσος. Στους δρόμους της Αθήνας οι άνθρωποι πεθαίνουν κατά χιλιάδες από εξάντληση, όλα αποτελούν συνέπεια του βάναυσου βρετανικού αποκλεισμού και μάλιστα εναντίον ενός λαού που επιπόλαια θάλησε να βγάλει για λογαριασμό των Άγγλων τα κάστανα από την φωτιά. Αυτό είναι το ευχαριστώ του Λονδίνου».

            Οι Γερμανοί περιγράφουν το φαινόμενο των δεινών του Ελληνικού λαού με την ψυχραιμία χειρούργου που χειρουργεί ασθενή, δες πόσο καλή γνώση είχαν της κατάστασης που υπήρχε στην Ελλάδα:

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Αδόλφος Χίτλερ, ο Χέρμαν Γκέρινγκ, ο Γιόζεφ Γκέμπελς και ο Ρούντολφ Ες.

«Έφτασα στο χείλος ενός τάφου που ήταν τόσο μακρύς και τόσο φαρδύς όσο μια σχολική αίθουσα………… Στο πλάι φαίνονται οι αυλακιές από ένα κάρο. Προφανώς την ημέρα είχαν φέρει νεκρούς για να τους κατεβάσουν απευθείας από το κάρο στον λάκκο, χωρίς φέρετρα , όπως γίνεται στον πόλεμο και σε περίοδο λοιμού. Αυτή την φορά, χειμώνας 41-42 ήταν η πείνα………… Ο λάκκος ήταν ως τη μέση γεμάτος . Είχαν βάλει τους νεκρούς μέσα σαν τους καρπούς και η σοδειά ήταν καλή»  Έρχαρτ Κάστνερ

Ακόμα και ο κόμης Τσιάνο στο ημερολόγιό του αναφέρει κάποιες ειρωνικές  σκέψεις του Μουσολίνι:

«………. Αφού οι Γερμανοί ξάφρισαν από τους Έλληνες ακόμα και τα κορδόνια των παπουτσιών τους, τώρα θέλουν να μας φορτώσουν την ευθύνη για την οικονομική κατάσταση………..» τις σκέψεις αυτές εξέφρασε διότι οι γερμανοί για τα ζητήματα της Ελλάδος θεωρούσαν ότι τον πρώτο λόγο θα έπρεπε να τον έχουν οι Ιταλοί, αυτή η λογική χαρακτηρίζεται με τον όρο «preponderanza».

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε την ευαισθησία του  γερμανού πληρεξούσιου Άλτενμπουργκ, έχοντας συναίσθηση της κατάστασης και προσπαθώντας να τη βελτιώσει ζητά 10.000 τόνους δημητριακών το καλοκαίρι, που φτάνουν στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο.  Όμως ξεκαθαρίζεται ότι άλλη βοήθεια δεν πρόκειται να αποσταλεί. Ο Άλτενμπουργκ σε συνεργασία με την Ελληνική Εκκλησία προσέφερε πολύ θετικές υπηρεσίες. Ενδεικτικά αναφέρω ότι πίεζε τις γερμανικές υπηρεσίες για αποστολή ενός «τρένου συσσιτίου» για την τροφοδοσία 60.000 πεινασμένων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ο Τσιάνο (μέσον, με το μαύρο χιτώνα) στο Αεροδρόμιο Gatow. Βερολίνο, 1938.

Μήπως όμως οι Βρετανοί νοιαζόντουσαν για τους πεινασμένους Έλληνες σύμμαχους τους; Ας δούμε τι έλεγαν οι υπολογισμοί του Φόρειν όφις δια στόματος του Γουόρνερ:

«Το πρόβλημα είναι : Πόσο αξίζει για μας η καλή θέληση των Ελλήνων; Έχει μεγαλύτερη σημασία για μας ο στόλος τους, η αποτελεσματικότητα της παθητικής τους αντίστασης και η ένοπλη αντίσταση των ελευθέρων στρατευμάτων τους, ώστε να διευκολύνουμε τον εφοδιασμό της Ελλάδας με σιτηρά  - ή βαραίνει περισσότερο το κέρδος που τότε θα αποκομίσει ο εχθρός;

Είναι σημαντικό να έχουμε ένα υγιή πληθυσμό 7,5 εκατομμυρίων αγγλόφιλων Ελλήνων για να ενισχύσουμε τη μεταπολεμική θέση μας στην Ανατολική Μεσόγειο ή να αποδεχθούμε { τη μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας σε πέντε εκατομμύρια,} (ΣΣ το κείμενο  στις αγκύλες ήταν σβησμένο με μια γραμμή)  τη μείωση του ελληνικού πληθυσμού από πείνα , την καταστροφή της υγείας του – κυρίως των παιδιών- καθώς και τη μεταστροφή των διαθέσεών του σε βίαια αντιβρετανικές; Πρέπει να ζυγιστούν πολύ αποφασιστικά τα υπέρ και τα κατά, πριν αποφασίσουμε να εγκαταλείψουμε την Ελλάδα σε λιμοκτονία. Επίσης, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι Έλληνες δεν θα λιμοκτονήσουν σιωπηλά. Επιπλέον θα πρέπει να υπολογίσουμε τον αντίκτυπο στην κοινή γνώμη των ΗΠΑ»

Έντουαρτ Γουότνερ (Φ.Ο.) 11-7-1941

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Την πείνα την είδαν οι Άγγλοι σαν μέσον για να ωθήσουν τους Έλληνες να κάνουν ενεργητική αντίσταση κατά των Γερμανών.

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

Μαρτυρία του Ευάγγελου Ν. Ρούσσου

Ορκίζομαι στη μνήμη των νεκρών παιδιών της γενιάς μου να πω την αλήθεια χωρίς φόβο και χωρίς πάθος, αναφέροντας μόνο όσα έζησα προσωπικά και διαπίστωσα ο ίδιος στο άμεσο περιβάλλον μου και αφήνοντας κατά μέρος όσα άκουσα ή διάβασα για την Κατοχή στη Σύρα ή αλλού.

Παιδιά οχτάχρονα, δεκάχρονα, δωδεκάχρονα, σε ώρες που έδενε το κορμί τους και χρειάζονταν τα καλύτερα υλικά για να τραφούν, έσβυναν, έγερναν και βυθίζονταν στο θάνατο μέσα σε σπίτια σκοτεινά και παγωμένα, όπου στο τζάκι δεν έβραζε τσουκάλι, όπως πριν, όπου στο δωμάτιο δεν άναβε μαγκάλι, όπως πριν, όπου στη γωνιά δεν έφεγγε καντήλι, όπως πριν, όπου τα ρούχα δεν ήταν ζεστά και καθαρά και μυρωμένα, όπως πριν, μα ήταν κουρέλια κι ήταν φωλιές της ψείρας και του ψύλλου και του κοριού.

Τέσσερα χρόνια δίχως κρέας και ψάρι, εμείς στη μέση του Αιγαίου. Το γάλα το γευτήκαμε μόνο σκόνη και μόνο κατά διαστήματα, όποτε γίνονταν διανομές από τον Ερυθρό Σταυρό ή άλλους παρόμοιους οργανισμούς. Σαράντα μέρες δίχως μπουκιά ψωμί στο στόμα σου κι οχτώ μήνες δίχως σταγόνα λάδι στο σπίτι σου, ο κεφαλικός σου φόρος στην Κατοχή, δώδεκα χρόνων παιδί σκελετωμένο, με κόκκινες βούλες στο δέρμα από την αβιταμίνωση, με την ψώρα να σε τρώει και με τις ανοιγμένες πληγές πασαλειμμένες με θειάφι.

Μια φορά μας μοίρασαν ψωμί, που το αλεύρι του είχε βραχεί με πετρέλαιο. Φαρμάκι. Έτρωγες μια μπουκιά και παρατούσες. Η πείνα όμως νικούσε την πίκρα και το ξανάπιανες πάλι σε λίγη ώρα. Πάλι μια μπουκιά και πάλι το παρατούσες. Και πάλι και πάλι. Στο τέλος δεν άφησες ούτε ψίχουλο από τη μερίδα σου. Την κατάφερες με πολλές – πολλές δόσεις!
.......................................................................................................
Κάποτε κάποιοι πήραν την πρωτοβουλία και ίδρυσαν τη «Στέγη του παιδιού». Το ίδρυμα στεγάστηκε στο χτίριο του παλιού Ορφανοτροφείου Αρρένων στους Τρεις Ιεράρχες, σημερινό 3ο Γυμνάσιο. Εκεί μάζεψαν από τους δρόμους καμιά πενηνταριά κουρελιασμένα και σκελετωμένα παιδιά. Τους πήραν από πάνω τους τα κουρέλια τα ψειριασμένα και τα έκαψαν. Τα παιδιά τα έπλυναν και τους φόρεσαν μόνο από μια καμιζόρα κι ένα σωβρακάκι από κάμποτο, φτηνό, από τα συριανά υφαντήρια, και τα κράτησαν έτσι αρκετόν καιρό, ώσπου να μαζευτούν χρήματα από φιλανθρωπίες και να τους αγοράσουν να τους φορέσουν ρούχα κανονικά. 

Εκεί τα παιδιά είχαν εξασφαλίσει μια ζεστή σούπα και μια φέτα ψωμί κάθε μέρα. Όμως ζούσαν σαν ορφανά, χωρίς να έχουν ορφανέψει, σα φυλακισμένα, αποκομμένα από τους δικούς τους και από τους γνώριμους ελεύθερους χώρους. Κοιμόντουσαν είκοσι παιδιά σε κάθε θάλαμο. Κάποιες κυρίες από καλές οικογένειες της Ερμούπολης ερχόντουσαν τα πρωινά και φρόντιζαν το φαγητό και τις άλλες ανάγκες των παιδιών. Διευθύντρια ήταν μια δεκαοχτάχρονη λυγερή κοπέλα, ονειρική. Πού βρέθηκε τέτοιος Αρχάγγελος μέσα στον καταποντισμό του σύμπαντος! 

Τα βράδυα, πριν από τον ύπνο, εκείνη έλεγε στα παιδιά ιστορίες ή και τα παιδιά έλεγαν σ’ εκείνην δικές τους ιστορίες, κι εκείνη τα άκουγε με αφοσίωση και τα μάτια της είχαν ένα φως τόσο γλυκό, που, αν κανείς δεν έχει ερωτευτευτεί στη ζωή του, δεν το ξέρει. Τα παιδιά της είχαν βγάλει και τραγουδάκι:

Κόκκινα τα γοβάκια της
και άσπρη η φορεσιά της,
απάνω τα μαλλάκια της
και Βίργω τ’ όνομά της.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Σύρος υπέφερε όσο και τα μεγάλα αστικά κέντρα από την πείνα.

ΣΥΡΙΑΝΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

13.12.41

Πείνα και αθλιότης στους δρόμους και στα σπίτια. Οι άνθρωποι πρίζονται. Πεθαίνουν στους δρόμους. Οι Γερμανοί αφαιρούν το παν. Τα τρόφιμα έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη. Το θέαμα ανθρώπων αναίσθητων από την πείνα στα πεζοδρόμια της Λεωφόρου Πανεπιστημίου είναι κάθε μέρα συχνότερο. [...] Στο σταθμό μια γυναίκα πέφτει μπροστά μου σαν κεραυνόπληχτη. Την σηκώνουν, μαζεύεται κόσμος και της δίνει λεφτά. Τι να τα κάνει;

(Ασημ. Πανσέληνος, Φύλλα Ημερολογίου (1941-1943), Αθήνα, Κέδρος, 1993, σ. 118-119)

"Οι ουρές είναι μεγάλες, είναι θλιβερές, με λυπημένους ανθρώπους που ακολουθούν μια δική τους αυστηρή πειθαρχία κοπαδιού. [...] Η μητέρα προσφέρθηκε να πάει στην ουρά του φούρνου. Έφυγα από το σπίτι στις εννιά το πρωί. Εκείνη είχε ξυπνήσει από τις εξήμισι. Πίστευε πως θα ήταν με τους πρώτους. Βρήκε να περιμένουν διακόσιοι άνθρωποι. Γύρισα στις εννιά το βράδυ κι ήταν ακόμα εκεί, στην ίδια θέση περιμένοντας να φέρουν αλεύρι, να το ζυμώσουν, να το ψήσουν και ν' αρχίσουν τη διανομή που είναι τριάντα δράμια στο άτομο. Τη σήκωσα και τη βάσταξα για να γυρίσουμε σπίτι. Γι' αυτό αγόρασα το ψωμί απ' τον οδηγό. Τ' αγοράζεις με μια χρυσή λίρα."

(Γιώργος Καράγιωργας, Οι τραγουδιστάδες της Λευτεριάς, αναφορά στο: Χατζηπατέρα-Φαφαλιού, Μαρτυρίες 40-44, β' έκδοση, Αθήνα, Κέδρος, 1993, σ. 328)

Ένας λογοτέχνης, περιγράφει την τραγικότητα της πείνας

Αν προχωρούσες από την Ομόνοια στο Σύνταγμα σε πεντέξι σημεία θα συναντούσες κόσμο γύρω από σωριασμένους στο δρόμο. Μπουλούκια παιδιά ζητιάνευαν στους δρόμους κι αρπούσαν ό,τι βρίσκαν που να μασιέται. Πολλά βλέπουν το ενδιαφέρον που προκαλούν οι πεσμένοι, ξαπλώνουν και κείνα στο πεζοδρόμιο, το ένα πλάι στο άλλο, κι εκεί ξεχνιούνται κι αρχίζουν να παίζουν. Κάποτε ο θάνατος τα μαζεύει ευχαριστημένα. Είδαμε στην πλατεία Κλαυθμώνος ένα τσούρμο παιδάκια μισόγυμνα κι ένας μαντράχαλος 25 χρονών σα χασές άσπρος από την πείνα, ο αρχηγός τους. Τα παιδάκια λεηλατούσαν τους σκουπιδοτενεκέδες από τα γύρω εστιατόρια «των Αθηνών» και του «Αβέρωφ», που τρώγαν οι Γερμανοί. Φέρνανε το περιεχόμενο και το άφηναν σε μια κόχη αντίκρυ από το υπουργείο των Ναυτικών.

σχολικό βιβλίο, σ. 272

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : “Η κατοχική πείνα στην Αθήνα» Λουκία Ματζώρου.

Στα μέσα του χειμώνα 1941-1942, στην Αθήνα όπως και στον Πειραιά και στις άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, μεγάλες ουρές σχηματίζονταν μπροστά στα δημαρχεία, τα σχολεία, τις διοικητικές υπηρεσίες, τις τράπεζες κι άλλα ιδρύματα. Χιλιάδες και χιλιάδες πολίτες περίμεναν υπομονετικά, μ' ένα άδειο κουτί κονσέρβας στο χέρι, τη διανομή του συσσιτίου. Εργάτες και μικροϋπάλληλοι, αλλά και καθηγητές, διάσημοι συγγραφείς και ζωγράφοι, μέλη της Ακαδημίας, νέοι και γέροι, έκαναν όλοι ουρά, μέσα στον παγερό άνεμο του χειμώνα, για να επωφεληθούν από τη διανομή τροφίμων που δεν ήταν, το συχνότερο, παρά μια σούπα από βραστά ξεροφάσολα με λίγο λάδι από πάνω.

Επίσημα, το συσσίτιο ήταν έργο των δημαρχιών, των συλλόγων ή του Κράτους. Στην πραγματικότητα, η επιχείρηση, που απαιτούσε τεράστιο αριθμό από διαβήματα, ριψοκίνδυνες μεταφορές, κρυφές μάχες στα υπουργεία και τις Κομμαντατούρες, καθώς κι ένα έλεγχο και μια αφοσίωση την κάθε στιγμή, στηριζόταν στο ακέραιο στο ΕΑΜ, τη μεγάλη Οργάνωση Αντίστασης που είχε μόλις ιδρυθεί με την πιο μεγάλη μυστικότητα.

Έτσι παράδοξα, η πρώτη εκδήλωση αυτής της κρυφής και μαχητικής οργάνωσης έπαιρνε, για την ώρα, νόμιμα πλαίσια, για να διαφυλάξει την ίδια την ύπαρξη των μελλοντικών μαχητών της. Το συσσίτιο αποτέλεσε, γι' αναρίθμητους Έλληνες, το μοναδικό μέσο επιβίωσης στον τρομερό χειμώνα της πείνας 1941-1942 και τον sine qua non* όρο της μελλοντικής τους αντιστασιακής δραστηριότητας. Χωρίς την άθλια σούπα από ξεροφάσολα, που σερβιριζόταν μια φορά την ημέρα, οι 300.000 νεκροί από την πείνα αυτού του ολέθριου χειμώνα θα ήταν εκατομμύρια.

Ανδρέα Κέδρου, Η Ελληνική Αντίσταση 1940-1944, τ. Α΄, σ. 106-107

sine qua non: λατινική έκφραση, ανάλογη με την αρχαία ελληνική "εκ των ων ουκ άνευ". Σημαίνει το αδύνατο της εκτέλεσης μιας πράξης χωρίς την ύπαρξη μιας βασικής προϋπόθεσης.

Κατοχή. Στις γωνιές των δρόμων οι ντενεκέδες με τα σκουπίδια περιμένουν όχι το αυτοκίνητο ή μάλλον το κάρο να τους αδειάσει. Περιμένουν τους πεινασμένους ανθρώπους να ψάξουν μέσα να βρουν κάτι φαγώσιμο: λεμονόκουπα, φύλλα κρεμμυδιού...
[...] 

Τα μπακάλικα άδεια. Το μόνο που βρίσκαμε ήταν μουστάρδα. Ο κυρ Βαγγέλης -ο παντοπώλης μας- διερωτάται πώς αγοράζουμε όλο μουστάρδα... Μια μέρα του έλυσα την απορία αυτή: "Σπουδαίο φαγητό" του λέω...

Η λέξη "πεινώ" αντηχούσε συνεχώς στ' αυτιά μας. Παιδιά γύριζαν σκελετωμένα, ωχρά, σύρριζα στο πεζοδρόμιο και φώναζαν "πεινώ" για να τ' ακούσουν οι ένοικοι των ισογείων σπιτιών να συγκινηθούν και να τους δώσουν κάτι, αν είχαν.
[...]

 
Κάποτε μας έδιναν με δελτίο λίγο ψωμί οι φούρνοι. Ήταν από σκουπόσπορο. Αν το κρατούσες στα χέρια να πας στο σπίτι, κάποιος σου τ' αρπούσε χωρίς ντροπή...

(Έρη Mελέκου, στο: Χατζηπατέρα-Φαφαλιού, Μαρτυρίες 40-44, β' έκδοση, Αθήνα, Κέδρος, 1993, σ. 305)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : “Παιδιά της πείνας” (Βάλιας Σεμερτζίδης -1942).

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ

http://www.youtube.com/watch?v=nU2SNS2DS4o&feature=player_embedded

http://www.youtube.com/watch?v=nU2SNS2DS4o&feature=player_embedded

http://www.youtube.com/watch?v=NQ2df3F35F0&feature=player_embedded

http://www.youtube.com/watch?v=M-wuc0JaHQI&feature=player_embedded

http://www.youtube.com/watch?v=zIAWEaGtbn8&feature=player_embedded

Προσέξτε πόσο μοιάζει η σημερινή ψυχολογία με την ψυχολογία της κατοχής (η αισιοδοξία του πληθυσμού)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ένα κορίτσι καθαρίζει ένα μήλο δίπλα από έναν Έλληνα στρατιώτη που μόλις επέστρεψε από το μέτωπο, είναι φανερή η ψυχολογία αμφοτέρων.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΑΝ ΤΗΝ ΜΑΥΡΗ ΑΓΟΡΑ

Η περίοδος της πείνας, στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, στοίχισε στην Ελλάδα το 5% του πληθυσμού της και αποτέλεσε μία από τις τραγικότερες στιγμές της ιστορίας της. Οι κατασχέσεις τροφίμων από τους Γερμανούς, η μείωση της παραγωγής και οι μαυραγορίτες ήταν, ως τώρα, οι επίσημες αιτίες του λιμού.

Οι αιτίες του λιμού όμως ήταν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων.  Στις αρχές φθινοπώρου του 1941 ήδη τα εισοδήματα, οι μισθοί και οι συντάξεις έχουν σχεδόν εκμηδενισθεί. Τα περισσότερα λαϊκά συσσίτια που ιδρύονται το καλοκαίρι διακόπτουν τη λειτουργία τους γιατί δεν διαθέτουν τα μέσα και δεν βρίσκουν τρόφιμα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : O ρόλος της Ελληνίδας μάνας ήταν και είναι πάντα κεντρικός στη ζωή του Έλληνα. Η συσπείρωση της οικογένειας έγινε εντονότερη στην κατοχή.

ΑΠΟ ΤΗΝ 28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

            Η κυβέρνηση Μεταξά ευθύς με την κήρυξη του πολέμου πήρε μέτρα για την αντιμετώπιση των πολεμικών προσπαθειών της Ελλάδος. Ένα από τα πρώτα μέτρα που πήρε ήταν ο περιορισμός στις αναλήψεις των πάσης φύσεως καταθέσεων στις τράπεζες. 

Συγκεκριμένα, κάθε μήνα, θα επιτρεπόταν στους καταθέτες η απόδοση χρηματικού ποσού μέχρι το ύψος του 5% των καταθέσεών τους, με ανώτατο όριο το ποσό των 10.000 χιλιάδων δραχμών. Για τις βιομηχανικές επιχειρήσεις γνωμοδοτούσε η Ειδική Επιτροπή των Τραπεζών, ώστε να κάνουν μεγαλύτερες αναλήψεις.

            Η Ελλάδα και πριν την Γερμανική κατοχή έκανε εισαγωγές σιτηρών διότι δεν επαρκούσε η ντόπια παραγωγή, έτσι:

            Το 1938 εισάγονται 474.562 τόνοι σιτηρών .

            Το 1939 εισάγονται 364.298 τόνοι σιτηρών.

            Το 1940 μειώνεται η εισαγωγή λόγω εμπορικών περιορισμών του πολέμου.

Έτσι τα αποθέματα κατά την ιταλική επίθεση σε τρόφιμα είναι ήδη περιορισμένα.

            Η κυβέρνηση Κορυζή είχε προβεί στην αγορά από το εξωτερικό 350.000 τόνους δημητριακά τα οποία μάλιστα είχε πληρώσει στο σύνολό τους, είχε προβλεφθεί μάλιστα ότι σε περίπτωση κατοχής η παράδοση θα γινόταν σε μηνιαίες δόσεις των 30.000 τόνων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι Γερμανοί έκλεψαν όλα τα τρόφιμα για τις ανάγκες του Τρίτου Ράιχ και έτσι ο κόσμος υπέφερε, και ειδικά τα παιδιά, πολλά εκ των οποίων πέθαναν από την πείνα και τις κακουχίες.

            Την κατάσταση της γεωργίας επιδεινώνει η επιστράτευση του ανδρικού πληθυσμού  κατά τον πόλεμο του 40 αλλά και η επίταξη 270.000 υποζυγίων, τα περισσότερα των οποίων θα ψοφήσουν στα βουνά της Πίνδου έτσι αποδίδονται μετά το τέλος των επιχειρήσεων 80.000 υποζύγια. Από το 1.000 τρακτέρ που επιτάχθησαν, μετά την είσοδο των Γερμανών μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο 150.

            Σε όλα αυτά θα πρέπει να υπολογιστούν η παραμέληση των αγρών, η έλλειψη λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και περιστολή δαπανών για την γεωργία καθώς και η κακή σοδειά και η προσάρτηση των περιοχών της Μακεδονίας και Θράκης στην Βουλγαρία.

            Ο κίνδυνος λοιπόν για τον επερχόμενο λιμό είναι ορατός προ της εισόδου των Γερμανών στην Ελλάδα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η μάνα της κατοχής, υποκατέστησε με την αγάπη της το άδειο πιάτο στο τραπέζι.

O ΧΕΙΜΩΝΑΣ

            Μια από τις βασικές αιτίες θανάτου ήταν ο βαρύς χειμώνας του 1941, φυσικά η αιτία αυτή καθ εαυτή δεν θα είχε καμιά επίπτωση στους θανάτους του πληθυσμού χωρίς την ύπαρξη των λοιπών αιτίων που θα παρατεθούν πιο κάτω, ο καθηγητής Χατζηβασιλείου αναφέρει:

"……….. οι εκ πείνης, θάνατοι τρομακτικοί κατά  τους χειμερινούς μήνας, ηυξούντο ή μειούντο αναλόγως της ποσότητας του παρεχομένου άρτου, αλλά και αναλόγως του ψύχους,όπερ απεδείκνυε την αδυναμία αντιστάσεως των οργανισμών εις κάθε επερχόμενον κύμα ψύχους, το οποίον εθέριζε μέγα αριθμόν εκ του λιμώττοντος πληθυσμού………..".

            Ο μουσικολόγος Μίνος Δουνιάς γράφει: «…….στην γενική πείνα προστίθεται και το μαρτύριο ενός φοβερού χειμώνα, και ο ήλιος μας εγκατέλειψε……ακόμα δεν μαλάκωσε η φοβερή παγωνιά που ήρθε σαν μαστίγιο πάνω στις τόσες φοβερές πληγές . Ακούει κανείς φοβερούς αριθμούς θανάτων εκ ασιτίας και ψύξης……...».

            Ο Γεώργιος Μαρουδής αναφέρει: «………..σύμμαχος της πείνας που βοηθάει το μακάβριο έργο της το ψύχος……….. ξέφρενο κυνήγι τροφής και ζεστασιάς…….».

            Ας δούμε και μια μαρτυρία ενός γερμανού του Ε. kästner:

 «Όποιος διέσχιζε νωρίς το πρωί τους δρόμους, μπορούσε  να δει, από τα Ανάκτορα μέχρι την πλατεία Ομονοίας, πάνω στην άσφαλτοδώδεκα ή δεκαπέντε πεθαμένους από την πείνα, μόνο από τις σκάρες του μετρό , απ όπου αναδυόταν λίγη ζεστασιά, κείτονταν συνήθως τέσσερις , πέντε».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εβδομήντα ολόκληρα χρόνια  μετά, ο ελληνικός λαός ετοιμάζεται να ξαναζήσει σε σύγχρονη επανέκδοση τον εφιαλτικό χειμώνα του… 1941.

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

            Η κατοχή περιόρισε στο ελάχιστο την αισιοδοξία του πληθυσμού. Μετά την κατάρρευση το πνεύμα της Πίνδου εξαφανίζεται και κυριαρχούν  παθητικές λογικές.

            Η μη ύπαρξη προοπτικής, ο περιορισμός της κυκλοφορίας, το ψύχος , η πείνα, η τρομοκρατία κάνει τους ανθρώπους να «μοιάζουν με ανθρώπους που επιστρέφουν από νεκροταφείο μετά από κηδεία».

            Αυτή τη κατάσταση επιδίωκαν και τα στρατεύματα κατοχής προκειμένου να  εγκαταστήσουν την εξουσία τους στον τόπο.

            Αυτή όμως η ψυχολογία αδυνατίζει την αντοχή των ανθρώπων περισσότερο στην αντιμετώπιση των συνθηκών των ελλείψεων, οι οργανισμοί παραδίδονται πιο εύκολα στα ανελέητα κτυπήματα που δέχονται από το ψύχος και την ασιτία.

Οι ψυχίατροι διαπιστώνουν ότι η «ψυχοπαθολογία» της πείνας και  «Ο πανικός της πείνας έχει αποσυνθετική επίδραση στο ηθικό…………». Οι σύμμαχοι προπαγάνδιζαν ότι οι Γερμανοί αφήνουν επίτηδες τους Έλληνες να λιμοκτονούν για να τους μετατρέψουν σε δούλους.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παιδί αποκαμωμένο, σε δρόμο της κατεχόμενης Αθήνας.

ΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ

Στην Ελληνική ύπαιθρο, με απουσία κράτους και δυνατότητα επιβολής κυρώσεων, εμφανίζονται θλιβερά συμπτώματα αισχροκέρδειας, πολλοί αγρότες αποφασίζουν να πλουτίσουν και εκμεταλλεύονται τις ελλείψεις που παρουσιάζονται στα αστικά κέντρα , κυρίως δε στην Αθήνα και τον Πειραιά  Οι χωρικοί κρύβουν τη σοδειά τους. Πολλοί, ιδιαίτερα οι εύποροι αγρότες, διατηρούν κρυφές αποθήκες, για να ανεβάζουν τις τιμές, ενώ αρκετές οικογένειες έχουν στη διάθεσή τους προμήθειες μέχρι την επόμενη σοδειά. H διαπίστωση αυτή έγινε από αμερικανό επιτετραμμένο (Berliner Borsen-Zeitung 10-8-1941, Τσολάκογλου σ 201 , Survey of Greek Relief σ 2.32 α ). 

Συχνά μάλιστα γίνονται εκκλήσεις από διάφορες αντιστασιακές ομάδες που προτρέπουν τους παραγωγούς να μην παραδώσουν στις αρχές τα γεωργικά προϊόντα, ώστε να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να σταλούν αυτά στη Γερμανία. Σε μερικά μακεδονικά χωριά μικρές ένοπλες συμμορίες παραβιάζουν αποθήκες και διανέμουν τρόφιμα σε κατοίκους κατά την κρίση τους. Ουσιαστικά δηλαδή, στην ελληνική υπηρεσία εφοδιασμού φτάνει μόνο το 4% της ήδη μειωμένης σοδειάς σιταριού και μόνο το 2% των υπολοίπων δημητριακών.

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ  ΚΑΤΟΧΗΣ

(στείλτε σιτάρι ή στείλτε  φέρετρα!)

            Η Κυβέρνηση Τσολάκογλου αποτελείτο:

 Γ. Τσολάκογλου, Πρ. Κυβερνήσεως,

Π. Δεμέστιχας Εσωτερικών,

Ε. Μουτούσης Συγκοινωνίας,

Γ. Μπάκος Εθνικής Αμύνης,

Χ. Κατσιμήτρος Γεωργίας,

Ν. Μάρκου Ασφαλείας,

Ιάσων. Παπαδόπουλος Εμπορικής Ναυτιλίας,

Π. Χατζημιχάλης Εθνικής Οικονομίας,

Α. Λιβιεράτος Δικαιοσύνης και Επισιτισμού

Κ. Λογοθετόπουλος Προνοίας,

Ν. Αούβαρης Παιδείας.

Ρουσόπουλος Εργασίας,

Σωτήριος Γκοτζαμάνης  Οικονομικών (Γιατρός γυναικολόγος),

Λουλακάκης Κρήτης,

Ραγκαβής,

Τσιριγώτης.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γ. Τσολάκογλου, Πρόεδρος της πρώτης κατοχικής  Κυβερνήσεως.

            Οι προσπάθειες της Κυβερνήσεως Τσολάκογλου δεν φέρνουν αποτελέσματα, υπεύθυνο στα οικονομικά έβαλε ένα γιατρό (γυναικολόγο) τον Σωτήριο Γκοτζαμάνη, ο οποίος στις συνθήκες αυτές προσπάθησε να κρατήσει σταθερό το νόμισμα της Ελλάδος   την  ορισμένα μέλη αυτών των κυβερνήσεων εκμεταλλεύονται την πείνα για να πλουτίσουν.

Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα οδήγησε τον Σωτήριο Γκοτζαμάνη να κάνει έγγραφο διαμαρτυρίας προς τον Μουσολίνι  και η ιταλική κυβέρνηση εισηγήθηκε την αποδοχή των διαμαρτυριών και τόνισε στην Γερμανική Κυβέρνηση « ……..μια πολιτική κρίσις μετά την οποίαν, ενδεχομένως αι αρχαί κατοχής θα ώφειλον να αναλάβουν απ ευθείας την διακυβέρνησιν της χώρας.». 

Στην  εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΗ με ημερομηνία 18/10/1941 βλέπουμε τον Τσολάκογλου να μη δίνει καμιά προοπτική στον λαό:  …….η Ελλάδα , όσο διαρκούσε ο πόλεμος, δεν θα μπορούσε να υπολογίσει σε εισαγωγές , άρα έπρεπε με τις δικές  της δυνάμεις να εξασφαλίσει τη διατροφή της και συνεπώς την επιβίωσή της.

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Σωτήριος Γκοτζαμάνης, ο μοιραίος υπουργός οικονομικών.




 

            Η κυβέρνηση Τσολάκογλου κατάφερε να αποσπάσει δέσμευση των Γερμανών (τόσο από τον Άλτενμπουργκ όσο και από τον Ιταλό Τσίγκι) ότι όποια τρόφιμα εισαγόντουσαν θα άνηκαν αποκλειστικά στον ελληνικό λαό και τα φορτηγά με κανένα τρόπο δεν θα παρενοχλούνταν, ο δε Τσολάκογλου εξουσιοδότησε τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό να διαπραγματευτεί με τους Άγγλους.  Σε αυτή την υπόθεση μεσολάβησε και ο Πάπας Πίος ΙΒ τόσο στους Άγγλους όσο και στους Αμερικάνους χωρίς ανταπόκριση για μεγάλο διάστημα.

Στις 2/12/1942 παραιτείται η κυβέρνηση Τσολάκογλου και αναλαμβάνει πρωθυπουργός ο Κ Λογοθετόπουλος ο οποίος έμεινε μέχρι 7/4/1943, οπότε αναλαμβάνει ο Γιάννης Ράλλης .

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:  Ο γερμανοτραφής γυναικολόγος Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος, υπήρξε ο δεύτερος πρωθυπουργός της κατοχής.

Θα πρέπει να πούμε ότι οι Έλληνες πίστευαν ότι κανένα έντιμο άτομο δεν θα λάμβανε μέρος σε μια κυβέρνηση που θα ήταν υπό κατοχική επίβλεψη, τα μέλη των κατοχικών κυβερνήσεων αποτελούντο από υπουργούς με τρία κυρίως χαρακτηριστικά :

Α. Φιλόδοξοι , τυχοδιώκτες

Β. Ιδεαλιστές που πίστευαν στην νίκη της Γερμανίας.

Γ Πατριώτες που ήθελαν να προσφέρουν υπηρεσία στον λαό και έπαιρναν το βάρος μιας αχάριστης κυβερνητικής ευθύνης.

Ο Π Μον υποστηρίζει ότι «Η Ελλάδα δεν είχε ούτε Κουίσλιγκ, ούτε Ντεγκρέλ, ούτε Πάβελιτς», αλλά αναγνωρίζει ότι «Η κυβέρνηση των Αθηνών είχε την χειρότερη φήμη στον πληθυσμό της χώρας. Απλούστατα , όλος ο κόσμος θεωρούσε τους υπουργούς προδότες».

Όταν έγινε υπουργός ο Τσιρονίκος επειδή δεν μπορούσαν  να βρουν τίποτα το μεμπτό στο παρελθόν του μιας και ήταν Έλληνας του εξωτερικού, ο κόσμος ένιωσε ότι του είχαν κάνει ζαβολιά! Για τον Τσολάκογλου ο Π Μον έγραψε πολύ καλά πράγματα όπως ότι « αυτός φέρθηκε στην Επιτροπή και σε μένα προσωπικά με τη μεγαλύτερη εύνοια και έκανε ότι περνούσε από τι χέρι του για να διευκολύνει το έργο μας».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γερμανοί στρατιώτες λεηλατούν όλα τα είδη από τα καταστήματα, το πλίατσικο των γερμανων οδήγησε, γρήγορα, την Αθήνα στον λιμό, στην εξαθλίωση και στον θάνατο.

Ο Λογοθετόπουλος ήταν άνδρας που με βάση τον πιο πάνω διαχωρισμό θα τον τοποθετούσε κανείς στην περίπτωση των ιδεαλιστών που πίστευε στην νίκη της Γερμανίας. Στο τέλος από την κατακραυγή  που ένοιωθε από μέρους των Ελλήνων και προκειμένου να υπερασπίσει τον εαυτό του,  τύπωσε ένα φυλλάδιο που περιείχε μια νότα που απηύθυνε προς τους Γερμανούς για να στιγματίσει τη βάναυση συμπεριφορά τους προς τους  Έλληνες, το φυλλάδιο βέβαια κατασχέθηκε και μετά ο καθηγητής Λογοθετόπουλος αναγκάστηκε σε παραίτηση.

           

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

            Η Βασιλική κυβέρνηση της Μ Ανατολής αδιαφόρησε για τους πεινασμένους Έλληνες και όχι μόνο αυτό αλλά όταν οι Τούρκοι δύο φορές, την πρώτη τον Ιούλιο του 1941 πρότειναν να συμψηφίσει τις ελληνικές καταθέσεις κλήριγκ με τρόφιμα, αν συναινούσε η κυβέρνηση Τσουδερού την πρώτη φορά δεν πήρε καμιά απάντηση επί ένα μήνα, παρά τις διαμαρτυρίες των πολιτικών από την Αθήνα Σοφούλη, Καφαντάρη, Θεοτόκη και Λούβαρη και την δεύτερη φορά που επανήλθε στην πρότασή της η τουρκική κυβέρνηση δια του Ρ Ραφαήλ (πρέσβη στην Άγκυρα), ο Γεώργιος Β δια στόματος Τσουδερού απάντησε ότι «ο Ελληνικός λαός έπρεπε να πεινάσει για να εξεγερθεί στους κατακτητές», όπως είπε Άλτενμπουργκ σε συνέντευξη στις 16-4-1950, ο  Ραφαήλ αργότερα σε συνέντευξη στον Εθνικό Κήρυκα με ημερομηνία 11-6-1950 διέψευσε την φράση αυτή. Φυσικά ο Ραφαήλ έδειξε ανεπάρκεια που την βεβαιώνουν όλοι οι αντικειμενικοί αναλυτές.

           
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο προσωρινός πρωθυπουργός Ε. Τσουδερός και ο διπλωμάτης Χ. Σιμόπουλος. Ο πρωθυπουργός του Λονδίνου διατύπωσε την άποψη :  «ο Ελληνικός λαός έπρεπε να πεινάσει για να εξεγερθεί στους κατακτητές», που ήταν και άποψη των Άγγλων.

Όταν το τουρκικό πλοίο «Κουρτουλούς» κάνει το πρώτο ταξίδι με τρόφιμα τον Οκτώβριο του 1941, ο Ραφαήλ καθυστερεί να προμηθευτεί την εγκεκριμένη ποσότητα για εξαγωγή των 50.000 τόνων, με αποτέλεσμα να προλάβουν τις εξελίξεις. Και από τον Ιανουάριο του 1942 τα τουρκικά τρόφιμα εξαφανίζονται λόγω της τουρκικής επιστράτευσης, τον Αύγουστο του 1942 20.000 τόνοι τροφίμων δεν μπόρεσαν να συγκεντρωθούν στο «Κουρτουλούς» και τα τρόφιμα αυτά δεν ήταν παρά αποξηραμένα λαχανικά (αλλά το πρόβλημα για την Ελλάδα ήταν τα δημητριακά).

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ε. Τσουδερός, Κρητικός και βενιζελικός, χρησιμοποιήθηκε από τον Γεώργιο τον Β μετά την αυτοκτονία του Κορυζή για να μπορέσει να γίνει αποδεκτός στην Κρήτη μετά την κατάληψη των Αθηνών από τους Γερμανούς.

Τώρα ο Τσουδερός ακόμα και μετά από χρόνια διακηρύσσει «Για να τελειώσει ο πόλεμος νικηφόρα δια τους Συμμάχους και δια τον πολιτισμόν, έπρεπε να υποφέρουν και οι φίλοι των που ήσαν υπό την κατοχή του εχθρού. Δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά». Αυτός ο άνθρωπος που προερχόταν από τον Βενιζελικό χώρο με μεγάλη ταχύτητα έγινε  Βασιλικότερος ακόμα και των Βασιλικών και αγγλόφιλος  περισσότερο και από τον αγγλόφιλο Γεώργιο Β, έτσι με την πεποίθηση ότι οι Έλληνες πρέπει να πεινάσουν για να στραφούν κατά του άξονος, από την ασφάλεια του Λονδίνου καθυστερεί μισό χρόνο (έξη ολόκληρους μήνες που στοίχισαν χιλιάδες θύματα από πείνα) για να λάβει απόφαση να εκφραστεί κατηγορηματικά στον Τσόρτσιλ και στον Ρούσβελτ υπέρ της άρσης του αποκλεισμού της Ελλάδος! 

ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ

Η Μεγάλη Βρετανία είχε σφυρηλατήσει ένα σιδερένιο κλοιό γύρω από την ηπειρωτική Ευρώπη και κανένα εμπόρευμα δεν επιτρεπόταν να περάσει σε καμιά κατεχόμενη χώρα ούτως ώστε να μην υπάρχει η δυνατότητα εφοδιασμού των κατακτημένων χωρών του Άξονα... Με τον αποκλεισμό, κάθε αποστολή βοήθειας από άλλες χώρες γινόταν αυτομάτως αδύνατη. Η χώρα αυτή τώρα είχε αφεθεί αβοήθητη στη μοίρα της.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : "Θα ήθελα να κάνω μια παρέκβαση, για να σας ζητήσω να θυμηθείτε πώς μια ευημερούσα και εργατική πόλη, σχεδόν... χωρίς εξωτερικές αλλαγές, έγινε το κατοικητήριο ορδών από άπορους, λιμοκτονούντες ανθρώπους", έγραφε ο Μπέρτον Μπέρυ, Αμερικανός διπλωμάτης στην Αθήνα.

Οι Ιταλοί στέλνουν 800 τόνους δημητριακών, ενώ οι Γερμανοί φορτίο 10.000 τόνων. Δυστυχώς το πλοίο που εκτελούσε τη μεταφορά βυθίστηκε από τους Άγγλους έξω από τις ελληνικές ακτές και ο Γερμανός πληρεξούσιος ζητά άλλο φορτίο το οποίο δεν φθάνει ποτέ στην Ελλάδα. Οι Γερμανοί προσπάθησαν να λύσουν υπεύθυνα και μόνιμα το πρόβλημα της έλλειψης αγαθών μόλις το καλοκαίρι του 1942.

Οι Βρετανοί επικαλούμενοι τη Συνθήκη της Χάγης προβάλλουν το επιχείρημα ότι οι κατακτητές είναι υπεύθυνοι για την διατροφή των κατοίκων στις κατεχόμενες περιοχές.

Οι Γερμανοί βέβαια προπαγανδίζουν ότι ο αποκλεισμός είναι αντίθετος προς το Διεθνές Δίκαιο. Οι Γερμανοιταλοί εξ άλλου στις 11/15-11-1941 εγγυούνται στον ΔΕΣ ότι δεν θα κατασχέσουν τα εισαγόμενα τρόφιμα τα προοριζόμενα για τον Ελληνικό λαό. Αλλά και προτείνουν επενειλημένα να ανατεθεί σε εκπροσώπους ουδετέρων κρατών και του ΔΕΣ ο έλεγχος της διανομής των τροφίμων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: «Οι Γερμανοί ζουν τελευταία με έξοδα της χώρας» έγραψε ένας πληροφοριοδότης «Δεν έφεραν μαζί τους τρόφιμα για τους άνδρες ούτε και χώρους συσσιτίου. Οι άνδρες απλούστατα έτρωγαν σε εστιατόρια. Οι μονάδες δεν κοιμόνταν σε στρατόπεδα, για να αποφύγουν τους βομβαρδισμούς, αλλά σε σπίτια ιδιωτών. Πολλά απ’ αυτά διαρπάχθηκαν εξ ολοκλήρου». 

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η Συνθήκη της Χάγης δεν είναι τόσο κατηγορηματική όσο ισχυρίζονται οι Άγγλοι, οι κυνικοί όμως αποικιοκράτες του Λονδίνου υπολογίζουν ότι ο αποκλεισμός θα φέρει λιμό στους κατεχόμενους συμμαχικούς πληθυσμούς και οι λιμοί θα φέρουν αναταραχές πράγμα που θα φέρει σε δύσκολη θέση τους Γερμανούς.

Ταυτόχρονα το BBC διακηρύττει ότι « η συμμαχική νίκη σημαίνει τροφή για την Ευρώπη». Την ίδια εποχή τρεφόντουσαν από τα ανύπαρκτα τροφικά αποθέματα των Ελληνικών οικογενειών οι φυγάδες του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος , μέχρι να δοθεί η ευκαιρία να φυγαδευτούν στην Μέση Ανατολή.

Το Φόρειν Όφις  ασχολείται με το πρόβλημα μόνο όταν έχει ενδείξεις για την ύπαρξη αντιβρετανικών αντιδράσεων από τους πεινασμένους Έλληνες, που πικραμένοι από την αγγλική πολιτική κατηγορούν την Βρετανία για την δέσμευση ακόμα και αγορασμένων σιτηρών. Την αντιβρετανική συμπεριφορά των Ελλήνων υποδαυλίζει και η Γερμανική προπαγάνδα έτσι εμφανίζονται δημοσιεύματα που στιγματίζουν την πρόστυχη προδοσία σε βάρος των δυστυχισμένων άλλοτε συμμάχων των Βρετανών δηλαδή τους Έλληνες . Τα Χριστούγεννα του 1941 η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (24/12/1941) δημοσιεύει το άρθρο «Πως η Αγγλία επρόδωσε την Ελλάδα και την παρέδωσε στα νύχια της πείνας». Ανάλογες δημοσιεύσεις έχουν και τα ΑΘΗΝΑΙΚΑ ΝΕΑ και ο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Α Ήντεν υποστήριζε ότι:  «……..είναι απίθανο να αφήσουν την Ελλάδα να πεθάνει από την πείνα»

Ο Α Ήντεν στις 19/7/1941 παρακάλεσε για αναθεώρηση της πολιτικής του αποκλεισμού, δεν παρέλειψε να προτείνει και την ευνοϊκά προς τον Άξονα Τουρκία σαν χώρα  που θα έπρεπε να τύχει των ευεργετημάτων της άρσης του αποκλεισμού, βέβαια στο τέλος του έγγραφου του καταλήγει ότι οι Γερμανοί  : «……..είναι απίθανο να αφήσουν την Ελλάδα να πεθάνει από την πείνα»! Ο  Τσόρτσιλ, υποστήριξε τη συνέχιση του αποκλεισμού αδιαφορόντας για τις συνέπειες στον πληθυσμό.

Ο Ντάλτον ο υπεύθυνος του SOE  (που χωριζόταν σε   SO1 υπεύθυνο για την μαύρη προπαγάνδα με αρχηγό τον Ρεξ Λήπερ, αργότερα μετονομάστηκε σε PWE και σε SO2 που είχε στόχο σε ανατρεπτικές δραστηριότητες, η υπηρεσία αυτή ήταν υπεύθυνη για την ανατροπή του καθεστώτος της Γιουγκοσλαβίας στις 27-3-41) παίρνει μήνυμα από τους στρατηγούς Μανέτα, Δράκο, αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο, Κύρου, Πολίτη και όπως ισχυρίζονται αντιπροσωπεύουν 2.500 αξιωματικούς οι οποίοι του ζητούν :

1. Να βομβαρδίσουν την Αθήνα.

2. «Να μη στείλουν ούτε σπυρί σιτάρι , γιατί θα τους το πάρουν οι Γερμανοί».

            Αυτό το μήνυμα ανακούφισε τους Άγγλους που ούτως ή άλλως δεν θα έστελναν σπυρί σιτάρι και ας πέθαινε από την πείνα το 1/3 του πληθυσμού.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο χειμώνας 1941-42 υπήρξε από τους πιό κρύους και βοήθησε στην εξόντωση του πεινασμένου λαού.

ΚΑΝΑΔΙΚΟ ΣΙΤΑΡΙ ΣΟΥΗΔΙΚΑ ΠΛΟΙΑ

Η αμερικανική κυβέρνηση, εκφράζοντας την ανησυχία της στη Βρετανία για την κατάσταση στην Ελλάδα, και ζητώντας να απαντήσει στις κατηγορίες ότι ευθυνόταν για τον λιμό στη χώρα. Την στάση αυτή των ΗΠΑ την οφείλουμε στο Ελληνικό «λόμπυ» καθώς και σε διάφορες φιλανθρωπικές οργανώσεις, ιδιαίτερη δραστηριότητα ανάπτυξε μια ομάδα υπό τον άλλοτε πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ καθώς και η GWRA (Greek War Relief Associatiion  δηλαδή Επιτροπή Ελληνικής Πολεμικής Περιθάλψεως που ιδρύθηκε το 1940). Το Στέητ Ντηπάρτμεντ από το Δεκέμβρη του 1941 αλλάζει πολιτική και με την σειρά του πιέζει δια του υπουργού Χαλ το Λονδίνο .

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ενώ ο λαός πεινούσε ο κατακτητής έτρωγε τα κλεμένα τρόφιμα του Ελληνικού λαου.

Έτσι, το Λονδίνο άλλαξε την πολιτική του, και από τον Φεβρουάριο του 1942 άρχισε ξανά η αποστολή βοήθειας και τροφίμων στην Ελλάδα.

Ο Ήντεν τον Ιανουάριο του 1942 επαναλαμβάνει τις γνωστές Βρετανικές θέσεις για ευθύνη διατροφής των κατακτημένων από τους κατακτητές αλλά βρίσκει πολλά δικαιολογητικά για την Γερμανική αδυναμία, όπως πχ «την δυσκολία μεταφοράς εφοδίων  εξαιτίας του γιουγκοσλάβικου παρτιζάνικου κινήματος» και συνεχίζει ο κυνικός βρετανός υπουργός : « Οι Έλληνες να συνεχίσουν αναμφίβολα να μισούν τους Γερμανούς, αλλά να μισήσουν εξ ίσου και την βρετανική κυβέρνηση. Αυτό θα μας δημιουργήσει πολύ μεγάλες δυσχέρειες τόσο στην περίπτωση μελλοντικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα όσο (σίγουρα0 και μετά τον πόλεμο». Αλλά οι βρετανοί δεν φοβούνται πλέον μόνο τα ενδεχόμενα που εξηγεί με τόση σαφήνεια ο Ήντεν αλλά φοβούνται και υπό την πίεση του τεράστιου αριθμού θανάτων από πείνα την παραίτηση της εξόριστης κυβέρνησης, και το μάτι της αγγλικής διπλωματίας βλέπει ότι η εγκατάλειψη ενός σύμμαχου λαού όπως οι Έλληνες θα δημιουργούσε δυσάρεστες εντυπώσεις στην Τουρκία την οποία ήθελαν να την βγάλουν στον πόλεμο παρά το πλευρό τους.

Τώρα η αλλαγή αυτή που διαφαίνεται στην αγγλική λογική μπλέκει στον Ντάλτον που κατηγορεί το Φόρειν Όφις ότι  «ανοίγει τρύπες στον αποκλεισμό…….. και η ώρα της νίκης θα αναβληθεί για μήνες, αν όχι για χρόνια……». Όμως πια τα πράγματα έχουν πάρει άλλη τροπή (για τους λόγους που πιο πάνω περιέγραψα) και στις 12-1-1942 αποφασίζεται η αποστολή στην Ελλάδα ενός φορτίου σιταριού, μη πάει το μυαλό σας σε καμιά ποσότητα που θα κάλυπτε τις στοιχειώδεις ανάγκες, απλά πρόκειται για μια απόφαση για τα μάτια του κόσμου, μια αποστολή 8.000 τόνων και μάλιστα τονιζόταν σαν «μοναδική αποστολή» που δεν θα αποτελούσε προηγούμενο. Και η μηδαμινή αυτή αποστολή καθυστερεί. 20/2/1942 ο ραδιοσταθμός επιρρίπτει την ευθύνη στους Γερμανούς , αλλά για κακή τους τύχη την ίδια μέρα ο ραδιοσταθμός της Αθήνας μεταδίδει απάντηση του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού που επιρρίπτει την ευθύνη στους Άγγλους. Άγγλοι και ΗΠΑ αποφασίζουν στις 2/3/1942 να δραστηριοποιηθεί η Σουηδική κυβέρνηση  και οι Σουηδοί στις 16/19-3-1942 γνωστοποιούν στη Ρώμη και το Βερολίνο σχέδιο για επιχείρηση βοήθειας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Ελληνική Εκκλησία ήταν η πρώτη με τις οργανώσεις της που στάθηκε στον λαό και κυρίως στα παιδιά.

Οι Ιταλοί τώρα αρχίζουν τα δικά τους παιχνίδια θέλουν η αποστολή να γίνει στην Κρήτη και στην ηπειρωτική Ελλάδα στα νησιά θέλουν να αναλάβουν αυτοί την αποστολή τροφίμων με αντάλλαγμα τον έλεγχο της ντόπιας παραγωγής (εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σε ορισμένα νησιά υπάρχει ανεπάρκεια τροφίμων μεγαλύτερη από αυτή που υπάρχει στις φτωχογειτονιές του Πειραιά).  Οι Γερμανοί θέλουν να αναλάβει αποκλειστικά την επιχείρηση η Ελεγκτική Επιτροπή της Αθήνας (αποτελείται από αντιπροσώπους του ΔΕΣ).

Η άποψη των Γερμανών αρέσει στους Σουηδούς και τους συμμάχους και στις 10-6-1942 φτάνουν σε συμφωνία, μη νομίσεις ότι τελείωσε  το μαρτύριο του Ελληνικού λαού……… στις 20/22 Ιουνίου 1942 γίνεται συναίνεση της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου και η Σουηδική κυβέρνηση ενημερώνει τον άξονα, τι προέβλεπε αυτή η συμφωνία:

1. Μηνιαίες αποστολές στην Ελλάδα 15.000 τόνων καναδικών σιτηρών με σουηδικά πλοία.

2. Τα εμπόλεμα κράτη εγγυώνται την ελεύθερη δίοδο αυτών των πλοίων.

3. Αποκλειστική διανομή όλων των εισαγωγών στον άμαχο πληθυσμό.

4. όλη η παραγωγή τροφίμων θα διατίθεται στον ντόπιο πληθυσμό, και όσα ντόπια προϊόντα καταναλώνονται από τα στρατεύματα κατοχής να συμψηφίζονται με ισότιμες εισαγωγές.

5. Η Ελεγκτική Επιτροπή σύμφωνα με ιταλική επιθυμία αποτελείται από 7 Σουηδούς 7 Ελβετούς τον Σουηδό διπλωμάτη Π Μων την Σουηδή επιτετραμένη Σ Αλαντ κλπ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Έγγραφο της Εστίας Αγίας Τριάδος Ελληνικού του Εθνικού Οργανισμού Χριστιανικής Αλληλεγγύης (Τμήμα Παιδικών Συσσιτίων) προς τη Χρυσούλα Κωνσταντινίδου με ημερομηνία 9 Σεπτεμβρίου 1943, σχετικά με την τριήμερη απουσία της από την Εστία όπου εργαζόταν ως καθαρίστρια.

  

Ας δούμε μερικά ζητήματα αυτής της συμφωνίας:

Α. Τα καναδικά σιτηρά τα δίνει δωρεάν η Καναδική Κυβέρνηση και φυσικά έχουν να κάνουν με τους πληρωμένους 350.000 τόνους σιτηρών της κυβερνήσεως Κορυζή που είχαν τεθεί από την κυβέρνηση Τσουδερού στην διάθεση της Βρετανικής Επιμελητείας Μέσης Ανατολής, το τεράστια αυτό σκάνδαλο όταν λυμαινόταν ο Ελληνικός λαός οι Άγγλοι το αποσιώπησαν για να μη «φέρουν σε αμηχανία» τον Τσουδερό απέναντι στην Ελληνική κοινή γνώμη, όπως εμπιστευτικά αποκάλυψε ο Ήντεν στον Αμερικανό πρέσβη………….

Β. Τα έξοδα μεταφοράς που ανέρχονται σε 1.000.000 δολάρια μηνιαίως τα εγγυάται η εξόριστη κυβέρνηση με την υποστήριξη  της GWRA (Greek War Relief Associatiion ) , όταν τα κονδύλια των δύο φορέων εξαντλούνται ο Ρούσβελτ εγκρίνει την κάλυψη των λοιπών εξόδων  με το σύστημα «δανεισμού και εκμίσθωσης» (Lend – Lease).

Έτσι για να μη νομίζουμε ότι οι ξένοι μας λυπήθηκαν.

Τελικά 7-8-1942 αναχωρούν από το Μόντρεαλ 3 πλοία με σιτηρά και φάρμακα και μετά τρεις βδομάδες φτάνουν στον Πειραιά. Η επιχείρηση αυτή κράτησε μέχρι τον Μάρτιο του 1945 και μεταφέρθηκαν 600.000 τόνοι αγαθών και ωφελήθηκαν περίπου  3.000.000 άνθρωποι. Και όλα αυτά γίνηκαν υπό τον φόβο των άγγλων μήπως την άρση του αποκλεισμού πετύχουν και άλλοι κατακτημένοι λαοί.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Δελτίο γάλακτος, για βρέφος 17 μηνών του ΔΕΣ.

ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

Ο ΔΕΣ

Η φιλανθρωπία των Σουηδών και Ελβετών μη νομιστεί ότι ήταν ανέφελη, οι Ελβετοί έβλεπαν ότι παίρνουν δεύτερη θέση σε σχέση με τους Σουηδούς και για λόγους γοήτρου διεκδικούν το προβάδισμα!  

Συχνά διατυπώθηκαν κατηγορίες για τον ΔΕΣ ότι διενεργεί κατασκοπία με αφορμή την φιλανθρωπία (βομβαρδισμός στην Χίο του πλοίου Viril).

Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Οι αντάρτες τις αποστολές του ΔΕΣ επιτίθεντο και τις λεηλατούσε, στην δε περίοδο των Δεκεμβριανών οι ενέργειες αυτές πήραν μεγάλες διαστάσεις ώστε θεωρήθηκαν ότι υπήρχε συστηματική καθοδήγηση.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η "Μάχη της σοδιάς" στόχος του ΕΛΑΣ ήταν να μη πέσει η αγροτική συγκομιδή στα χέρια του επίσημου κράτους και των κατακτητών.

Ο αντιστασιακός τύπος παρότρυνε την καταστροφή της παραγωγής διότι τα γεωργικά προϊόντα θα γινόντουσαν βορά των κατακτητών, θεωρούσαν λοιπόν προτιμότερο να κρύψουν τρόφιμα ή να τα διοχετεύουν στην μαύρη αγορά, το 1943/44 κυριαρχεί το σύνθημα «Ούτε ένα σπειρί σιτάρι στους κατακτητές και τα τσιράκια τους» διότι όπως εξηγούσαν «και η τελευταία μπουκιά θα μεταφερθεί στην Γερμανία» (δηλαδή εδώ έχουμε πλήρη ταύτιση με την κυβέρνηση Τσουδερού).

Η μάχες της σοδιάς στόχο είχε την διατροφή του ΕΛΑΣ, υπήρχε κίνδυνος σε περίπτωση μάχης τα σιτηρά να περιέλθουν στους γερμανούς που σε αυτή την περίπτωση θα θεωρούντο λεία πολέμου.

ΚΑΤΟΧΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ

Αλλά πλιατσικολόγηση των αποστολών του ΔΕΣ έγιναν και από ένοπλες ομάδες δοσίλογων και από τα κατοχικά στρατεύματα (την καταγγελία έκανε επανειλημμένα ο αντιστασιακός τύπος και η συμμαχική προπαγάνδα).

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Σουηδός διπλωμάτης Πώλ Μόν.

 Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε τον ρόλο της PWE που διέδιδε κατηγορίες κατά των Γερμανών ότι δηλαδή «αποσύρουν τρόφιμα από την Ελλάδα», έλεγαν ψέματα  οι άγγλοι ακόμα και για την καθυστέρηση του καναδικού σιταριού λέγοντας ότι οι Γερμανοί ζήτησαν το 50% για δικές τους ανάγκες, ενώ η ευθύνη ήτα εξ ολοκλήρου δική τους και των παραγόντων που ήδη εξήγησα, την αγγλική ευθύνη βεβαιώνει και ο Ρονκάλι που έλεγξε τις κατηγορίες για επιτάξεις τροφίμων από τους γερμανούς, αλλά και ο βρετανός πρέσβης Στοκ στην Στοκχόλμη τον Σεπτέμβρη του 1943  είπε ότι : « Πολλές από τις φήμες είναι αναμφίβολα αναληθείς, όμως θέλουμε αποδείξεις για να τις πιστέψουμε». 

Στην  ίδια τη βουλή των Κοινοτήτων οι Σουηδοί κατηγορούν τον λόρδο Σέλμπουρν ότι έχει αδικήσει τη γερμανική στάση στην επιχείρηση βοήθειας προς την Ελλάδα, ο δε Μων (που ήταν αντιγερμανός Σουηδός διπλωμάτης) είπε στους αμερικάνους « Οι γερμανοί ήταν εξαιρετικά ευπρεπείς στην εκτέλεση των συμφωνιών με την Επιτροπή. Αλλά η αποστολή του δεν διευκολύνθηκε εξαιτίας της προπαγάνδας, την οποία εξέπεμπαν οι ελληνόφωνες ραδιοεκπομπές» και μεταπολεμικά συμπλήρωσε ότι «οι Γερμανοί έφεραν από το εξωτερικό περισσότερα τρόφιμα από όσα επέτασσαν» .

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Έμιλ Σάντστρομ (Emil Sandrstom 1886-1962), ο οποίος αντικατέστησε τον Πωλ Μον τον  Μάρτιο 1943 και έμεινε στην Ελλάδα μέχρι τον Μάρτιο του 1945.

Στις 28/11/1942 δημιουργείται η «Γερμανοελληνική Εταιρεία Συμψηφιστικού Εμπορίου» DEGRIGES , αυτή επιβάλει δασμούς σε όλες τις εξαγωγές, με μόνη εξαίρεση το τρόφιμα που εξοφλεί η Γερμανία με γερμανικά μάρκα, ανάλογο όργανο φτιάχνουν οι Ιταλοί την SACIG «Ιταλοελληνική Ανώνυμη Εταιρεία Εμπορίου» (αυτή η  SACIG ιδρύθηκε το 1941 και έκανε ύποπτες κινήσεις κεφαλαίου). Και οι δύο αυτές οι εταιρείες χαρακτηρίστηκαν ληστρικές.

Την ίδια στιγμή και μέσα από αυτές τις κωλυσιεργίες  πεθαίνουν σαν τις μύγες οι Έλληνες από την πείνα………

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το «Άκκα», ένα από τα πρώτα σουηδικά πλοία που ναυλώθηκαν για τη μεταφορά τροφίμων από την Αμερική, ενώ ξεφορτώνει το πολύτιμο φορτίο του στους Μύλους Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι.

ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΠΕΙΝΑ

Η διαίρεση της χώρας σε τρεις ζώνες κατοχής κάνει πολύ πολύπλοκη τη διανομή τροφίμων. Εξάλλου, αν και η βουλγαρική ζώνη περιελάμβανε μόνο το 11% του πληθυσμού και το 15% του εδάφους, διέθετε το 40% της παραγωγής σιταριού, το 60% της σίκαλης, το 50% των οσπρίων και το 80% του βουτύρου, προϊόντα που πρωταγωνιστούσαν στην ελληνική διατροφή.

Σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής η Βουλγαρία δεν αποδέχθηκε να παραχωρήσει κανένα από αυτά τα αγαθά στις υπόλοιπες ζώνες, οι οποίες εξάλλου περιελάμβαναν και τα μεγάλα αστικά κέντρα.

Οι Ιταλοί πιέζουν τους Βουλγάρους, που κατέχουν τις πιο παραγωγικές περιοχές, να στείλουν 100.000 τόνους δημητριακών αλλά αυτοί αρνούνται, ενώ και η πίεση από την πλευρά των Γερμανών αποτυγχάνει.

Οι Βούλγαροι χρησιμοποιούν την διάθεση τροφίμων για να δηλώσουν οι πεινόντες Έλληνες ότι είναι βούλγαροι, αυτό το μέτρο το εφαρμόζουν σε όλη την Μακεδονία και την Θράκη και κυρίως στις περιοχές που δεν ήταν στην κατοχή τους. Το ίδιο κάνουν και στο Άγιο Όρος χρησιμοποιώντας την Βουλγάρικη μονή του Ζωγράφου.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : 500 ΛΕΒΑ 1940 ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΕΛΛΑΔΟΣ (500 LEVA 1940 BULGARIAN OCCUPATION OF NORTH GREECE-MACEDONIA)

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ

            Η Ορθόδοξη εκκλησία και ο Ερυθρός σταυρός οργανώνουν συσσίτια για τους πεινασμένους  φτωχούς με την βοήθεια μεγαλοβιομηχάνων και την αριστερή «Εθνική Αλληλεγγύη» (ΕΑ), από αυτή την προσπάθεια όμως μικρό ποσοστό ωφελείται, σε πολλούς απλά αναβάλλεται η ώρα του θανάτου τους.

            Η εκκλησία εκπροσωπείτο την εποχή αυτή από τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό, την ισχυρότερη προσωπικότητα της χώρας, ο Π Μον λέει ότι «έδινε την εντύπωση ενός πρίγκιπα της Εκκλησίας», πέρα όμως από τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό αξιόλογη φυσιογνωμία ήταν και Μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων που έμοιαζε «περισσότερο με πολεμιστή παρά με ιεράρχη».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παπανδρέου Δαμασκηνός (1890-1949). Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος.

            Η καθολική εκκλησία εκπροσωπείτο από τον Έξαρχο Καλαβάση και δίπλα του είχε την καλόγρια αδελφή Ελένη Καπάρ που συνδεόταν με φιλία με την πριγκίπισσα διάδοχο της Ιταλίας και ήταν η μόνη στην οποία η στρατιωτική διοίκηση επέτρεπε να πηγαίνει στα  «στρατόπεδα συγκέντρωσης». Αυτή της την δυνατότητα εκμεταλλεύτηκε ο Δαμασκηνός για να βοηθήσει τους Έλληνες αυτών των στρατοπέδων.

            Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός πίστευε ότι το 1943 το αργότερο μέχρι το Φθινόπωρο,  θα ερχόντουσαν οι σύμμαχοι, με βάση αυτή την πρόβλεψη προγραμματιζόταν και το επισιτιστικό από μέρους της εκκλησίας. Επινοήθηκαν «η αγία μερίδα», «το πιάτο της μερίδας της αγάπης», «η λογία», «οι αχθοφόροι της αγάπης».

Πρόσωπα που σημάδευαν με την αυτοθυσία τους την εποχή και έδειξαν τι σημαίνει Εκκλησία για τον λαό μας:

Αυγουστίνος Καντιώτης στην Κοζάνη,

Λεωνίδας Παρασκευόπουλος στην Θεσσαλονίκη,

 Δεσπότης Ιωακείμ στον Βόλο,

 Γεννάδιος στην Θεσσαλονίκη, 

Παντελεήμων Φωστίνης στην Εύβοια, 

Σπυρίδων Βλάχος στα Ιωάννινα, 

Δεσπότης Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίος, Παπαμιχαήλ,  

Κορινθίας Μιχαήλ Κωνσταντινίδης,  

Αντιστασιακός του ΕΔΕΣ Σεραφείμ Τίκας, ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Σεραφείμ Τίκας (1974-1998)

INTER ARMA CARITAS (Ευσπαλχνία ανάμεσα στο όπλα)

            Μετά από πολλές διαβουλεύσεις και αντιρρήσεις, υπό την πίεση των παραγόντων που ήδη ανάφερα κατάφεραν να συμφωνήσουν με την βοήθεια του ΔΚΕΣ  (Διεθνές Κομιτάτο Ερυθρού Σταυρού) μια Ουδέτερη Επιτροπή Σουηδών και Ελβετών για την παραλαβή, διαχείριση και διανομή των τροφίμων, χάρη συντομίας θα την ονομάσουμε απλά σαν Επιτροπή. Οι σύμμαχοι έβαλαν εν ολίγοις τους πιο κάτω όρους στην Επιτροπή:

Α. Να διενεργούνται διανομές εκεί που ήταν περισσότερο απαραίτητες.

Β. Να μη βγάζει η Επιτροπή κανένα κέρδος από τις διανομές , αλλά απλά να καλύπτει τα γενικά της έξοδα.

Γ. Δεν έπρεπε να πουλήσουν σιτάρι στο Υπουργείο Επισιτισμού.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Πολλοί καλλιτέχνες αποτύπωσαν το δράμα της πείνας με όλες τις μορφές της τέχνης.

 Πρόεδρος ορίστηκε ο Σουηδός διπλωμάτης Πωλ (Παύλος) Μον , αυτός ο άνθρωπος έμεινε στην Ελλάδα (που πολέμησε όταν ήταν στην Κωνσταντινούπολη) δέκα μήνες και επιτέλεσε τεράστιο έργο, θα το δούμε στην συνέχεια, όταν ήρθε 2/9/1942 δεν γνώριζε τίποτα για τους Έλληνες και την μεσογειακή διατροφή τους, εξελίχτηκε σε φιλέλληνας και γνώρισε σε βάθος τις ιδιαιτερότητες των Ελλήνων (θα παραθέσω σε ειδικό κεφάλαιο  τις κρίσεις του για τους Έλληνες), όταν ήρθε λοιπόν βρήκε τους πιο κάτω:

Οι Σουηδοί:

H Porry ταγματάρχης της επιμελητείας.

Dr B Helger  γιατρός από την Γεν Διεύθυνση Κοινωνικής Προνοίας.

M Nordenstrom  (ο άνθρωπος αυτός θυσίασε την ζωή του για την Ελλάδα).

G RisbergΣουηδός πρόξενος στην Αθήνα.

G Enbom αξιωματικός στο πλοίο «Χάλλαρεν».

G Walden

E Danielson

E.K Widlund ειδικός σε θέματα μύλων.

Οι Ελβετοί:

Karl Speidel αντισυνταγματάρχης της επιμελητείας.

E Baumann επιχειρηματίας.

A Grediger  επιχειρηματίας.

Dr Fr von Fisher γιατρός αρχηγός του Ελβετικού ΕΣ.

Fr Sauser

Hans Kamm ειδικός σε θέματα μύλων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο πληθυσμός ήταν ανήμπορος και φυσικά απελπισμένος.

            Αυτά μέχρι την αντικατάσταση του Παύλου Μον από τον αεροπαγίτη   Emil Sandrstom τότε τοποθετήθηκαν στις επαρχίες ο καθηγητής Axel W Persson   και η γυναίκα του γιατρός Elsa Segerdahl Persson και ο LPeyron στην Πελοπόννησο, S Linner στο Βόλο, ο υφηγητής T Save Soderberghστην Κρήτη και ο  KG Arno στην Μυτιλήνη, στην δε Θεσσαλονίκη διαδέχτηκε τον Dr Burckhard  ο σύμβουλος πρεσβείας Rene de Gyllenram.

            Θα πρέπει να πούμε ότι οι Άγγλοι δεν ήθελαν να συμμετέχει κανένας Έλληνας, διότι υπό συνθήκες κατοχής κανένας Έλληνας  δεν μπορούσε να ήταν έξω από κατοχικές πιέσεις, αυτό έθιξε την φιλοτιμία των Ελλήνων και αντιμετώπισαν εχθρικά την Επιτροπή. Έτσι αναγκαζόταν να εξηγούν στους Έλληνες, οι οποίοι με τον καιρό κατάλαβαν, αλλά εν τω μεταξύ θα δημιουργηθεί και μια πενταμελής Συμβουλευτική Επιτροπή από Έλληνες.

            Έδρα της Επιτροπής ήταν η Παιδαγωγική Ακαδημία Μαράσλειος, στο ίδιο κτήριο είχε και γερμανούς που στο προαύλιο έκαναν ασκήσεις και μερικές φορές βολές. Το τμήμα επιθεωρήσεων ήταν στην οδό Κολοκοτρώνη, τμήματα για παιδικές ηλικίες , περίθαλψη και φαρμακείο στην Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή, το βιομηχανικό τμήμα σε οίκημα του χρηματιστηρίου Εμπορευμάτων στον Πειραιά, οι αποθήκες της Επιτροπής χωρούσαν 40.000 τόνους εμπορευμάτων.

Η γλώσσα που χρησιμοποιείτο ήταν η γαλλική και στην αλληλογραφία αν χρειαζόταν χρησιμοποιείτο η Γερμανική και η Ιταλική. Η Μεταφραστική υπηρεσία της Επιτροπής δεν προλάβαινε από τον όγκο της εργασίας που είχε να επιτελέσει. Το ωράριο εργασίας ήταν 8-2.30 λόγω όμως των περιορισμένων αντοχών λόγω της πείνας το ωράριο μετατράπηκε σε 8-1μμ. Το προσωπικό προσλαμβανόταν μετά   από συστάσεις και συμπλήρωση  γραπτού ερωτηματολόγιου ανάλογα της υπηρεσίας που επρόκειτο να κάνει , ο μισθός ήταν λίγο υψηλότερος των μιστών του δημοσίου και αναπροσαρμοζόταν ανάλογα, συμπεριλάμβανε και χορήγηση συμπληροματικών μερίδων τροφίμων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Από τον Οκτώβριο 1945 η Δημοτική Αρχή της Απελευθέρωσης μετονομάζοντας τμήμα της οδού Σπευσίππου σε Σουηδίας. Η τελετή μετονομασίας σε οδό Σουηδίας στη γωνία του Μαρασλείου. Σε πρώτο πλάνο ο Δήμαρχος Αριστείδης Σκληρός.

            Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι τα μέλη της  Επιτροπής είχε το πιο κάτω σλόγκαν « Ήρθαμε στην Ελλάδα να βοηθήσουμε όχι να πεινάσουμε» έτσι για τα μέλη της επιτροπής υπήρχε άλλη διατροφική τακτική, ο Μον λέει: « Ούτε στην Σουηδία δεν ζούσαν όσο καλά ζούσαμε εμείς στην Αθήνα», είχαν Γάλλο μάγειρα και γινόντουσαν υπερβολικές παραγγελίες σε πούρα και ουίσκι !

            Η Επιτροπή αποτελείτο από τα πιο  κάτω τμήματα :

1. Προγραμματισμού και συντονισμού

2. Επισιτισμός πρωτεύουσας

3. Επισιτισμός επαρχίας

4. Βιομηχανικές υπηρεσίες (μύλοι κλπ)

5. Περίθαλψη παιδιών και αρρώστων

6. Οικονομικές υπηρεσίες

Στις πιο πάνω υπηρεσίες υπήρχε ένας Σουηδός και ένας Ελβετός, εκτός τούτων όμως υπήρχαν και πλήθος γραφείων όπως :

Α. ναυτικό γραφείο

Β. τεχνικής επιθεώρησης

Γ. Πληροφοριών και τύπου

Κλπ

Η υπηρεσία μεταφορών διέθετε τα πιο κάτω οχήματα:

10 Φορντ

8 Ντεκαβέ

5 Φίατ

3 Σεβρολέτ

5 φορτηγά

12 φορτηγά δωρεά των σουηδών εφοπλιστών.

Παραγγέλθηκαν και από την Σουηδία 18 φορτηγά Βόλβο με έξοδα της ελληνικής πολεμικής περίθαλψης. 

Τα καύσιμα της Επιτροπής που ερχόντουσαν από τους Συμμάχους ήταν καλύτερη (Καναδάς) και σε περιπτώσεις σαμποτάζ από τους αντάρτες δανειζόντουσαν και οι γερμανοί.  

            Εν κατακλείδι μέχρι το 1943 δούλευαν στην Επιτροπή της Αθήνας 1.300 υπάλληλοι στην δε Θεσσαλονίκη μερικές εκατοντάδες υπάλληλοι.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η στέρηση του ελληνικού λαού σε είδη διατροφής μετριάστηκε από το καλοκαίρι του 1942, όταν ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός, με τους Σουηδούς και Ελβετούς αντιπροσώπους του στην Ελλάδα, άρχισε να μοιράζει τρόφιμα (κυρίως δημητριακά). Παρόλα αυτά οι θάνατοι από την πείνα και τις στερήσεις συνεχίστηκαν.

            Ας πούμε τώρα και δύο λόγια για την Συμβουλευτική που δημιουργήθηκε τον Φεβρουάριο του 1943, αυτή αποτελείτο από τους:

Δ Μάξιμο (Βασιλικός πρώην υπ Εξωτερικών και διοικητής Εθνικής Τραπέζης)

Αλ Διομήδη (Βενιζελικός πρώην υπ Εξωτερικών και διοικητής Εθνικής Τραπέζης)

Σπ Δοντά (Ιατρός Καθηγητής, Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών)

Κ Τριανταφυλλόπουλου (Καθηγητής νομικής)

Ευαγγ Παπαστράτο (Βιομήχανος τσιγάρων)

            Ήταν συμβουλευτικό σώμα του ΔΚΕΣ και προσέφερε κατά γενική εκτίμηση και των ξένων, ανεκτίμητες υπηρεσίες.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

            Είπαμε ότι από την αρχή του πολέμου δραστηριοποιήθηκε η GWRA (Greek War Relief Associatiion ) που ήταν οργάνωση βοηθείας προς την μαχόμενη Ελλάδα, αυτή η οργάνωση απόκτησε χίλια παραρτήματα σε όλες της ΗΠΑ και συγκέντρωσε εκατομμύρια δολάρια από Ελληνοαμερικανούς κυρίως αλλά και αμερικάνους που έβλεπαν την Ελληνική αντίσταση κατά του άξονα με θετικό μάτι.

            Η ψυχή αυτή της οργάνωσης ήταν ο μεγαλοεπιχειρηματίας  Σπύρος Σκούρας  που ήταν πρόεδρος της εταιρείας Twentieth Century Fox, αυτός ο άνθρωπος που γεννήθηκε στην Ελλάδα, πήγε στην Αμερική μαζί με τα αδέλφια του Κάρολο και Γιώργο και  κατάφερε να γίνει μεγιστάνας μιας γιγαντιαίας βιομηχανίας ξεκινώντας από λούστρος, μετά ιδιοκτήτης φορητού «παροράματος». Δεν ξέχασε την πατρίδα και τώρα δραστηριοποιήθηκε για να σώσει τους πεινασμένους Έλληνες. Κινητοποίησε λοιπόν όλη την αμερικανική κινηματογραφική βιομηχανία και πληροφόρησε και ευαισθητοποίησε την αμερικανική κοινή γνώμη, με τους δεσμούς του στην πολιτική , εμπορική και βιομηχανική ζωή κατάφερε να φέρει στο προσκήνιο την Ελλάδα και το πρόβλημα που είχε, ήδη από το τέλος Μαΐου 1941 κάνει το πρώτο του διάβημα στον υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Summer Welles και στην συνέχεις διαρκώς ενοχλεί τους αμερικανικούς παράγοντες.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Σπύρος Σκούρας μεταπολεμικά με τον Nikita Kruschev

.

            Δεν ήταν ο μοναδικός ελληνοαμερικάνος, όλοι από το πόστο τους κινούσαν τα νήματα προς όφελος της Ελληνικής υπόθεσης, ο Αρχιεπίσκοπος Βόρειας και Νότιας Αμερικής Αθηναγόρας με δάκρυα στα μάτια λέει «Κύριε Welles, ο ελληνικός λαός πεθαίνει!», ο διπλωμάτης βαθιά συγκινημένος υπόσχεται να σταλούν τρόφιμα στην Ελλάδα και κάνει έκκληση στον Πρόεδρο Ρουσβελτ.

            Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η δωρεά του Γουίλιαμ Χέλη επιχειρηματία σε πετρέλαια που δώρισε στην Επιτροπή δέκα εξαίρετα αυτοκίνητα Ford, που να σημειωθεί ότι τα αυτοκίνητα αυτά ήταν τα μοναδικά σε όλη την Ευρώπη, αποτελούσαν αντικείμενο ζήλιας για τους Γερμανούς και Ιταλούς αξιωματούχους.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Αθηναγόρας με δάκρυα στα μάτια ειπε:  «Κύριε Welles, ο ελληνικός λαός πεθαίνει!».

Ο ΛΕΥΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ

            Το πρώτο πλοίο που ναυλώθηκε ήταν το «Radmanso» που φορτώθηκε από την Χάιφα και διέσπασε τον ηπειρωτικό αποκλεισμό στις 11/3/1942 ακολούθησε  το «Sicilia» που  έφυγε από την Ν Υόρκη στις 28/3/1942 με 2.288 τόνους σιτάρι,  ακολούθησαν τα «Hallaren» και  «Stureborg» (το πλοίο αυτό βυθίστηκε από τους Ιταλούς).

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το σουηδικό πλοίο S/S RÅDMANSÖ

            Ο Σουηδικός ΕΣ ναύλωσε αρχικά πλοία 54.000 τόνων βαθμιαία ο στόλος αυτός διπλασιάστηκε, ένα ταξίδι με επιστροφή έπαιρνε τρεις και παραπάνω μήνες .

            Τα πλοία που πήραν μέρος ονομάστηκαν Λευκός Στόλος διότι ήταν βαμμένα λευκά με δύο μεγάλους κόκκινους σταυρούς στο κατάστρωμα, το όνομα του πλοίου και από κάτω η λέξη «Σουηδία» και ένα μεγάλο κόκκινο σταυρό στην μέση σε κάθε πλευρά του πλοίου και κάθετες ταινίες με τα σουηδικά χρώματα  στην πλώρη και την πρύμνη.

            Η πορεία που ακολουθούσαν ήταν δεδομένη για να βρεθεί αυτή η πορεία τσακωνόντουσαν καιρό οι εμπόλεμοι , οι Γερμανοί ήθελαν πορεία νότια των Αζορών, οι Άγγλοι βόρεια και οι Σουηδοί βρήκαν μια συμβιβαστική διαδρομή, η πορεία αυτή γινόταν γνωστή στους εμπόλεμους, έπλεαν ολόφωτα την νύχτα το ένα πίσω από το άλλο,  στο Γιβραλτάρ γινόταν έλεγχος από τους Άγγλους, στην Μεσόγειο γινόντουσαν αναφορές στους Ιταλούς, περνούσαν τον πορθμό της Μεσσήνης, μετά την απόβαση των συμμάχων νότια της Σικελίας, έκαναν τον γύρω της Κρήτης, Καστελόριζο, Μ Ασία, Πειραιά όπου έκαναν έλεγχο οι Γερμανοί και το πλήρωμα έμπαινε σε καραντίνα. Με τον καιρό κατάφεραν να προσεγγίσουν και άλλα λιμάνια όπως της Θεσσαλονίκης.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το πλοίο  «Stureborg» βομβαρδίστηκε από  ιταλικά βομβαρδιστικά - Caproni είχε καπετάνιο τον καπετάνιο JM Persson και πλήρωμα 10 άτομα.

ΠΛΟΙΑ ΤΟΥ ΑΝΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ

            Ας αναφέρω μερικά ονόματα πλοίων που πήραν μέρος στον ανεφοδιασμό:

ΦΟΡΜΟΖΑ

ΕΡΩΣ : Ήταν το πρώτο που θα ξεφόρτωνε στην Θεσσαλονίκη αρχές του 1943 αλλά παρασύρθηκε από τα ρεύματα και βυθίστηκε στις Κυκλάδες.

ΚΑΜΕΛΙΑ : Στον πλου του για Θεσσαλονίκη έπεσε σε νάρκη και ρυμουλκήθηκε σε τουρκικό λιμάνι.

ΜΠΑΡΝΤΑΛΑΝΤ : Έπαθε μηχανική βλάβη και στάλθηκε πίσω στην Σουηδία.

ΦΕΝΙΑ : Χτύπησε σε νάρκη και βυθίστηκε.

            Τα χειμώνα του 1942-43 οι Άγγλοι απαγόρευσαν να χρησιμοποιούνται μικρά ελληνικά πλοία για μεταφορά τροφίμων στα νησιά και αποφασίστηκε η Μυτιλήνη, Χίος και Σάμος να εξυπηρετούνται από την Σμύρνη.

 ΒΙΡΙΛ (Viril) : Εξυπηρετούσε τον ανεφοδιασμό από Σμύρνη , βυθίστηκε στο λιμάνι της Χίου από αγγλικό αεροπλάνο. Στο λάθος αυτό σκοτώθηκε ο αρχαιολόγος Νιλς Έρικ Νόλσσον που την άλλη μέρα από την βύθιση του πλοίου θα παντρευόταν μια Ελληνοπούλα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το πλοίο Viril.

ΜΟΤΟΡΣΙΠ : Αυτό το πλοίο ήταν το μεγαλύτερο αλλά δεν μπορούσε να διαπλεύσει τον Ατλαντικό χωρίς φορτίο και στην επιστροφή τα πλοία γύριζαν χωρίς φορτίο, προσπάθησαν να βρούνε σαβούρα αλλά στάθηκε αδύνατο (τα πλοία αυτά δεν ήταν σχεδιασμένα να σαβουρώνουν με νερό). Αποφασίστηκε λοιπόν να διασχίζουν τον Ατλαντικό από Καναδά με σιτάρι  και 400 τόνους σαβούρα που την χρησιμοποιούσαν για την επιστροφή, απ ότι καταλαβαίνεις για τον λόγο αυτό χανόντουσαν 400 τόνοι σιτάρι.

            Τα πληρώματα σιγά σιγά άρχισαν να βγαίνουν και να επισκέπτονται αρχαιολογικούς χώρους, βέβαια ο ναυτικός δεν έχει ανάγκη από τέτοια πράγματα, μπαρ και ταβέρνες θέλει, έτσι άρχισαν να παίρνουν άδεια να πηγαίνουν σε Ελληνικές ταβέρνες με συνοδεία γερμανική, εκεί φρόντιζαν να μεθούν ή να ξεφορτώνονται με ανταλλάγματα την γερμανική φρουρά και γινόντουσαν τρικούβερτα γλέντια Σουηδών και Ελλήνων που κατέληγαν σε τραγούδια της μορφής «Ιtς a long way to Tipperary» υπό τα «Ούρρα» των Ελλήνων. Βέβαια οι Σουηδοί δεν λησμονούσαν να παραθέσουν γεύματα στα πλοία τους,  και σε Γερμανούς και Ιταλούς αξιωματούχους.

ΜΕΡΙΔΕΣ

            Στην περίοδο αυτή η Ελλάδα έχει σαν μετρική μονάδα την οκά η αναλογία είναι η πιο κάτω :

1 οκά =  400 δράμια  = 1 κιλό 1.280 γραμμάρια ( από τα 400 δράμια προέρχεται η φράση «τα έχει τετρακόσια»).

            Θα πρέπει να πούμε προς κατανόηση ότι την εποχή πριν τον πόλεμο ο Έλληνας είχε σαν βασική διατροφή το ψωμί, η δε επισιτιστική του διατροφή προπολεμικά δεν ξεπερνούσε τις 2.000 θερμίδες , έτρωγε δηλαδή δέκα φορές  περισσότερο ψωμί από τον Ευρωπαίο.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μύλοι του Αγίου Γεωργίου τους ίδρυσαν το 1928 επτά Έλληνες από τη Μικρά Ασία, στον όρμο του Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι. Αυτό εξηγεί και την επωνυμία της εταιρείας. Βασικοί μέτοχοι οι Αριστείδης και Αλέξανδρος Κοσμά Συμεώνογλου που ήλεγχαν τότε το 48,1% του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου, που ήταν 100.000 λίρες. Οι μύλοι αυτοί ήταν οι μεγαλύτεροι των Βαλκανίων.

            Αποφασίστηκε λοιπόν να δίνεται 50 δράμια ψωμί σε κάθε Αθηναίο (160 γραμμάρια), τον χειμώνα η μερίδα έγινε 70 δράμια και αργότερα έγινε 100 δράμια .

            Δηλαδή για 3.000.000 Έλληνες η επιτροπή κατάφερε να εξασφαλίσει περίπου 1000 θερμίδες ημερησίως .

ΣΙΤΑΡΙ

            Στον Πειραιά υπήρχαν αλευρόμυλοι που θεωρούντο οι καλύτεροι των Βαλκανίων, υπήρχε δυνατότητα μάλιστα αναρρόφησης από το πλοίο όμως η δυναμικότητά τους ήταν 680 τόνοι την ημέρα, βρέθηκαν τώρα και κάποιοι ακόμα αλευρόμυλοι (τρεις συνολικά) με δυναμικότητα 500 τόνους , 250 τόνους , και 80 τόνους αυτές οι βιομηχανίες άνηκαν σε ιδιώτες και με την συγκατάθεση των αρχών κατοχής τέθηκαν στην διάθεση της επιτροπής, η Επιτροπή είχε δικό του προσωπικό που επιτηρούσε την φόρτωση , το ζύγισμα και την άλεση, οι δε εργάτες των μύλων υποβαλλόταν σε σωματική έρευνα όταν έβγαιναν από τους μύλους.

            Για να αποφευχθούν απεργίες που θα δημιουργούσαν πρόβλημα στην παραγωγή σιταριού η επιτροπή σκέφτηκε να εισαγάγουν αλεύρι κατευθείαν από τον Καναδά. Δεν προχώρησε η ιδέα αυτή για τους πιο κάτω λόγους:

1. Η άλεση γινόταν σε ποσοστό 70% και 30% πίτουρο , στην Ελλάδα όμως χρειαζόταν «πλήρης άρτος» διότι ήταν η βασική τροφή του πληθυσμού. Η άλεση στην Ελλάδα έφτασε στο εκπληκτικό ποσοστό 96% το 1943 για κάποιους λόγους που θα εκθέσουμε παρακάτω το ποσοστό άλεσης έφτασε 95%
2.  Η επιτροπή δεν ήθελε να πλήξει τους αρτεργάτες  της Ελλάδος με ανεργία
3. Υπήρχε κίνδυνος να υποστεί αλλοιώσεις το αλεύρι κατά την μεταφορά του.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το Βίριλ ξεφόρτωνε τα τρόφιμα στο λιμάνι της Χίου και αφού είχε δεχθεί την επίσκεψη των αρχών, του Μητροπολίτη Ιωακείμ Στρουμπή, επιτροπής του τοπικού του Ερυθρού Σταυρού κ.ά. Το Βίβιλ βυθίστηκε από την Αγγλική αεροπορία. Μετέωρο παραμένει στον χρόνο το καυτό ερώτημα γιατί τα αγγλικά βομβαρδιστικά χτύπησαν πλοίο του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού σκορπώντας το θάνατο.

Για το θέμα της κλοπής αλεύρων από το προσωπικό μου διηγήθηκαν την πιο κάτω ιστορία:

Οι εργάτες που μετέφεραν το αλεύρι φορούσαν ένα μάλινο  λευκό πανί στην μέση τους (ζωνάρι), αυτό το πανί το γύριζαν δύο τρεις ή και περισσότερες φορές γύρω από την μέση τους σκοπός ήταν να λειτουργεί αυτό το ζωνάρι σαν κορσές που τους βοηθούσε στο σήκωμα φορτίων (ήταν μέρος της εξάρτησης του χαμάλη).

Προς το τέλος της εργασίας φρόντιζαν να ρίξουν στην θάλασσα ( οι μύλοι είναι δίπλα στην θάλασσα και οι θάλασσες τότε ήταν πεντακάθαρες, αλλά και στην περίπτωση μεταφοράς του αλευριού με πλοίο το ίδιο κόλπα γινόταν) ή σε κάποιο μέρος με καθαρό νερό το ζωνάρι αυτό, ακολούθως έριχναν στο μάλινο ζωνάρι αλεύρι το οποίο γινόταν ένα πράγμα με το ζωνάρι και μετά το ξαναφορούσαν, όταν έβγαιναν φυσικά τους έψαχναν αλλά δεν έβρισκαν τίποτα να έχουν πάρει από το αλεύρι, στο σπίτι τους  περίμενε η γυναίκα τους που έπαιρνε το ζωνάρι και σε ένα καθαρό κουβά με καθαρό νερό το έπλεναν καλά για να βγει το αλεύρι.

Η Επιτροπή και οι αρχές κατοχής δεν πήραν μυρουδιά από το κόλπο αυτό των χαμάληδων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η μεταφορά από τα πλοία στο εργοστάσιο γινόταν με τα χέρια.

Μιας και μιλάμε για κλεψιά να πω  και ένα άλλο κόλπο που γίνηκε στην κατοχή από τους βουτηχτάδες.

Στο λιμάνι του Πειραιά οι γερμανοί είχαν βυθίσει αγγλικά πλοία με τα στούκας τους στην αρχή του πολέμου, τα βυθισμένα αυτά πλοία είχαν κονσέρβες που ήταν απαραίτητες για τον γερμανικό στρατό, έτσι πλήρωναν Έλληνες βουτηχτάδες να πηγαίνουν στα βυθισμένα αγγλικά πλοία και να ανεβάζουν κιβώτια με κονσέρβες.

Οι βουτηχτάδες σκέφτηκαν μόνοι μας είμαστε δεν κάνουμε έτσι να πάρουμε και μερικές κονσέρβες για πάρτη μας, πως όμως που τους έψαχναν μετά το τέλος της εργασίας, έτσι λοιπόν βρήκαν το πιο κάτω κόλπο......... έπαιρναν μερικά κιβώτια τα οποία τα έβαζαν στην καρίνα των ελλιμενισμένων πλοίων στο λιμάνι, έτσι το βράδυ μετά το τέλος της εργασίας τους και αφού τους είχαν ψάξει οι γερμανοί, βουτούσαν για λογαριασμό τους προκειμένου να πάρουν τα κιβώτια πια που είχαν βάλει στην καρίνα των πλοίων και τις ποσότητες αυτές τις μοιραζόντουσαν......... η δουλειά καλά τραβούσε έτσι και κονόμησε κόσμος και κοσμάκης αγγλική κονσέρβα, έλα όμως που δεν τα βρήκαν στην μοιρασιά οι δύτες και οι λοιποί εμπλεκόμενοι και για τον λόγο αυτό κάποιοι πήγαν και το κάρφωσαν στους γερμανούς. (αν δεν το κάρφωναν θα έτρωγε όλος ο Πειραιάς από αυτές τις κονσέρβες και ποτέ δεν πρόκειται να το έβρισκαν οι γερμανοί)...........

Τώρα πως οι γερμανοί θα μπορούσαν να είναι σίγουροι ότι το βιολί με την καρίνα και τα κιβώτια δεν θα συνεχιζόταν;

Μετά το τέλος της εργασίας δύο βάρκες μία αριστερά και μία δεξιά υπό την επίβλεψη των γερμανών κρατούσαν ένα μεγάλο σχοινί και κωπηλατώντας έσερναν το σχοινί κάτω από την καρίνα των πλοίων, έτσι σιγουρευόντουσαν ότι δεν "αποθήκευαν" οι δύτες κιβώτια με κονσέρβες στις καρίνες των πλοίων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Φουρναραίοι της Αθήνας.

ΟΙ ΑΡΤΟΠΟΙΟΙ

             Η περιοχή της Αθήνας την εποχή αυτή έχει περίπου 700 αρτοποιούς (φυσικά οι περισσότεροι από την Ήπειρο). Ο κόσμος μουρμούριζε γι αυτούς ότι είχαν κερδίσει τεράστια ποσά και είχαν φτιάξει μεγάλες περιουσίες από την εκμετάλλευση του άρτου σε συνδυασμό με την πείνα.

            Η επιτροπή έπρεπε να συνεργαστεί με αυτούς τους ανθρώπους για την παραγωγή ψωμιού. Το ψωμί αυτό θα πρέπει να ήταν ίδιο για όλους και θα έπρεπε να μη κλέβουν οι αρτοποιοί τον λαό και την επιτροπή, για να βρεθεί η αναλογία αλευριού – ψωμιού έγιναν τρεις δοκιμές παραγωγής ψωμιού παρουσία της επιτροπής,  του υπουργείου Επισιτισμού και της Συντεχνίας Αρτοποιών Αθηνών, η Τρίτη μάλιστα δοκιμή έγινε σε δύο φάσεις από το προσωπικό της επιτροπής και από τους εργάτες των αρτοποιών, και οι δύο φάσεις ήταν λεπτολόγες και με ακρίβεια ορίστηκαν η υγρασία του αλευριού, η αστυνομία έλεγξε το ψήσιμο και το ζύγισμα παρευρισκόταν πολυμελής αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον τετράπαχο κ Καρούσο, οι αρτοποιοί όταν βγήκαν τα ψωμιά δεν δεχόντουσαν τα αποτελέσματα των δοκιμών , όλες οι δοκιμές έδιναν ότι 100 οκάδες αλεύρι δίνουν 141,3 οκάδες ψωμί με ανοχή 1%.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η ΤΙΜΗ ΕΝΟΣ ΨΩΜΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ.

            Ο λόγος της αντίδρασης των αρτοποιών εντοπιζόταν στην επιθυμία τους  να πάρουν  περισσότερο αλεύρι και να παραδώσουν όσο γίνεται λιγότερο ψωμί, ώστε να μπορέσουν να εμπορευτούν το αλεύρι στην μαύρη  αγορά  που είχε τεράστια τιμή.

            Οι αρτοποιοί αναγκάστηκαν εκ των πραγμάτων να αποδεχτούν το ποσοστό, ωστόσο μετά τα πρώτα ψησίματα κατέφτασαν πλήθος καταγγελίες από τον κόσμο ότι σε πολλά αρτοποιία το ψωμί δεν ήταν καλό. Η επιτροπή έκανε διαρκείς ελέγχους και δεν κατόρθωνε να βρει με ποιο τρόπο ξεγελούσαν τους ελέγχους  οι αρτοποιοί, τελικά βρέθηκε το κόλπο που έκαναν………. Οι έλεγχοι γινόντουσαν  με το τις 9 μμ έτσι μέχρι εκείνη την ώρα πουλούσαν ψωμί κακής ποιότητας και μετά έφτιαχναν καλής ποιότητας ψωμί, δηλαδή έκαναν δύο ζυμώσεις, έτσι η επιτροπή ξεκίνησε ελέγχους από τις 6 πμ πράγμα πολύ δύσκολο.

ΔΕΛΤΙΑ ΔΙΑΝΟΜΩΝ

            Μετά  την γαλλική επανάσταση (1789) ρώτησαν τον πολιτικό Sieyes «Τι έκανες κατά την επανάσταση;» και απάντησε «Έζησα».

            Αυτό συνέβη και με τους Έλληνες της κατοχής, αυτό που επιδίωκαν ήταν να ζήσουν, το γράφω αυτό διότι στην συνέχεια πιθανά να δείτε μερικά παράξενα πράγματα, που όμως όλα είχαν σαν στόχο την επιβίωση κάτω από δραματικές συνθήκες που ήταν ήδη σκληρές σε όλη την Ευρώπη “Festung Europa” , για την Ελλάδα ήταν τρομακτικές .

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η διανομή φαγητού γινόταν με δελτία.

            Λόγω της χαοτικής κατάστασης που παρουσιάστηκε μετά την κατάρρευση του μετώπου η αστυνομία παραχώρησε δελτία διανομής τροφίμων πολλές φορές στο ίδιο άτομο, έτσι τον Μάρτιο του 1942 κυκλοφορούσαν στην Αθήνα του ενός εκατομμυρίου κατοίκων 1.336.865 δελτία διανομών, τον Αύγουστο του 1942 1.224.193.

            Πέρα τούτου όμως όταν πέθαινε κάποιος, εγίνετο ταφή χωρίς να δηλωθεί για να γίνει παρακράτηση του δελτίου του.

            Η επιτροπή πήρε μέτρα για να περιοριστεί αυτό το κακό και ξεκίνησε από τα παιδιά, σημάδεψε την άκρη του δακτύλου σε χρωματισμένο υγρό, έτσι βρέθηκε ότι πολλές μανάδες είχαν το ίδιο παιδί! Αυτό δεν μπορούσαν να το κάνουν στους μεγάλους. Το ψωμί τώρα που έπαιρναν με τα πολλαπλά δελτία διοχετεύετο στην μαύρη αγορά έτσι έβλεπε κανείς επιγραφές σε πάγκους που πουλούσαν ψωμί η επιγραφή « Ψωμί του δελτίου», όταν δε τους έπιανε η αστυνομία αυτοί παρουσίαζαν συλλογή των οικογενειακών τους δελτίων.

            Αποφασίστηκε λοιπόν να γίνονται έλεγχοι στα αρτοποιία στους αγοραστές, έτσι πιάστηκαν πολλοί με διπλά δελτία, τα οποία και κατάσχεσαν, τώρα όποιος έβγαζε νέο δελτίο έπρεπε να παρουσιάζεται αυτοπροσώπως, επιπλέον άρχισε να γίνεται παρακολούθηση των αλλαγών διευθύνσεων.

 

CHARITY BEGINS AT HOME (Η φιλανθρωπία αρχίζει από το σπίτι μας)

            Στην Ελλάδα αυτή την εποχή όλες οι κοινωνικές ομάδες επιδίωκαν διπλή μερίδα συσσιτίου και  βοήθειας από το κράτος, έτσι εκδίδονται:

«Δελτία αναπήρων»
 Δελτία για τους Ηθοποιούς
Δελτία για τους εφημεριδοπώλες κλπ

Τις διάφορες κρατικές θέσεις τις πλησίαζαν ομάδες και συντεχνίες και με διάφορες δικαιολογίες ζητούσαν ειδική μεταχείριση, έφταναν  να παίρνουν διπλή μερίδα και 125 εύζωνοι που φρουρούσαν το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, περιττό να σου πω ότι αυτοί δεν είχαν καμιά σχέση με τους γερμανοτσολιάδες που δημιουργήθηκαν αργότερα, βέβαια καμιά Επιτροπή δεν μπορούσε να τους αρνηθεί μια ιδιαίτερη μεταχείριση μιας και  ήταν η μόνη νόμιμη Ελληνική στρατιωτική δύναμη της χώρας, έτσι αυτοί εξακολούθησαν να παίρνουν την διπλή τους μερίδα, οι περισσότεροι όμως διαγράφτηκαν από αυτούς που θα έπαιρναν διπλή μερίδα τροφής.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Τα συσσίτια έδωσαν κάποια λύση στον πληθυσμό, Σ αυτά πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε ή Εκκλησία και ο ΔΕΣ. Στην φωτογραφία ουρά για το τραμ των Πατησίων. Οι Έλληνες ήταν διαρκώς σε μια ουρά.
 

      Οι περιπτώσεις που ζητούσαν ειδική μεταχείριση ήταν πολλές και απ ότι φαίνεται οι Ελβετοί-Σουηδοί τις γνώριζαν, έτσι βλέπουμε να μιλούν αναλυτικά για τις κατηγορίες που είχαν ανάγκη ειδικής βοήθειας, σας απαριθμώ μερικές από αυτές που οι ξένοι παρουσιάζουν:

Πρόσφυγες Θράκης Μακεδονίας.
Οικογένειες που είχαν εγκαταλείψει τα πυρπολημένα από τα στρατεύματα κατοχής χωριά τους.
Γέροι που ζούσαν με εμβάσματα από τα ξενιτεμένα παιδιά τους στην Αμερική και τώρα αυτά τα εμβάσματα λόγω του πολέμου είχαν διακοπεί.
Γυναίκες που οι άντρες τους υπηρετούσαν στην Μ Ανατολή.  
Δημοσιογράφοι που είχαν κλείσει τις εφημερίδες τους οι κατοχικές δυνάμεις. 
Καλλιτέχνες που λόγω της γενικότερης κρίσης δεν είχαν παραγγελίες.
Δικηγόροι που τα γραφεία τους είχαν επιταχθεί.
 Άνθρωποι που είχαν διωχθεί από τα Επτάνησα.
Κρητικοί που είχαν ξεκοπεί από τον τόπο τους.
Ραδιοτηλεγραφητές πλοίων.
Σπουδαστές των Ελληνικών παροικιών κυρίως της Αιγύπτου, που λόγω του πολέμου δεν είχαν επαφή με τις οικογένειές στους.
Οι άνεργοι ναυτικοί.
Το προσωπικό των καταστημάτων που είχε απολυθεί.
Οι εμπορικοί αντιπρόσωποι συμμαχικών οίκων.
Οι Εβραίοι

Κλπ κλπ

      Σε όλους αυτούς παρ όλο που γνώριζαν ότι δεν έλεγαν ψέματα για τα δεινά τους που δεν οφείλονταν σε αυτούς αλλά στον πόλεμο, η Επιτροπή υποχρεωνόταν να λέει ΟΧΙ .

      Ο κος Μον περιγράφει το πιο κάτω περιστατικό « Κάποιος με πλησίασε ενώ καθόμουνα σε ένα παγκάκι του Βασιλικού κήπου και μου συστήθηκε δημοσιογράφος και μου είπε με τόνο επιτιμητικό: Κύριε πρόεδρε , έχετε φήμη πως είστε σκληρός!».

      Ο Μον θέλησε να ξεφύγει από αυτό το θλιβερό καθήκον της άρνησης  και πρότεινε στον Δαμασκηνό να του βγάλει μια μηνιαία ποσότητα τροφίμων που θα διάθετε αυτός σε ορισμένες ειδικές συγκινητικές περιπτώσεις. Ο ιεράρχης τρόμαξε και αρνήθηκε την προσφορά του Μον και όταν ρωτήθηκε για τον λόγο της άρνησης είπε: «Αν το πράγμα μαθευτεί, τότε όλη η Ελλάδα θα έρθει να μου ζητήσει βοήθεια και για μένα όλοι είναι παιδιά μου και δεν μπορώνα επιλέξω ποιος θα φάει και ποιος όχι».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παιδάκι με το δελτίο τροφίμων στο χέρι τρώει την μερίδα του με τον χυλό ......

ΕΟΧΑ “Εθνικός Οργανισμός Χριστιανικής Αλληλεγγύης”

Ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, προ της ζοφερής κατάστασης που άρχιζε να παρουσιάζει η Κατοχή και κυρίως της επερχομένης πείνας, προέβη σε μία σημαντική ενέργεια: απηύθυνε προς την τότε κυβέρνηση, έκκληση με υπόμνημα στον οποίο ανέπτυσσε «πλήρες πρόγραμμα ενιαίας ασκήσεως της δημοσίας αντιλήψεως επεκτεινομένης εις όλας τας πασχούσας τάξεις της κοινωνίας, περιλαμβανούσης την διατροφήν, ένδυσιν, παροχήν ιατρικής περιθάλψεως και φαρμάκων, εξεύρεσιν εργασίας» κλπ.

Με αυτή την ενέργεια και κατόπιν πολλών εμποδίων και αναβολών, επέτυχε να εκδοθεί το υπ’ αριθμ. 776/4-12-1941 ΝΔ, με το οποίο δημιουργείτο  νομικό πρόσωπον Δημοσίου Δικαίου ΕΟΧΑ δηλαδή “Εθνικός Οργανισμός Χριστιανικής Αλληλεγγύης”, η ΕΟΧΑ βρήκε έτοιμο τον εθελοντικό μηχανισμό που είχε στήσει ο Αρχιεπίσκοπος του 1940 Χρύσανθος με την επωνυμία «Πρόνοια των οικγενειών των στρατευμένων», στόχος της ΕΟΧΑ ήταν: “την εξεύρεση και παροχήν εργασίας, την ένδυση και θέρμανση των απόρων ολοκλήρου της Επικρατείας, έτι δε και την παροχήν παντός είδους βοηθείας εις αυτούς”. Το έργο που επιτέλεσε η ΕΟΧΑ εγκωμιάστηκε χαρακτηριστικά ας δούμε τι είπε ο Ηλίας Βενέζης, που βάζει την ΕΟΧΑ «στην καθολική Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων. Με τον ειρηνικό του στρατό – τις χιλιάδες των εθελοντών – με τα ειρηνικά του όπλα – τα καζάνια των Εστιών του – με τα ρούχα και τα φάρμακα, ο ΕΟΧΑ αγωνίσθηκε αγώνα δύσκολο, όχι μόνο για την φυλετική επιβίωση των Ελλήνων, αλλά και για να διατήρηση και να τόνωση το ηθικό τους, να κρατηθούν όρθιοι και να μην λυγίσουν…..».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η Εκκλησία έσωσε τον Ελληνικό λαό από την πείνα, πολύ πριν έρθει ο ΔΕΣ, υπήρξε η τροφός όχι μόνο η πνευματική αλλά και η υλική.

Ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, έστελνε διαρκώς εγκηκλείους προς τους κατακτητές καθιστώντας τους υπεύθυνους  για τον αφανισμό του Ελληνικού λαού.

Συνεργάστηκε  με τον ταγματάρχη Ιωάννη Τσιγάντε, αρχηγό της αντιστασιακής ομάδος “Μίδας 614”, ο οποίος εκτός των άλλων προμήθευε τον Δαμασκηνό με χρήματα από την Μέση Ανατολή για τις οικογένειες των εκτελεσθέντων πατριωτών και των άλλων αναγκών του χειμαζόμενου λαού.

Για  την αντιμετώπιση της πείνας απευθύνθηκε σε ομόδοξους και ετεροδόξους Εκκλησίες, αλλά και στους Ερυθρούς Σταυρούς σχεδόν όλου του κόσμου, το μέγα πρόβλημα της πείνας.

Έστειλε μέχρι  τηλεγράφημα στον πατριάρχη Αλεξανδρείας Χριστόφορο, δια του οποίου παρακαλούσε να στείλει η Εκκλησία της Αλεξάνδρειας κατεπειγόντως τρόφιμα στην Ελλάδα, θέτων εις τον πατριάρχη ως αντιπροσφορά (ενέχυρο) άπασαν την ακίνητη περιουσία της Ελληνικής Εκκλησίας, το σύνολον των κειμηλίων και ιερών σκευών όλων των ναών και μονών της χώρας, όπως επίσης τα τιμαλφή και πολύτιμα ιερά άμφια του ελληνικού Κλήρου παντός βαθμού, προς οιανδήποτε κατά την εκτίμηση του πατριάρχου χρήση...

Αμέσως ήρθε τηλεγραφική απάντηση του πατριάρχη Αλεξανδρείας, (η Ιταλική  Πρεσβεία μάλιστα καθυστέρησε  να επιδώσει το τηλεγράφημα στην Ελληνική Εκκλησία), που διαβεβαίωνε: «Ελπίζομεν ότι θα δυνηθώμεν να υπερπηδήσωμεν τας δυσκολίας δια την προμήθειαν τροφίμων και την μεταφορά αυτών». Και: «Ουδεμία ανάγκη υπάρχει να διαθέσητε την περιουσίαν της Ελληνικής Εκκλησίας».

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Χριστόφορος, ανταποκρίθηκε στο δραματικό κάλεσμα της Ελληνικής Εκκλησίας έδωσε μ όλες τις δυνάμεις του την μάχη για να βρεθούν τρόφιμα.  

Ο αρχιεπίσκοπος έδωσε εντολή, όπως και ο προκάτοχός του αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, να διατεθούν όλα τα “αναθήματα” και τα τιμαλφή των ιερών ναών και ιερών μονών.

Τότε διέθεσε και το Πανελλήνιον Ίδρυμα της Μεγαλόχαρης της Τήνου, το ποσόν των 5 εκατομμυρίων δρχ. της εποχής εκείνης...

Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός υπεράσπιζε τους φυλακισμένους, τις οικογένειές τους, τους ομήρους και τους δικαζόμενους. Ο γραμματεύς του καθηγητής Ιωάννης Γεωργάκης, ως νομικός, υπεράσπισε δωρεάν τότε περί τις 3.000 τέτοιες περιπτώσεις.

Η περίπτωση του Δαμασκηνού μπορεί να μετρηθεί με σταθμά μεγάλου ηγέτη και αληθινού Χριστιανού, ήταν μήπως ο μόνος  ο μητροπολίτης Γεννάδιος Αλεξιάδης (1912-1951) με κάθε τρόπο διέσωζε τους Έλληνες αντιστασιακούς, αλλά και τους Εβραίους από την καταδίωξη των Ναζί. Αναφέρεται ότι ο Γεννάδιος, όταν του εζήτησε ο Γερμανός διοικητής της Θεσσαλονίκης λίστα με ονόματα των Εβραίων, εκείνος του απάντησε: «Θα σας δώσω την λίστα, αλλά και το πρώτο όνομα που θα γράψω, θα είναι το δικό μου».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Γερμανική κατοχική διοίκηση μαζί με τις κυβερνήσεις τους, εξόδωσαν πληθωρικό χαρτονόμισμα, επειδή πια το χαρτονόμισμα δεν μπορούσε να χωρέσει το πλήθος των μηδενικών, το ποσό δεν γραφόταν αριθμητικά. Στην φωτογραφία βλέπουμε χαρτονόμισμα των 100.000.000.000 δραχμών και όμως με αυτό το ποσό δεν αγόραζες ούτε μισή οκά ψωμί.

Που βρήκε όμως τα χρήματα ο Δαμασκηνός για το γιγάντιο αυτό έργο του; Τα βρήκε με πολλούς τρόπους ενδεικτικά θα σας αναφέρω κάτι που είπε ο ίδιος όταν ρωτήθηκε:

 «Πως γίναν τα συσσίτια της ΕΟΧΑ στα χρόνια της Κατοχής που σώθηκε τόσος κόσμος από την πείνα και τον θάνατο;».

«Είχαμε κάνει λέει , μια απάτη».

«τι απάτη;».

«Είχαμε συνεννοηθεί με πατριώτες στο Νομισματοκοπείο και βγάζανε διπλούς αριθμούς χαρτονομισμάτων. Αυτό σήμαινε εκτέλεση. Κι έτσι με τα διπλά χρήματα, από τη μια μεριά έβγαιναν προς τα έξω και από την άλλη και κατορθώναμε να κάνουμε τα συσσίτια, ώστε να διατηρηθεί στη ζωή ο λαός των Αθηνών, ο οποίος τότε λιμοκτονούσε».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Τα λαικά συσσίτια διατηρήθηκαν και μετά την κατοχή, εδώ βλέπουμε σχολείο του 1960, όπου δίνεται στους μαθητές, γάλα σε σκόνη και έτρωγαν κίτρινο τυρί προκειμένου να τονωθεί η εύθραυστη υγεία τους.

ΛΑΪΚΑ ΣΥΣΣΙΤΙΑ

Υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού λειτουργούσαν «Λαϊκά Συσσίτια», αυτά τα διοικούσαν η ΕΟΧΑ και  ιδιωτικές φιλανθρωπικές οργανώσεις και σίτιζαν περισσότερους από 900.000 ανθρώπους, από αυτούς οι 250.000 ήταν παιδιά. Δηλαδή όλη η Αθήνα έτρωγε από τα λαϊκά συσσίτια. Παρουσιαζόταν πολλές φορές το φαινόμενο το προσωπικό που εργαζότανε στα  λαϊκά συσσίτια να εμπορεύεται την παρεχόμενη τροφή, έτσι έβλεπες πολλές μικροταβέρνες να έχουν σαν μοναδικό πιάτο στον κατάλογό τους την σούπα του γειτονικού συσσιτίου.

Τώρα 200.000 άτομα μέσα στην γενική ανακατωσούρα κατάφερναν να τρώνε από δύο διαφορετικά συσσίτια.

Η Επιτροπή εξάρτησε την βοήθεια της προς τα  λαϊκά συσσίτια από μια ριζική αναδιοργάνωση, και ζήτησε να σιτίζονται μόνο οι πραγματικοί άποροι και προς τούτο ζήτησε να πηγαίνουν συνεργεία που θα διαπίστωναν από σπίτι σε σπίτι αν οι σιτιζόμενοι ήταν πραγματικά άποροι. Μόλις η Επιτροπή πήρε είδηση ότι θα στελνόντουσαν  επιπλέον 2.000 τόνοι όσπρια μηνιαία (που σιγά σιγά έγιναν 3.000 τόνοι), η Επιτροπή αποφάσισε να τελειώσει με το  «λαϊκά συσσίτια», δημοσίευσε λοιπόν μια ανακοίνωση στον τύπο με την οποία έβαλε το ζήτημα ο πληθυσμός ή να έπαιρνε την σούπα από τα λαϊκά συσσίτια μαγειρεμένη όπως μέχρι τότε ή την ίδια ποσότητα να διατίθεται από την Επιτροπή από τους παντοπώλες (φυσικά αμαγείρευτη).

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Και σήμερα πολλαπλασιάζονται τα φαινόμενα σίτισης μαθητών, λόγω της οικονομικής κακοδιαχείρισης (για να μη πω τίποτε βαρύτερο) από μέρους των πολιτικών της μεταπολίτευσης.

ΚΑΤΟΧΙΚΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

Για να έχει ανόθευτη την άποψη του πληθυσμού, η Επιτροπή πρότεινε να γίνει δημοψήφισμα για το δίλλημα που έβαλε δια του τύπου, έτσι εκδόθηκαν ψηφοδέλτια και ο κόσμος πήγε στα αστυνομικά τμήματα και εκφράστηκε με ποιο τρόπο προτιμούσε την βοήθεια, ακούστηκαν μάλιστα συνθήματα της μορφής « Κάτω τα λαϊκά συσσίτια! Ζήτω οι μπακάληδες».

Πρωτοφανές και όμως έγινε δημοψήφισμα σε κατεχόμενη χώρα, φαντάζομαι ότι είναι Ελληνική πατέντα αυτό το πράγμα, δες την συνέχεια που παρουσιάζει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

Η πλειοψηφία ψήφισε υπέρ των μπακάληδων και μόνο 19.735 υπέρ των  λαϊκών συσσιτίων. 

Τώρα όσοι είχαν συμφέροντα από την ύπαρξη των  λαϊκών  συσσιτίων άρχισαν να διαδίδουν ότι  χρησιμοποιήθηκαν εκβιασμοί κλπ, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι υπέρ των λαϊκών  συσσιτίων δεν ψήφισαν ούτε το προσωπικό που εργαζόταν γι αυτά.

Η Επιτροπή λοιπόν για να αντιμετωπίσει αυτές τις φήμες αποφάσισε ότι όσοι ήθελαν μπορούσαν σε ένα δεκαήμερο του Ιανουαρίου να ΑΛΛΑΞΟΥΝ ΤΗΝ ΨΗΦΟ ΤΟΥΣ ……… πράγματι 5.911 ζήτησαν να ξαναγύριζαν τα «λαϊκά συσσίτια» και 3.499 άλλαξαν υπέρ των μπακάληδων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το κατοχικό χιούμορ περιεστράφηκε και στο ζήτημα της πείνας. Όταν δύο φίλοι αντάμωναν, 
άκουε κανείς συχνά την εξής κουβέντα:
Καλημέρα. Πόσα;

Δεκαπέντε. Εσύ; 

Είκοσι.
Επρόκειτο για τις οκάδες που έχασαν.

Με τον τρόπο αυτό καταργήθηκαν τα «λαϊκά συσσίτια» αφού πέρασε μια ολιγόμηνη μεταβατική περίοδος.

Το νέο σύστημα ήταν πολύ καλύτερο διότι οι Έλληνες πλέον μαζευόταν στο ίδιο τραπέζι με την οικογένειά του για να φάει ότι του έδινε η Επιτροπή ενώ πριν το κάθε μέλος έτρωγε στον δρόμο και πολλές φορές σε διαφορετικά συσσίτια. Το μεγάλο κακό που γίνηκε ήταν ότι όποιο δάσος είχε γλυτώσει από την υλοτόμηση λόγω του χειμώνα τώρα χάθηκε για να μπορέσουν οι οικογένειες να ανάψουν τις οικογενειακές φωτιές που θα έφτιαχνε το φαγητό τους.

Το σύστημα αυτό έφερε σταδιακά την καταστροφή της μαύρης αγοράς των τροφίμων μιας και πλέον κάθε οικογένεια είχε λίγο μεν αλλά φτηνό φαγητό από την Επιτροπή.

      

ΟΙ ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΣ

Τέθηκε λοιπόν θέμα διανομής μέσω των παντοπωλών. Η Επιτροπή ήρθε σε επαφή με τον σύνδεσμο Παντοπωλών, οι οποίοι έδειξαν εντελώς διαφορετικό πνεύμα σε σχέση με την κερδοσκοπική διάθεση των  αρτοποιών, αυτοί πρόταξαν κοινωνικά και εθνικά ζητήματα της αποστολής που τους ζητήθηκε, η συνεργασία τους με την Επιτροπή ήταν άψογη.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Προπολεμικό μπακάλικο, αυτοί οι συνοικιακοί έμποροι έγιναν οι μεσάζοντες διανομής της βοήθειας του ΔΕΣ (εκτός του ψωμιού φυσικά που γινόταν στους φούρνους).

Διαιρέθηκε η πόλη (Αθήνα και Πειραιάς ) σε 65 διαμερίσματα το κάθε ένα περίπου 25.000 κατοίκων σε κάθε διαμέρισμα ορίστηκε ένα κεντρικό παντοπωλείο, οι λοιποί παντοπώλες της περιοχής από αυτό εφοδιαζόντουσαν   και η Επιτροπή εφοδίαζε τους 65.

Ο Σύνδεσμος Παντοπωλών προκατέβαλε στην επιτροπή τα χρήματα για τον κάθε ένα από τους 65, αυτό διευκόλυνε αφάνταστα την Επιτροπή, και μετά βέβαια ο Σύνδεσμος Παντοπωλών είχε να κάνει με τους 65 για τα οικονομικά τους.

Ο κάθε παντοπώλης ετοίμαζε πίνακα των τροφίμων και τους παρακρατούσε τα δελτία (για να μη διπλοπαραλαμβάνουν τρόφιμα), τώρα με την κατάσταση πήγαιναν στην Γεν Επιθεώρηση της Επιτροπής και έβγαζε διατακτική για τον παντοπώλη με αυτή παραλάμβαναν το αργότερο σε πέντε μέρες τα εμπορεύματα από τον κεντρικό παντοπώλη.

ΤΑ ΣΑΚΙΑ

Σε περίοδο πολέμου μεγάλη σημασία είχαν τα σακιά μέσα στα οποία έμπαινε το σιτάρι ή τα λοιπά είδη , οι Σύμμαχοι έδιναν τεράστια σημασία στην επιστροφή  των σάκων που έστελναν,

Για κάθε σακί που έπαιρνε ο παντοπώλης έπρεπε να καταθέσει εγγύηση και ύστερα από την διανομή τα σακιά επιστρεφόταν στους κεντρικούς παντοπώλες και μετά παραλάμβαναν τα νέα τρόφιμα.

Προς τον σκοπό της διαχείρισης των αλευροσάκων οργανώθηκε  ειδικό εργαστήριο που δούλευαν μερικές δωδεκάδες εργάτριες , να φανταστείς ότι η Επιτροπή το 1944 παράγγειλε 5 τόνους κλωστή αποκλειστικά γι αυτό τον σκοπό.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Συσσίτιο από τον ΕΛΑΣ για τα παιδια στα Πετρίλια, προσέξτε τα παιδιά είναι όλα ξυπόλητα.

ΠΑΙΔΙΚΑ ΣΥΣΣΙΤΙΑ

Ο Δρ φον Φίσερ ωστόσο ήθελε να διατηρήσει τα παιδικά συσσίτια, διότι πίστευε ότι οι πεινασμένοι γονείς θα κρατούσαν τις παιδικές μερίδες για λογαριασμό τους και θα πέθαιναν τα παιδιά, η πραγματικότητα ήταν ότι και στην χειρότερη πείνα (το δείχνουν οι αριθμοί αυτό) οι γονείς θυσιάστηκαν υπέρ των παιδιών τους και η παιδική θνησιμότητα ήταν πολύ μικρή σε σχέση με την θνησιμότητα των γονιών κυρίως των πατεράδων.

Ένας από τους λόγους που επέβαλαν και την κατάργηση των παιδικών συσσιτίων ήταν ότι (κυρίως στον Πειραιά) ανακαλύφτηκε ότι υπήρχε ενδημική αρρώστια περίπου στο 30% και αυτή η αρρώστια ήταν τράχωμα (αρρώστια των ματιών μεταδοτική).

Τα παιδικά συσσίτια αφορούσαν 250.000 παιδιά  που γινόταν σε 417 κέντρα μια έρευνα βρήκε ότι το 80% των κέντρων ήταν σε χώρους άθλιους και το 66% του προσωπικού ακατάλληλο.

Οργανώθηκε λοιπόν και δεύτερο δημοψήφισμα μεταξύ των παιδιών, τι επιθυμούσαν «παιδικά συσσίτια» ή σίτιση στο σπίτι μαζί με τους γονείς τους.

Μόνο 10.000 παιδιά ψήφισαν υπέρ των παιδικών  συσσιτίων.

Αυτοί που πραγματικά θεώρησαν ότι ήταν πολύ αδικημένοι ήταν οι κυρίες που είχαν οργανώσει τα παιδικά συσσίτια και λειτουργούσαν σε εθελοντική βάση, ένοιωσαν λοιπόν ότι οι προσπάθειές τους αμειβόταν με αχαριστία.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο π. Αυγουστίνος Καντιώτης το 1944 με τα παιδιά των συσσιτίων την Κατοχή στην Κοζάνη.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ

            Τα παιδιά όμως εκτός της τροφής χρειαζόταν και  άλλα πράγματα όπως καθαριότητα, ντύσιμο, υπόδηση (τα περισσότερα ήταν ξυπόλητα)  και κυρίως ιατρική περίθαλψη , έτσι τα 10.000 παιδιά που ψήφισαν υπέρ των παιδικών συσσιτίων ήταν κατά κάποιο τρόπο τυχερά διότι όσο διάστημα παρέμειναν η Επιτροπή λόγω του μικρού τους αριθμού να τα ντύσει, να τα φροντίσει σε θέματα καθαριότητας και να τα υποδήσει. Η Επιτροπή φρόντισε για τα περισσότερα παιδιά με ένα δίμηνο πρόγραμμα να δοθεί ιατρική εξέταση των παιδιών.

            Εφαρμόστηκε μια απλοποιημένη μέθοδος  με βάση το ανάστημα του παιδιού.

            Με την πάροδο του χρόνου η Επιτροπή έπαιρνε και φάρμακα από την Αμερική (ΗΠΑ και Καναδά), στην Ελλάδα την εποχή αυτή υπήρχε πρόβλημα να βρει κανείς βελόνα για να ράψει ένα κουμπί, έπρεπε λοιπόν τα φάρμακα αυτά να παραχωρούνται σε μορφή τέτοια που να μη απαιτείται η όποια άλλη βοήθεια (ενέσεις, καθετήρες κλπ).

            Τα φάρμακα αυτά σκέφτηκαν να τα διαθέσουν με το σύστημα των παντοπωλών από τα φαρμακεία, ο κίνδυνος όμως ήταν μεγάλος και έτσι ακολουθούσανε δύο δρόμους διανομής:

Α. Από τα φαρμακεία των νοσοκομείων.

Β. Από το ιατρείο της επιτροπής.

            

Αυτά γινόταν με καταχώρηση σε ειδικό  βιβλίο, ταυτόχρονα γινόντουσαν επί τόπου έλεγχοι στους ασθενείς για να εξακριβωθεί το αληθές της ιατρικής συνταγής, σε περίπτωση που οι γιατροί έγραφαν ψεύτικες συνταγές για να πάρουν τα φάρμακα που θα τα διέθεταν στην μαύρη αγορά, ο γιατρός αυτός αποκλειόταν στο δικαίωμα να εκδίδει συνταγές. Στην Πελοπόννησο ανέπτυξε δράση η γιατρός Elsa Segerdahl Persson που περιόδευε από χωριό σε χωριό ακούρστα.

            Στους διαβητικούς έδιναν ειδικά δελτία για να παραλάβουν ινσουλίνη, τα σωληνάρια, μετά την χρησιμοποίηση,  της έπρεπε να επιστραφούν στην Επιτροπή για να χορηγηθεί νέα δόση.

            Για έλκος στομάχου χρειαζόταν να προσκομίσει ραδιογραφία, ή ανάλογη έκθεση .

            Στην αναιμία ζητούσαν αναλύσεις αίματος.

           

  Στο πρώτο έτος λειτουργίας η Επιτροπή εκτέλεσε 200.000 συνταγές. Στην επαρχία τα φάρμακα στελνόντουσαν μέσω της Αγροτικής Τραπέζης. Μέγα πρόβλημα υπήρχε με τους γιατρούς που λόγω της αποκοπής της χώρας από τον έξω κόσμο δεν ήταν ενημερωμένοι για τα νέα φάρμακα που κυκλοφορούσαν

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η σύζυγος του Βούλγαρου «δημάρχου» μοιράζει φαγώσιμα στα παιδιά στην είσοδο του σχολείου.
(Αρχείο Δημοτικού Μουσείου Καβάλας).

ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ

            Στην επαρχία χρειάστηκε μεγαλύτερη προσπάθεια, εκεί βοήθησε εκτός του ΔΚΕΣ και η Αγροτική Τράπεζα, χωρίστηκαν οι κάτοικοι της επαρχίας σε δύο μεγάλες κατηγορίες

Παραγωγούς

Μη παραγωγούς

Οι παραγωγοί αποκλείστηκαν της βοήθειας, στην κατηγορία των παραγωγών συμπεριελήφθηκαν οι βιομήχανοι, οι βιοτέχνες, όσοι τους πλήρωναν σε είδος κλπ κατηγορίες.

Στους μη παραγωγούς έδινε η Επιτροπή 40 δράμια ψωμί την ημέρα κατά άτομο.

Υπήρξαν στην επαρχία πολλές διαφοροποιήσεις και δυσκολίες πχ στην Θεσσαλία που παρήγαγε σιτάρι  δεν κρίθηκε απαραίτητο να δοθεί βοήθεια σε σιτάρι. Τεράστιο πρόβλημα ήταν η μεταφορά της βοήθειας, οι Ιταλοί προσπάθησαν να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά πχ η μεταφορά με σιδηρόδρομους της βοήθειας προσέκρουε στις στρατιωτικές μετακινήσεις που είχαν προτεραιότητα, έτσι βρέθηκε η φόρμα να νοικιάζει η Επιτροπή φορτηγά, η η χρήση ζώων το κόστος μεταφοράς βάρυνε την τιμή της βοήθειας.

Η μεταφορές δια θαλάσσης είχαν δύο βασικά εμπόδια:

Α. δεν υπήρχαν πλεούμενα, είτε διότι τα είχαν κατασχέσει οι κατοχικές αρχές είτε διότι είχαν βυθιστεί, η δε κατοχική διακυβέρνηση δεν δεχόταν εφοπλιστές ουδετέρων στα ελληνικά νερά.

Β. Το Λονδίνο κάθε τόσο εξέδιδε «ουκάζιο» που απαγόρευε τις θαλάσσιες μεταφορές.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ρακένδυτα και πεινασμένα παιδιά της Κατοχής περιμένουν συσσίτιο (και σ αυτή την φωτογραφία τα παιδιά είναι ξυπόλυτα, πολύ σπάνιο είδος το παπούτσι, ειδικά στα παιδιά).


Ο Δαμασκηνός μεσολάβησε πολλές φορές για το πρόβλημα της βοήθεια ς στα νησιά. Δες σε τι πρόβλημα είχε μπλέξει αργότερα η μεταφορά βοήθειας   ……. Οι Σύμμαχοι ήταν υπέρ της χρήσεως μεγάλων πλοίων για την μεταφορά της βοήθειας απεναντίας οι Γερμανοί υπέρ των  μικρών πλεούμενων διότι φοβόντουσαν ότι τα μεγάλα πλοία θα έδειχναν στα βρετανικά υποβρύχια τα ελεύθερα από νάρκες περάσματα στα νησιά.

Ο εφοδιασμός της Κρήτης (Festung Kreta)  έγινε με το πλοίο «Καμέλια» (σουηδικό πλοίο) , η Κρήτη είχα πλεόνασμα ελαιολάδου και σταφίδας και έλλειψη δημητριακών, έτσι η Επιτροπή μπόρεσε να πάρει το Κρητικό πολύτιμο πλεόνασμα για την υπόλοιπη Ελλάδα, έτσι μοιράστηκε στην Ελλάδα 1.200 τόνοι Κρητική σταφίδα προς 8.000 δραχμές την οκά, φυσικά ακουλούθησαν και άλλες τέτοιες μεταφορές με διάφορα προϊόντα.

Η Επιτροπή σε αυτές τις μετακινήσεις εφάρμοσε την αρχή «Ότι δεν είναι ρητά απαγορευμένο …… επιτρέπεται».

Τεράστιο πρόβλημα για τις μεταφορές στην επαρχία ήταν το αντάρτικο κίνημα. Οι Ιταλοί έβαλαν περιορισμούς και από αυτούς τους περιορισμού πλήγησαν κάτοικοι ορεινών περιοχών πχ οι κάτοικοι της  Καλαμπάκας και της Καρδίτσας πήγαιναν στα Τρίκαλα για να πάρουν εφόδια , πορεία πολλών ημερών με κινδύνους να ληστευθούν καθ οδό από ομάδες άλλων χωριών.

Στον Βόλο ένα ιστιοφόρο με 35 τόνους αλεύρι πέρασε στα χέρια ανταρτών οι οποίοι έδωσαν στον πλοίαρχο απόδειξη παραλαβής!

Οι μεταφορές γινόντουσαν πάντα υπό την συνοδεία επιθεωρητών της Επιτροπής για να αποφευχθούν οι κλοπές, όταν η αποστολή έφευγε από την Αθήνα οι παραλήπτες ειδοποιούντο με τηλεγράφημα, το γραφεί «ελλειμμάτων» της Επιτροπής  παρακολουθούσε όλες τις διαφορές που υπήρχαν από την αποστολή μέχρι την παράδοση, παραλήπτης ήταν συνήθως η Αγροτική Τράπεζα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Συσσίτιο σε προσφυγική συνοικία, προσέξτε τα ρολά όλα κατεβασμένα και ανοιγόταν μια μικρή πόρτα για να ελέγχεται ο κόσμος.

Η ΛΕΗΛΑΣΙΑ

            Η Βέρμαχτ από την πρώτη στιγμή που μπήκε στην Ελλάδα κατανάλωσε τροφικά αποθέματα για τον επισιτισμό της. Και επίταξε τα υποζύγια που επέστρεψαν από την Πίνδο για τις ανάγκες της.

            Οι γερμανοί στρατιώτες έδειξαν διαθέσεις αρπαγής και λεηλασίας, χαρακτηριστική είναι η ιστορία γερμανού αξιωματικού που ήθελε να αγοράσει ένα αυτοκίνητο αλλά δεν του έφταναν τα χρήματα , έτσι παρακάλεσε τον Έλληνα πωλητή να περιμένει λίγο , κατέβηκε λοιπόν στο υπόγειο , τύπωσε όσα κατοχικά μάρκα του έλειπαν για την αγορά του αυτοκινήτου!

            Έξω όμως από το κατοχικό μάρκο διαδέχεται η διακριτική αγορά με φρεσκοτυπωμένα «ομόλογα του Ράιχ» . Με την είσοδο των στρατευμάτων του Γ Ράιχ στην Ομόνοια κατέφθασε και ένα κλειστό φορτηγό αυτοκίνητο το οποίο είχε μέσα μηχανήματα εκτύπωσης κατοχικού χρήματος, εκεί λοιπόν στην Ομόνοια τυπώθηκαν χρήματα που μοιράστηκαν στους γερμανούς στρατιώτες που ξαμολήθηκαν με αυτά τα χρήματα για αγορές στην Αθηναϊκή αγορά!

            Η Αμερικάνικη προπαγάνδα κυκλοφόρησε ένα έντυπο για αυτά τα πιστωτικά δελτία του Ράιχ που έλεγε: «λίγο περισσότερη πραγματική αξία από ότι μια υπόσχεση του Χίτλερ» και  κάποιο άλλο που έλεγε «ακόμα και τα λαμπρότερα κατορθώματα του Αλ Καπόνε ωχριούν μπροστά στην μέθοδο αυτή…..» και φυσικά εννοούσε το γερμανικό κατοχικό χρήμα.

            Οι γερμανικές επιτάξεις τροφίμων σταματούν από το 1942 όπως αποκαλύπτει ο Ρονκάλι, το μόνο που επίταξαν ήταν πατάτες, λάδι και σταφίδες που θεωρούντο «είδη αφθονίας» και υποχρεωτικά μπήκαν στο συφηφισμό των κλήριγκ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γερμανικό κατοχικό μάρκο.

            Από 1-5-41 μέχρι 30-9-41 η Ελλάδα «εξάγει» στην Γερμανία τρόφιμα και καπνά αξίας 38,81 εκατομμύρια μάρκα.

Η έρευνα της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Νιούκασλ Βιολέτας Χιονίδου «Famine and Death in Occupied Greece» (Λιμός και Θάνατος στην Κατεχόμενη Ελλάδα) εκδόθηκε πρόσφατα από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και περιέχει στοιχεία που εμπλουτίζουν τα έως σήμερα δεδομένα:

*Μία από τις πιο διαδεδομένες ερμηνείες είναι ότι ο λιμός στα πρώτα χρόνια της Κατοχής (1941-1942) οφειλόταν στο ότι οι Γερμανοί και οι Ιταλοί κατάσχεσαν όλη την ετήσια σοδειά.

Η Χιονίδου, μιλά για  κατασχέσεις αφορούσαν αγαθά (πορτοκάλια και λεμόνια στη Χίο, λάδι στη Λέσβο και σταφίδες στην Κρήτη) που ήταν ήδη αποθηκευμένα.

Αλλά και οι Ιταλικές κατοχικές δυνάμεις δεν υστέρησαν στις επιτάξεις, σε τέτοιο σημείο που οι γερμανοί να μιλούν για «εντελώς παράλογη» και «υπερβολική» μανία για επιτάξεις. Επιπλέον η ιταλική «preponderanza» (προτεραιότητα) απαγόρευσε την μεταφορά τροφίμων από τις περιοχές που είχαν πλεόνασμα. Η διοικητική διαίρεση της κατεχόμενης Ελλάδας σε 13 ζώνες, μεταξύ των οποίων απαγορευόταν η διακίνηση προϊόντων, είχε ολέθριες συνέπειες, ιδιαίτερα για την Αθήνα που δεν διέθετε δική της αγροτική παραγωγή. Έτσι, οι τιμές και οι ελλείψεις συγκεκριμένων προϊόντων διέφεραν από ζώνη σε ζώνη, και εκτεθειμένα στον λιμό βρέθηκαν τα μέρη όπου δεν υπήρχε σημαντική παραγωγή τροφίμων: τα αστικά κέντρα, τα απομονωμένα ορεινά χωριά και τα ξερονήσια.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Έκδοση της «Cassa Mediterranea di Credito» η λεγόμενη Μεσσογειακή λιρέτα.

Το παράδειγμα των «ομόλογων  του Ράιχ» μιμήθηκαν στα γρήγορα και τα στρατεύματα της Ιταλίας με την έκδοση της «Cassa Mediterranea di Credito», ο γερμανός τραπεζικός Χαχν μιλά ξεκαθαρα για «ξεπούλημα».

            Παρά την συμφωνία της Ρώμης που έγινε τον Ιανουάριο του 1942 και καθοριζόταν σε ένα και μισό δισεκατομμύριο δραχμές το μήνα για τα στρατεύματα κατοχής, οι κατοχικοί στρατοί έκλεψαν στην κυριολεξία τα πιο κάτω ποσά:

Ιανουάριος 1942 : 5.433.400.000 δρχ

Φεβρουάριος 1942 5.781.380.000 δρχ

Μάρτιο 1942 6.730.140.000 δρχ

Απρίλιο 1942 8.455.100.000 δρχ

Μάιο 1942 14.250.000.000 δρχ

Ιούνιο 1942 23.000.000.000 δρχ

Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και 13.500.000.000  που απέσπασαν για διάφορούς λόγους από τα Ελληνικά ταμεία.

Από τα χρήματα αυτά τα 48.340.020.000 τα πήραν οι Γερμανοί και τα υπόλοιπα οι Ιταλοί.

            Μέχρι τον Ιούνιο του 1942 η κυκλοφορία των γραμματίων της Τραπέζης της Ελλάδος είχε φτάσει τα 109.845.947.000 δις  δραχμές από αυτά μόνο τα 32 δις δραχ έφτασαν στον Ελληνικό λαό!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ιταλός και Γερμανός φρουρός στην Ακρόπολη (σπάνια έγχρωμη φωτογραφία).

            Ο Άλτερμπουργκ Γκραίβενιτς συνηγόρησε με μήνυμά του την 10/6/1942 και έγραψε μεταξύ των άλλων :

«Η Ελληνική κυβέρνησις εχρηματοδότησε τας δαπάνας εξ ολοκλήρου δια της εκδόσεως χαρτονομίσματος. Ο κρατικός προυπολογισμός 1941-42 κλείνει με ακάλυπτον έλλειμμα 29 δις δραχ. Αι δαπάναι κατοχής , αι οποίαι μέχρι τούδε ανήλθον εις 63 δις δραχ δεν συνυπολογίζονται. Η Ελληνική οικονομία , η οποία , ελλείψει πρώτων υλών κατά μέγα μέρος αδρανεί, δεν δύναται να βαστάση περισσότερον το βάρος αυτό. Επί των διαπιστώσεων αυτών εστηρίχθη η λειφθείσα αρχομένου του έτους , εις Ρώμην ότι αι πέραν του 1 ½ δις δραχ  δαπάναι κατοχής θα εβάρυνον τας δυνάμεις κατοχής . Έκτοτε αι δαπάναι αυταί κατέστησαν πρόβλημα καθαρώς νομισματικόν πολιτικόν. Αι δυνατότητες των δημοσίων οικονομικών προς άρσιν βαρών πρέπει να ερευνώνται υπό το πρίσμα των επιπτώσεων επί της νομισματικής κυκλοφορίας.

            Αι απαιτήσεις δια τον μήνα Ιούλιον, γερμανικής και ιταλικής πλευράς, καλύπτουν τα 77% της συνολικής νομισματικής κυκλοφορίας. Συνέχισις απαιτήσεων τοιούτου ύψους θα επιφέρη εντός ολίγου , πλήρη εκμηδένισιν του νομίσματος. Ο περιορισμός των προκαταβολών εις 5 δις δραχ μηνιαίως δύναται εν τινί μέτρω να ανακόψη τον ρυθμόν αυξήσεως της κυκλοφορίας τραπεζογραμματίων και κατ ακολουθίαν της υποτιμήσεως της δραχμής και της γενικής εξαθρώσεως της οικονομίας. Ο Ιταλός πληρεξούσιος επιμένει ότι κατά τον Ιούλιον δεν πρέπει να ζητηθούν πλέον των 7 δις  (5 δια τους Γερμανούς και 2 δια τους Ιταλούς)».

            Την ίδια μέρα ο Άλτερμπουργκ Γκραίβενιτς έστειλε το υπ αριθμ 1543 τηλεγράφημα στον Ρίμπεντροπ στο οποίο περιγράφει με τα μελανότερα χρώματα την κατάσταση.

Στις 20/7/1942 φτάνει στην  Αθήνα ο Μουσολίνι, μετά από επιθεώρηση που έκανε στο στρατό του στην Μ Ανατολή μετά την πτώση του Τομπρούκ και την ετοιμασία εισβολής προς Κάιρο και Αλεξάνδρεια των αξονικών στρατευμάτων, σε αυτή την επίσκεψη ο Τσολάκογλου και ο Γκοτζαμάνης καθώς και ο Άλτερμπουργκ Γκραίβενιτς τον συνάντησαν και του έθεσαν ωμά το οικονομικό πρόβλημα, ο Γκοτζαμάνης του μίλησε στα ιταλικά που γνώριζε. Ο Ντούτσε βρήκε σωστά τα αιτήματα και δήλωσε πως θα συζητούσε το θέμα με τον Χίτλερ και πράγματι έστειλε επιστολή στον Χίτλερ που πρότεινε να μειωθούν οι δαπάνες κατοχής προς ανακούφιση του Ελληνικού λαού. Και ο Χίτλερ βρήκε σωστά τα αιτήματα της κατοχικής κυβέρνησης και περιόρισε τον μήνα Αύγουστο 1942 τις απαιτήσεις από 20 δις δραχ σε 10 δις δραχ.

            Ο Άλτερμπουργκ Γκραίβενιτς δεν σταμάτησε να στέλνει εκκλήσεις προς την Γερμανική κυβέρνηση υπέρ της ελάφρυνσης της κατάστασης των ελλήνων., οι οικονομικές όμως των Γερμανών έμεναν αμετάθετες, οι γερμανοί μάλιστα μετονόμασαν τις δαπάνες συντηρήσεως των κατοχικών στρατευμάτων σε έξοδα «ανοικοδομήσεως» !

            Ο Γκύντερ Άλτενμπουργκ  άνθρωπος αυτός προσπάθησε μαζί με τον Δαμασκηνό να σώσει κόσμο από τις εκτελέσεις, μερικές φορές ανεπιτυχώς.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Hermann Neubacher ήταν ο πρώτος ναζιστής δήμαρχος της Βιέννης, αυτός στάλθηκε από τον Χίτλερ να βοηθήσει τα οικονομικά της Ελλάδος.

Ο διπλωμάτης Γκύντερ Άλτενμπουργκ ήταν πληρεξούσιος από την κατάληψη της Ελλάδος (συγκεκριμένα την άνοιξη του 1941 μέχρι το Φθινόπωρο του 1943), ο τίτλος του ήταν "Πληρεξούσιος του Ράιχ για την Ελλάδα", αντίστοιχος για τους Ιταλούς ήταν ο Τσίγκι. Μετά την αποχώρηση του Γκύντερ Άλτενμπουργκ αναλαμβάνει ο διπλωμάτης  Νόιμπαχερ, αυτός μετέφερε την έδρα του στο Βελιγράδι όπου έδρευε ο στρατάρχης Βάιχς, στην Ελλάδα εκπροσωπείτο από τον διπλωμάτη φον Γκραίβενιτς.

Ο Γκύντερ Άλτενμπουργκ ήταν διπλωμάτης και εισηγήθηκε στο Βερολίνο σεβασμό για τους Έλληνες, ειδοποίησε από τις πρώτες ημέρες για τον κίνδυνο ενδημικής πείνας, παρεμπόδισε την επέκταση της Βουλγαρίας και στην λοιπή Μακεδονία, επιβράδυνε τις μοιραίες εκτοπίσεις των Εβραίων στην Ελλάδα και στο τέλος ζήτησε τη μετάθεσή του. Εκφράστηκε αρκετά ελεύθερα και με πικρία για την στάση των συμπατριωτών του.

Μία από τις πρωτεύοντες σκέψεις του ήταν να μη γίνουν οι Γερμανοί πολύ αντιπαθητικοί στους Έλληνες, όχι τόσο για την τύχη των γερμανικών συμφερόντων στην κατοχή αλλά για τις σχέσεις των δύο λαών στο μεταπολεμικό στάτους.

Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ

            Τα περισσότερα δημοσιεύματα υπολογίζουν τους νεκρούς σε 300.000 περίπου. Αλλά απ ότι φαίνεται ο αριθμός είναι μεγαλύτερος πιθανά φτάνει στο μισό εκατομμύριο ή και περισσότεροι.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Θάνατοι στην Αθήνα από την πείνα, η μεταφορά τους γινόταν με φορτηγά αυτοκίνητα (αλλά και άλλα μέσα) και θαβόντουσαν σε ομαδικούς τάφους.

            Το BBC το 1942  αναφέρει ότι από πείνα πέθαναν 500.000. Ο εκπρόσωπος του Πάπα Α Τζ Ρονκαλι (που μετά έγινε Πάπας Ιωάννης ΚΓ) και ο οποίος ήταν εκπρόσωπος του Πάπα στην Ελλάδα και την Τουρκία κάνει τις πιο κάτω παρατηρήσεις :

Από 1-1041 μέχρι 30-9-42 στην Αθήνα και τον Πειραιά καταγράφονται 49.188 νεκροί, έναντι 14.566 του 1940, αρα η διαφορά οφείλεται σε θανάτους από πείνα.

Ανάλογοι είναι οι αριθμοί του ΔΕΣ και της Στατιστικής Υπηρεσίας των Αθηνών.

            Θα πρέπει να πούμε ότι με εξαίρεση κάποια νησιά και την Αττική η πείνα δεν πήρε ενδημικές διαστάσεις.

            Ας δούμε τι λέει ο Μον στο βιβλίο του για τους θανάτους στην Αθήνα του 1.000.000 κατοίκων : «…. Πέθαναν το 1940 , τον πρώτο χρόνο του πολέμου 13.517άτομα. Τα 1942 πέθαναν 27.205 και το 1942 45.650, μολονότι σημειώθηκε αισθητή μείωση της θνησιμότητας τους τελευταίους μήνες του χρόνου……».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : μεταφορά νεκρού με καροτσάκι, ο συγγενής αποδίδει τον τελευταίο χαιρετισμό. Οι ρόδες στο καρότσι είναι από συμπαγές σίδερο, ούτε λόγος για καουτσούκ, τώρα τι θόρυβο έκανε αυτό το όχημα μη τα συζητάμε, οι ρόδες δεν έμπαινε κανένα υλικό ώστε να λιπαίνονται.

ΜΑΥΡΗ ΑΓΟΡΑ (προϊόντα)

            Ας περιγράψουμε τώρα μια κεντρική περίπτωση υπαίθριας μαύρης αγοράς. Πρέπει να φανταστούμε ότι περίπου έτσι ήταν όλες οι υπαίθριες αυτές αγορές, διότι εκτός αυτών των υπαίθριων αγορών υπήρχαν και συναλλαγές μαύρης αγοράς με ιδιωτικές συμφωνίες αλλά και καταστήματα που λειτουργούσαν με το σύστημα της μαύρης αγοράς.

            Στο πεζοδρόμιο σε πολυσύχναστα μέρη εγκαθίσταντο μικροί πάγκοι που πωλούντο κάθε λογής τρόφιμα: κρέατα , τυριά, ψάρια, βούτυρο, αυγά , λαχανικά κλπ γύρω από τους πάγκους κυκλοφορούσε πολυάριθμος κόσμος, οι περισσότεροι έβλεπαν και έψαχνα να βρουν τι μπορούσαν όχι τι ήθελαν να αγοράσουν.

            Εδώ δεν υπήρχε περιορισμός στις μερίδες που κάποιος θα αγόραζε αρκεί να μπορούσε να τα αγοράσει, στο κρασί που πουλιόταν είχε προστεθεί ρετσίνι (ρετσίνα) κυρίως για να το περισώσουν από τους κατακτητές που όταν το δοκίμαζαν έκαναν μορφασμούς για την δυνατή του γεύση και έτσι δεν αποτελούσε γι αυτούς επιθυμητό προϊόν, για τους Έλληνες πάλι το κρασί (ρετσίνα) ήταν προϊόν που έδινε στον ταλαιπωρημένο τους οργανισμό πολλές θερμίδες που φυσικά τις χρειάζονταν, έτσι η ρετσίνα ήταν κάτι που το αναζητούσαν οι άνθρωποι και ήταν κάτι που το εύρισκαν με κάποια ευκολία, εν αντιθέσει με το λάδι που η αγορά του  απαιτούσε εγγλέζικες λίρες.

            Στην  υπαίθρια μαύρη  αγορά μπορούσε να δει κανείς από τον ίδιο πωλητή να πουλιέται παστέλι και σαρδέλες. Και μιας και μιλήσαμε για γλυκά θα πρέπει να πούμε ότι τα κατοχικά γλυκά είχαν μια γεύση «ερζάτς».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Υπαίθρια πώληση λαδιού (σπανιώτατο είδος στην κατοχή, που πωλειτο με λίρα Αγγλική).

            Εκτός των τροφίμων υπήρχαν και όλα τα είδη που μπορεί να έχει ανάγκη ο άνθρωπος ρούχα, ξυραφάκια , είδη που εγκατέλειψαν οι Άγγλοι κατά την υποχώρησή τους μέχρι τσάι Κεϋλάνης, αυτά τα προϊόντα από τις αγγλικές αποθήκες που λεηλάτησαν οι Έλληνες  τα αγόραζαν κυρίως οι κατοχικοί στρατιώτες (γερμανοί και Ιταλοί), μέχρι βενζίνη πουλιόταν στην μαύρη αγορά (η γερμανική ήταν χρωματισμένη και φυσικά δεν μπορούσε κάποιος να την εμφανίσει δημόσια). Οι τιμές ήταν για όλα τα πράγματα πολύ υψηλές για να δώσουμε ένα μέτρο σύγκρισης, ένα φυσιολογικό γεύμα σε εστιατόριο αντιστοιχούσε σε 10 σουηδικές κορώνες για το ίδιο γεύμα, την ίδια τιμή που θα πλήρωνε κανείς στο Παρίσι, την Ρώμη και το Βερολίνο, με την διαφορά όμως ότι οι Έλληνες ούτε κατά φαντασία δεν πλησίαζαν στο 1/10 των μισθών και εισοδημάτων των λαών αυτών, σαν παράδειγμα  φανταστείτε σήμερα οι φτωχοί κάτοικοι μιας Αφρικανικής χώρας με μισθό 1 Ευρώ την ημέρα, να πρέπει να πληρώνουν για ένα γεύμα σε εστιατόριο σε τιμής του Ρίτς των Παρισίων.

   Εμπορεύσιμο είδος ήταν τα ξύλα που λόγω της υλοτομής των δασών από τον πληθυσμό για να ζεσταθεί στον κρύο χειμώνα του 1941-42 ήταν δυσεύρετα, έτσι μπορούσε να δει ανθρώπους στον Βασιλικό κήπο να μαζεύουν ξυλαράκια που είχαν πέσει κάτω. Οι ενήλικες δεν φορούσαν συνήθως παπούτσια αλλά σανδάλια από ελαστικά αυτοκινήτων, φρόντιζαν δε η φυσική καμπύλη του λάστιχου να πέφτει στο σημείο που το πέλμα κάνει καμάρα, τα ελαστικά αυτά ήταν λεία των σαλταδόρων και χρυσοπουλιόταν στην μαύρη αγορά. Οι γυναίκες κυρίως στις συνοικίες φορούσαν τσόκαρα δηλαδή παπούτσια από ξύλο κατάλληλα λαξευμένο.

            Οι στρατιωτικές αρχές έκαναν συχνούς ελέγχους σε όλα τα σημεία της πόλης , κυρίως όμως έλεγχαν με μπλόκο την Λ Συγγρού την πρόσβαση των κατοίκων προς τον Πειραιά. Στον έλεγχο αναζητούσαν να βρουν και εμπορεύματα που πιθανά να είχαν κλαπεί από τις κατοχικές δυνάμεις, έτσι όσοι είχαν είδη που προερχόντουσαν από τέτοιες επιχειρήσεις υποχρεωνόντουσαν να μετακινηθούν από περιοχές εκτός των βασικών αξόνων κυκλοφορίας, οι διαδρομές αυτές έκρυβαν πολλούς κινδύνους. Περιττό να υπενθυμίσουμε ότι η μετακίνησης αυτή ήταν περισσότερο χρονοβόρα και οι μετακινούμενοι πιθανά να υποχρεωνόντουσαν να διανυχτερεύσουν στο δρόμο αφού από μια ώρα και μετά ίσχυε η νυκτερινή απαγόρευση και μετά από μια ώρα και μετά οι στρατιώτες πυροβολούσαν ότι κινείται, έτσι μια μετακίνηση από Αθήνα στον Πειραιά (ανάλογα και την διαδρομή που υποχρεωνόταν κανείς να ακολουθήσει και του είδους που μετέφερε) μπορούσε να διαρκέσει τρεις ημέρες. Προσωπικά μου διηγήθηκε κάποιος μια μεταφορά ενός μπρούτζινού αγάλματος που έκλεψαν από το πρώτο νεκροταφείο, με καρότσι με συμπαγείς ρόδες, μέχρι τον Πειραιά που διήρκεσε περισσότερο από τρεις ημέρες, το μπρούτζινο άγαλμα πήγε σε χυτήριο, η περιγραφή αυτή θα ήταν άξια και μόνη της να γίνει κινηματογραφική ταινία.…….

            Τα πάντα ήταν περιορισμένα και ήταν αντικείμενα αγοραπωλησία μέχρι και το νερό που από την 1μμ και μετά κοβόταν!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι Αθηναίοι πουλούν τα υπάρχοντά τους για να προμηθευτούν τρόφιμα, πολλά από αυτά θα μεταφερθούν από μαυραγορίτες στην επαρχία για να γίνει ανταλλαγή με τρόφιμα.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΜΑΥΡΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Στο πλαίσιο αυτό, εμφανίστηκε στην Ελλάδα η «μαύρη αγορά», που στην ουσία ήταν το μόνο μέρος από το οποίο μπορούσε κανείς, πλέον, να προμηθευτεί ορισμένα βασικά αγαθά.

Στην «μαύρη αγορά», συμμετείχε αναγκαστικά όλος σχεδόν ο πληθυσμός, είτε ως αγοραστής είτε ως πωλητής, στο βαθμό που ήταν ο μοναδικός χώρος όπου έβρισκε κανείς τροφή. Ήταν επίσης το μέρος όπου αντάμωναν όλες οι κοινωνικές τάξεις της χώρας.

Γράφει χαρακτηριστικά η Χιονίδου: «Η τράμπα ή ανταλλαγή, υιοθετήθηκε κατ' αρχάς από τους χωρικούς και ύστερα από όλους. Κοσμήματα, έπιπλα, μηχανές ραψίματος, ρούχα θα ανταλλάσσονταν για γεωργικά προϊόντα. Στην Χίο, π.χ., οι γυναίκες των ναυτικών που είχαν μείνει στους Βροντάδες θα αντάλλασαν ρούχα και υφάσματα από το εξωτερικό για τρόφιμα στα χωριά. Οι γυναίκες αυτές θα έκλειναν και "ντιλ" με τους ψαράδες, ανταλλάσσοντας ακριβά οικιακά σκεύη, για συγκεκριμένο αριθμό ψαριών, που θα έπαιρναν σε δόσεις. Ακόμα και οι ταβέρνες στην κατεχόμενη χώρα λειτουργούσαν στη βάση της ανταλλαγής: ένα ποτό για μια φούχτα ξερά φασόλια».

ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μαυρή αγορά στην Αθήνα.

1. Οι μαυραγορίτες ήταν φτωχοί άνθρωποι, ελάχιστοι απ αυτούς πλούτισαν .
2. Το επάγγελμα αυτό το έκαναν και άντρες και γυναίκες.
3. Η δοσοληψία με τα χωριά γινόταν όχι με χρήματα αλλά με είδη , ρούχα, ραπτομηχανές, οικιακά σκεύη κλπ ……….. Μου έχει διηγηθεί ένας μαυραγορίτης ότι πήγε την πρώτη φορά τις πιτζάμες του για να πάρει σιτάρι, την Κυριακή τις φόρεσε ο γιος του αγρότη  και με αυτές πήγε στην εκκλησία.
4. Η μετακίνηση γινόταν κυρίως με τον σιδηρόδρομο, ο μαυραγορίτης χωρίς εισιτήριο ανέβαινε στην σκεπή του βαγονιού και εκεί έμενε με το εμπόρευμά του μέχρι να φτάσει στον προορισμό του. Επειδή τα τραίνα την εποχή αυτή κινούντο με κάρβουνο κατέβαινε συνήθως μαύρος, η μετακίνησης αυτή ήταν και πολύ επικίνδυνη διότι συνήθως κοιμούντο στο ταξίδι, από το πρώτο βαγόνι ο μαυραγορίτης φώναζε όταν πλησίαζαν σε τούνελ «Γαλαρίααααααααα», τότε ξυπνούσαν όσοι κοιμόντουσαν και ανασηκωνόντουσαν για να δουν περί τίνος πρόκειται έτσι κτυπούσαν το  κεφάλι τους στο πάνω μέρος της γαλαρίας , έχουν σκοτωθεί πλήθος μαυραγορίτες έτσι. 
5. Η μετακίνηση από τον σταθμό μέχρι το σπίτι του ο μαυραγορίτης κινδύνευε πολύ διότι έξω από τον σταθμό περίμεναν συμμορίες που υποδεχόντουσαν τους μαυραγορίτες και τους επαρχιώτες  που κουβαλούσαν τρόφιμα από την επαρχία, μια γριά Μανιάτισα παρέλαβε από τον σταθμό ένα τσουβαλάκι στάρι από τους συγγενείς της το φορτώθηκε και στο δρόμο  την πλησίασε ένας ο οποίος φορούσε μια ειδική ποδιά, από πίσω με ένα μαχαίρι έσκισε το τσουβαλάκι, ταυτόχρονα άνοιξε την ποδιά για να μαζέψει το σιτάρι από το τσουβάλι της γριάς, η κακομοίρα βρέθηκε με ένα άδειο τσουβαλάκι στον ώμο και ο άλλος υπό την κάλυψη συνεργατών εξαφανίστηκε.
6. Οι μαυραγορίτες για αντιμετωπίσουν τους κινδύνους συνεταιρίζοντο δύο δύο ή και περισσότεροι.
7. Κανείς δεν αναγνώριζε τον εαυτό του ως «μαυραγορίτη». «Μαυραγορίτης» ήταν πάντοτε ο Άλλος.
8. Αναφέρει η Χιονίδου : «Για τους δημόσιους υπαλλήλους μαυραγορίτες ήσαν οι εργάτες,      που έκαναν τους μεσάζοντες μεταξύ των χωρικών και των αστών, οι βαρκάρηδες, οι Ιταλοί, οι έμποροι και οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα -αλλά ποτέ οι δημόσιοι υπάλληλοι! Για τους εργάτες πάλι, οι μαυραγορίτες ήσαν οι μπακάληδες, οι χωρικοί και οι εύποροι».
9. Μαύρη αγορά διενεργούσαν και οι Ιταλοί κατακτητές, οι οποίοι από την πρώτη στιγμή θεωρήθηκαν από τους Έλληνες σαν κατακτητές «δεύτερης κατηγορίας».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μετά την πώληση του σπιτιού ο Κόντογλου (Για να επιζήσουν)  μετακόμισε σε ένα γκαράζ. Η κόρη του μιλούσε με πίκρα για το σπίτι που πουλήθηκε στην κατοχή για λίγο αλεύρι.

ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΥΡΑΓΟΡΙΤΕΣ

* ΟΙ ΜΑΥΡΑΓΟΡΙΤΕΣ [Μ. ΓΕΝΙΤΣΑΡΗ] (Στίχοι - σύνθεση του 1941).

«Μικροί - μεγάλοι γίνανε μαυραγορίτες όλοι,
κι αφήσανε όλο το ντουνιά με δίχως πορτοφόλι.

Ακόμα κι οι γυναίκες τους τη μαύρη κυνηγάνε,
τσάντες τσουβάλια κουβαλούν κανέναν δεν ψηφάνε.

Μέρα και νύχτα τριγυρνούν στους δρόμους σαν κοράκια,
πελάτες ψάχνουν για να βρουν να γδάρουνε κορμάκια.

Πουλήσαμε τα σπίτια μας και τα υπάρχοντά μας,
για δυό ελιές κι ένα ψωμί να φάνε τα παιδιά μας».


1. Αγραμμοφώνητο τότε. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1980, ερμηνευμένο από τον Γιώργο Νταλάρα.
2. Περιλαμβάνεται στο LP «ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ», MINOS DAL-MSM 391, 1980.

* ΟΙ ΛΑΔΑΔΕΣ [Μ. ΓΕΝΙΤΣΑΡΗ] (Στίχοι - σύνθεση της Κατοχής).

«Όσοι πουλάνε ακριβά, οι παλιομασκαράδες,
θα τους κρεμάσουνε κι αυτούς, όπως τους δυο λαδάδες.

Που τους κρέμασαν και τους δυο ψηλά σε μια κολόνα
κι όσοι πέρναγαν από κει τους έφτυναν το πτώμα.

Προσέχτε οι υπόλοιποι, μην το περνάτ' αστεία,
γιατί θα σας κρεμάσουνε στην ίδια την πλατεία».


1. Αγραμμοφώνητο τότε. Πρώτη εκτέλεση το 1982, ερμηνευμένο από τους Μ. Γενίτσαρη - Χάρις Αλεξίου.
2. Περιλαμβάνεται στο LP "ΓΕΝΙΤΣΑΡΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ: ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ Νο.12", MARGO 8267, 1982.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Επί τας στοιχειώδους ανάγκας ενός οργανισμού καλύπτονται: 
Το 4,2% από διανομάς του κράτους
Το 3,6% εκ του Ερυθρού Σταυρού
Το 60% και πλέον εκ της ελευθέρου αγοράς
Μόνο που αυτή ήταν η μαύρη αγορά…

ΠΩΣ ΤΗΝ ΕΙΔΑΝ ΤΗΝ ΜΑΥΡΗ ΑΓΟΡΑ ΟΙ ΞΕΝΟΙ

            Η εφημερίδα Frankfurten Zeitung με ημερομηνία 15-11-1942 στο άρθρο «Κάτω από την Ακρόπολη» γράφει:

«Η διαφορά μεταξύ <λευκής> και <μαύρης> αγοράς έχει τόσο εξαλειφθεί ώστε μπορούμε να μιλήσει μόνο για μια γενικώς γκρίζα ζώνη».

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΑΠΑΓΑΛΑΚΙΑ

            Ήδη η κατάσταση της οικονομίας ήταν άθλια πριν την κατάρευση του μετώπου, από τον Απρίλιο του 1941 η κυκλοφορία των Ελληνικών χαρτονομισμάτων είχε ΔΕΚΑΠΛΑΣΙΑΣΤΕΙ , ο τιμάριθμος είχε φτάσει στο 88πλάσιο, η σχέση λίρας δραχμής είχε το 1/200 της προκατοχικής αντιστοιχίας.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Συσσίτιο σε παιδιά.

            Οι Ιταλοί αντιμετωπίζουν θετικά το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας, για τον απλό λόγω ότι επιδίωκαν την προτεκταροποίηση της Ελλάδος

Ο Γκ Άλτενμπουργκ γράφει:

«Ακόμα και οι καλύτερες εγκαταστάσεις παράκτιας άμυνας χάνουν αναπόφευκτα την αξία τους απέναντι στην οικονομική κατάρρευση και κοινωνική αποσύνθεση της ενδοχώρας».

            Προ αυτής της κατάστασης οι Γερμανοί θέλουν να ξεκαθαρίσουν την οικονομική κατάσταση με τις κατοχικές κυβερνήσεις.

            Στην κατοχή τώρα όλα κινούντο με φήμες, με φήμες κινείτο η μαύρη αγορά, το εμπόριο, οι αριθμοί και καθημερινότητα των ανθρώπων. Έτσι κάποιος υποστήριζε ότι «η άλλη μεριά» ανάγγειλε από το ραδιόφωνο πως οι Έλληνες θα έπαιρναν δέματα με τρόφιμα, όλη η χώρα μάθαινε το μεγάλο γεγονός και ουρές ανθρώπων απότομα σχηματιζόντουσαν στα γραφεία της Επιτροπής που ήταν πρόθυμοι να προσφέρουν εθελοντική εργασία για την συσκευασία των δεμάτων, αντιλαμβάνεσαι την έκπληξη των Ελβετών και των Σουηδών.

            Άλλη πάλι «καλά πληροφορημένη πηγή» διέδιδε ότι γινόντουσαν διανομές δεμάτων με: τσάι, καφέ, ρύζι, κακάο και λιχουδιές από την Μ Ανατολή, η "πηγή" μάλιστα ήξερε και την τιμή που θα δινόταν το δέμα, και τότε οι Αθηναίοι έφταναν σε σημεία τρέλας προκειμένου να εξασφαλίσουν τα χρήματα που θα τους έδινε το δικαίωμα να αγοράσουν όσο γίνεται περισσότερα δέματα προκειμένου να τα εκμεταλλευτούν με κέρδος, ένας απ αυτούς κάποια στιγμή έφτασε να πουλήσει το σπίτι του για να μπει σε αυτή την κερδοφόρα αγορά!!!!!!!!!!!!!

            Ο κόσμος πλησίαζε τους ξένους της Αθήνας για να εκμαιεύσουν κάποια πληροφορία που ήξεραν αυτοί και αγνοούσαν οι Έλληνες , προς αυτή την κατεύθυνση δοκίμαζαν κάθε πονηριά. Με βάση τις πληροφορίες κινείτο η ζωή των πεινασμένων Αθηναίων.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΝΟΙΜΠΑΧΕΡ

            Στις 15/16-10-1942 ο Χ Νόιμπάχερ ειδικός στα οικονομικά διορίζεται με απόφαση του Χίτλερ  "εντεταλμένος για οικονομικά και χρηματιστικά ζητήματα στην Ελλάδα".

            Ο Χ Νόιμπάχερ ήταν Δήμαρχος της Βιέννης, προσχώρησε στις χιτλερικές θέσεις αλλά νωρίς απογοητεύθηκε, έλεγε στους συνεργάτες του : «Δεν μπορώ να εμποδίσω βέβαια την καταστροφή, αλλά μπορώ να προλάβω, ίσως από την θέση αυτή, μεγάλες αδικίες», την περίοδο αυτή εξακολουθεί να έχει αρμοδιότητες για ζητήματα του πετρελαίου με έδρα το Βουκουρέστι. Αντιλαμβανόμαστε ότι οι Γερμανοί δεν έστειλαν ένα τυχαίο άτομο για να βοηθήσει το επισιτιστικό, αλλά μια πολύ σπουδαία οντότητα για τα γερμανικά πράγματα, και πράγματι ο άνθρωπος αυτός που πλέον δεν πίστευε στον Χίτλερ και την γερμανική νίκη, έκανε πράγματα θαυμαστά, φυσικά και δεν πίστευε στην ανόρθωση της Ελληνικής οικονομίας, στόχευε μόνο στο φρενάρισμα του πληθωρισμού και στην πλήρωση της αγοράς με αγαθά όσο αυτό ήταν δυνατόν . Βέβαια κουβαλούσε  εντολή που  ήταν αντί πάσης θυσίας να θέσει φραγμό στον καλπάζοντας πληθωρισμό που σημειωνόταν με τραγικότατα αποτελέσματα στην κατοχική Ελλάδα, να αντιμετωπίσει τα προβλήματα εφοδιασμού και διατροφής του ελληνικού λαού κ.ο.κ. Ο Νοϊμπάχερ, ως ειδικός απεσταλμένος, ήταν εφοδιασμένος με εν λευκώ εξουσιοδοτήσεις και ήταν υπόλογος μόνον έναντι του Χίτλερ. Ουσιαστικά ήταν ένας απεσταλμένος δικτάτορας, υπεράνω στρατιωτικών διοικήσεων, κατοχικών υπηρεσιών και υπάτων αρμοστειών, υπεράνω φυσικά και της κατοχικής ελληνικής κυβέρνησης.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Hermann Neubacher, σε φωτογραφία του  1939. 

            Η Ρώμη διορίζει ανάλογο εντεταλμένο τον τραπεζίτη Ντ Αγκοστίνο αυτοί οι δύο αναλαμβάνουν  «την κάλυψη των αναγκών για την κοινή διεξαγωγή του πολέμου των δυνάμεων του Άξονα» και να «αποτρέψουν την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για την εξυγίανση των παρουσών συνθηκών».

            Για να μειώσει τον τιμάριθμο εγκαταλείπει το σύστημα της κρατικής διατίμησης οι δύο εντεταλμένοι επινοούν την «αίρεση ως προς τις οικονομικές συνθήκες ενός πολέμου, τη δημιουργία μιας ελεύθερης αγοράς». Για την προμήθεια των αγαθών σκέπτονται να εξασφαλίσουν με δωρεάν εισαγωγή μεγάλες ποσότητες τροφίμων και χτυπά πρώτα τους κερδοσκόπους, εκδίδει απόφαση που απαγορεύει την πληρωμή των προμηθευτών της Βέρμαχτ, οι προμηθευτές που ήταν συνηθισμένοι να «εισπράττουν φανταστικά ποσά»  τρέχουν στις τράπεζες απ όπου μαθαίνουν ότι πρόκειται για ανάκληση όλων των παλαιότερων δανείων, έτσι γίνονται εκούσιοι πιστωτές της Βέρμαχτ, μιλάμε για πίστωση (Ιανουάριος 1943) του ύψους 20 δις δραχμές ( 160.000 χρυσές λίρες).

Τι πετυχαίνει με αυτό ο Χ Νόιμπάχερ;  Οι κερδοσκόποι παύουν υπό αυτές τις συνθήκες να ενδιαφέρονται για υποτίμηση της δραχμής και αναγκάζονται να πουλήσουν τα κρυμμένα τρόφιμα. Το αστείο είναι ότι οι κερδοσκόποι πλέον «ποντάρουν» στην «ξοφλημένη δραχμή» και «Ολόκληρη η Αθήνα είναι ένα χρηματιστήριο του οποίου την έντονη ατμόσφαιρα ρυθμίζουν οι εκάστοτε φήμες».

            Την πτώση των τιμών βοηθάει η επιχείρηση βοηθείας του ΔΕΣ και η ήττα του Ρόμελ στο Ελ Αλαμέιν, σε κάθε συμμαχική νίκη η τιμή της λίρας πέφτει (εξ ου και η περιβόητη φράση των μαυραγοριτών «Βάστα Ρόμελ»), ενώ αντίθετα οι επιτυχίες του Άξονα ανεβάζουν την τιμή της λίρας.

            Ενδεικτικά αναφέρω μερικές τιμές της λίρας :

Μέχρι την ήττα του Ρόμμελ στο Ελ Αλαμέιν η λίρα είχε φτάσει στις 214.730 δραχ  η μέση τιμή του Σεπτεμβρίου ήταν στις 610.000 δραχ και σε δύο βδομάδες έφτασε στις 200.000 δραχ.

            Με την πτώση της λίρας μειώνονται οι τιμές των καταναλωτικών αγαθών διότι όλοι θέλουν να αδειάσουν τις παράνομες αποθήκες τους. Ο Ρονκάλι παρατηρεί Α «ως δια μαγείας…….γεμίζουν τα καταστήματα με όλα τα αγαθά του Θεού».

            Ο μέσος Έλληνας εξοργισμένος αντιλαμβάνεται ότι τον καιρό της πείνας υπήρχαν άνθρωποι που διατηρούσαν τεράστιες αποθήκες με σιτηρά, όπως καταγγέλλει και ο Νούτσιος του Βατικανού, ο λαός ικανοποιείται όταν μέσα σε αυτό το τρελοκομείο που δημιούργησε ο Χ Νόιμπάχερ τρεις μεγαλο - μαυραγορίτες χρεοκοπημένοι αυτοκτονούν.

            Ο Χ Νόιμπάχερ παίρνει και μέτρα κατά των γερμανών, επιβάλει αυστηρότατο περιορισμό εισόδου στην χώρα στους γερμανούς πολίτες που δεν ήταν «απόλυτα απαραίτητοι», πατάσσοντας έτσι τον ανέξοδο τουρισμό που είχε εκδηλωθεί από επίσημα πρόσωπα του Ράιχ, περιορίζει τις αγορές της Βέρμαχτ στις απολύτως απαραίτητες, περιστέλλονται οι δαπάνες κατασκευής έργων  (υπήρχαν κάποιοι αετονύχηδες αρχιτέκτονες της Βέρμαχτ που ήθελαν να κτίσουν για να θυμούνται όλοι την διέλευση της Βέρμαχτ από την Ελλάδα, βρέθηκαν σχετικά έγγραφα για αυτά τα σχέδια).

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Hermann Goering αναζητούσε ελληνικό χρήμα για να φτιάξει γερμανικά αεροδρόμια στην Κρήτη, το κατοχικό χρήμα όμως ήταν πολύ "φτηνό", σκέτο χαρτί έτσι ξεσπούσε κατά της λεηλατιμένης κατοχικής δραχμής  με χαρακτηρισμούς : «καταραμένη σκατοδραχμή».

            Θα πρέπει να πούμε ότι η συναλλαγές δυσκολεύονται διότι η νομισματική ισοτιμία μάρκου δραχμής είναι 1/60 . Ας δούμε όμως τι μισθό έπαιρναν οι γερμανοί στρατιώτες:

Ο μισθός 4 ημερών ενός στρατιώτη αντιστοιχεί με την τιμή ενός κουτιού σπίρτα.

Ο μισθός ενός μήνα του στρατιώτη αρκεί για μια μπύρα.

Ένας στρατηγός με ένα μηνιάτικο μπορεί να φάει ένα καλό γεύμα.

            Στις 25/11/1942 ανατινάσσεται η γέφυρα του Γοργοποτάμου, ο γερμανικός στρατός όμως εφοδιάζεται κανονικά μέσω Στυλίδας, διαταράσσεται όμως η ροή τροφίμων στην Αθήνα, μεγάλες ποσότητες παραμένουν καθηλωμένες, μεγάλες ποσότητες κάρβουνου δεν φτάνουν στην πρωτεύουσα, μειώνεται η ιδιωτική κατανάλωση κατά 50% και παρουσιάζονται εξωφρενικές τιμές στην αγορά, παρ όλα αυτά η χρυσή λίρα πέφτει στην τιμή των 135.000 δραχ 

            O Χ Νόιμπάχερ πιστεύει ότι ο Ελληνικός λαός διατροφικά στηρίζεται στο πρόβλημα των μεταφορών. Για παράδειγμα  απειλεί με παραίτηση στην περίπτωση εξαγωγής παλαιοσιδηρικών χωρίς την άδειά του και σε άλλη περίπτωση κατάσχει ένα φορτίο λάδι που εξαγόταν και το στέλνει στην αγορά της Αθήνας. Πετυχαίνει την διαταγή του Χίτλερ για την αποκατάσταση των λιμενικών εγκαταστάσεων του Πειραιά. Όλες αυτές οι ενέργειες του Χ Νόιμπάχερ φέρνουν διαμαρτυρίες από μέρους των Γερμανών της Βέρμαχτ προς το Βερολίνο, παραπονούνται για όλα για την χρησιμοποίηση του σιδηροδρόμου για της ανάγκες μεταφορών τροφίμων, για τις παρακλήσεις για  μικροποσά για όλα. Ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη αυτό το πρόγραμμα του Χ Νόιμπάχερ ο Τσολάκογλου τέλος Οκτωβρίου ανακοινώνει ότι παραιτείται διότι η τιμή του δεν του επέτρεπε να παραμείνει  πρόεδρος μιας κυβέρνησης με κακόφημους υπουργούς όπως τον ρουσφετολόγο και καταχραστή Γκοτζαμάνη, είδε και έπαθε ο Χ Νόιμπάχερ να τον μεταπείσει να παραμείνει προς το παρόν για να μη υπονομευθεί η «ειδική οικονομική αποστολή του» Βέβαια την παραίτηση του Τσολάκογλου ζητούσε και η γερμανική πρεσβεία λόγω έλλειψης αποδοτικότητας και αδράνειας, αλλά ο Ρίπεντροπ απέρριψε την πρόταση διότι η έλλειψη αποφασιστικότητας, αποδοτικότητας και αδράνειας δεν αποτελούσαν για τους Γερμανούς μειονεκτήματα , αφού ο στρατηγός χρειαζόταν μόνο για να εκτελεί εντολές!

            Όταν αρχίζουν οι γερμανικές εκτελέσεις τον Ιανουάριο του 1943 ο Χ Νόιμπάχερ επισημαίνει το βαρυσήμαντο πολιτικό και οικονομικό κόστος αυτών των εκτελέσεων και απαντά στην Βέρμαχτ ότι: «δεν θα γίνει ο εισπράκτορας της στο ελληνικό νομισματοκοπείο……..». Ο Γκαίριγκ εξ αιτίας των μέτρων Χ Νόιμπάχερ υποχρεώνεται να περικόψει έργα της Λουφτβάφε στην Κρήτη και μιλά για την «καταραμένη σκατοδραχμή», βέβαια ο πληθωρισμός από ένα σημείο και μετά γίνεται ανεξέλεγκτος και τον Νοέμβριο του 1943 η μία λίρα αντιστοιχεί με 2.000.000 δραχμές.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Τσολάκογλου ζήτησε να παραιτηθεί  διότι έβρισκε ότι στην κυβέρνηση υπήρχαν  "κακόφημοι υπουργοί", η γερμανική πρεσβεία  πάλι έβρισκε ότι είχε " έλλειψης αποδοτικότητας και αδράνειας",  αλλά ο Ρίπεντροπ ήθελε "ο στρατηγός χρειάζεται  μόνο για να εκτελεί εντολές". Ο Τσολάκογλου στο στούντιο της ραδιοφωνίας διαβάζει το διάγγελμάτου.

Τέλος θα πρέπει να παρουσιάσω και κάποια ακόμα πράγματα που έκανε ο εκπληκτικός αυτός άνθρωπος.  Με πρωτοβουλία του εισήγαγαν οι Γερμανοί χιλιάδες χρυσές λίρες  για να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό, τη συμβολή του ίδιου στη σωτηρία της Θράκης και τέλος η ανάμιξή του στο θέμα της κήρυξης της Αθήνας ως ανοχύρωτης πόλης* κατά την αποχώρηση των Γερμανών το 1944, τι σημαίνει ανοχύρωτη πόλη; Μα απαγορεύεται η καταστροφή της και ο βομβαρδισμός της, φυσικά εμείς οι ίδιοι οι Έλληνες την πόλη των Αθηνών την μετατρέψαμε σε πεδίο μάχης τον Δεκέμβριο του 1944 οι δε Άγγλοι μετέτρεψαν σε ταμπούρι τις κολώνες του Παρθενώνα…………

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΗΚΕ Η ΑΘΗΝΑ ΑΝΟΧΥΡΩΤΗ:

       «O Γερμανός στρατηγός Φέλμι κάλεσε το Δήμαρχο της Αθήνας Γεωργάτο στο Ψυχικό (έδρα του διοικητή των ναζί) τη νύχτα της τετάρτης (11 Οκτωβρίου), του γνωστοποίησε ότι οι Γερμανοί θα φύγουν και εξέδωσε το παρακάτω έγγραφο: “O γερμανικός στρατός κήρυξε την πόλη των Αθηνών ανοχύρωτη. Eνοείται ότι τα γερμανικά στρατεύματα θα αποχωρήσουν από την πόλη. Tο μέτρο αυτό γίνεται με την προσδοκία ότι θα ισχύσει και για τον εχθρό”».

ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑ ΜΕ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ


            Εκτός από τους τρόπους που εκθέσαμε υπήρξαν κατά τόπους τροφοδοσία πληθυσμιακών ομάδων με άλλους τρόπους , θα παρουσιάσω μερικούς τρόπους όπως τους βρήκα στην έρευνά μου.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μέγαρο Μαξίμου 1943 Άλτενμπουργκ και ο ιταλός αντίστοιχός του Γκίτζι. Στην πύλη ο δωσίλογος Λογοθετόπουλος. Ο Γερμανός Άλτενμπουργκ, παραδέχτηκε ότι οι Δυνάμεις Κατοχής φέρθηκαν σκληρά στους Έλληνες με παράλογες πράξεις βίας.

            Οι εργάτες των λιπασμάτων (Μποδοσάκης) στην Δραπετσώνα, έπαιρναν βοήθημα σε τρόφιμα από την διοίκηση της εταιρείας, μη νομίσεις όμως ότι έφταναν στα σπίτια τους, έξω από το εργοστάσιο υπήρχε επιτροπή του ΕΑΜ που επέβαλε την δασμολόγηση των τροφίμων σε μεγάλο ποσοστό που πολλές φορές ξεπερνούσε και το 50% της ποσότητας των τροφίμων, τώρα το ΕΑΜ έλεγε ότι πήγαινε υπέρ της βοήθειας των κατοίκων που δεν είχαν άλλους πόρους για να ζήσουν, που πήγαιναν αυτές τώρα οι ποσότητες τροφίμων ο Θεός και η ψυχή τους.

            Στην Νίκαια κάποιοι κάτοικοι που είχαν πολύ στενή  σχέση με τους  τοπικούς πρόσκοπους έπαιρναν όποτε ήταν δυνατόν βοήθημα σε τρόφιμα.

            Αλλά και σε άλλα μέρη υπήρξαν προσπάθειες ανακούφισης του πληθυσμού πχ  ιδρύθηκε Σωματείο Κυριών και Δεσποινίδων «Η ΠΡΟΟΔΟΣ» στην Ηλιούπολη που είχε ένα υποτυπώδες νηπιαγωγείο. Σ' αυτό το νηπιαγωγείο τρώγανε εκατοντάδες παιδιά.

ΔΚΕΣ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ

            Είπαμε ότι  μια από τις βασικές αρχές της συμφωνίας Συμμάχων-Άξονα- ΔΚΕΣ ήταν ότι τα αποστελλόμενα τρόφιμα θα ήταν μόνο για τον Ελληνικό πληθυσμό και δεν θα επιτασσόντουσαν από τις κατοχικές δυνάμεις, αν δε επιτασόντουσαν θα έπρεπε να αντικατασταθούν με ανάλογες εισαγωγές.

            Με ποιο τρόπο όμως θα υπολογιζόταν η αναλογία των επιτασσομένων και εισαγωγών. Μετά από πολλές συζητήσεις αποφασίστηκε σαν μονάδα μέτρησης να είναι η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΘΕΡΜΙΔΕΣ.

            Έτσι  δημιουργήθηκαν αναλογίες πχ το ελαιόλαδο περιέχει τρεις φορές περισσότερες θερμίδες από την ίδια ποσότητα σιταριού.

            Οι Γερμανοί κατά γενική ομολογία τήρησαν  αξιοπρεπέστατη στάση σε αυτό το τομέα πχ από 1/9/1943 μέχρι 31/8/1944 οι Γερμανοί δέχτηκαν να φέρουν στην Ελλάδα τρόφιμα διπλάσια απ όσα είχαν επιτάξει ή εξαγάγει, δηλαδή πήραν προϊόντα 130 δισεκατομμυρίων θερμίδων και εισήγαγαν 287 δισεκατομμύρια θερμίδες και για να το καταλάβουμε καλύτερα μιλάμε για 100.000 τόνους τρόφιμα.

            Ο Π Μον γράφει για την συμπεριφορά των γερμανικών κατοχικών αρχών « ….. ποτέ δεν λεηλάτησαν αποστολές βοηθημάτων μας………….. μπορεί να κάηκαν και δικά μας εμπορεύματα κατά την διάρκεια αντιποίνων, αλλά οι στρατιωτικές αρχές ανελάμβαναν την υποχρέωση να αναπληρώνουν ότι χανόταν με αυτό τον τρόπο».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ.
-Μαμά, τι πράμμα είναι η σοκολάτα; Τι θα πει κοτόπουλο;

ΠΡΟΙΟΝΤΑ

ΛΑΔΙ

            Από την αρχή θεωρήθηκε απ όλους σαν ιδιαίτερα πολύτιμο τροφικά προϊόν, η παραγωγή του βέβαια είχε πέσει πολύ από την προπολεμική παραγωγή λόγω της μη ύπαρξης φυτοφαρμάκων. Οι γεωργοί προτιμούσαν  να φυλάξουν το λάδι τους παρά να το πουλήσουν για να πάρουν κατοχικό χρήμα, στην χειρότερη προτιμούσαν  να το ανταλλάξουν έναντι ισχυρών νομισμάτων (λίρα) και αυτό γινόταν στην μαύρη αγορά.

            Οι κατοχικές δυνάμεις ήθελαν και αυτές αυτό το προϊόν. Η κυβέρνηση μπορούσε να αγοράσει μικρές ποσότητες λαδιού. Τέλος πάντων βρέθηκε μια αναλογία για το λάδι και αυτή ήταν η πιο κάτω:

100 μονάδες λάδι οι γερμανοί   πρόσφεραν 25 μονάδες όσπρια και 25 μονάδες ζάχαρη, ενώ για τον ΔΕΣ ορίστηκε σε 75 μονάδες σιτάρι.

            Οι χωρικοί δεν πειθόντουσαν όμως ούτε και με τις παραινέσεις του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού. Έτσι το λάδι ήταν πάντα είδος που δεν βρισκόταν εύκολα.

ΓΑΛΑ

            Η παραγωγή της Ελλάδος σε γάλα προέρχονταν από  20.000  αγελάδες, στην κατοχή υπήρχαν 2.000 ισχνές αγελάδες που έδιναν 2 λίτρα γάλα την ημέρα οι δε κτηνοτρόφοι ήθελαν να τις σφάξουν διότι δεν μπορούσαν να τις τρέφουν……….. όπως είπαμε το σιτάρι αλεθόταν σε ποσοστό 96% έτσι υπήρχε παραγωγή 750 τόνοι πίτουρα, προσφέρθηκαν 3 μονάδες πίτουρα για μια μονάδα γάλα, ( αργότερα η Επιτροπή παραλάμβανε 500 τόνους γάλα το μήνα σε σκόνη ), το γάλα  ήταν απαραίτητο για τα παιδιά και τα νοσοκομεία, το πίτουρο όμως δεν επαρκούσε για τις αγελάδες και η Επιτροπή συζήτησε με τον στρατηγό Τσολάκογλου  και του ζητήθηκε να διατεθούν στην επιτροπή βαμβακόπιτες, πράγματι η κυβέρνηση διέθεσε μεγάλες ποσότητες βαμβακόπιτες, αυτές αναμιγνυόταν με πίτουρο και αυτό δινόταν στις αγελάδες για τροφή , αυτό έφερε το αποτέλεσμα η παραγωγή γάλακτος να φτάσει 8.000 οκάδες την ημέρα ενώ με πίτουρο ήταν  3.000 με 4.000 οκάδες  γάλα την ημέρα.

            Η επιτροπή προχώρησε ακόμα πιο πέρα, μείωσε το ποσοστό άλεσης κατά 1% και με τον τρόπο αυτό πήρε 250 τόνους πίτουρο τον μήνα  που χρησιμοποιήθηκε για την τόνωση της κτηνοτροφίας.

            Το γάλα παστεριωνόταν στην ΕΒΓΑ και μοιραζόταν με ιατρικά πιστοποιητικά

ΚΟΤΕΣ ΑΥΓΑ

            Από το άλεσμα του σιταριού έβγαινε και ένα ακόμα υποπροϊόν που θεωρήθηκε κατάλληλο για τροφή σε κότες, σαν  μονάδα μέτρησης υπήρχε 3 οκάδες υποπροϊόν ένα αυγό, αν οι κότες δεν γεννούσαν οι αγρότες πλήρωναν για το  υποπροϊόν όταν θα γεννούσαν. Το Μάρτιο του 1943 η Επιτροπή παρέλαβε 37.000 αυγά και σε ένα χρόνο τον Μάρτιο του 1944 135.000 αυγά, έτσι ενισχύθηκε το διαιτολόγιο των νοσοκομείων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : "Δυστυχώς, στρατηγέ μου, τα παράσημα δεν έχουν σήμερα καμμιάν αξία".

           

Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ

            Οι Γερμανοί και οι Ιταλοί δεν μπορούσαν να επισιτίσουν τον πληθυσμό έτσι δέχτηκαν με χαρά την βοήθεια της Επιτροπής, ωστόσο η διαδικασίες που είχαν επιβάλει στην Ελλάδα ήταν πολύ γραφειοκρατικές και η κάθε ανακοίνωση προς τον πληθυσμό λογοκρινόταν ξεχωριστά από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους Έλληνες.

Ο Πελλεγκρίνο Γκίζι ο νεαρός Ιταλός  διπλωμάτης που αντιπροσώπευε καλλιέργεια , φινέτσα έδειχνε καλοπροαίρετη κατανόηση για τα επισιτιστικά προβλήματα, συμπεριφερόταν σαν αντιβασιλέας, βοηθός του ήταν ο Βεντουρίνι, εν αντιθέσει με τον τραπεζίτη Ντ Αγκοστίνο που ήταν ψυχρός και πραγματιστής. Το μάτι της Ιταλίας πάνω στις δραστηριότητες της Επιτροπής ήταν ο Arno που ήταν ο αντιπρόσωπος του Ιταλικού ΕΣ.

Οι Γερμανοί αντιπροσωπεύονταν από τους Felix Altenburgk που ήταν έμπιστος του Ρίμπεντροπ και θεωρείτο ικανότατος διπλωμάτης, ίσως ο ικανότερος του χιτλερικού καθεστώτος, είχε για σύμβουλο τον Vogel, το άλλο ποδάρι της πολιτικής παρουσίας στην διοίκηση της Ελλάδος από πλευράς γερμανών ήταν ο Dr Hermann Neubacher που είχε διοριστεί πληρεξούσιος από τον ίδιο τον Χίτλερ για τα οικονομικά θέματα κατά την άποψη του Παύλου Μον: «….δεν ήταν καθόλου μικροπρεπής ………συνέθετε ιδιόρρυθμο φαινόμενο».

Τώρα οι κατοχικές δυνάμεις έβλεπε την Επιτροπή σαν ένα πρόδρομο της αγγλοαμερικανικής επιρροής και σαν νέα μορφή «ειρηνικής διείσδυσης», ο Παύλος Μον λέει σχετικά: «Είναι αυτονόητο πως ήμασταν υποχρεωμένοι να επιβάλουμε την παρουσία μας με μεγάλη προσοχή για να μην πατούμε  πόδια, όπου οι πολιτικοί κάλοι φύτρωναν μαζί με τις στρατιωτικές ήττες…….». Έβλεπαν λοιπόν στην Επιτροπή ότι ήταν αγλλοαμερικάνοι πράκτορες, η κατοχική αστυνομία τοποθέτησε μερικούς πράκτορές της στην επιτροπή για να ανακαλύψουν τους τρόπους με τους οποίους γινόταν η κατασκοπεία.

Το Δεκέμβρη ου 1942 η αστυνομία έπιασε ένα φορτηγό της Επιτροπής με σταυρό του ΕΣ που κουβαλούσε όπλα και εκρηκτικές ύλες, έγινε μάλιστα και συμπλοκή από την οποία σκοτώθηκε ένας γερμανός στρατιώτης, έτσι από την επομένη μπήκε γερμανική φρουρά στην Μαράσλειο που απαγόρευε την είσοδο στο ελληνικό προσωπικό, η άρση του μέτρου αυτού έγινε μετά από επίμονες προσπάθειες και διαβήματα από όλους τους ενδιαφερόμενους, στις δε αποθήκες του Πειραιά έγινε έρευνα.  Η Επιτροπή έκανε λοιπόν ελέγχους τα όργανα που χρησιμοποιούσε τα ονόμαζαν «αστυνομική δύναμη», αυτοί οι «αστυνόμοι» μαζί με πραγματικούς αστυνόμους  έστησαν ενέδρα σε κάποιους μαυραγορίτες και τους απέσπασαν μεγάλη ποσότητα αλεύρι που είχαν πάρει και έπιασαν το φορτηγό τους και κάποιους από τα μέλη της ομάδας των μαυραγοριτών, έλα όμως που αυτό το πήραν είδηση οι Ιταλοί  και έθεσαν ζήτημα πως η επιτροπή ασκεί αστυνομικές εξουσίες στην κατεχόμενη Ελλάδα, άρχισαν λοιπόν έρευνες και διαπίστωσαν ότι η «αστυνομία» δεν ήταν παρά αστυνόμοι της κατοχικής κυβερνήσεως, έτσι κόπασε η ιταλική μανία.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μεταφορά νεκρών (από πείνα) με σκουπιδιάρικο του Δήμου (τώρα πως επέζησε το άλογο μέσα σε εκείνο τον λιμό !!!!)

Τέτοια πράγματα συνέβαιναν και φυσικά δυσκόλευαν το έργο της Επιτροπής για να καταλάβουμε σε τι συνθήκες δούλευε ο επισιτισμός στην Ελλάδα σου αναφέρω το πιο κάτω, οι Ιταλοί υποπτευόντουσαν ότι οι αποθήκες της Επιτροπής μπορούσαν να περάσουν σιωπηρά και με συμφωνία των Ελλήνων υπαλλήλων στα χέρια της αντίστασης. Ένα ακόμα μέτρο που πήραν οι Ιταλοί ήταν να περιορίσουν σε 250 τα χωριά που μπορούσε η Επιτροπή να κάνει παραδόσεις και αυτό από τον φόβο μήπως κάποια εφόδια περάσουν στα χέρια των ανταρτών.

ΑΓΓΛΙΚΕΣ ΛΙΡΕΣ

            Στην διάρκεια της κατοχής  οι Άγγλοι έριξαν λίρες στις διάφορες οργανώσεις για οικονομική ενίσχυση, έτσι ο Ζέρβας έλαβε :

Από 1η Ιανουαρίου του '44.

5.000 ελαφρά όπλα που κατά μεγάλο ποσοστό ήταν αυτόματα,περιλαμβάνοντας και M.M.G
140 όλμους 3'' ή 81mm.
7.500.000 σφαίρες S.A.A
6.000 εξαρτήσεις

7.Επιπροσθέτως τα ακόλουθα ποσά ρουχισμού,τροφίμων και άλλων εφοδίων που παρεσχέθηκαν κατά την περίοδο από το Μάρτιο μέχρι τον Οκτώμβριο του 44.
Ρουχισμος
Ζευγάρια μπότες 24.000
Ζευγάρια κάλτσες 38.000
Στολές B.D 15.000
Πουκάμισα 22.000
Εσώρουχα 9.000
Χλαίνες 4.000
Κουβέρτες 1.000
Επινώτια Α/G 1.000
Αδιάβροχα υφάσματα κατασκήνωσης(στρωσ.εδαφ) 2.000
Ιατρικά εφόδια 15.000 σε λίμπρες

Τρόφιμα
Ξηρά τροφή λίμπρες 71.000
Αλεύρι λίμπρες 353.000
Ρύζι λίμπρες 83.000
Φασόλια λίμπρες 22.000
Δημητριακά λίμπρες 1.700
Λιπαρά λίμπρες 1.000
Συμπ.Κρέας λίμπρες 68.000
Σιτηρέσιο για καταστ. ανάγκης 500 μερίδες.

Τελικά, ο Ζέρβας από την 1η Ιανουαρίου του '44 ενισχύθηκε με το συνολικό ποσό των 168.000 χρυσών λίρων Αγγλίας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Υπήρξε συμφωνία μεταξύ ΕΛΑΣ και ΒΣΑ, ο κάθε αντάρτης  να αμοίβεται με 2 λίρες τον μήνα (με τον τρόπο αυτό οι αντάρτες του ΕΛΑΣ γινόντουσαν έμμισθοι οπλίτες των Βρετανών, έτσι για να εξηγηθή και η υποτελής στάση του ΕΑΜ στους Άγγλους).

            Ο Τσιγάντε όταν ήρθε στην Ελλάδα με την αποστολή ΜΙΔΑΣ614  κουβαλούσε περίπου 12.000 λίρες.

            Το ΕΑΜ -  ΕΛΑΣ  τώρα πήρε απροσδιόριστο αριθμό λιρών μετά την συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ ΕΛΑΣ και ΒΣΑ οι ΕΛΑΣίτες ζητούσαν 2 λίρες τον μήνα για κάθε αντάρτη προκειμένου να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, οι Άγγλοι συμφώνησαν (με τον τρόπο αυτό οι αντάρτες γινόντουσαν έμμισθοι οπλίτες των Βρετανών), γεγονός είναι ότι το ΕΑΜ φρόντισε να διογκώσει τους αριθμούς των αντάρτικων τμημάτων του προκειμένου να αποσπάσει περισσότερες λίρες από τους Βρετανούς.

            Αυτές οι λίρες και όσες άλλες έστειλε η Αγγλία είχε τις επιπτώσεις τους στην ελληνική οικονομική ζωή, διότι ο χρυσός δεν είναι κάτι που τρώγεται, απλά δημιούργησε πληθωρισμό στην ήδη πληθωριστική κατάσταση της χώρας, ας δούμε πως περιγράφει την υπόθεση αυτή ο Woodhouse στο βιβλίο του «Το μήλο της Έριδος» :  

«……Οι αγγλικές λίρες ήταν απλούστατα ένα υποκατάστατο που αναπλήρωνε την έλλειψη ικανότητας των ελληνικών Αρχών να αποσπάσουν τα αποθέματα αγαθών από τα χέρια των Αρχών κατοχής και των μαυραγοριτών. 
Η ελληνική διοίκηση ενθαρρυνόταν να παραμένει διεφθαρμένη , με την προμήθεια λιρών, που αναπλήρωναν την ανικανότητά της. Ένα λαϊκό κίνημα Αντίστασης σε μικρή κλίμακα ή ένα ισχυρό και ικανό, θα μπορούσε να μη χρειάζεται λίρες για να επιτελεί το έργο του. 
Η προμήθεια λιρών συμβάδιζε τέλεια με την τακτική των γερμανών να τυπώνουν απεριόριστα ποσά χαρτονομίσματος όποτε και όσο ήθελαν. Αφού όμως οι αγγλικές λίρες δεν έφεραν νέες ποσότητες αγαθών στη χώρα, ενίσχυαν τον πληθωρισμό και έθεταν σε κίνηση μια χιονοστιβάδα, που κατάπινε όλο και περισσότερες λίρες όσο μεγάλωνε. 
Από την στιγμή που αφέθηκε να πέσει στην αγορά η πρώτη χρυσή λίρα, η διαδικασία προχώρησε με γεωμετρική πρόοδο: η προσφορά μεγάλωνε όλο και πιο πολύ τη ζήτηση. Η αλήθεια λοιπόν είναι ίσως ότι, από τη στιγμή που έγινε δεκτή η αρχή της παροχής χρυσού, η ποσότητα δεν ήταν δυνατόν να κρατηθεί σε πιο χαμηλά επίπεδα. 
Το αμφίβολο είναι αν η αρχή αυτή έπρεπε να γίνει δεκτή, αν άξιζε την αναστάτωση που προκάλεσε, τόσο  στην διάρκεια της Κατοχής όσο και αργότερα. Τέτοιες αμφιβολίες δεν είχαν οι ηγέτες των ανταρτών. Εκείνοι θα κέρδιζαν βραχυπρόθεσμα και μόνο ο απλός Έλληνας θα έχανε μακροπρόθεσμα………….»

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το μικρό τουρκικό πλοίο Kurtuluş=Απολύτρωση έκανε όλα και όλα τέσσερα ταξίδια, η ποσότητα τροφίμων που μετέφερε ήταν ελάχιση, οι πεινασμένοι  Έλληνες όμως  έδωσαν μυθική διάσταση στα μεταφερόμενα είδη διατροφής.

ΕΡΥΘΡΑ ΗΜΙΣΕΛΗΝΟΣ

«Έρχεται το Κουρτουλούς, έρχεται το Κουρτουλούς!». Εκείνο το πρωινό της 13ης Οκτωβρίου του 1941 οι Αθηναίοι κατέκλυσαν το λιμάνι του Πειραιά εξαντλημένοι από την πείνα, εξαντλημένοι από την Κατοχή. Ανεμίζοντας τουρκικές σημαίες περίμεναν το Κουρτουλούς, το πλοίο που έφτανε από την Τουρκία γεμάτο τρόφιμα.

Το «Κουρτουλούς» (Kurtuluş=Απολύτρωση) ναυπηγήθηκε το 1883 στο ναυπηγείο Caird Purdic της Βρετανίας . Ήταν ένα ατμόπλοιο μήκους 76,5 , πλάτους 10,67 και ύψους 6,43 μέτρων στο οποίο δόθηκε το όνομα «Ευριπίδης». Αφού πραγματοποίησε πάρα πολλά ταξίδια υπό τις σημαίες της Βραζιλίας, της Ιταλίας, της Ρωσίας, της Ελλάδας και της Σερβίας, κατά το Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έγινε μεταγωγικό του ρωσικού στόλου. Το 1924 το αγόρασαν από τη Σερβία οι Τούρκοι αδελφοί Καλκαβανζαντέ και τα πρώτα χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας πραγματοποιούσε μεταφορές εντός των χωρικών υδάτων της Τουρκίας φέροντας το όνομα «Τεσβίκιγιε» αρχικά και στη συνέχεια «Μπουλέντ». Το 1934 πουλήθηκε στην εταιρία των αδελφών Ταβιλζαντέ και μετονομάστηκε σε «Κουρτουλούς».

Το 1941 το πλοίο ενοικιάστηκε στην Ερυθρά Ημισέληνο προκειμένου να μεταφέρει τρόφιμα την Ελλάδα. Στα τέσσερα ταξίδια που πραγματοποίησε προς το λιμάνι του Πειραιά στο διάστημα 1941-42 μετέφερε συνολικά 7.100 τόνους τρόφιμα για τον λαό της Αθήνας. Στις 29 Φεβρουαρίου του 1942 και ώρα 9.15 λόγω ισχυρής καταιγίδας το πλοίο προσέκρουσε σε βράχια στην περιοχή που είναι σήμερα γνωστή ως «Κουρτουλούς Μπουρνού» κοντά στο χωριό Σαραϊλάρ του νησιού Μαρμαρά και βυθίστηκε.

Παρά το γεγονός ότι εκείνη την εποχή και στην Τουρκία επικρατούσε φτώχεια ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Ισμέτ Ινονού, ο στρατηγός που πριν 19 χρόνια πολέμησε κατά των Ελλήνων, υπέγραψε την απόφαση για την αποστολή τροφίμων στην Ελλάδα δια της Ερυθράς Ημισελήνου και η τουρκική κυβέρνηση δεσμεύτηκε για την αποστολή 50.000 τόνων βοήθειας. Στην εκστρατεία βοήθειας προς την Ελλάδα συμμετείχε ο βρετανικός Ερυθρός Σταυρός καθώς και Έλληνες της Αμερικής.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το πλοίο Κουρτουλούς μετέφερε συνολικά 7.100 τόνους βοήθεια.

Το «Κουρτουλούς» ξεκίνησε στις 13 Οκτωβρίου 1941 με την πρώτη παρτίδα βοήθειας προς τον Πειραιά όπου το πλήρωμά του αντίκρισε με τρόμο ένα λιμάνι που έμοιαζε με νεκροταφείο πλοίων. Το λιμάνι είχε βομβαρδιστεί και το «Κουρτουλούς» με δυσκολία πέρασε ανάμεσα από τα απομεινάρια των ναυαγίων για να φτάσει στην ξηρά όπου χιλιάδες Αθηναίοι περίμεναν για ώρες ολόκληρες τη βοήθεια. Το πλήρωμα του «Κουρτουλούς» είχε επηρεαστεί τόσο πολύ από την εικόνα της πείνας που έδωσε ακόμη και τα τρόφιμα που είχε κρατήσει για την επιστροφή. Σε κάθε ταξίδι του στο Πειραιά το πλήρωμα του «Κουρτουλούς» αντίκριζε μια κατάσταση χειρότερη από την προηγούμενη.

Στα τέσσερα ταξίδια που πραγματοποίησε το «Κουρτουλούς» προς το λιμάνι του Πειραιά μετέφερε συνολικά 7.100 τόνους βοήθεια, η οποία, αν και δεν ήταν επαρκής να λύσει το πρόβλημα της πείνας στην Αθήνα, κατέστησε το καράβι «θρύλο» για τον ελληνικό λαό. Στις 20 Φεβρουαρίου 1942, την ημέρα που το «Κουρτουλούς» πραγματοποιούσε το πέμπτο και μοιραίο του ταξίδι, μετέφερε άλλους 2.000 τόνους βοήθειας. Το 36μελές πλήρωμα σώθηκε αλλά η βοήθεια δεν έφτασε ποτέ στον πεινασμένο λαό της Αθήνας. Στις 20 Φεβρουαρίου του 1942, λόγω ισχυρής καταιγίδας στη θάλασσα του Μαρμαρά, έπεσε στα βράχια και βυθίστηκε. Και τα τριαντατέσσερα μέλη του πληρώματος σώθηκαν. Η περιοχή όπου βυθίστηκε το τουρκικό πλοίο ονομάστηκε Κουρτουλούς Μπουρνού (Ακρωτήριο Κουρτουλούς). Η ανθρωπιστική βοήθεια από την Τουρκία στην Ελλάδα συνεχίστηκε με άλλα πλοία μέχρι το 1946.

.

Ένα κομμάτι ξύλο που απέμεινε από το ναυάγιο του «Κουρτουλούς», του θρυλικού τουρκικού καραβιού που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στην Ελλάδα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, χωρίστηκε στα δύο για να δοθεί στα Ναυτικά Μουσεία της Αθήνας και της Κωνσταντινούπολης ως σύμβολο της ελληνοτουρκικής φιλίας.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ

Στο Δήμο Αιγάλεω (Νέες Κυδωνίες) παρουσιάζεται η πιο κάτω εικόνα θανάτων κατά την κατοχή (ο Δήμος αυτό κατοικείτο κυρίως από Μικρασιάτες):

1940…………248

1941…………561…… + 126,2% από υποσιτισμό 76

1942…………907……  + 61,6%  από υποσιτισμό 337

1943………….368...........- 59,4% από υποσιτισμό  33

1944………… 412………+11,9% από υποσιτισμό 1

Σύνολο…….2.248

ΦΥΛΟ	1941	1942	1943	1944	ΣΥΝΟΛΟ
ΑΡΡΕΝΕΣ	62	207	19	0	288
ΘΥΛΕΙΣ	14	130	14	1	159
ΣΥΝΟΛΟ	76	337	33	1	447

ΠΡΟΣΈΞΤΕ: Από την πείνα πέθαναν κυρίως ο αρσενικός πληθυσμός, οι άντρες στην κυριολεξία έβγαλαν την μπουκιά από το στόμα υπέρ της οικογένειάς τους (το στοιχείο αυτό φαίνεται και στις υπόλοιπες στατιστικές).

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι Μικρασιάτες των αστικών κέντρων πλήρωσαν τον μεγαλύτερο μερίδιο σε νεκρούς από πείνα, ο πληθυσμός αυτός βρέθηκε χωρίς καμιά δυνατότητα βοήθειας από συγγενείς στην επαρχία.

ΕΤΟΣ	ΑΡΙΘ ΓΑΜΩΝ	ΑΡΙΘ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ
1940	125	247
1941	179	235
1942	96	169
1943	154	252
1944	176	418
ΣΥΝΟΛΟ	730	1.321

Στο Δήμο Καλλιθέας (ο Δήμος αυτό κατοικείτο κυρίως από Μικρασιάτες) έχουμε την πιο κάτω εικόνα :

ΕΤΟΣ  ΘΑΝΑΤΟΙ  %

1934…..371

1935….304

1936….262

1937…..234

1938…..173

1939…..250

1940…..253

1941…..589 από υποσιτισμό 89

1942...1.096 από υποσιτισμό 419

1943…..317 από υποσιτισμό 8

1944…..384 από υποσιτισμό 2

 ΣΥΝΟΛΟ 4.611 από υποσιτισμό 518

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Μικρασιάτες στα πέτρινα πεζούλια του Ντενεκέ Μαχαλά (κάτω γειτονιά Καλλιθέας), σε αποκριάτικο γλέντι. 

ΦΥΛΟ	1941	1942	1943	1944	ΣΥΝΟΛΟ
ΑΡΡΕΝΕΣ	66	266	7	2	341
ΘΥΛΕΙΣ	23	152	1	0	176
ΣΥΝΟΛΟ	89	418	8	2	517

ΕΤΟΣ	ΑΡΙΘ ΓΑΜΩΝ	ΑΡΙΘ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ
1940	208	165
1941	254	171
1942	231	222
1943	294	328
1944	331	483
ΣΥΝΟΛΟ	1.328	1.369

Στο Κοινότητα Μοσχάτου (ο Δήμος αυτό κατοικείτο κυρίως από Μικρασιάτες) έχουμε την πιο κάτω εικόνα :

ΕΤΟΣ   ΘΑΝΑΤΟΙ

1940 ….. 64

1941 ….181….+182,8% από υποσιτισμό 63

1942 ….330….+82,3 από υποσιτισμό 188

1943 …..68…..-79,3% από υποσιτισμό 2

1944….154…..+126,4% από υποσιτισμό 5

ΣΥΝ …797 από υποσιτισμό 258

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : "Δεν το θέλω. Σκότωσες τον μπαμπά μου!"

ΦΥΛΟ	1941		1942	1943		1944		ΣΥΝΟΛΟ
ΑΡΡΕΝΕΣ	49		111	1		1		162
ΘΥΛΕΙΣ	14		77	1		4		96
ΣΥΝΟΛΟ	63		188	2		5		258
ΕΤΟΣ		ΑΡΙΘ ΓΑΜΩΝ			ΑΡΙΘ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ
1940		74			124
1941		78			107
1942		45			105
1943		79			121
1944		82			182
ΣΥΝΟΛΟ		358			639

Στο Δήμο Νέας Ιωνίας (ο Δήμος αυτό κατοικείτο κυρίως από Μικρασιάτες) έχουμε την πιο κάτω εικόνα :

ΕΤΟΣ  ΘΑΝΑΤΟΙ  %

1934…..233

1935….265

1936….251

1937…..254

1938…..248

1939…..309

1940…..357

1941…..900 από υποσιτισμό 143

1942...1.665 από υποσιτισμό 668

1943…..370 από υποσιτισμό 9

1944…..494 από υποσιτισμό 1

 ΣΥΝΟΛΟ 5.346 από υποσιτισμό 821

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Νέα Ιωνία πριν τον πόλεμο.  Αριστερά διακρίνεται η πρώτη εκκλησία της Ευαγγελίστριας. Στο βάθος της πλατεία τα δύο διώροφα κτίρια που στέγαζαν τα προσφυγικά σχολεία.

ΕΤΟΣ	ΑΡΙΘ ΓΑΜΩΝ	ΑΡΙΘ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ
1934	116	253
1935	157	373
1936	125	343
1937	188	338
1938	176	312
1939	180	301
1940	152	310
1941	210	405
1942	131	351
1943	261	515
1944	260	859
ΣΥΝΟΛΟ	1.956	4.360

Στο Δήμο Νέας Σμύρνης (ο Δήμος αυτό κατοικείτο κυρίως από Μικρασιάτες) έχουμε την πιο κάτω εικόνα :

ΕΤΟΣ   ΘΑΝΑΤΟΙ

1940 ….. 174

1941 ….286….+182,8% από υποσιτισμό 37

1942 ….487….+82,3 από υποσιτισμό 116

1943 ….155…..-79,3% από υποσιτισμό 3

1944….169…..+126,4% από υποσιτισμό 0

ΣΥΝ …1.272 από υποσιτισμό 156

ΦΥΛΟ	1941	1942	1943	1944	ΣΥΝΟΛΟ
ΑΡΡΕΝΕΣ	29	66	3	0	98
ΘΥΛΕΙΣ	8	50	0	0	58
ΣΥΝΟΛΟ	37	116	3	0	156

ΕΤΟΣ	ΑΡΙΘ ΓΑΜΩΝ	ΑΡΙΘ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ
1940	82	100
1941	89	65
1942	80	57
1943	107	125
1944	104	196
ΣΥΝΟΛΟ	462	543

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο πληθυσμός αντιμετώπισε τον εφιάλτη που χάλκεψαν κατοχικές δυνάμεις και σύμμαχοι με αξιοπρέπεια.

Στο Δήμο Περιστερίου (ο Δήμος αυτό κατοικείτο κυρίως από Μικρασιάτες) έχουμε την πιο κάτω εικόνα :

ΕΤΟΣ  ΘΑΝΑΤΟΙ  %

1934…..168

1935….222

1936….216

1937…..230

1938…..229

1939…..274

1940…..270

1941…..702 από υποσιτισμό 166

1942...1.008 από υποσιτισμό 429

1943…..244 από υποσιτισμό 15

1944…..387 από υποσιτισμό 1

 ΣΥΝΟΛΟ 3.950 από υποσιτισμό 611

ΦΥΛΟ	1941	1942	1943	1944	ΣΥΝΟΛΟ
ΑΡΡΕΝΕΣ	115	250	3	0	368
ΘΥΛΕΙΣ	51	179	12	1	243
ΣΥΝΟΛΟ	166	429	15	1	611

ΕΤΟΣ	ΑΡΙΘ ΓΑΜΩΝ	ΑΡΙΘ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ
1934	100	256
1935	142	282
1936	151	392
1937	169	389
1938	146	383
1939	183	340
1940	175	340
1941	182	325
1942	120	231
1943	231	353
1944	201	549
ΣΤΝΟΛΟ	1800	3840

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το κατ εξοχή μέσο μεταφοράς ήταν τα χειροκίνητα καρότσια, καρότσια που μετέφεραν από νεκρούς μέχρι και τενεκέδες λάδι για τους τυχερούς. Τότε ήρθαν σε χρήση και τα ΓΚΑΖΟΖΕΝ.

Στο Κοινότητα Χαιδαρίου έχουμε την πιο κάτω εικόνα :

1940…………232

1941…………1.972 από υποσιτισμό 330

1942…………830 από υποσιτισμό 265

1943………….136 από υποσιτισμό  3

1944………… 178 από υποσιτισμό 2

Σύνολο…….3.348 από υποσιτισμό 600

ΕΤΟΣ	ΑΡΙΘ ΓΑΜΩΝ	ΑΡΙΘ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ
1940	7	31
1941	11	23
1942	11	30
1943	17	29
1944	14	52
ΣΥΝΟΛΟ	60	165

Η ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΘΑΝΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

            Στην περιοχή διοικήσεως πρωτευούσης υπήρχαν εκτός της Αθήνας και 41 ακόμα Δήμοι με συνολικό πληθυσμό 1.215.000 κατοίκους.

            Τα πρώτα θύματα από πείνα ήταν οι άρρωστοι και κυρίως οι φυματικοί, οι οποίοι στην περίοδο αυτή αποτελούσαν το μεγαλύτερο ποσοστό αρρώστων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Στην κατοχική Αθήνα τα χρήματα είχαν χάσει την αξία τους και αυτό που έχει ανταλλακτική αξία, πλέον, είναι το κάθε είδους τρόφιμο.

            Από τους άνδρες το 70%  που πέθαναν από την πείνα ήταν ηλικίας πάνω από 50 χρονών, ενώ στις γυναίκες το όριο ηλικίας μετατοπίζεται στην ηλικία των 60 χρονών και πάνω. Η διαφορά αυτή μπορεί να θεωρηθεί σαν την αυτοθυσία του ανδρικού πληθυσμού που προτίμησε να «πέσει» πρώτος και μετά να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, χαρακτηριστικό είναι ότι τα παιδιά άντεξαν περισσότερο και είχαμε λιγότερα θύματα συγκριτικά και αυτό οφείλεται στην συνοχή της Ελληνικής οικογένειας.

Η θνησιμότητα στην πρωτεύουσα παρουσιάζει την πιο κάτω εικόνα:

1940 13 τοις χιλίοις

1941 25 τοις χιλίοις

1942 41 τοις χιλίοις

Κατά περιοχές η θνησιμότητα είχε τα εξής χαρακτηριστικά στον Δήμο Αθηναίων:

ΝΗΣΙΑ 30%

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ 3%

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 23%

ΘΡΑΚΗ-ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 1%

ΑΤΤΙΚΗ-ΑΘΗΝΑ 23%

Μ ΑΣΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ 20%

Οι πρόσφυγες πλήρωσαν σε όλες τις περιπτώσεις δυσανάλογο βαρύ φόρο στις απώλειες από θανάτους λόγω της πείνας, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι στον Δήμο Αθηναίων αντιπροσώπευαν το 5% και  συμμετείχαν στο θλιβερό ποσοστό θανάτων από πείνα όπως (φαίνεται πιο πάνω) 20%!!!!!!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Φορτηγά τροφοδοσίας των γερμανικών φρουρών, συγκέντρωναν πάντα την προσοχή των Ελλήνων.

Κατά επάγγελμα έχουμε τα πιο κάτω ποσοστά:

Μεροκαματιάρηδες 43%

Οι τεχνίτες είχαν συμμετοχή 26,5%

Οι μικροέμποροι 7%

Οι συνταξιούχοι του δημοσίου 8%

Ελεύθεροι επαγγέλματίες 2%

Γεωργοί 2,5%

Ιδιωτικοί υπάλληλοι 6%

Έμποροι 4%

Στην Αθήνα υπήρχαν 1.213 παντοπώλες και από τα μαγαζιά τους διένεμε ο ΔΕΣ τρόφιμα σε 750.000 κατοίκους.

Θα ήθελα να παρουσιάσω τα στοιχεία πώλησης ακινήτων ενός μόνο συμβολαιογράφου για να καταλάβουμε τι μεταβιβάσεις ακινήτων έγιναν προκειμένου να αγοραστούν λίγα κιλά τρόφιμα, τα στοιχεία προέρχονται από τον συμβολαιογράφο Χ Δ Μαγκαφά με συμβολαιογραφείο επί της οδού Σταδίου 43β

ΕΤΟΣ  ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΑΞΕΩΝ

1931………..118

1932………..136

1933………..109

1934………..164

1935………..153

1936………..277

1937………..352

1938………..242

1939………..191

1940………..236

1941………..193

1942………..397

1943………..146

1944………..87

1945………..151

1946………..237

1947………..363

1948………..400

1949………..471

1950………..751

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Λαχανικά -τσουκνίδες, λαχανίδες, πατατόφλουδες, όλλα αυτά τα αγαθά που σε άλλες περιόδους θεωρούντο άχρηστα, αποτελούσαν πολύτιμο είδος διατροφής.

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ   ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

Έτη ………..1941………1942………1943………1944

Γεννήσεις…13.152……11.250……17.950……22.352

Θάνατοι ….27.205…… 45.650……15.073……16.853

Διαφορά…- 14.053…..-34.400…….+2.877……+5.499

Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ 

            Γράφει ο Π Μον:

« Ο Έλληνας είναι ατομικιστής περισσότερο, αν είναι δυνατόν , και από τον Γάλλο ή τον Ιταλό. Δεν υποτάσσεται πρόθυμα σε καμιά εξουσία, προπάντων όχι στην εξουσία των συμπατριωτών του. Πιστεύει πως ο ίδιος είναι ικανός να οργανώσει και να διευθύνει τα πάντα. Όπως ο κάθε φαντάρος του Ναπολέοντα είχε μια στραταρχική ράβδο μέσα στο σάκο του, έτσι και ο κάθε Έλληνας φαντάζεται πως έχει ένα υπουργικό χαρτοφυλάκιο μέσα στο συρτάρι του . Έχει μεγάλη εκτίμηση για τον κύριο Χ ή τον κύριο Ψ , μα στο βάθος και της ψυχής του θεωρεί τον εαυτό του ίσο με αυτούς. 

Σ αυτό οφείλεται πως η Ελλάδα είναι πλημμυρισμένη από σωματεία, συντεχνίες και πολιτικά κόμματα. Που αξίζουν όλα το ίδιο. Σε κάθε ελληνική κουβέντα ακούς τη λέξη «συμφωνία», αλλά αυτή ακριβώς η έννοια λάμπει με την απουσία της στην πραγματικότητα. Οι Έλληνες βρίσκουν παρηγοριά γι αυτό στο ότι το ίδιο γινόταν και στην εποχή του Περικλή. Και πολύ σωστά, γιατί οι εσωτερικές διχόνοιες προκάλεσαν την καταστροφή της Αρχαίας Ελλάδας. Μόνον όταν αντιμετωπίζουν μια εξωτερική πίεση οι Έλληνες ενώνονται για μια συνεργασία που δημιουργεί τα υψηλότερα κατορθώματα………….»

            Και αλλού λέει:

«…… Στην Ελλάδα οι άνθρωποι δεν πάσχουν από πλέγμα κατωτερότητας : όλοι και ο καθένας τους θεωρεί τον εαυτό του ίσο με οποιονδήποτε άλλο. Και όταν κανείς δέχεται έναν έλληνα, όσο φτωχικά και αν είναι, δεν πρέπει να υπολογίσει πως θα στριφογυρίσει αδέξια την τραγιάσκα του στα χέρια του και που θα τραυλίσει το αίτημά του. Όχι κάθε άλλο! Απεναντίας ο Έλληνας είναι πολύ σίγουρος και για τον εαυτό του και για το δίκαιο του. Εκθέτει την υπόθεση του ίσια πέρα, κοιτάζοντας σας κατάματα και δεν αφήνει να του πάρουν τον αέρα. Και είναι προτιμότερο να μην φαντασθείτε πως θ αφήσει υποτακτικά να τον ξαποστείλετε μόλις θα έχετε μιλήσει εσείς. 

Ο Έλληνας δεν βρίσκεται ποτέ χωρίς επιχειρήματα και αγαπά να συζητεί. Νιώθει πολύ άνετα όταν μπορεί να λάμψει μπροστά σ ένα ακροατήριο. Τότε πια η ευγλωττία του δεν έχει όρια. Και αν καμιά φορά τον αποστομώσει καμιά συντριπτική απάντηση, βρίσκεται αμέσως άλλος, έτοιμος να συνεχίσει. Γι αυτό πρέπει να προσέχει κανείς μην τύχει  και χρησιμοποιήσει σαθρά επιχειρήματα, γιατί τότε ο Έλληνας χυμά επάνω του σαν το γεράκι. Ωστόσο αποχωρίζεστε πάντα οι καλύτεροι φίλοι. Οι ρητορικές αυτές μονομαχίες ήταν συχνά αρκετά κουραστικές, γιατί έπρεπε να βρίσκεται πάντα κανείς στην καλύτερη δυνατή  «φόρμα».

 Από την άλλη όμως μεριά ήταν σημαντικό να κρατεί κανείς επαφή με τον πληθυσμό, αν όχι για άλλο λόγο, πάντως για να διαλύει τις παρεξηγήσεις του κοινού….. Το να πείσεις έναν Έλληνα είναι ωστόσο δουλεία που παίρνει πολύ χρόνο , όσο για να πείσεις πολλούς……. Ο Περικλής θα μπορούσε πολλά να πει πάνω σ αυτό. Παρ όλα αυτά , μόνο καλές αναμνήσεις έχω κρατήσει από τις σχέσεις μου με τους Έλληνες. Έχουν μια φυσική ευγένεια και γοητεία, που σε αφοπλίζει, και αν τους τύχαινε να  σας γελάσουν καμιά φορά, και αυτό γινόταν πρόσχαρα.

Περιγράφουν συχνά τον Έλληνα σαν ένα ον πονηρό, που δεν μπορεί κανείς να το εμπιστευτεί πάντα. Είναι όμως σίγουρα καλύτερος από την φήμη του. Και δεν πρέπει  να ξεχνιέται ότι η χώρα βρέθηκε επί αιώνες κάτω από ξένη κυριαρχία. Οι καταδυναστευμένοι λαοί  δεν αναπτύσσουν πάντα τα καλύτερα τους χαρίσματα : η εξυπνάδα γίνεται πονηριά, η εντιμότητα γίνεται προσποίηση. Βέβαια η Ελλάδα έζησε ελεύθερη πάνω από έναν αιώνα,  αλλά ο αγώνας για την επιβίωση είναι πάντα σκληρός. Άλλωστε οι Έλληνες που συναντά κανείς στο εξωτερικό είναι συχνά εγκατεστημένοι στην Πόλη, την Αλεξάνδρεια ή την Νέα Υόρκη όπου οι επιχειρηματικές τους ικανότητες, η καπατσοσύνη τους να πραγματοποιούν μεγάλα κέρδη, ακόμα και μέσα στον οξύτερο ανταγωνισμό εναντίον λιγότερο προικισμένων συναγωνιστών, έβρισκαν την πλήρη ανάπτυξή τους. Προκαλούν τον φθόνο και οι επιτυχίες τους αποδίδονται στην πανουργία και την επινοητικότητά τους.

Δεν κάνει άσχημα να έχει τα μάτια του τέσσερα όποιος έχει κάποια δουλεία με ένα Έλληνα. Αυτός έχει μια έκτη αίσθηση, όταν πρόκειται να ανακαλύψει την αχίλλεια φτέρνα σας και ρίχνει τα βέλη του με εκπληκτική σιγουριά για να βρει τον στόχο του. Επωφελείται πρόθυμα από τη  λησμοσύνη, την αμέλεια και την απροσεξία του αντιπάλου του. Απλούστατα, του είναι αδύνατο να αντισταθείς αυτόν τον πειρασμό. Το ταπεραμέντο του θυμίζει Δον Ζουάν. Ο μεγάλος εκείνος καρδιοκατακτητής δεν ενδιαφερόταν κατά βάθος για τις γυναίκες, αλλά θέλει να τις κάνει να υποκύπτουν για να πείσει τον εαυτό του πως είναι ακαταγώνιστος. Το ίδιο συμβαίνει συχνά και με τον Έλληνα. Αν επιβάλλεται στον αντίπαλό του , δεν είναι μόνο για το χρήμα, είναι και πως έχει ανάγκη από  νέες αποδείξεις της πνευματικής υπεροχής του.

Η τέχνη για την τέχνη! Πηδά μια παράγραφο για να δείξει πως είναι πιο έξυπνος. Έτσι ικανοποιεί τη ματαιοδοξία του. Αν κανένας έχει με ένα Έλληνα συμφωνίες σαφείς, τότε αυτός τις τηρεί ευσυνείδητα, σαν τζέντλεμαν. Κάποιες φορές έκρινα καλύτερο να μην ζητήσω γραπτό συμβόλαιο και αντί γι αυτό να επισφραγίσω μια προφορική συμφωνία με μια χειραψία. Όταν μπει στην μέση η τιμή ο Έλληνας γίνεται πολύ ευαίσθητος, κρατάει τον λόγο του.

Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι η Ελλάδα είναι χώρα πάρα πολύ φτωχιά στο κατώφλι της ανατολής, μια χώρα όπου οι κάτοικοί είναι συχνά αναγκασμένοι να ζουν στα όρια της πείνας. Είναι αδύνατο να μην θαυμάζει κανείς την πλούσια εφευρετικότητα, το ταλέντο αυτοσχεδιασμού και την επινοητικότητα , με τις οποίες τόσοι Έλληνες καταφέρνουν να ανοίξουν για τον εαυτό τους ένα δρόμο μέσα στην ζωή. Ίσως να μη είναι σωστό να εφαρμόζει κανείς στους Έλληνες το ίδιο ηθικό μέτρο που αρμόζει στους κατοίκους χωρών πλούσιων και καλά οργανωμένων. Η ζωή πολλών Ελλήνων είναι μια αδιάκοπη περιπέτεια, γεμάτη ένταση και σπάνια ξέρουν τι τους επιφυλάσσεται αύριο. Αντέχουν καλά σ αυτή την αβεβαιότητα , αλλά ο χαρακτήρας τους επηρεάζεται κάπως.

Όταν πρόκειται για την ψυχολογία λαών είναι παρακινδυνευμένο να παρασύρεται κανείς σε γενικεύσεις. Μπορεί όμως να διακρίνει μερικά εθνικά χαρακτηριστικά πιο έντονα παρά σε άλλους λαούς. Ο τύπος του Έλληνα που δοκίμασα να περιγράψω δεν είναι ίσως ο συχνότερος, είναι όμως εκείνος που τραβά περισσότερο την προσοχή. Σ αυτό οφείλεται το ότι οι πολλοί κρίνουν ολόκληρο τον λαό ακριβώς σύμφωνα με αυτόν τον τύπο.

Η Ελλάδα είναι πολύ μικρή και πολύ φτωχή χώρα για το ελληνικό έθνος. Αυτός είναι ο λόγος που τόσοι Έλληνες δραπέτευσαν από το υπερβολικά μικρό σπίτι τους και δοκίμασαν την τύχη τους στα ξένα. Τους βρίσκει κανείς σκορπισμένους σε όλη την υδρόγειο, όχι μόνο στην Ευρώπη και την Αμερική, αλλά και σ αυτές ακόμα τις πιο απόμερες περιοχές της Αφρικής και της Ασίας. Όπου εγκατασταθούν επιδρούν σαν το προζύμι. Οι περισσότεροι τους είναι φουκαράδες, που κερδίζουν τη ζωή τους σε κάποια εμπορική επιχείρηση, ιδίως σ ένα εστιατόριο. Ωστόσο, πολλοί απ αυτούς δημιουργούν μεγάλες περιουσίες. Ενώ  στην Αμερική οι Σουηδοί διακρίνονται σαν μηχανικοί , επιστήμονες ή ιερωμένοι, οι Έλληνες γίνονται με επιτυχία τραπεζίτες, χρηματιστές, μεγάλοι εφοπλιστές ή μεγαλοβιομήχανοι. Η φιλοδοξία τους δεν είναι κομμένη στα στενά όρια της πατρίδας τους. Αγαπούν να βλέπουν σε μεγάλη κλίμακα μακριά. Είναι άραγε οι διάπλατοι ορίζοντες της θάλασσας, που τους δίνουν αυτόν τον χαρακτήρα; Μπορεί να μην είναι απλή σύμπτωση που το παλιό όνειρο ενός αναστημένου βυζαντινού κράτους ονομάστηκε «η Μεγάλη Ιδέα». Δεν πέτυχαν ποτέ αυτό τον σκοπό, αλλά στη θέση του κατέκτησαν τον κόσμο.

Αναρίθμητοι είναι οι Έλληνες εκατομμυριούχοι που δημιουργούν τον πλούτο τους σε ξένη γη, αλλά που δεν ξεχνούν ποτέ τη φτωχιά πατρίδα τους και τους λιγότερο τυχερούς συμπατριώτες τους. δεν ξέρω άλλο λαό , που οι ξενιτεμένοι του να θυμήθηκαν τη Μητέρα - πατρίδα  τους στην έκταση που το έχουν κάνει οι Έλληνες. Έλληνες από την Τουρκία, την Αίγυπτο, την Αμερική έδωσαν κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν επιχειρήσεις, που οι ντόπιοι Έλληνες δεν θα είχαν ποτέ τα μέσα να τις δημιουργήσουν. Χάρισαν σχολεία, νοσοκομεία, εργαστήρια, βιβλιοθήκες, μουσεία. Ακόμη και θωρηκτά και αυτοκινητόδρομους.

Οι Έλληνες έχουν περισσότερη κλίση στον αυτοσχεδιασμό παρά στην οργάνωση. Σ αυτό θυμίζουν τους Γάλλους. στην Ελλάδα πιάνει τον άνθρωπο  θαυμασμός για την διαφανή φωτεινότητα της ατμόσφαιρας της αττικής, που διαγράφει ξεκάθαρα το περίγραμμα του τοπίου πάνω στο φόντο του ουρανού. Κάνει εντύπωση ο ρυθμός της αρχαίας αρχιτεκτονικής με τις καθάριες γραμμές της. Αλλά η ατμόσφαιρα και το πνεύμα δεν καθρεπτίζονται πάντα στον τρόπο συμπεριφοράς των ανθρώπων. Έτσι, λείπουν κάποτε από τον Έλληνα οι πρακτικές κλίσεις που συνίστανται σε μεθοδικότητα για την κατάστρωση σχεδίων, σε πρόβλεψη και πειθαρχία. Μου έκανε εντύπωση η διαπίστωση του πόσο συχνά φοβούνται τις απλές λύσεις ενός προβλήματος. Ήταν σαν να τους έλειπαν έτσι οι ευκαιρίες να ικανοποιήσουν τη λεπτόλογη διάνοιά τους. Όσο περισσότερο έμπλεκαν τα πράγματα , τόσο περισσότερο έβρισκε να γυμναστεί ένας ανώτερος εγκέφαλος. Μόνο τότε μπορούσε ο Έλληνας να δείξει τις αρετές του. Το ίδιο συμβαίνει και με τον τρόπο που εκφράζονται. Τα έγγραφα που παρουσίαζαν για να τα  υπογράψω με έφερναν σε απελπισία για το περίπλοκο και περίτεχνο ύφος του. Το νήμα ήταν κρυμμένο κάτω από άφθονες περίπλοκες λέξεις. Έκανα συνεχώς αγώνα για να βάλω σαφήνεια στη διατύπωση των εγγράφων μας.

Το μεγαλύτερο κεφάλαιο του ελληνικού λαού είναι η ανεξάντλητη ζωτικότητά του. Η πιο μεγάλη του αδυναμία ο ιός της πολιτικής , κατά του οποίου δεν εφευρέθηκε ακόμα εμβόλιο. Μόνο τη στιγμή του κινδύνου σωπαίνει η αιώνια διχόνοιά τους. Και τότε οι Έλληνες ενώνονται για μεγάλα κατορθώματα.»

Σας ερωτώ πιο πληρέστερη περιγραφή των Ελλήνων έχετε ξαναδιαβάσει;

ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

            Μετά την απελευθέρωση συνεχίστηκε βέβαια το πρόγραμμα των αποστολών με σιτάρι, πριν όμως ιδρυθεί η UNRRA, ανάθεσαν οι σύμμαχοι στην ΕΜ-ΕΛ (E-L Military Liaison), υπό τον Στρατηγό HTGES, να ανακουφίσει επειγόντως την τυραννική αθλιότητα του Ελληνικού λαού.

            Ή Οργάνωση αύτη ελιχθείσα εγκαίρως επελήφθη από των πρώτων ήμερων τού έργου της.

Στα τέλη Νοεμβρίου 1944 έφερε και μοίρασε σε όλη την Ελλάδα 100.000 τόνους τροφίμων, αυτό έγινε από τους άνδρες του Σκόμπυ, που εγκαταστάθηκαν σε πολλές επαρχίες και ασχολήθηκαν με το έργο των αποθηκεύσεων, μεταφορών και διανομών των τροφίμων.

Γιά την αντιμετώπιση τού οικονομικού προβλήματος και την αποκατάσταση τής νομισματικής κυκλοφορίας απεφασίσθη ή λήψη διαφόρων μέτρων μεταξύ των οποίων ή έκδοση νέου υγιούς χαρτονομίσματος, ή κυκλοφορία της «βρετανικής στρατιωτικής λίρας» στην καθορισθείσα τιμήν των 600 δραχμών και η απαγόρευση των εις χρυσό συναλλαγών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΤΕΜΜΑ ΚΑΙ ΣΒΑΣΤΙΚΑ  τόμος Α του Χαγκεν Φλαισερ εκδόσεις ΤΟ ΒΗΜΑ.

Η "μάστιγα της κατοχής", η πείνα ως αιτία θανάτου στην κατοχή (1941-1944) και η αναζήτηση των θυμάτων της, γραμμένο από την Τζαβάρα, Γεωργία, Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, 2007.

ΙΤΑΛΟΜΑΧΟΙ του Κ. ΚΑΛΑΝΤΖΗ εκδόσεις ΔΙΦΡΟΣ 1961.

Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ του ΠΩΛ ΜΟΝ  εκδόσεις ΜΕΤΡΟΝ .

 ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΤΣΕΚΟΥΡΙ του Ευάγγελου Αβέρωφ- Τοσίτσα.

ΤΟ ΜΗΛΟ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ του C. M. WOODHOUSE εκδόσεις ΒΗΜΑ.

Χέρμαν Νοιμπάχερ ομιλεί για την αποστολή του στην Ελλάδα (1942-1944) εκδόσεις ΜΕΤΡΟΝ.